Tíminn - 29.04.1962, Blaðsíða 12

8$ ára
(•' '7im 'iald ef 8 sí5u
Viðbrigðin eru feikn ólík að koma
úr þeim víðageim og inn í þrönga
dalskoru. Þetta fékk Björn að
reyna. Sárar kvalir leið hann í
fyrstu og óyndi og sennilega mun
mjóu hafa munað að hann sigraði
í þeirri hörðu glímu. En lof sé
hamingjunni að við töpuðum ekki
þeim ágæta félaga.
Björn Daníelsson. var okkar
liæstur á líkamsvöxt, næstum
þriggja álna maður á góðu alda-
mótamáli sagt, sem íslenzk æska
skilur ekki nú. Hann bar sig vel,
var beinn og samsvaraði sér vel á
allan vöxt, gekk djarft og frjáls-
mannlega fram venjulega með
veifandi handleggi og raulaði fyr-
ir munni sér eins og glaður Svíi.
Horfði oft fast í augu þeirra, er
hann ræddi við eða hlustaði á og
sagði hispurslaust sitt álit á hverju
máli gegnum heiðskíra einlægni,
sem blikaði út.úr svip hans og
huga. Það er hugljúft nú í ellinni
að minnast þess, hve trúmennska
og samvizkusemi voru Birni sam-
gróin á okkar samverustundum.
Ég segi það ekki af neinu mein-
ingarlausu skjalli, heldur af náinni
kynningu. Björn var farsæll náms-
maður og mér virtist hann jafnvíg
ur, hvort heldur hann glímdi við
verklega eða bóklega námið, öllu
var sjálfsagt að gera sömu skil.
Þar kom fram trúmennskan og sam
vizkusemin. Vera má þó, að íslenzk-
an hafi verið honum einna hug-
þekkust Um ajdamótin var móður-
málið víða um land talsvert dönsku
blandið og ekki sízt þar vestra.
Minn maður hafði sterka löngun
að þrífa til og gera endurbætur.
Þess vegna létu alls konar mállýzk
ur, sem stundum létu til sín heyra,
afar illa í eyrum hans. í félagsmál-
um okkar innan skólans var hann
venjulega fremstur, sjálfkjörinn
forsöngvari, var mjög söngvinn.
Ég minnist söngsins með ánægju.
Hann var formaður bindindisfél.
tóbaks og áfengis með sönnum
áhuga. Hann var ritstjóri Mána,
sem út kom á veturna til æfinga
fyrir skólapilta. Hann var lífið og ,
sálin í að æfa íslenzku glimuna og
aðrar íþróttir. Þannig hvíldi á hon
um sem forystumanni mikið af
okkar hugðarefnum og það var
eins og þegjandi samþykkt okkar
skólabræðra hans að bezt væru
málin komin í hans fórum. Og því
segjum við eins og Kári forðum:
„Lítt dró enn, undan vid þik, ok
ert þú vor fræknastur".
Hann skrifaði sérstaklega góða
og læsilega rithönd.
Björn útskrifaðist úr Ólafsdals-
skóla vorið 1905 með 1 einkunn
(fast við ágætiseinkunn). Að því i
loknu lagði hann land undir fót
og nam ekki staðar fyrr en austur
á Fáskrúðsfirði. Fáskrúðsfirðing-
um leizt vel á manninn og töldu
hann til margs nothæfan. Aðallega
vann hann þar að jarðabótum og
barnakennslu. Kennarastörf hefur
hann stundað þar í 34 ár. í stjórn
Kf. Fáskrúðsfirðinga frá stofnun
1933—1949, formaður búnaðarfél.
Fáskrúðsfirðinga um mörg ár.
Sóknarnefndarmaður um langt
skeið. Hreppsnefndarmaður Búða
hrepps 1913-1918, Keldunesh. 1919
—1930. Svona mætti lengi telja,
sem sýnii], að Björn hefur haft
margt með höndum, sem mér hefur
ekkert komið á óvart.
Björn er kvæntur Guðnýju Elísa
betu Einarsdóttur Jónssonar skó-
smiðs á Búðum og konu hans
Emilíu Friðriksdóttur. Börn þeirra
á lífi: Baldur, verzlunarmaður, Búð
um, Fáskr. og Hrefna,, Akranesi.
Að lokum:
Á 80 ára afmælinu sendi ég vini
mínum Birni Daníelssyni og fjöl-
skyldu hans mínar innilegustu árn
aðarkveðjur — óska að ævikvöld
öldungsins megi verða bjart og
hlýtt.
Emil Tómasson. I
„Symar manneskjur
skilja abstraksjóna
Ljábrýnsluvélar
Vinsælu, þýzku ljábrýnsluvélarnar
væntanlegar á næstunni.
Verð kr. 1270.00
^ARNI CESTSSON
Vatnsstíg 3 Sími 17930
Jörðin Klungurbrekka
á Skógarströnd á Snæfellsnesi er til sölu. Á jörð-
inni eru m.a. nýlega byggð vönduð fjárhús fyrir
280 til 300 fjár ásamt 900 hesta heyhlöðu. Önnur
hús á jörðinni eru gömul. Heyskapur allur tekinn
á véltæku túni. Meðal hlunninda jarðarinnar er
silungsveiði.
Allar upplýsingar um jörðina, verð hennar og
greiðsluskilmála veitir
HÚSA- og SKIPASALAN,
Laugavegi 18, III. hæð. Símar: 18429 og 18783
Jón Skaftason, hrl. Jón Grétar Sigurðsson, lögfr.
Forstöðukonli, matráðskonu og kennara
vantar að sumardvalarheimili Reykjavíkurdeildar
Rauða kross íslands á Laugarási.
Upplýsingar gefnar á skrifstofu R.K.Í., Thorvald-
sensstræti 6, sími 14658.
Stjórnin.
Ung kona
með tvö börn, óskar eftir ráðskonustöðu á góðu
sveitaheimili í fjóra mánuði. Er vön sveitastörfum.
Tilboð er greini fjölskyldustærð og launakjör .send-
ist afgr. Tímans fyrir 9. maí, merkt: „1. júní—
1. okt.“
Framnaid a.t 9 siðu •
— Oft á sumrin fer ég að
Eskiholti, þar býr bróðir minn
enn, svarar Hallsteinn, — þar
kann ég vel við mig r.okkra
daga, en svo .k'emur óyndi i
mann. Það er engin rótfesta
lengur. — En þó ég sé svona
mikið fyrir sveitina, þá hafa
mér alla tíð leiðst skepnur al-
veg óskaplega, pu, þessi dýr.
Nei, þá finnst mér manneskj-
urnar eitthvað skárri en dýr-
in. Sumar manneskjur skilja þó
abstraksjón. Eg er ekki frá því,
að sumir gömlu mennirnir hafi
verið fyrir abstraksjón, þó þeir
vissu ekki af því.
Það trúir mér enginn
Hallsteinn tekur nú aftur í
nefið, hressilega.
— Annars er ég ekki óánægð
ur með neitt, segir hann, — en
ég hef tekið eftir minni skap-
gerð, hún er dálítið hættuleg.
Það stafar af feimni í mér. Eg
hef þannig framkomu og tals-
máta, að það tekur mig enginn
alvarlega. Það trúir enginn
neinu, sem ég segi. Það heldur
þetta sé eintómt grín. Enda á
ég ósköp erfitt með að umgang
ast fóllc, vil helzt vera einn
einhvers staðar.
Ef einhve. kemur í heim-
sókn, þá vil ég helzt losna við
þá og reka þá út. Eg held þó
mikið upp á Hafstein og Sig-
urð, ég hef ’íka gaman af Svav
ari- Svo eru það bara litlu
krakkarnir. En svo, þegar þau
stækka, þá hætta þau að koma
og fara á böllin í staðinn. Það
er nú svo í mannlífinu.
Foxvondur út í allt
— Hvað má nú bjóða ykkur,
kaffi eða sénever? Eg er alveg
ógurlegur grútur, segir Hall-
steinn svo. — Það kemur
stundum yfir mig, að ég verð
alveg foxvondur og illur. Það
var verra, þegar ég var y". i.
Eg verð bara foxvondur út í
allt. En ég vinn það bara af
mér, læt það ekki bitna á nein-
um. Eg er yfirleitt vel kynnt-
ur og yel liðinn með fólki, held
ég. Enda yfirleitt skapgóður.
Mér finnst, að þetta mannfólk
og heimurinn temji mann nið-
ur, heimurinn rífur mann í sig.
Það er sosum ágætt. Og mér
heyrist á mönnum, sem koma
frá útlöndum, að við eigum hér
bezta fólkið á íslandi. Sjálfur
hef ég aldrei farið út fyrir land
steinana og lítið ferðast um
landið sjálft. En yfirleitt er ég
ekki fyrir fólk.
Kvenfólk og trúmál
— Ekki einu sinni kvenfólk?
Nú glottir Hallsteinn.
— Þær koma hér auðvitað,
svona nokki-ar, svarar hann, —
og það eru stundum kallar að
segja við mig: „Hallsteinn, af
hvjarju ertu ekki með einhverj
um almennilegum konum?“ Og
þá svara ég: „Þeir halda nú
fram hjá, sýnist mér, þó ð
þeir séu giftir almennilegum
konum“.
Annars hef ég alltaf verið
svoleiðis, að ef ég hef orðið
skotinn í kvenmanni, þá hef ég
forðazt hann. Það er nú svo í
mínu mannlífi. — Annars e:
þetta ekkert líf, ég hef til dæm
is aldrei verið settur í kjallar-
ánn. í mesta lagi hef ég stund
’im rifizt við konur.
Það er nú ein hér fyrir sunn-
an, ég fer stundum á kvöldir
að rífast við hana Hún situr
við og les í Biblíunni, hún er
frelsuð. Eg var trúaður ungl-
ingur, trúði þessu öllu. En nú
trúi ég ekki. Það er stundum
erfitt að vera trúlaus, en mér
finnst mannlífið ekkert hafa
með þetta að gera. Þetta trúaða
fólk, það gerir lífinu svo vont,
það styður allt íhaldið.
Skildi ekkert í abstraksjón
Og þessi kona„ sem ég er
stundum að þvæla við, hún á
sjö ára dóttur. Og blessað barn-
ið situr og slautar í Biblíunni.
Eg spurði konuna, hvort ekki
væri erfitt fyrir barnið, að lesa
þetta smáa letur. Nei, hún á
að fara beint í Biblíuna. Og
þessi kona hélt að auglýsingar
væru frá andskotanum. Eins og
auglýsingamáttur sé ekki nauð
synlegur. Hvernig vissi hún
um barnaskólann, ef hann væri
ekki auglýstur, eða messur? Eg
sagði nú þessari konu, að Guð
hefði áreiðanlega ætlazt til
þess að maður skildi eitthvað
annað en Biblíuna. En þessi
kona, hún skildi t.d. ekkert í
abstraksjón.
Náttúrulaus málverk
Nei, þetta trúaða fólk, það
er alltaf að rífast, allir þykjast
hafa rétt fyrir sér. Og það
stendur í móli baráttunni um
betra líf. Og kvenfólk finnst
mér, á að vera kvenfólk. Sumt
kvenfólk leggur mann alveg
flatan. Já, það er skrítið afl í
mannlífinu þetta magn.
Þegar Hallsteinn hefur feng-
ið sér duglega í nefið, spyrj-
um við hann um málaralistina.
— Eg hef nú meira gaman
af höggmyndum en málverkum.
svarar hann, — en ég hef gam-
an af að skoða litameðferðina
hjá málurunum. En ég hef ekki
náð í neina þekkingu og vil
ekki gera það. Finnst það ekki
í mínum verkahring að spekú-
lera hvernig meistararnir
vinna.
En ég hef stundum verið að
tala við listamennina um, að
mér leiðist að sjá náttúrulaus
málverk. Þá heldur fólk að ég
sé að meina klámið, en ég
meina allt annað. Eg kalla það
náttúrulausa mynd, ef hún er
ekki gerð af baráttu, baráttu og
áhuga, jafnvel þótt mynd sé fal
leg og sæt og gerð eftir kúnst-
arinnar reglum, þá er hún nátt
úrulaus, ef það vantar í hana |
haráttuna.
Bóndi og bóhem
— Annars græðirðu ekkert á
því að hlaupa með það í blöð-
in, sem ég segi. Þetta er ósköp
tómt líf að vera einhleypur alla
ævi. En ég sé ekkert eftir því,
þótt ég hafi ekki farið að búa
til böm handa mannlífinu. Þú
ættir heldur að fara og tala við
hann bróður minn, sem býr í
Eskiholti, hann hefur þó gert
eitthvað fyrir þjóðfélagið.
Þeir eru miklu merkilegri,
kallarnir, sem eiga þessar digru
kellingar og sæg af börnum.
Síðan kveðjum við Hallstein
Sveinsson úti fyrir húsdyrum
daladrenginn, sem aldrei hefur
lifað sig inn í áttirnar í Reykja
vík, en skilur þó abstraksjón
ina betur en flestir borgarbú-
ar, passar sig með að eiga allt-
ar neftóbak, og forðast þann
kvenmann, sem hann verður
skotinn í Hann er undarlegt
sambland af íslenzkum sveita-
bðnda og frakkneskum gang-
sléttarbóhem.
Jökull.
Áburðarverðið
(Framhalo ó 2 síðn’
burðarverksmiðjuna". Er það dá-
lítið einkennilegt að lesa þetta.
Það mætti líta svo á eftir því, að
verksmiðjan sjálf hefði áburðar-
verzluna. En þó er það svo að
henni hefur aðeins verið falinn
rekstur Áburðarsölu ríkisins. Sam
kvæmt því er það alveg vafalaust
að áburðarverzlunfn á að vera rek
in af Áburðarsölu ríkisins, en
ekki verksmiðjunni, en framkv.-
stjórn áburðarsölunnar er hins
vegar í höndum verksmiðjustjórn
I
arinnar. Hagnaður cða tap á á-
burðarverzluninni hlýtur því aö
tilheyra Áburðarsölu ríkisins
einni.
Landbúnaðarráðherra tókst ekki
þrátt fyrir mikinn vilja, að fá AI-
þingi til að leggja Áburðarsölu ríls
insins að velli, og hlýtur hún því
að hafa sérstakt reikningshald og
fjárreiður óviðkomandi Áburðar-
verksmiðjunni.
Eg mun í annarri grein innari
skamms, ræða nokkru nánar um
áburðarverðið.
Jón Ivarsson.
12
T I M I N N, sunnudagur 29. apríl 1962