Tíminn - 26.07.1961, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, miðvikudaginn 26. júlí 1961.
Hér eru tvær að salta — vantar sild, kallar sú til vinstri háum rómi. Hin hefur orðið vör vlð Ijósmyndar.
hættuna og þegir en gleymir að brosa.
Hér nam land Egill rauði og Þar er fjölfarið á sumrin, en löng-
má segja, að snemma beygist krók- um teppt á vetrum.
urinn, því að hér ráða þeir, sem
kenndir eru við rauða litinn.
Norðfjörður er fallegur og Nes- Byggð iögS niður
kaupstaður skjóllegur og veður- Norðfjarðarhreppur náði áður
sæll. Þó kemur fyrir, að gluggar yfjr Sandvík, Viðfjörð og Hellis-
verða salthvítir a£ særoki. Hin háu
fjöll standa trúan vörð hér, eins
og við aðra firði í þessum lands-
hluta. Og þau eru fjalla fegurst og
gróin svo hátt upp, að undrum
sætir. Þar á Austfjarðaþokan
mesta þáttinn, hversu hvimleið,
sem hún annars kann að þykja.
Það er annars skrítið með þessa
Austfjarðaþoku og gagnstætt því,
sem er á Norðurlandi, að hún
leggst oft yfir, þegar líður á dag-
inn, en heldur sig víðs fjarri á
morgnana.
tímum, því að sjómenn ögruðu
honum með árum sínum og er til
frásögn um það.
Bæjarútgerðin og togararnir
Fyrsti togarinn var Egill rauði.
OG SILD A
Minni skip reyndust farsælii
Minni fiskiskip reyndust betur.
Hér eru nú: Glófaxi, Hafrún,
Björg, Hafaldan, Hjálmar, Sæfaxi
og Þráinn, allt 60—75 smálesta
bátar. Auk þeirra 140 smálesta
stálskipið Stefán Ben og 250
lesta austurþýzki togarinn Hafþór.
Svo er heill floti af minni þilfars-
bátum og trillum og fer ört vax-
andi á allra síðustu árum.
Smærri bátarnir skila miklum
arði vegna lítils tilkostnaðar og
úthaldstími þeirra lengist óðum
og er allt frá marzlokum til sept-
ember ár hvert. Smábátarnir hafa
séð frystihúsunum fyrir hráefni.
Þegar síldveiðum lýkur, hefja
stærri bátarnir róðra og stunda þá
fram í desember, en fara síðan á
vetrarvertíð sunnan lands.
Hér eru tvö hraðfrystihús: SÚN
og Frystihús kf. Fram. Atvinnu-
leysinu hefur veiið bægt frá síð-
ustu árin. Tekjur manna eru yfir-
leitt góðar, ekki sízt sjómanna.
Mikið um að vera
Þorskurinn gengur nær landinu
en áður og þakka menn það frið-
uninni, og þessa daga er síldin
' skammt undan. Það var gaman að
j koma niður að höfninni í dag. Opn- j
: ir vélbátar og litlir þilfarsbátar
komu að landi með mikinn afla,
sem veiddur var á línu og mörg1
sökkhlaðin síldarskip voru að
koma eða komin inn í höfnina.
Talið var, að 10 þús mál síldar
væru í þessum skipum. Það, sem
RDFIRD
Nípa og Oddsskarð
Sunnan við Norðfjörð er Múlinn,
milli Norðfjarðar og Mjóafjarðár
og Nipan að norðan, en Norðfjar-
arhorn sunnan við Norðfjarðar-
flóa, allt gamlir kunningjar af
afspurn, mikilúðlegir í sjón.
Sagnir herma, að áður hafi ver-
ið manngengt og gripafært fyrir
Nípu. Nú er þar þverhnípt bjarg.
Aðrar leiðir eru Miðstrandaskarð
og Hólaskarð, báðar illfærar. En
gerður hefur verið góður vegur
yfir hið fræga Oddsskarð, sem er
660 metra hátt og hrikalegt víða.
fjörð, sem nú eru 'allir komnir í
eyði. En í dalnuni inn af Neskaup-
stað, sem varð löggiltur vervlunar-
staður 1883 og fékk kaupstaðar-
réttindi 1912, eru 11 bæir, vel
hýstir og myndarlegir. Bændurnir
selja mjólk og aðrar búvörur til
kaupstaðarins og fullnægja nokk-
urn veginn mjólkurþörf bæjarbúa.
Þeir fengu s.l. ár kr. 4.50 fyrir
lítrann.
Fyrsti mótorbáturinn
gekk illa
Hér í Neskaupstað byggist allt
á útgerðinni. Hún á merka sögu,
sem er ekki rúm til að rekja hér.
Fyrsti mótorbáturinn hét Fram,
I keyptur 1906 og var eigandinin
;Jón Eiríksson. Ekki mundi hann
hafa þótt hraðskreiður á okkar
Erlingur Davíðsson, ritstjóri skyggði á gleðina, var löndunar-
Dags, helmsækir Neskaupstað í stöðvunin og tunnuleysið. Þó var
Austfjarðaför sinni fyrlr TÍMANN enn saltað á tveim síldarsöltunar-
og segir frá sildarlífinu þar í þess- stöðvum, sem heita: Sæsilfur, sem
arl grein. samnefnt hlutafélag rekur og Drífa
h.f., sem 'útgerðarmenn stofnuðu
í vor.
Ilann var eign bæjarútgerðar og
fórst við Vestfirði. Næst kom
Goðanes, sem samnefnt hlutafélag
átti. Togarinn komst þó fljótlega
undir bæjarútgerðina. Goðanes
fórst við Færeyjar. Síðan kom
hinn glæsilegi Gerpir, sem seldur
var í fyrra. Þar með var bæjarút-
gerð Neskaupstaðar lokið.
50—60 þúsund í sjóinn
á dag
Síldarbræðslan hefur aðeins um
3 þús. mála afkastagetu og lítið
þróarrými. Vegna vöntunar á tækj-
um í verksmiðjuna, renna verð-
mæt efni daglega í sjóinn, áætluð
50—60 þús. kr. virði.
Þriöjungur síldveiðiflotans
bíður
Síldarskipin fylla sig mjög oft í
fyrsta kasti og halda þá til hafnar.
Alls staðar er tveggja til fjögurra
sólarhringa löndunarbið. Meira en
þriðjungur síldveiðiflotans lig: •
í höfn og bíður þe?s að losna vi.I
aflann.
Ég tek fólk tali á söltunarstöðv-
unum. Það er misjafn sauður í
mörgu fé en ekki í niðrandi yierk-
ingu. Lögregluþjónar, blaðamenn,
bændur, iðnverkakonur, skrifstofu-
stúlkur, heimasætur, frúr og kerl-
ingar vinna hlið við hlið og skart-
ar allt í slori og síldarhreistri.
Skipstjórarnir eru óþolinmóðir og
hásetarnir líta kannske í kringum
sig.
Kaupfélagið
Kaupfélagið Fram virðist tölu-
vert öflugt og víst hefur það geng-
ið af keppinaut sínum, Pöntunar-
félagi alþýðu, dauðu. Það mun þó
vart æskileg þróun, því að hörð og
drengileg samkeppni á hverjum
stað er æskileg 'á sviði verzlunar.
En nokkrir kaupmenn í bænum
bæta úr í þessu efni. Kaupfélags-
stjóri er Guðröður Jónsson, bónda-
sonur framan úr sveit.
Þeir rauðu ráða
Eins og áður er að vikið, eru
kommúnistar allsráðandi í Nes-
kaupstað. Þeir eiga t. d. 5 fulltrúa
af 9 í bæjarstjórn og skipa helztu
valda- og virðingarstöður bæjarins.
Þeir taka ameríska bíla fram yfir
rússneska.
Bæjarstjórinn er Bjarni Þórðar-
son, bæjarfógetinn Ófeigur Ei-
ríksson, skólastjóri gagnfræðaskól-
ans Þórður Jóhannsson. Nýr gagn-
fræðaskóli er í smíðum. Yfirlækn-
ir nýs fjórðungs-sjúkrahúss er Elí-
as Eyvindsson. Prestur er Ingi
Jónsson o'g býr í látlausu húsi,
sínu eigin. Hann þjónar einnig
Mjóafjarðarkirkju. Hér er Félags-
prent h.f„ eina prentsmiðja Aust-
urlands og hér' eru blöðin Austri
og Austurland gefin út og eru ekki
alltaf á sama máli. Prentsmiðju-
stjóri.er Haraldur Guðmundsson.
í hjáverkum stjórnar hann lúðra-
sveit og karlakór.
Eitt og annað
Bærinn hefur komið upp falleg
um skrúðgarði, sem Eyþór Þórðar-
son átti hugmyndina að og hefur
J6n R. Hjálmarsson, skólastjóri:
Hugleiðing um
heimavistarskðla
Við skipasmlðastöðlna þyklr ungum mönnum gaman að vera — og ekki
væri amalegt að fá mynd af sér í blaðl á þessum stað — segir annar.
Eitt óskemmtilegasta verk,
sem ég geri, er að synja ungl
ingum um skólavist í skóla
beim, er ég veiti forstöðu. en
það er héraðsskólinn að
Skógum undir Eyjafjöllum.
Frá því í ársbyrjun og fram
á vor safnast fyrir hjá mér
bunkar af umsóknum, sem
ég get ekki svarað fyrr en í
fyrsta lagi í júní. Þá loks
hafa borizt umsóknir af
skólasvæðinu, sem nær yfir
Rangárvalla- og Vestur-
Skaftafellssýslur. Ætlazt er
til, að unglingar í þessum
■>yggðarlögum sitji að öðru
öfnu fyrir um skólavist. Að-
óknin úr heimahéruðunum
^efur farið vaxandi undan
farin ár og má segia, að nú
vanti lítið á, að Rangæingar
og Skaftfellingar fylli skól-
ann. Afleiðingin af þessari
þróun hefur orðið sú, að si-
fellt minni hópur utan að
komandi nemenda á kost t
skólavist og með hverju ár*
fjölgar þeim umsækjendun
er svara verður neitanr”
Skipta þessar synj anir nokb-
um hundruðum árlega.
Þetta fellur mér þungt og
áreiðanlega missir skólinn á
þennan hátt margt’ ágætra
nemenda, þótt stundum
kunni að vera nokkuð
blendnir einstaklingar í þess
um stóra hópi. En heimavist
arskóla eru eðlilega settar
þröngar skorður um fjöldo
nemenda og verður hann
ætíð bundinn við það hús-
næði, sem fyrir hendi er —
ekki aðeins kennsluhúsnæði.
heldur miklu fremur íbúðar-
húsnæði nemenda eða heima
vist.
Oft hef ég velt fyrir mér,
hvers vegna aðsókn að
heimavistarskóla í sveit væri
svo mikil ,eins og raun ber
vitni um hér í Skógum og
vafalaust á öllum öðrum hér
aðsskólum landsins. Ekki er
það vegna þess, að ekki séu
skólar fyrir hendi annars
staðar, nemi í fáum tilfell-
um, þvi að stærsti hópur
umsækjenda, er synja verð-
ur, á heima í Reykjavík,
Kópavogi, Hafnarfirði,
Keflavík og fleiri kaupstöð-