Tíminn - 16.02.1962, Blaðsíða 6

Eftir margra mánaöa baráttu
er loks lát á ríkisstjórninni
í lausaskuldamálum bænda. - Ráðstafanir gerðar
til að bankavaxtabréfin verði að verulegu leyti
gjaldgeng í bönkum. - Nauðsynlegt er að fram-
lengja umsóknartíma.
Birgir
Kjaran
Eysteinn
Jónsson
Fruimvarpig til stað'festingar á
bráðabirgðalögum an lausaskuldir
bænda var loks tekið til 2. umr.
í neðri deild í gær, en mánuðir
eru liðnir síðan fj'árhagsnefnd
deildarinar skiiaði ál'iti um málið.
Bingir Kjaran hafði framsögu
fyrir áliti meirihluta nefndarinnar,
sem mælti með því, að frumv. yrði
saimþykkt óbreytt. Sagð'i Birgir
Þingstörf í gær
Stuttur fundur var í samein-
uðu þingi í gær til að leita
leyfis um fyrirspurn.
f efri deild hafði Emil Jóns-
son félagsmálaráðiherra fram-
söigu fyrir st j órnarfrumvarpi
um aðstoð við vangefið fólk.
Eggert G. Þorsteinsson hafði
framsögu fyrir nefndaráliti við
frwnwarp um Iffnaðarmólastofn-
un íslands og var málinu vísað
til 3. uimr. Auður Auðuns hafði
framsögu fyrir frunwarpi heil-
brigðis- og félagsmálanefndar
um heilbrigðissamþykktir og
málinu vísað til 2. umr. og Karl
Kristjánsson hafði framsögu
fyrir fru.mvarpi um Ræktunar-
sjóð íslands og Bygigingasjóð
sveitabæja. Málinu var vísað til
2. umr. og fjárhagsnefndar.
í neðri deild var aðeins eitt
mál tekið fyrir. Frumvarp um
staðfestingu á bráðabirgðalög-
um um lausaskuldir bænda, er
var til 2. umr. Birgir Kjaran
hafð'i framsögu fyrir nál. meiri-
l.lutans og Sikúli Guðmundsson
fyrri áliti 1. minnihl. en Lúð-
vík Jósepson 2. mhl. nefndar-
innar var ekiki viðstaddur um-
ræðuna. Auk þeirra Birgis og
Skúla töluðu Ingólfur Jónsson,
landb'únaðarráðiherra og Ey-
steinn Jónsson. Umræðunni var
frestað kl. 4
KAn.L KRiSTJÁNSSON
ókleift að skylda Seðlabankann
til að taka vi.ð bankavaxtabréfun-
um, þar sem ekki lægi einu sinni
ljóslega fyrir enn, hve há upphæð-
in væri, sem um væri að ræða.
Óþarfi væri að leyfa lán með veði
í vélum í þessu frumvarpi, þvi að
landbúnaðarráðherra segði, að láta
ætti Ræktunarsjóð taka að sér
lánveitingar út á vélar og til
vinns'lus'töðva landbúnaðarins. Ó-
þarfi væri að hafa sömu vexti og;
hjá sjávarútveginum, 6V2% i stað
8%, því að vextirnir kæmu inn í
verðlagsgrundvöll landbúnaðaraf-
urða.
Skúli Guðmundsson tók næstur
til máls. Ræddi hann fyrst nokk-
uð um lögin, er samþykkt voru á
síðasta þingi, uim lánveitingar frá
Stofnlánadeild sjávarútvegsins til
útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækja,
til greiðslu á: lausaskuldum þeirra.
Minnti han í því sambandi á breyt
ingartillögur, er Framsóknarmenn
fluttu við það frv„ um l'ánveitingar
til bænda og þeirra fyrirtækja í
sama skyni, en þær þrtt. voru
felldar af stjórnarflokkunum á síð-
asta þingi. Vitnaði siðan til um-
mæla landbúnaðarráðherra í þing-
ræðu 16. marz s.I., þar sagði m. a„
að þessum málum yrði komið „í
gott horf að svo miklu leyti, sem
mögulegt er“.
Síðan ræddi Sikúli um bráða-
birgðalögin, sem ríkistjórnin gaf
út 15. júlí s.l. ár, um breytingu
á lausas'kuldum bænda i föst lán.
í þeim lögum, o.g reglum, sem sett
ar hefðu verið samkvæmt þeim,
væri öðruvísi og lakar búið að
bændum og þeirra fyrirtækjum
heldur en þeim, er fást við útgerð
og vinnslu sjávarafurða, og fengið
hafa lán til greiðslu á lausaskuld-
um samkvæmt lögunum frá síðasta
þingi. Með bráðabirgðalögunum
hefði því ekki verið efnt það fyrir-
heit, sem landbúnaðarráðherra gaf
16. marz í fyrra.
Skúli gerði síðan grein fyrir með i
ferð málsins í fjiárhagsnefnd og
lýsti till. stjórnar Stéttarsambands
bænda um breyt. á frv. og rök-
stuðningi hennar viðkomandi tilög-
unum, en fjórhagsnefnd hafði sent
Stéttarsambandinu málið til at-
hugunar og umisagnar. Hann
skýrði einnig frá samþykktum
bændafunda, sem borizt höfðu til
þingsins, þar sem óskað er breyt-
inga á frv. — Þó lýsti Skúli breyt-
ingartillö.gum minni hl. fjárhags-
ncfndar, en þar eru teknar upp til-
lögur Stéttarsambands bænda um
lagfæringar á frv.
Ræðu sinni lauk Sk. G. með þess
um orðum:
Ég hef gert hér grein fyrir til-
lögum minni hluta fjárhagsnefnd-
ar um breytingar, sem nauðsynlegt
er að gera á frv.
í tillögum okkar er lagt til,
að Seðlabankinn veiti aðstoð við
lánveitingar til bænda og
þeirra fyrirtækja, eins og hann
veitti Stofnlánadeild sjúvarút-
vegsins lán til þess að breyta
lausaskuldum útgerðarinnar í
föst lán,
að vextirnir verði lækkaðir, svo
að þeir verði eikki hærri e<n af
hliðstæðum lánum til sjávar-
útvegsins,
að lán verði veitt út á vélar í eigu
bænda og útvegsmanna,
að lán verði veitt út á vinnslustöðv
ar landbúnaðarins eins og út-
gerðarinnar. Vinnslustöðvar fyr
ir landbúnaðarafurðir eru flest-
ar eign félagsfyrirtækja bænd-
anna, sem hafa haft forgöngu
um að koma upp slíkum stöðv-
um, til þess að auka vöruvönd-
un og hækka verð afurðanna.
Þessi félög hafa ekki fengið
nægilegt fjármagn til langs
tíma til þeirra dýru en nauðsyn-
legu framkvæmda, og veldur
það erfiðleikuirri. Örguðleikar
þeirra hafa einnig vaxið síðustu
2 árin af þeim sökum, að lán-
veitingar út á landbúnaðaraf-
■nranaBBi.wBaBHHB
urðir hafa verið miklu minni
en áður, miðað við magn og
verðmæti framleiðslwnnar.
Þá sagði Skúli, að nauðsynlegt
væri að framlengja umsúk'narfrest
inn, ef af þessum leiðréttingum
yrði, svo að þeir bændur, er ekki
hefðu getað sótt vegna þess að
skuldahafar hafa ekki viljað
gefa yfirlýsingu um að taka við
bréfunum eins og i pottinn var bú
ig í sumar, er framkvæmd málsins
var gersamlega í lausu lofti.
Það er réttlætismál, að bændur
og félög þeirra njóti í öllum atrið-
um sömu fyrirgreiðslu og útvegs-
menn og þeirra fyrirtæki, þegar
lög eru sett um ráðstafanir til að
breyta lausaskuldum í föst lán.
Reynslan hefur sýnt, að ekki er
ótryggara að lána fé til landbún-
aðar en sjávarútvegs. Fáist frum-
varpinu ekki breytt, og verði lakar
búið að bænduim en útvegsmönn-
um í þessum efnum, er rangindum
beitt. og þá hljóta menn að spyrj.a,
hér í þingi og: annars staðar:
„Hvers eiga bændur ’að gjálda?“
En ég vil vænta þess, að málinu
verði bomið í viðunandi horf.
Ekkert getur verið því tii fyrir-
stöðu. ef aðeins vilji er til þess hjá
þingi og stjórn, að láta bændur
njóta sömu kjara og útvegsmenn.
Inigólfur Jónsson sagði það stór-
yrði og órökstuddar fulyrðingar,
að halda því fram, að bændur nytu
lakari kjara en sjávarútvegurinn
í þessum efnum. Ingó.lfur sagffi
dráttinn j þessu máli stafa af þvi,
að hann hafi átt eftir að semja við
bankana, en ekki hefði verið hægt
að semja við þá fyrr en vitað væri.
hve upphæðin væri há, sem í um-
sóknum fælist. Umsóknarfrestur
hefði runnið út í október og hefðu
12—1300 umsóknir borizt og næmu
lánabeiðnir samtals 82 miiijónum
króna. Nú væri búið að semja við
Seffíaibankann og viðskipirbank-
ana um að taka við bankavaxta-
bréfunum upp í greiðslu skulda
kröfuhafa lausaskulda bænda í
bönkunum. Einnig myndi Seðla-
bankinn taka við þessum bréfum
frá sparisjóðum til greiðslu inn á
bindingarreikning sparif j áraukn-
ingar 1962 og vanskil á slíkum
greiðslum til Seðlabankans á árinu
1961. Það væri því misskilningur'
að um verri fyrirgreiffslu væri að
ræða en hjá sjávarútveginum held
ur væri hún betri, en hins vegar
væri útilokað að veita lán með
veði í vélum til 20 ára. Vinnslu-
stöðvar landbúnaðarins þurfa ekki
á hjálp að halda vegna lausa-
skulda, heldur vantar þær nýtt
fjármagn, ný lán. Sama væri að
segja um vélar, bændur hafa ekki
lausaskuldir vegna véla, það þarf
hins vegar að lána þeim nýtt fé
tii vélakaupa. Vextimir eru sízt
verri hjá bændum, en hjá útvegs-
mönnum. því að bændur fá vext-
ina reiknaða inn í verðlágsgrund-
völlinn. Bændur eiga ekki að hafa
betri kjör en sjávarútvegurinn í
þesum efnum. heJdur njóta sann-
mælis. sagði ráðherránn.
Þá sagði ráðherann, að óþarft
væri með öllu að framlengja um-
sóknarfrestinn Framsóknarmenn
ættu sök á því, ef einhverjir
bændur hafa ekki sótt um aðstoð
í sumar og sök minni'hhitans. ef
einhverjir hafa ekki viljað gefa
yfirlýsingar um að taka við bréf-
unum.
Skúli Guðmundsson sagði það
undarlega málsmeðferð. að spari-
sjóðir. sem stóðu í skiium við Seðla
ban.kann með bindingarféð 1931
skyldu ekki fá að greiða með
bankavaxtabréfum jafn mikið og
þeir. sem í vanskilum voru seni
fá að greiða s'kuldir sínar við hank
ann 1961 með bréfunum. Á aðeins
að verðlauna þá, sem í vanskilum
hafa staðið. Hví er þeim. sem stað-
ið hafa í skilum, ekki leyft að láta
í Seðlabankann ja'fn mikið og
(Framhalr) á 15 síðu ■
RIKISSJOÐUR CREIÐI GENGIS-
TÖP FJÁRFESTINGARSJÓÐA
Karl Kristjánsson hafði í efri
deild í gær framsögu fyrir
fruimvarpi til laga, er hann flyt-
ur ásamt þeim Páli Þorsteins-
syni, Ásgeiri Bjarnasyni, Ólafi
Jóhannessyni, Sigurvin Einars-
syni og Hermanni Jónassyni
um að ríkissjóður taki að sér
að greiða gengistöp Ræktunar-
sjóðs íslands og Byggin.garsjóð=
sveitabæja. —
í frumvarpinu er kveðið á
um að ríkissjóður greið'i hækk-
un þá, sem orðið hefur vegna
breyttrar skráningar íslenzkrar
krónu eftir 1. janúar 1960 á
þeim erlendu lánum, sem hv.íla
á Byggingarsjóði og Ræktunar-
sjóði. Greiðsluskylda ríkissjóðs
skuli ná til afborgana og vaxta
sjóðanna af lánum árin 1960 og
1961 og gildi síðan áfram, þar
til lánin hafa verið greidd upp
t.il fulls.
Þetta er í þriðja sinn að
Framsóknarmenn flytja frum-
varp um sama efni, en fyrri
frumvörp hafa ekki fengizt af-
greidd. Fyrir nokkrum dögum
lýsti Ingólfur Jónsson landbún-
aðarráðherra því yfir, að hann
áliti að ríkissjóður ætti að taka
á sig'gengisáhættuna af' erlend
um lánum þessara sjóða Má
þvi mega v.ænta að betur verði
tekið í máíið nú en endranær
í greinargerð með þessu
frumvarpi segir þetta m. a.:
Allir þingmenn. sem um það
frumvarp ræddu, viðurkenndu
þó, að starfsemi umræddra
sjóða landbúnaðarms væri i
hættu fyrir farg hinna erlendu
lána, sem á þeim hvíla með
miklu meiri þunga en áður, s.k-
um verðfellingar íslenzku krón-
unnar.
Nú hafa flutningsmenn breytt
formi tillögu sinnar. Þetta frum
varp gerir ráð fyrir. að ríkis
sjóður greiði gengisskráningar-
Frsmhain a 15 siðu
6
TÍMINN, föstudagur 16. febrúar 1962.