Tíminn - 29.04.1961, Blaðsíða 3

TÍMINN, laugardaginn 29. april 1961.
Danir halda
forngripum
öllum íslenzkum
í Danmörku
llla horfir
í Laos
Nýtt atri’ði í samningi ríkisstjórnanna
um lausn handritamálsins
í fyrradag var lagt fram á
þingi Dana frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um afhendingu
íslenzku handritanna. Jörgen
tJörgensen fylgdi frumvarpinu
úr hlaði með ræðu, þar sem
hann rökstuddi þá stefnu
stjórnarinnar, að rétt væri að
koma til móts við óskir íslend-
inga, eins og gert væri í frum-
varpinu.
I
Frumvarpinu fylgdi samningur
um lausn handritamálsins, sem
ríkisstjórnir Danmerkur og fs-
Jands hafa orðið sammála um og
mun verða staðfestur af þjóðhöfð-
ingjum landanna strax og danska
Útstillingin mistök
Tíminn hefur sannfrétt, að
nazistablöð þau, sem voru í sýn
ingarglugga bókabúð'arinnar að
Laugavegi 8 og mynd birtist af
í blaðinu í gær, voru þangað
komin fyrir mistök. Eigandi
búðarinnar var fjarstaddur, og
afgreiðslustúlka, sem alls ekki
vissi, hvers konar blöð var um
að ræða, lét þau í gluggann
eins og venja er um önnur ný
blöð.
Blöðin voru þegar tekin úr
sýningairglugganum í gær og
dregin til baka.
þingið hefur samþykkt frum-
varpið.
Samningur þessi er í aðalatrið-
um í samræmi við það, sem áður
i hefur verið sagt frá, að því þó við-
bættu, að íslenidngar afsala sér
ekki aðeins tilkalli til allra ís-
lenzkra handrita, sem eftir verða í
Danmörku, heildur einnig tilkalli
til allra annarra erlendra forn-
gripa þar.
Afsal fslendinga verður þannig
víðtækara en upphaflega var gert
ráð fyrir og liggja til þess eftir-
greindar ástæður:
Þegar íslenzku ráðherrarnir,
sem tóku þátt í viðræðunum í
Kaupmannahöfn, þeir Gunnar
Thorodsen og Gylfi Þ. Gíslason,
komu heim, skýrðu þeir svo frá,
að umræddur samningur yrði ekki
gerður fyrr en eftir að adnska
þingið hefði samþykkt frumvarpið
og að samkomulag væri um, að
íslendingar afsöluðu ekki öðru en
tilkallinu til þeirra handrita, sem
yrðu eftir í Danmörku.
Dönsku samningamennirnir virð
ast hins vegar hafa skilið sam-
komulagið á aðra leið, því að síð-
astl. miðvikudag barst íslenzku
ríkisstjórninni uppkast að samn-
ingi, sem danska stjórnin hafði
látið gera og hún taldi byggt á
samkomulaginu. Danska stjórnin
óskaði jafnframt eftir því, að ís-
lenzka ríkisstjórnin staðfesti þenn
an samning strax, þar sem ætlun
hennar væri að leggja hann fyrir
þingið jafnhliða frumvarpinu.
í sjöttu grein þessa uppkasts
stóð, ,að íslendingar afsöluðu sér
ekki aðeins tilkalli til þeirra hand-
rita sem yrðu eftir, heldur einnig
til allra íslenzkra forngripa, sem
væru í Danmörku.
Þetta kom íslenzku stjórninni á
• óvart, enda ekki í samræmi við
það, sem íslenzku samninganefnd-
armennirnir höfðu álitið. Niður-
staðan varð þó sú, að ríkisstjórnin
ákvað að ganga að samningnum
efijislega óbreyttum, þar sem ann-
að gat teflt málinu í hættu að
dómi hennar.
íslendingar hafa undanfarinn
áratug haldið þannig á þessum
málum, að þeir hafa gert tilkall
til handritanna, en látið forngrip-
ina liggja milli hluta, þar sem
ætlun þeirra var að leysa hand-
ritamálið fyrst en snúa sér síðan
að forngripamálinu á eftir.
Samdráttur fram-
kvæmda á Suðurlandi
Sýning
í tilefni af því, að gagnfræða-
skóli verknáms hefur nú starfað í
10 ár, er í dag og á morgun haldin
sýning í húsakynnum skólans að
Brautarholti 18 á gripum nemenda.
Þarna er sýnd handavinna og hús-
stjórn stúlkna, járnsmíði og tré-
smíði pilta, svo og vélritun, skrift
og iðnteikningar. Margir þeirra
muna, sem eru sýndir, eru ákaf-
lega eigulegir, og má þá sérstak-|
lega benda á mjög skemmtileg og;
vönduð húsgögn, sem fjórðubekk-
ingar trésmíðadeildar skólans hafa
smíðað. Sýningin er opin í dag frá
kl. 5 til kl. 8 og á morgun, sunnu-
dag, frá kl. 2 til kl. 10.
Horfri vel um
Alsírsamnniga
Túnis 26/4 (NTB) Heimildir,
sem standa mjög nærri serknesku
útlagastjórninni í Alsír segja, að
útlagastjórnin sé nú fremur en
nokkru sinni fyrr albúin að hefja
samningsviðræður við frönsku
stjórnina um framtið Alsír. Talið
er líklegt, að samningar kunni að
hefjast þegar í næsta mánuði. Hin
misheppnaða uppreisn hefði rutt
ýmsum hindrunum úr vegi.
Nýju Dehli/Vientiane
28/4 (NTB).
Alþjóðlega eftirlitsnefndin í
Laos, sem skipuð er fulltrúum
frá Indlandi, Kanada og Pól-
landi, hefur nú komið saman
og orðið ásátt um efni orð-
sendingar er send verður
stjórnum Bretlands og Sovét-
ríkjanna um ástandið í Laos.
Nefndin mun halda fund með
sér á morgun og ganga þá end-
anlega frá orðsendingu þess-
ari.
I fregnum frá Laos greinir frá
enn auknum hernaðaraðgerðum
Pathet Lao-kommúnista, er hafa
nú u mfjóra fimmtu hluta lands-
ins á sínu valdi. Þykir fátt benda
til þess, að skammt sé til vopna-
hlés í landinu. Að sögn vestrænna
hernaðarráðgjafa í Vientiane eru
hersveitir Pathet Lao aðeins ör-
fáa kílómetra frá höfuðstað lands
ins, Vientiane. Þrjár bandarískar
herflutningaflugvélar flugu í dag
með hermenn stjórnarinnar í
Vientiane til Seno, sem er frönsk
herstöð í Suður-Laos. Pathet Lao
hersveitir hafa sótt fram á þessu
svæði og nálgast herstöðina.
Þá hefur verið staðfest í Vienti
ane, að s.l. miðvikudag hafi Pat-
het Lao hersveitir náð á sitt vald
hinum mikilvæga verzlunarstað,
Muongsai í Norður-Laos eftir all-
harða orustu. 1000 hermenn stjórn
innar voru þar til varnar en 1500
í liði Pathet Lao. Segir stjórnin
í Vientiane að 1000 hermenn hafi
verið frá N-Vietnam.
Vopnahlé fyrir 12. maí
Eftirlitsnefndin um málefni
Laos kom saman á fyrsta fund
sinn í dag. Nehru, forsætisráð-
herra Indlands setti fund nefnd-
arinnar og minnti hana á hið
mikilvæga hlutverk, er henni
væri ætlað að leysa af höhdum.
Formaður Laosnefndarinnar er
Indverji.
Fulltrúi Kanada las því næst
upp boðskap Diefenbakers, for-
sætisráðherra Kanada. Diefenbak
er óskar nefndinni allra heilla en
lætur í ljós áhyggjur vegna þess,
hversu illa horfi um raunverulegt
Vopnahlé í Laos.
Fulltrúi Póllands kvaðst mundu
gera hvað hann mætti til þess að
friður kæmizt á í Laos, en hann
sagði hins vegar, að ástandig, í
landinu væri til komið vegna þrá
hyggju vestrænna hernaðarblakka
beindu afli sínu gegn hinum
sósíalíska heimi. — Fulltrúi Ind
lands lagði áherzlu á, að nefnd-
inni hefði tekizt með hjálp inn-
fæddra í Laos að ná raunveru-
legu vopnahléi fyrir 12. maí n.k.,
er 14-ríkja ráðstefna skal koma
saman i Genf til þess að ræða
Laosmálið.
Óttast afskipti SEATO
Af opinberri hálfu í Lundúnum
hefur verið tilkynnt, að Vestur-
veldin undirbúi sig nú í því skyni
að mæta enn auknu hættuástandi
í Laos. Ekkert bendi til þess, að
Pathet Lao hyggist leggja niður
vopnaviðskipti og Sovétríkin virð
ist hafa að engu aðvaranir Breta
og Bandaríkjamanna þess efnis,
að ef Patet Lao láti ekki tafar-
laust af hernaðaraðgerðum, sé
samningum um Laos stefnt í voða.
í Lundúnum óttazt menn nú, að
Suðaustur-Asíu-bandalagið (SEA
TO) muni láta til skarar skríða
í Laos til þess að stöðva sókn
vinstri manna. Muni slíkt hafa í
för með sér ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar.
Talsmaður brezka utanríkisráðu
neytisins sagði í dag, að erfitt
væri ag gera sér grein fyrir hinni
hernaðarlegu stöðu í Laos. Það
væri hins vegar ljóst, að ekki
hefði verið um að ræða meiri-
háttar bardaga síðasta sólarhring
inn, enda þótt komið hefði til
átaka. Talsmaðurinn sagði, að
svo virtist sem Sovétríkin væru
byrjuð vopnasendingar til vinstri
manna að nýju, þótt ekki væri í
jafn stórum stíl og áður.
Tshombe enn fangi
Selfossi, 28. apríl.
Aðalfundur Búnaðarsam-
bands Suðurlands var settur
af formanni sambandsins, Páli
Diðrikssyni, bónda á Búrfelli,
í Selfossbíói í dag. Maettir voru
55 fulltrúar af félagssvæðinu,
auk stjórnar og ráðunauta.
Fundarstjórar voru kjörnir þeir
Þorsteinn Sigurðsson, bóndi á
Vatnsleysu og Jón Egilsson, bóndi
á Selalæk en ritarar þeir Guð-
mundur Eyjólfsson, bóndi á Húsa-
tóftum og Ólafur Sveinsson, bóndi
á Stóru-Mörk.
Formaður flutti skýrslu um
störf sambandsins á liðnu árí.
Meginframkvæmdirnar voru: Aukn
ar framkvæmdir í Laugardælum
svo sem afkvæmarannsóknir og
og tilraunir með holdanaut. Unnið
er og að framkvæmdaáætlun um
stóraukna tilraunastarfsemi þar í
Laugardælum. Kynbótastöðin hef-
ur stóraukið afköst sín og hefur
nú sett upp 3 útibú. Búizt er við,
að sú starfsemi færi enn út kví-
arnar m. a. vestan heiðar. Þá voru
tilraunir gerðar með íblöndun
maurasýru í vothey og gefa þær
vonir um góðan áíangur. Unnið
var að ljósmyndagerð úr lofti af
sambandssvæðinu. Er það mjög
dýr framkvæmd en nauðsynleg,
einkum í sambandi við jarðvegs-
rannsóknir. Unnið var að bættri
fóðurblöndun með auknum fóður-
söltum og ýmsar fleiri fram-
kvæmdir hafði sambandið með
höndum á árinu.
Framkvæmdastjóri sambands-
ins, Hjalti Gestsson, lagði fram
reikninga stofnana sambandsins.
Skuldlaus eign í árslok var kr.
3.647.700,00 þar af Laugardælabú
kr. 1.870.464.00 og kynbótastöðin
kr. 921.615.00. Reikningarnir voru
samþ. samhlj.
Þá fluttu ráðunautar sambands-
ins starfsskýrslur, hver í sinni
grein. Samkvæmt skýrslu Kristins
Jónssonar, ráðunauts, kom m. a. í
Ijós, að nýrækt hafði dregizt mjög^
saman á sambandssvæðinu á árinu
eða um 36% miðað við fyrra ár.
Samdráttur í votheyshlöðugerð
var 45%, einnig miðað við s. 1. ár.
Gert'er ráð fyrir að aðalfundar-
störfum ljúki að mestu í kvöld en
á morgun verður fundi fram hald-
ið og þá m. a. rætt um vélvæð-
ingu landbúnaðarins. Verður sá
fundur opinn öllu bændafólki.
Ó.J. ,
Frenzel fékk 15
ára fang-
elsisdóm
KARLSRUHE, 28. apr. (NTB). —
í dag var kveðinn upp dómur í
máli Alfreds Frenzels, hins vest-
ur-þýzka jafanðarmannaforingja,
sem á s.l. ári var uppvís að njósn
um fyrir Tékkóslóvakíu. Frenzel
var sakaður um að hafa komið
mikilvægum upplýsingum um
varnir Vestur-Þýzkalands í hend-
ur tékknesku leyniþjónustunni.
Sjálfur átti Frenzel sæti í varnar
ipjanefnd vestur-þýzka þingsins.
Er upp komst um njósnir hans
í október í fyrra var honum vikið
af þingi og jafnframt úr flokki
sínum.
í réttarhöldunum viðurkenndi
Frenzel sig sekan um það, er á
hann var borið. Hann sagði hins
vegar, að hann hefði verið neydd
ur til þess að gera þetta — fjár-
kúgun hefði staðið að baki. Fren
zel var sekur fundinn og dæmdur
í 15 ára betrunarhúsvinnu.
| Coquilhatville 28/4 (NTB).
• Sjálfskipaður forseti í Kat-
i angafylki í Kongó, Moise
Tshombe, er enn í stofufang-
elsi á flugvellinum í Coquil-
hatville í Miðbaugsfylki. Ekki
virðist fyllilega Ijóst, hversu
högum hans er háttað og hver
fyrirskipað hefur handtöku
hans. Hins vegar hafði
Tshombe í dag samband við
stjórn sína í Elísabetville.
Hann sagðist ekki mundu snúa
aftur til ráðstefnunnar í Coq-
uilhatville enda ætti hann nú
ekkert vantalað við aðra
stjórnmálaleiðtoga í Kongó.
Ráðstefna hefur staðið yfir £
Coquilhatville síðan í fyrri viku og
hefur verið rætt um framtíð
Kongó. S.l. ■ þriðjudag gekk
Tshombe af fundum ráðstefnunn-
ar og sagði, að hann gæti ekki
tekið þátt í ráðstefnunni lengur,
þar sem sýnt væri, að aðrir Kongó
foringjar ætluðu að ganga í ber-
högg við þá yfirlýsingu Tanan-
riverráðstefnunnar í janúar, að
sambandsríki yrðu sett á stofn í
Kongó. Svo virðist sem Tshombe
hafi verið handtekinn með það
eitt fyrir augum að fá hann til
þess að sitja áfram ráðstefnuna,
unz samkomulagi væri náð. Þessu
hefur Tshombe neitað, þar til í
dag, að talið var hugsanlegt að
hann sneri aftur.
Nokkur ótti er þó í Elísabet-
ville, enda vitað að Tshombe á
hatursmenn í Miðbaugsfylki, þar
sem eru gamlir hermenn, er hann
rak úr þjónustu sinni. Einnig
munu Lúmúmbasinnar leynast
þar. Hins vegar er talið, að Ka-
langastjórn muni ekki gera alvöru
úr þeirri hótun sinni að ná
Tshombe til baka með vopnavaldi.
Er þess getið, að Tshombe sé
hvergi nærri orðinn eins fastur í
sessi í Katanga og áður. Nokkrar
erjur hafi orðið innan stjórnar
hans og sér það einkum Munungo
innanríkisráðherra í Katanga, sem
sé honum andstæður og vilji sjálf
ur verða forsætisráðherra.
Auglýsið í Tímanum