Tíminn - 16.05.1961, Blaðsíða 5

TÍMINN, þrigjndaginn 16. maí 1961.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvœmdastjóri: Tómas Arnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson <áb.), Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fulltrúi rit-
stjómar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egili Bjarnason - 'Skrifstofur
í Edduhúsinu — Simar: 18300—18305
Auglýsingasimi: 19523 Afgreiðslusimi:
12323. — PrentsmiSjan Edda h.f.
Þá kom karfinn!
Eins og rakiS var í seinasta blaði, hefur ríkisstjórnin
haldið sérfræðingum sínum önnum köfnum við að reikna
út, hve mikið tjón hafi hlotizt af gæftaleysi og aflaleysi í
vissum verstöðvum síðastl. vetur. Allir eru þessir útreikn-
ingar miðaðir við mestu aflabrögð og hæsta verð, sem
áður hefur þekkzt, en ekki meðaltal. Þannig fást stórum
hærri tölur en ella.
Tilgangur þessara útreikninga er að reyna að sanna
það, að það sé ekki „viðreisninni“ að kenna, heldur óvið-
ráðanlegum orsökum, að kjörin eru nú mun lakari en
áður. Jafnframt sýni þetta, að ekki sé nú unnt að veita
neinar kjarabætur.
Þess vegna er alveg sleppt úr þessum útreikningum
ekki þýðingarminni atriðum en þessum:
Hvað mikið tjón hlauzt af róðrarbanninu, sem stóð í
Vestmannaeyjum frá 1. janúar til 10. febrúar í vetur, og
var bein afleiðing stjórnarstefnunnar, þar sem það stafaði
af deilu útgerðarmanna og vinnslustöðva um fiskverðið?
Hvað mikið tjón hlauzt af verkfalli yfirmanna á báta-
flotanum suðvestanlands, er fylgismenn stjórnarflokk-
anna stóðu fyrir?
Hvað mikið tjón hefur hlotizt af því, að mörg skip,
þar á meðal nokkrir togarar, hafa verið meira og minna
frá veiðum seinustu misserin vegna lánsfjárhafta og
vaxtaokurs stjórnarinnar?
Þannig mætti halda áfram að telja fjölmörg atriði, sem
sérfræðingar stjórnarinnar sleppa úr þessum útreikning-
um sínum vegna þess, að þau upplýsa stórfellt tjón, sem
hefur hlotizt beint og óbeint af sjálfri stjórnarstefnunni.
Og svo er það karfinn.
Ríkisstjórnin var byrjuð að láta sérfræðinga sína
reikna út, hve mikið tjón hlytist af því, að karfaafli hefði
brugðizt togurunum og átti að sjálfsögðu að miða við þau
ár, þegar karfaaflinn hafði verið mestur.'
En þá tók bannsettur karfinn upp á því að sýna sig á
miðunum og það svo rækilega, að togararnir mokuðu upp
meiri afla en nokkuru sinni fyrr.
Sérfræðingarnir urðu að hætta karfaútreikningum
sínum og stjórnin gat ekki lengur skellt skuldum „við-
reisnarinnar“ á karfann.
Karfinn gerði þó enn meira strik í reikninginn.
Það kom nefnilega í ljós, að stjórnin hafði verið svo
trúuð á, að hún gæti afsakað strand „viðreisnarinnar“
með því m. a., að karfinn hefði brugðizt, að hún hafði alls
ekki látið hefja neinn undirbúning til þess að taka á móti
honum, ef hann skyldi taka upp á þeim duttlungum aS
sýna sig á miðunum. Ekkert hafði verið gert til að reyna
að selja karfann og þegar togararnir komu hlaðnir af
honum að landi, stóð stjórnin eins og þvara, og vissi
hvorki upp né niður.
Þrautalendingin var að biðja Rússa um að kaupa karf-
ann!
Ef rétt hefði verið, átti að vera búið að vinna að karfa
sölunni víða um heim og einbinda sig ekki við markað í
einu landi. En stjórnin eða sérfræðingar hennar máttu
ekki vera að sinna því. Stritið fór í staðinn í að reikna
út væntanlegt tap vegna þess, að karfinn veiddist ekki!
Og þá kom karfinn. Nú eru frystihúsin vöruð við því
að taka á móti honum, þar sem óvíst sé um söluna, og
fleiri og fleiri togarar verða því að halda á aðrar veiði-
slóðir, þar sem minna aflast.
Gamall skipstjóri skrifar í fyrradag aðvörunargrein í
Lesbók Mbl., er hann kallar: Karfastunga er baneitruð.
Hann varar menn þar við því að stinga sig á karfabrodd-
um. En karfinn getur stungið á fleiri hátt, eins og ríkis-
stjórnin fær nú að reyna.
/
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
.)
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
/
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
l
/
>
>
>
>
>
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
Merkt enskt blaft segir álit sitt: ”
Oraunhæfur andkommúnismi
getur reynst hættulegur
Lýíjrætiissinnar mega ekki láta vanstillingu ráÖa gerSum sínum
ÞAÐ kemur fram á ýmsan
hátt, að viðhorf Breta og
Bandaríkjamanna til kommún-
ismans er nokkuð mismunandi
og þó einkum hvað snertir bar-
áttuaðferðir gegn honum.
Þannig hefur afstaða Breta
verið talsvert önnur til Laos-
málsins en Bandaríkjamanna og
sama gildir um afstöðuna til
aðildar Kína að Sameinuðu
þjóðunum. Einkum hefur þessi
ágreiningur þó verið áberandi
í sambandi við Kúbumálið, þar
sem mörg brezku blöðin hafa
varað Bandaríkjamenn við að
ganga of óvarlega til verks.
Þetta atriði var m.a. nýlega ýt-
arlega rætt í forystugrein „Ob-
server", sem er talið eitt bezta
og frjálslyndasta blað Breta,
fyrir hálfum mánuði síðan, og
fer endursögn þeirrar greinar
hér á eftir, þar sem hún lýsir
allvel meiningarmun Breta og
Bandaríkjamanna á þessu
sviði:
ÞAÐ væri æskilegt að
mega telja sér trú um, að kúb-
anska ævintýrið á dögunum
hefði verið einstök yfirsjón.
Það væri þægilegt að ætla, að
ekkert benti til hliðstæðna
þess annars staðar, og það
hefði í raun verið að nokkru
leyti arfur frá fyrri stjórn
Bandaríkjanna. En orð og at-
hafnir Kennedys forseta, eftir
þennan atburð sem og við-
brögð bandarísku blaðanna
gefa til kynna, að ekki sé svo
ákjósanlega í pottinn búið. í-
hlutunin á Kúbu á rót sína að
rekja til sérstakrar skoðunar á
heimsmálum. Það er sú skoð-
un, sem forsetinn sjálfur tekur
undir við, og sem nær allir
Bandaríkjaþegnar viðurkenna.
En þessi heimsskoðun Banda-
ríkjamanna greinir þá frá flest
um bandamönnum þeirra og
einnig frá hinum hlutlausu
ríkjum.
Hinir bandarísku vinir okk-
ar eru fangar hugmyndakerfis,
sem er næstum jafnt komm-
únistanna að þröngsýni,’ og
þeir trúa jafn staðfastlega á
sín fræði og kommúnistar á
hugmyndakerfi sitt. Sannleik-
urinn er sá, að Bandaríkja-
.menn eru meira bundnir af ó-
raunhæfum skoðunum sínum
en þeim væri ljúft að viður-
kenna. Það er t. d. í samræmi
við hið kommúnistíska hug-
myndakerfi Krútsjoffs, að
hann trúir því, að Rockefeller
ráði stefnu stjórnar Bandaríkj
anna, og að auðvaidsríkin
muni um síðir alltaf beita
valdi til þess að vernda það,
sem þau hafa klófest. Hin
bandaríska hugmyndafræði
jafnar hins vegar ekki kapítal-
ismanum aðeins við frelsi held
ur allt að því dyggð. Ef smá-
þjóð tekur sig til og þjóðnýtir
bandarískt fyrirtæki, er slíkt
í augum flestra Bandaríkja-
manna stjórnmálalegt afbrot
— svo augljóst, að um það
þarf ekki frekar vitnanna við.
Vel að merkja ber þó að undan
skilja forsetann þessu sjónar-
miði.
í AUGUM fíestra Banda-
ríkjamanna er kommúnisminn
jafn forkastanleg villibraut og
MACMILLAN
— hefur hvatt til varfærni
í Laos.
nazismi eða moið, og hver sá,
sem véfengir þetta álit, hefur
þegar verið sýktur af komm-
únistabakteríunni. Bandaríkja-
menn víkja því alveg frá sér
að taka eftir nokkrum mun á
Rússlandi á dögum Stalíns og
svo aftur Rússlandi undir leið-
sögn Krútsjoffs. Þeir forsmá
algerlega það, sem gerzt hefur
í Júgóslavíu, þar sem komm-
únistar hafa byggt upp þjóð-
félag, sem er óháð Rússlandi,
og sem virðist a. m. k. í aug-
um þeirra lýðræðissinna, sem
ekki eru um of ofstækisfullir,
ekki siðferðislega verr á vegi
statt en hin kapítalísku þjóð-
félög Francos á Spáni, Salazar
í Portúgal eða dr. Verwoerds
í Suður-Afríku. Þeir Banda-
ríkjamenn eru fáir, sem geta
skilið það, að bændur í Laos
skuli í fullri einlægni taka
Pathet Lao fram yfir Boum
Oum prins, eða að nokkuð
annað en eymd sé ríkjandi í
Sovétríkjunum.
Við þessa andkommúnistísku
blindni, sem virðist alltof
alráð í Bandaríkjunum, hafa
svo demókratar bætt sérstöku
sjónarmiði í utanríkisstefnuna,
er þeir byggja á eigin reynslu.
Það kom í hlut stjórnar demó-
krata að leiða land sitt í bar-
áttunni gegn Hitler og þola
síðar sár vonbrigði í viðskipt-
unum við Stalín. Demókratar
eru enn sannfærðir um, að
þeir standi andspænis „þrot-
lausri baráttu í hverju heims-
horni, og sú barátta nær langt
út yfir svið hernaðar og kjarn
orkubúnaðar", svo að notuð
séu orð Kennedys forseta.
Báðir aðilar eru í vígahug.
Það eru orð Kennedys, að bylt
ing, íhlutun og fjöldi annaxra
syipaðra aðgerða fari stöðugj;
í vöxt, og valdir til þess þeir
hálfvörðu staðir, einn af öðr-
um, þar sem við getum ekki
leyft okkur hernaðarlega íhlut
un. Kennedy, forseti, virðist
stundum ætla, að örlögin hafi
valið hann til þess að stjórna
friðarliðum í örvæntingar-
fullri tilraun til þess að brjóta
á bak aftur þessa uppdráttar-
sýki með hennar eigin aðferð-
um, og að hver sá, sem ekki
vill styðja hann í þessu, sé
annað hvort huglaus eða ró-
lyndur um of.
ÞESSI heinisskoðun er
hættulega einhliða. Krútsjoff
fer ekki leynt með þá sannfær
ingu sína, að kommúnisminn
muni drottna um síðir, og að
hann muni gera sitt bezta til
þess að flýta komu þessa. Eng-
inn mun heldur neita, að bar-
dagaaðferðir kommúnista eru
hættulegar og erfitt að finna
svar við þeim. En Krútsjoff
veit, að bardagatækni er ekki
nægileg ein saman. Hann skil-
ur, að utan þeirra svæða, þar
sem Rússar og Kinverjar eru
ráðandi, getur kommúnisminn
aðeins náð fótfestu að ytri
skilyrði séu fyrir hendi. Helztu
þessara skilyrða eru vel þekkt:
fátækt, sljóleiki, lénsskipulag
og kúgun, en það eru einnig
aðrir mikilvægir ytri þættir.
f Austur-Evrópu er t. d. ótt-
inn við Þýzkaland dyggasti
bandamaður kommúnista. > f
Miðausturlöndum, Afríku, As-
íu og hinni rómönsku Amer-
íku notar kommúnisminn bar-
áttuna gegn nýlenduskipulag-
inu sér til framdráttar. Með
beinni íhlutun vestrænna
ríkja um málefni ríkja, sem
vilja vera óháð, særa þau sig
sjálf fyrst og fremst. Það skal
játað, að það þarf á tíðum
sterkar taugar til þess að hefj
ast ekki handa, þegar ein-
hverju landi er ógnað af komm
únistískri byltingu, en það
kann engu að síður að vera
hin rétta stefna. Ef Bretland
hefði t. d. hlutazt til um mál-
efni fraks eftir byltingu Kass-
ems hershöfðingja, væri írak
nú kommúnistaríki.
KOMMÚNISTAR munu
standa töluvert betur að vígi
allt þar til nýlendustefnan í
þessum heimshlutum hefur
verið grafin og gleymd fyrir
fullt og allt. Kennedy, forseti,
hefur í nokkrum af ræðum sín
um látið í ljós skilning á þessu
atriði og þá um leið á nauð-
syn þess að fagna og styðja
þær þjóðernishreyfingar, sem
vilja gera lönd sín frjáls og
óháð í átökum stórveldanna.
Við verðum að vona, að enn
sé stefna forsetans grundvöll-
uð á þessu, en ekki kemur það
þó með góðu móti heim og
saman við íhlutun í hverju því
smáríki, er eitthvað virðist
daðra við kommúnista, né held
ur margendurteknar yfirlýs-
ingar um, að Monroe-kenningin
skuli blífa í hinni rómönsku
Ameríku.
Það gerist ekki fyrr en ó-
háðu þjóðimar hafa sannfærzt
um, að vestræn ríki eru reiðu-
búin að virða sjálfstæði
þeirra og munu ekki hlutast
til um innanlandsmál þeirra,
að þau munu þekkja í raun
hinar miklu ávirðingar Sovét-
ríkjanna, sem bundin af hug-
myndafræði sinni meina þjóð-
um sínum eins vel og annarra
að hafa frelsi til þess að velja
og hafna. Það myndu verða
heimskulegar og óraunhæfar
afleiðingar óraunhæfs and-
kommúnisma, ef vestræn ríki,
sem eiga að vera/ öðrum um-
burðalyndari, yrðu staðin að
því að vera jafn óumburðalynd
og vanstillt og andstæðingar
þeirra.
/
/
/
/
j
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
>
>
t
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
■‘V*X-V>V.\..\OV.-V.X'-S..XtV\,'X'X'-V**