Tíminn - 26.07.1961, Blaðsíða 9

TIMIN N, miðvikudaginn 26. júU 1961.
9
hann annazt garðinn. Sá maður
hefur unnið til mikils þakklætis.
Ekki hafa bankar landsins séð
ástæðu til að setja upp útibú í
Neskaupstað. En hér er myndar-
legur sparisjóður, sem Bárðdæl-
ingurinn Jón Lundi Baldursson
stjórnar af mikilli kostgæfni, og
innlánsdeild við kaupfélagið Fram.
'fér voru áður bújarðirnar Nes,
a og Þiljuvellir. Götur bæjar-
heita: Nesgata, Hafnarbraut,
rem á að fara að steypa 150 metra
kafla af, Strandgata, Hlíðargata,
Miðstræti og Þiljuvellir.
Verið er að byggja 80 smálesta
bát, hinn stærsta af 9 bátum, sem
Dráttarbraut Neskaupstaðar hefur
byggt.
Mikið og mjög sérkennilegt fé-
lagsheimili er í byggingu nálægt
höfninni. Staðarvalið hlýtur að
vera misheppnað.
Á einum stað er þvottahús,
slökkvistöð og „óinnréttað pláss“
fyrir þá menn, sem yfirvöldin
telja heppilegt að hafa undir lás
og slá. Sýnist þetta geta farið vel
saman.
Útisundlaug og knattspyrnuvöll-
ur eru kjörstaðir hinna yngri. Nes-
kaupstaður hefur mikla vaxtar-
möguleika. Ef vel er á málum
Réttari frétt
Á útsíðu Morgunblaðsins mið-
vikudaginn 19. júlí 1961 segir með-
al annars í lítilli rannmagrein:
„Þá hefur blaðið einnig frétt,
að Verkalýðsfélag Austur-Eyja-
fjallahi'epps hafi ekki verið spurt,
þegar heimildin til verkfallsboð- ]
unar var gefin A.S.Í., heldur hafi ^
formaður félagsins gefið heimild-
ina án þess að halda fund í félag-
inu“.
Sannleikurinn er sá, að fimmtu
daginn 6. júlí 1961 kom stjórn og
trúnaðarmannaráð Vlf. A-Eyja-
fjallahrepps saman á fund til að
taka ákvörðun um, hvort veita
skyldi A.S.Í. umboð til samnings-|
gerðar fyrir' hönd félagsins við
Vegagerð ríkisins, svo og heimild
til verkfallsboðunar. Á nefndum
fundi, sem ég ætla að standi fyrir
sínu, var hvort tveggja samþykkt
einróma.
Það er svo von vegavinnumanna
í Suðurlandskjördæmi sem og ann
arra, að deilan leysist hið fyrsta
á viðunandi hátt.
Hlíð, 21. 7. 1961.
Sigurjón Sigurgeirsson.
haldið, ætti kaupstaðurinn að
stækka ört í náinni framtið.
Nýtt akip
í dag kom hingað nýr 100 smá-
lesta stálbátur, Kambarost. Eig-
andi er Hraðfrystihús Stöðvar-
fjarðar. Skipið kom hingað til að
taka nót. Skipstjórinn, Karl Krist-
jánsson, var svo vinsamlegur að
leysa landfestar, svo að ég gæti
tekið mynd af hinum nýja farkosti.
HroSalegt orSbragð
í dag kom líka einn af Ólafs-
fjarðarbátunum með 600 tunnur
af fárra klukkustunda gamalli síld
til söltunar. Kerlingarnar (þær eru
nú ekki allar gamlar) voru með
fyrstu tunnurnar þegar matsmaður
inn fann nokkrar skemmdar síldar.
Söltun var stöðvuð. Skipverjar
máttu moka síldinni í lestina og
halda á miðin á ný. Þeim var
þungt í skapi. Orðbragðið á plan-
inu varð hið hroðalegasta.
Ég gleymdi að spyrja síldar-
stelpurnar að því, hvort þær ætl-
uðu að verða flugfreyjur, hvenær
þær hefðu trúlofazt og hvað þær
gerðu á kvöldi (þær ótrúlofuðu).
Finnska stúlku hitti ég og átti hún
jafnmörg ár að baki og föllin eru
í finnsku máli. Hún safnaði stein-
um í tómstundum og var búin að
eignast marga fallega.
Fallegur vitnisburSur
Vilhjálmur Sigurbjörnsson ann-
ast sáldarradíóið. Þar var auðvelt
að afla sér frétta frá síldarmið-
unum. Skipin kölluðu látlaust og
báðu um löndun í salt eða
bræðslu. Flestum varð að hafna.
Þegar talið barst að kapphlaupi
skipstjóranna um veiðina, fórust
honum orð á þessa leið:
— Úr landi að heyra er
kapphlaupið háð á drengileg-
an hátt og hjálpsemi er mikil
á miðunum. Oft heyrir mað-
ur skipstjórana leiðbeina hver
öðrum um síld og vara við smásild,
og kolmunna. Oft kemur það líka
fyrir, að eitt skip hjálpar öðru við
erfið köst, jafnvel þótt hjálpsemin
kunni að skei'ða aflahlutinn. Mér
finnst mikil breyting á þessu, og
nú fréttir maður ekki um, að
menn spilli veiði hver fyrir öðr-
um. Samtöl skipstjóranna er alltaf
kurteisleg og mjög vinsamleg.
Neskaupstað, 19. júlí 1961.
E.D.
ÞriSjungur sildveioiflotans bíður löndunar á Austfjarðahöfnum — þessir bátar bíða á Norðfirðí. (Ljósm,: E.D.)
Sildarsöltun í Neskaupstað — hér er síldarmatsmaður (til hægri) búinn að finna skemmda síld og stöðvar
söltun þegar í stað.
um. Nú er það vitað mál, að
stórir kaupstaðir eiga hæg-
ast með að reka ágæta skóla
og sjá þeim fyrir góðum
kennslukröftum, kennslu-
tækjum og öðrum aðbúnaði.
Orsökin er því alls ekki sú,
að unglingarnir eigi ekki völ
á mjög frambærilegri að-
stöðu til menntunar í heima
högum sínum. Hennar mun
að leita á öðrum vettvangi
og sennilega er engin ein
ástæða fyrir þessari miklu
aðsókn í héraðsskólana, held
ur fjölmargar.
Með því að draga saman
upplýsingar úr mörgum um-
sóknarbréfum, sem mér hafa
borizt frá kaupstöðum og
öðrum þéttbýlum stöðum, er
hægt að benda á nokkrar
ástæður fyrir því, að foreldr
ar óska eftir að koma börn-
um sínum í héraðsskóla að
lokinni barnafræðslu og oft
einhverjum hluta gagnfræða
náms.
1. Húsnœðisvandrœði Mik
il þrengsli á heimili verða
þess valdandi, að ekki er að-
staða til lesturs og annarra
námsiðkana. Þess vegna er
bezt að koma unglingunum
burt og í héraðsskóla.
2. Stór systkinahópur.
Mörg börn á heimili, þótt
húsnæði sé gott, er næg
ástæða til að ekki skapist
næði til heimanáms. Þess
vegna er bezt að koma ungl-
ingunum burt og í héraðs-
skóla.
3. Foreldrarnir vinna úti.
Það gerist æ algengara. að
báðir foreldrar stundi vinnu
utan heimilisins. Ekki er
heppilegt að unglingar séu
einir heima að loknum skóla
tíma og vill verða lítið úr
námi. Þess vegna er bezt að
koma þeim burt og í héraðs-
skóla.
4. Einstœðar mæður. Al-
gengt er» að einstæðar mæð
ur, ekkjur og fráskildar kon
ur, verði að stunda vinnu ut-
an heimilisins til að sjá sér
og sínum farborða. Þessar
konur hafa oft áhyggjur
vegna barna sinna, er þau
stálpast og hafa lokið barna-
skóla. Þær leita því oft eftir
að koma þeim burt og í hér-
aðsskóla.
5. Félagsskapurinn. All-
margir foreldrar kvarta yf-
ir félagsskap barna sinna.
Ekki er það, að um slæman
félagsskap sé að ræða, held-
ur það, að vinir og kunningj
ar séu of margir, sífellt sé
verið að hringja í síma, heim
sækja og fara út saman. Vilji
því oft verða lítið úr námi.
Af þessum sökum sé bezt að
koma unglingunum burt og
í. héraðsskóla.
6. Litil ástundun við nám.
Ýmsir foreldrar kvarta yfir,
að börn þeirra stundi nám
slælega og hafi á því lítinn
áhuga. Á heimilum s'ínum
hafi þau ekki það aðhald,
sem nauðsynlegt virðist til
að fá þau til að lesa lexíur
sínar og undirbúa sig fyrir
kennslustundirnar í skólan-
um. Margt sé einnig til að
glepja fyrir auk félagsskapa *
kunningianna eins og kvik-
myndahús, veitingastofur og
margt annað. Öruggasta ráð
ið við deyfð og áhugaleysi
telja sumir þessara foreldra
sé að koma viðkomandi ungl
ingum sð heiman í nvtt um-
hverfi. Og bezt sé aö komi
þeim í héraðsskóla.
Miklu fleiri ástæður fyrir
því, að fólk vill koma ungl-
ingum í héraðsskóla, mætti
vitaskuld telja fram, en þess
ar ættu að nægja til að
vekja athygli á þessu fyrir-
bæri skólamála okkar.
Hvaða ráð eru til úrbóta
í þessum vanda? Eru héraðs
skólarnir í landinu of fáir?
Hin mikla aðsókn bendir
ótvirætt í þá átt. Ekki er
hægt að gera ráð fyrir, að
aðsókn unglinga í sveitum
minnki, heldur mun hún
þvert á móti aukast í náinni
framtíð. Héraðsskólarnir
munu því ekki gera betur
innan skamms en fullnægja
eftirspurn, hver í sínu byggð
arlagi, og r,:irla það. Þarna
blasir við vandamál. sem
leysa þarf og það sem fyrst.
Hvað á að gera við þá fjöl-
mörgu unglinga, sem a.f áður
nefndum ástæðum og mörg-
um öðrum sækja um skóla-
vist í héraðsskólum, en fá
ekki?
Er ekki tímabært. að
stærstu kaupstaðir landsins
ráðist í að reisa sína eigin
heimavistarskóla fyrir ungi-
inga á skyldunáms- og eagn
fræðastigi? Ekki ætti þeím
fremur að verða skotaskuld
úr því en fámennum sý-slu-
félögum á undanförnum ára
tugum. Um það hljóta allir
að vera á einu máli.
Þessa nýju heimavistar-
skóla á vitaskuld að stað-
setja á hentugum og fögrum
stöðum í sveit svo að ungl-
ingum gefist kostur á að
þroska hæfileika sína fjarri
ys og þys borgarlífsins og
geti verið ótruflaðir af utan
að komandi áhrifum. í
Reykjavík mun þörfin vera
mest fyrir slíkan skóla. Vel
fer á því, að höfuðborgin ríði
á vaðið, iaki þetta vanda-
mál föstum tökum og reisti,
þótt ekki væri nema einn
heimavistarskóla í fyrsta á-
fanga fyrir unglinga þá, sém
mesta þörf hafa fyrir að
stunda nám fjarri heimilum
sínum.
Vel mætti hugsa sér að
staðsetja skólann t. d. á Úlf-
ljótsvatni og með tilkomu
hans þar eða á öðrum hent-
ugum stað væri jafnframt
sköpuð ákjósanleg aðstaða
fyrir margvíslega sumar-
starfseml á vegum bæjarfé-
lagsins. Væri eðlilegt að
(Framhald á 13. siðu).