Tíminn - 04.05.1962, Side 9

nota tækifæiið' til að vfkjr' nokkru
nánar að fyrirmyndinni okkar,
sýningu enska tímaritsins. Ástæð-
an er sú, að í þeirri sýningu fólst
sérstakur skilningur á gildi teikni-
kennslunnar og myndlistarinnar í
fræðslukerfi skólanna.
Hin enska sýning hafði að eink-
unnarorðum tilvitnun í kvæði éftir
skáldið Wordsworth, sem myndi
hljóða eitthvað á þessa leið á ís-
lenzku: „Töfrar himinsins hjúpa
bernskuna1. Var síðan af þeim orð-
um dregin ályktunin: „í list barn-
anna finnurðu einlægnina og hisp-
ursleysið".
Forstöðumenn brezku sýningar-
innar völdu myndir eftir- börn og
unglinga úr öllum aldursflokkum
skyldunámsins, þ. e. frá 5—16 ára
aldurs. Þetta gerðu þeir af því, að
þeir vildu ná tvenns konar tilgangi
með sýningunni og þeirri rann-
sókn, sem henni var samfara. Ann-
ars vegar átti sýningin að gefa
hugmynd um stílbrögð barnanna
og unglinganna almennt, mismun-
andi viðfangsefni þeirra og kunn-
áttu. Hins vegar og það var ef til
vill í sjálfu sér merkilegra atriði,
— átti að varpa ljósi yfir einkenni-
lega staðreynd í sambandi við
sköpunarhneigð barna og unglinga
listtjáningu. Staðreyndin er í því
fólgin, að á vissu skeiði, sem þó er
mismunandi eftir einstaklingum,
virðist draga úr þessari sköpunar-
hneigð eða jafnvel taka fyrir hana
með öllu. Þessa tjáningarörðug-
leika vildu hinir brezku forstöðu-
menn sýningarinnar sérstaklega
þann bátt, sem iuiin ein gæti gefið
þeim tækifæri og möguleika til.
Svo mikilvægt væri tjáningarform
myndlistaiinnar fyrir ákveðna
þætti í þroska barnanna og ung-
linganna. En á þessu atriði skorti
því miður alltof mikið skilning
þeirra sem ábyrgð bæru á uppeld-
ismálum þjóðanna.
Ætlunin var, að ég flytti hér að-
eins stutt ávarp við opnun þessar-
ar sýningar og hef ég vafalaust
þegar i'eynt meira á þolinmæði
áheyrenda minna en til var ætlazt.
Ég get þó ekki stillt mig um,
áður en ég lýk ræðu minni að
drepa lítillega á framlag mann-
fræðinga, er reynt hafa að finna
skýringar á því, hvers vegna mynd-
listin hafi orðið sá þáttur í menn-
ingu veraldarinnar, sem raun ber
vitni. Til þess liggja að þeirra dómi
fjórar meginástæður:
Hin fyrsta er sú, að í myndlist-
inni leitast maðurinn við að varð-
veita og viðhalda skynjunarnæm-
leik bernsku sinnar og æsku.
Önnur ástæðan er tilraun manns-
ins að sigra tómleikakenndina. Þá
ástæðu nefna mannfræðingar „ótt-
ann við auða flötinnV, horror
vacui, óttann við tómið.
Þriðja ástæðan felst í töfrum
listarinnar, að hún veitir mannin-
um sálrænan sigur yfir umhveifi
sínu.
Fjórða ástæðan er sjálftjáningin,
að í myndlistinni öðlast maðurinn
nýtt mál, mál lita og forma, sem
er hliðstætt máli tóna og hrynj-
andi.
Ræða Guðmundar
Magnússonar
Góðir tilheýrendur.
Við könnumst öll við hreyfing-
ar ungbamsins. Það er á sífelldu
iði.
Strax og barn getur haldið á blý
anti eða litarmola, notar það slík
tæki óspart og getur unað sér við
það tímunum saman. Hugmynda-
auðgi barna innan við skólaaldur
er oft furðuleg og þörf þeirra að
tjá sig í myndum mikil.
Teiknikennsla ætti því að byrja
strax í 7 ára deildum skólanna. Þá
ættu vel menntaðir og hæfir teikni
kennarar að leiðbeina börnunum,
hvetja þau og örva og leggja þann-
ig smátt og smátt grundvöllinn að
þeirri breytingu, sem verður á
myndtjáningu barnsins eftir því
sem það eldist og þroskast.
Aðalkostur teikninámsins og
myndsköpunarinnar er að mínum
dómi fólginn í því, að það höfðar
bæði til hugar og handar, þroskar
hvort tveggja. Bamið vinnur að
gerð myndarinnar að nokkru leyti
eins og sjálfstæður og óháður lista
maður. Það myndar og mútar að
eigin geðþótta, gagnrýnir, endur-
skoðar og rökræðir við kennarann
eða félaga sína. Slíkt stælir börn
og þroskar.
Uppeldi barna er og verður á-
vallt talið til hinna þýðingarmestu
og vandasömustu starfa þjóðfélags
ins. Vandinn er nú e.t.v. meiri en I Guðmondur Magnússon, skólastjóri Laugalækjarskólans, opnar sýninguna.
taka til meðferðar. Ástæðan vár i
sú, að þeir töldu að þessir tján-J
ingarerfiðleikar í myndlistinni j
vörpuðu nýju ljósi yfir ýmis þau
vandamál í sambandi við uppeldi
barna og unglinga, sem nauðsyn-
legt væri kennurum og foreldrum
að gei'a sér grein fyrir. Var það
skoðun Bretanna, að sum þessara
vandamála mætti að öllum líkind-
um helzt og bezt leysa með því að
hjálpa barninu til að sigrast á
þessari niðurtalningu listtjáningar-
innar. Vandinn myndi a.m.k. sum-
part fólginn í því, að barnið og
unglingurinn gæti ekki á vissu ald- J
ursskeið'i tjáð hug sinn einmitt á'
'Svo mikill er að dómi mannfræð-
inganna hlutur og hlutverk mynd-
listarinnar.
Ég óska skólastjóra Laugalækj-
arskólans Guðmundi Magnússyni
og teiknikennara skólans Jens
Kristleifssyni til hamingju með af-
rek nemenda þeirra. Sömuleiðis
óska ég til hamingju nemendum,
sem þátt tóku í keppninni. Af heil-
um hug óska ég þess, að þeir megi
halda áfram að skapa sér gleði og
unað við þá töfra, sem myndlistin
ein getur veitt.
Hafið þökk fyrir erfiði ykkar og
árangur.
I nokkru sinni áður. Við lifum á
| tímum mikilla og örra breytinga,
og það er því margt, sem glepur.
Uppeldislegt gildi skólastarfsins
við hlið heimilanna verður ekki
dregið í efa. Það er skóiunum
mikill styrkur, þegar störf þeirra
njóta skilnings og vináttu almenn-
ings.
Fyrir nokkrum vikum heimsótti
okkur hingað í skólann Örlygur
Hálfdánarson, blaðamaður við
„Samvinnuna“. Reifaði hann þá
hugmynd, að tímaritið fengi að
efna til teiknimyndasamkeppni
meðal 10 og 11 ára nemenda skól-
ans.
Telpnakór Laugalækjarskólans syngur undir stjórn skólastjórans, Guðmundar Magnússonar,
Við veltum þessu fyrir okkur
um stund, og þótti mér þetta þeim
mun athyglisverðara sem við rædd
um það lengur. Niðurstaðan varð
sú, að ég skyldi í samráði við
kennarana velja sögu eða kvæði úr
námsefni barnanna.
sama viðfangsefninu. Engar tvær
myndir eru eins. Áræði og hug-
myndaríki barnanna er að sjálf-
sögðu misjafnt, en ánægjulegt er,
að allir eru með og reyna að gera
sem bezt, hver eftir sinni getu.
Af hálfu skólans hefur mest
Hver bekkur skyldi fá ákveðið j mætt á teiknikennaranum, Jens
efni, en að öðru leyti hefði sérhver • Kristieifssyni, og færl ég honum
nemandi frjálsar hendur um gerðj beztu þakkir fyrir vel unnin störf..
myndanna. 12—15 myndir skyldu j fyrst og fremst við ég fyrir
verðlaunaðar, en síðan efnt til allsj hönd Laugalækjarskólans þakka
herjar sýningar í skólanum á öll- j forráðamönnum „Samvinnunnar"
um myndunum. Sem vænta mátti j fyrír þessa lofsverðu nýbreytni og
stóð ekki á börnunum. Áhugi j skemmtilegu tilbreytingu í starfi
þeirra var ósvikinn og eftirvænt- \ skólans. Þeir hafa í þessu sam-
ingin mikil. Námsefni barnanna; bandi hvorki sparað fé né fyrir-
var eins og hér segir: | höfn, og samstarfið við þá hefur
10 ára A: Bílar; 10 ára B: Sagan af | verjg ; a;;a sfag; big ánægjuleg-
Hlina kóngssyni; 10 ára C: Kvæðið j as;a
Kirkjuhvoll (Hún amma mín það , , .
sagði mér um sólarlagsbil); 11 ára Ef> . "ona- íramta!c Þeirra
A: Kvæðið Sveinn dúfa; 11 ára B: i verðl °ðrum tl! fynrmyndar og eft
Baðstofa og eldiviður; 11 ára D: j11 rey ni'
Grímseyingurinn og bjarndýrið; 11! Eg árna þessum hollvinum skól-
ára C: Kisi fer á sjó. j ans persónulegrar farsældar og
Það er gaman að virða fyrir sérj blaði þeirra gæfu og gengis í hví-
mismunandi túlkun 30 barna á i vetna.
Sáttatillaga i
togaradeifiunni
í gær báru sáttasemjarar
fram miðlunartillögu i deilu
sjómannafélaganrta við Félag
íslenzkra botnvörpuskipaeig-
onda um kaup og kjör á botn-
"••nuskipum.
t miðlunartillögunni er lagt til,
að fyrsta grein samningsins, grein-
in um fastakaup og fæði, verði
þannig: Mánaðarkaup skal vera:
a) hásetar, kyndarar, aðstoðar-
menn við dieselvél, 2. matsveinar
— kr. 3.800, o) netamenn — kr.
4.300. c) bátsmaður og 1. mat-
sveinn — kr. 4.900. Skipverjar
hafa allir frítt fæði. A hverju
skipi skal sex mönnum hið fæsta
greitt netamannakaup.
Gert er ráð fyrir breytingum á
mörgum öðrum greinum samning
anna og einnig er lagt til, að 1.
júní 1962 hækki mánaðarkaup og
tímakaup um 4%.