Tíminn - 12.08.1961, Blaðsíða 9

T f MIN N, laugardaginn 12. ágúst 196,
9
Fatnaðarkaup eru drjúg-
ur liður í útgjöldum hvers
heimilis qg því ekki þýð-
ingarlaust, hvort á markað
koma slíkar vörur á sann-
gjörnu verði.
Fataverksmiðjan Últúna er
með þekktustu fyrirtækjum,
sem framleiða karlmannaföt.
Hin síðustu ár hefur fram-
leiðsla fyriitækisins aukizt að
fjölbreytni, enda er forstjóri
og aðaleigandi fyrirtækisins,
Kristján Friðriksson, mikill
áhugamaður um aukningu iðn-
aðar hérlendis og hefur flutt
útvarpserindi og ritað blaða-
greinar um þau mál. Fyrir
nokkru reisti hann verzlunar-
húsið Kjörgarð við Laugaveg í
félagi við aði'a, og þar hefur
hann skrifstofu sína og sauma-
stofu Últímu. f bjartri skrif-
stofu á þriðju hæð hússins hitti
ég Kristján að máli. Þar hanga
á veggjum olíumálverk eftir
sjálfan hann og penslar og lita-
Kristján Friðriksson á skrifstofu sinnl.
Að vefa dúka
og sauma flík
r / c* '\ TL 1 • \•
rrn oignður Ihorlacius ræou'
við Kristján Friðriksson forstj.
Últímu
— Hann verður að sumu
leyti betri, því að það er miklu
auðveldai'a að þjálfa fólk til
þess að vinna einn þátt starfs-
ins verulega vel heldur en allt
verkið.
— Hver hefur svo orðið
reynslan, að því er verðlag
snertir?
— Karlmannaföt hafa lækk-
að í verði við hagnýtingu þess-
arar starfsaðferðar. Þegar ég
var við nám, þá kostaði t. d.
einn frakki meira en svaraði
mánaðarkaupi mínu í verka-
mannavinnu. Nú er hægt að
kaupa sér 3—4 frakka fyrir til-
svarandi laun. Það sýnir sig
líka, að síðan innflutningur á
kar'lmannafatnaði frá jafnkeyp
islöndunum varð frjáls, þá hef-
ur innfluttur fatnaður frá þeim
löndum verið sára lítill.
— Er álagning á karlmanna-
föt bundin af verðlagsákvæð-
um?
— Þegar hér var skömmtun
og mestur hörgull á fatnaði, þá
gerðu framleiðendur samkiomu-
lag við yfirvöld þau, sem um
verðlag fjölluðu, að þeir skuld-
bundu sig til að lækka fatnað-
arverð gegn auknum innflutn-
ingi á hráefni. Það grundvallar-
verð, sem fólst í þessu tilboði,
hefur staðið síðan, þrátt fyrir
að miðað var við að öll fram-
leiðsla seldist upp og ekki þyrfti
að leggja í neinn kosthað við
að hafa birgðir fyrirliggjandi.
Nú er sú breyting. á orðin, að
markaðinum er fullnægt og
mikill aukakostnaður er af því
að liggja alltaf með nægilegt
vel — það eru mest sauðalitir
— en mynztur verða misjafn-
lega vinsæl.
— Er ekki búið að flytja eitt-
hvað út af þeim efnum?
— Ekki er orð á því gerandi.
Við höfum fengið allstóra pönt-
un frá Bandaríkjunum, en hún
er enn ekki farin. En útlend-
ingar, sem hér hafa verið á
ferð, hafa keypt furðu mikið
af gluggatjaldaefnunum.
— Álítið þér ekki, að ullar-
iðnaður eigi mikla framtíð hér-
lendis?
— Ullarmagnið, sem fram-
leitt er, er ekki meira en svo,
að útflutningurinn verður
aldrei í stórum stíl. En ýmis-
legt annað veitir góð skilyrði
til ullariðnaðar. Vatnið — bæði
■heita og kalda vatnið — er vel
fallið til ullarvinnslu og vinnu-
aflið hér er gott og í ullariðnað
þarf sérhæfða menn, sem kunna
vel til verks. Það er nefnilega
mjög misjafnt, hve gott hið al-
menna vinnuafl er í ýmsum
löndum heims og hér höfum
við á að skípa fyrsta flokks
vinnuafli, þ. e. a. s. hér býr
fólk, sem í eðli sínu er sízt
minna hæfileikafólk en gerist
í löndum þeim, sem hvað mest-
um þroska hafa náð í iðnaði
— en auðvitað þarf okkar góða
starfsfólk að læra — en það á
yfirleitt auðvelt með að læra og
hér er tiltölulega fleira af
traustum og dugmiklum starfs-
mönnum en víða erlendis.
— Framleiðið þér ekki líka
húsgagnaáklæði?
— Jú. Satt að segja fór ég að

kassi taka eins mikið rúm á
skrifborðinu og verzlunarskjöl.
— Hafið þér lengi fengizt við
að mála? spyr ég.
— Já, ég hef dundað við að
teikna og mála alltaf öðru
hvoru fi'á því ég var smástrák-
ur, segir Kristján, — og stund-
um fengið mér tilsögn tíma og
tíma.
Síðan snerum við okkur að
því að ræða um fyrirtæki hans
og sagði Kristján það, að þegar
hann hóf að reka karlmanna-
fatasaumastofu, hefði það verið
gert í þeim tilgangi, að fram-
leiða ódýrari fatnað með því að
beita sem fullklomnastri verka-
skiptingu. Fram að þeim tíma
hafði svo að segja allur karl-
mannafatasaumur hérlendis ver
ið unninn þannig, að hver ein-
staklingur saumaði heila flík,
en með því að skipta verkum
svo, að hver vinni fá handtök,
þá verða í senn efnisnýting
betri og vinnuafköst meiri. Þá
er einnig hægt að taka í vinnu
fólk, sem ekki kann að sauma
heila flík.
Áður en Últíma tók til starfa,
hafði Klæðaverzlun Andrésar
Andi'éssonar eitthvað saumað
á grundvelli svona verkskipt-
ingar, en það mun hafa verið
fyrsta tilraun með hraðsaum
hér.
— Verður fatnaður, sem unn vandaðor og sá, sem saumaður
inn er á þennan hátt, jafn er af einstaklingum?
Úr verzluninni. AfnfríBur Guðjónsdóttir verzlunarstjóri.
Úr vefstofunni.
úrval af vörum. Verðið er svo
lágt, að mjög hefur dregið úr
því að karlmannaföt séu keypt
erlendis. Það er blátt áfram
enginn hagur í því lengur og
er þó tollur hár hér, bæði á
fataefnum og garni í dúka.
— Hafið þér ekki yðar eigin
vefstofu?
— Fyrir tíu árum byrjaði ég
að vefa dúka, aðallega úr enskri
ull. Tweedefni, sem eru prýði-
leg í sportfatnað og yfirhafnir,
eru ofin úr íslenzkri ull. ís-
lenzka ullin hefur vissa kosti
fram yfir útlenda ull, en tak-
markanir hennar liggja fyrst
og fremst í því, að úr henni er
ekki hægt að vefa allra fínustu
og mýkstu efni.
— En gluggatjöldin, sem
þér framleiðið — eru þau ekki
úr íslenzkri ull?
— Jú. Við höfum gert tals-
vert víðtækar tilraunir með
vefnað á þeim efnum og í þau
er íslenzka ullin ágæt, vegna
þess hve loftmikil hún er, ef
,svo mætti segja. Það er skammt
síðan við byrjuðum á þeirri
framleiðslu. Litirnir hafa líkað
fást við vefnaðinn mestmegnis
vegna þess, að ég hef gaman
af að fást við liti og það eru
alveg ótrúlega mörg sýnishorn,
sem við höfum gert áður en við
höfum fundið þær s^msetning-
ar mynztra og lita, sem við er-
um ánægðir með. Þetta á eink-
um við um gluggatjöldin og
húsgagnaáklæðið.
— Hafið þér fleiri fram-
leiðslugreinar?
— Ég er ásamt öðrum að
byrja með framleiðslu á kven-
kjólum, sem á að byggjast á
sömu grundvallarreglu og karl-
mannafatagerðin, að selja megi
vandaða vöru á hóflegu verði.
Sú framl.eiðsla verður seld í
sérstakri deild í Kjörgarði.
— Eruð þér aðaleigandi
Kjörgarðs?
— Nei, ég er í helmingafé-
lagi við aðra aðila um húsbygg
inguna. Hugmyndin með bygg-
ingunni var að boma á sem
fjölbreyttastri deildaverzlun
undir sama þaki viðskiptamönn
um til hagræðis og nú eru alls
um 17 verzlanir í húsinu. Síðar
(Framha)d a 13 siðu