Tíminn - 13.05.1962, Qupperneq 6

#>£.;— TfesJStííMÍaírwr- ?*. tj'Jkí 13>&*
Prralsnúí-j
W<vri«%ovWa?«5j;
• —/r/. —,rrr■ ■»■—~"-~—rr
Hér sést „viðreisnin" að verki. Ríkisstjórnin hindraði á síðustu stundu
samkomulag, sem hafSi náðst miili járnsmiða og atvinnurekendur, því
stendur nú yfir verkfall járnsmiða, sem getur haft alvarlegar afleið-
ingar fyrir sfldveiðarnar.
„Hinn mikli hænsna-
garður”
Morgunbl. birti á þriðjudag
inn var allýtarlega frásögn
frá kosningafundi, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hélt í Varð-
arhúsinu kvöldið áður Það
segir nokkuð frá ræðum
þeirra, sem þar létu ljós sitt
skína. Blaðið hefur m a. eftir-
farandi ummæli eftir einum
þeirra:
„Þetta er ekki þjóSfélag
i stöðnun, eins og svo víða
blasir við í nágrannalönd-
um, sem standa á gömlum
merg. Hér hata menn varð-
veitt Ufsþróttinn og þeir
vilja svigrúm til þess
að sá lífsþróttur megi finna
útrás og njóta sín. Ég vil því
sérstaklega vara við þeim
hœttum, sem í þessum efn-
um stafa af þvi, að of langt
sé gengið í áttina til vel-
ferðarrlkisins, hins mik\a
hœnsnagarðs, þar sem hver
á sitt örugga prik."
Það er vissulega ástæða til
þess að staldra nokkuð við
þann hugsunarhátt, sem hér
kemur fram. Bersýnilegt er,
að ræðumaður muni eiga
sérstaklega við Norðurlönd,
þegar hann talar um hin
„stöðnuðu“ nágrannalönd okk
ar Einnig eiga og viðvörunnar
orð hans um hættur velferðar-
ríkisins vafalaust við Norður-
lönd, því að hvergi er lengra
komið í þessum efnum.
Skoðanir þessa ræðumanns
falla í nokkuð svipaðan farveg
og þau, sem Eisenhower forseti
lét falla um Svíþjóð fyrir
tveimur árum síðan og mikið
umtal vöktu þá.
Takmark vel-
ferðarríkisins
Til þess að gera sér nánari
grein fyrir þessum málum,
þurfa menn fyrst að íhuga
hvert er aðaltakmark velferð-
arríkisins svonefnda. Aðal-
markmið þess er að tryggja
efnalegt sjálfstæði og örugga
afkomu sem allra flestra ein-
staklinga — að hver einstakl-
ingur „eigi sitt örugga prik í
hænsnagarðinum" eins og
•æðumaðurinn á kosninga-
fundi Sjálfstæðisflokksins orð
aði það svo smekklega.
Trú þeirra, sem beita sér
fyrir velferðarríkinu, er sú, að
efnalegt öryggi og efnalegt
sjálfstæði hinna mörgu ein-
staklinga dragi ekki úr heild-
arframtakinu heldur stórauki
það. Maður, sem kemst til
bjargálna, sezt yfirleitt ekki í
helgan stein, heldur notar
þvert á móti bætta afstöðu til
að sækja meira fram.
Forystumönnum velferðar-
ríkisins hefur sannarlega orð-
ið að trú sinni. í sama hlut-
falli og hinum efnalega sjálf
stæðu einstaklingum hefur
fjölgað, hafa framfarirnar auk
izt á öllum sviðum. Því standa
Norðurlandaþjóðirnar. þrátt
fyrir smæð sína, framar flest
um þjóðum í framleiðslu,
menningu og alm. lífskjörum.
Reynslan hefur vissulega
sýnt, að það er óhætt að
treysta á framtak og efnalegt
sjálfstæði hinna mörgu
Vantrúin á hina
mörgu
Ræðumaðurinn á fundi Sjálf
stæðisflokksins lítur bersýni-
lega öðrum augum á þetta.
Frá sjónarhæð hans minna
mennirnir á hænsnagarð. Þar
er mikið af duglausu fólki, sem
verður værugjarnt og áhuga-
laust, ef það fær sitt „örugga
prik“, — þ. e. verður efnalega
sjálfstætt. Það eru hins veg-
ar nokkrir duglegir hanar í
hænsnagarðinum. Þessa hana
þarf ag efla til forustu og yfir
ráða. Það þarf að skapa þeim,
sem bezta aðstöðu, þótt það
kosti, að aðrir fái ekki sitt „ör-
ugga prik“. Hinir fáu hanar
geta einmitt ráðið meiru og
notið sín betur, ef hin hænsn-
in hafa ekki sitt „örugga prik“
og verða því að vera meira og
minna háð hinum. fáu yfir-
burðahönum.
Það, sem hér kemur fram,
er trúleysið á dugnað og fram-
tak hinna mörgu, og oftrúin á
forsjá og forustu hinna fáu
sem álitnir eru skara fram úr.
Stjórnarstefnan
Hér hefði vissulega ekki ver-
ið ástæða til þess að fjölyrða,
svo mikið um framangreind
ummæli, sem féllu á kosninga-
fundi Sjálfstæðisflokksins, ef
þau væru ekki svo táknræn
fyrir þá stjórnarstefnu, sem
nú er fylgt í landinu.
Stjórnarstefnan, sem nú er
fylgt af forustumönnum Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins, byggist framar öðru
á oftrú á hinum fáu, sem eiga
að ráða og drottna, og vantrú
á hinum mörgu. Allar helztu
efnahagsaðgerðir stjórnarinn-
ar beinast einmitt ag því að
að skerða hlut hinna mörgu í
þágu hinna fáu. Þetta sést á
gengisfellingunum, sem fyrst
og fremst gera hina ríku rík-
ari og hina fátæku fátækari.
Þetta sést á skattabreytingun-
um, sem hafa lækkað skatta
verulega á hátekjumönnum,
en hækkað þá á lágtekjumönn
um, þar sem söluskattarnir
hafa margfaldazt. — Þetta
sést á hlutfallslega stórminnk
andi opinberri aðstoð við fram
kvæmdir hinna efnaminni ein
staklinga, t.d. íbúðabyggingar.
Þetta sést á því, að þrátt fyr-
ir auknar þjóðartekjur, hafa
kjör alls fjöldans versnað. Til
tölulega fáir auðmenn og auð-
félög hafa náð í sinn vasa allri
aukningu þjóðarteknanna og
rösklega það.
Meginstefnurnar
Hér að framan er raunveru-
lega dregin upp mynd af þeim
meginstefnum, sem nú takasí'
á í Islenzkum stjómmálum.
Það er annars vegar stefna
stjórnarflokkanna, sem er
byggg á þeirri trú, að auður-
inn og völdin eigi að dragast í
fáar hendur, því að þjóðfélag-
ið verði eins og stór flatneskju
legur hænsnagarður, ef sem
flestir einstaklingar fái að
njóta efnalegs sjálfstæðis og
öryggis. Samkvæmt þessari
stefnu er reynt að stjórna nú.
Segja má, ag stefna kommún-
ista markist af sama hugsunar
hætti, því að þeir vilja leggja
völdin í hendur fámennrar, al-
máttugrar flokksstjórnar, sem
öllu ræður, líkt og nú tíðkast
í kommúnistalöndunum.
Hins vegar er svo stefna Fram
sóknarflokksins, sem byggir á
þeirri trú, að þjóðfélagið verði
bezt og farsælast og framfar-
imar mestar og almennastar,
ef sem allra flestum einstakl
ingum er tryggð aðstaða til
efnalegs sjálfstæðis og skil-
yrði til að njóta framtaks síns.
Þessu marki vill Framsókn
sóknarflokkurinn ná m.a. með
réttlátri skiptingu þjóðartekn
anna, með opinberri aðstoð
við framkvæmdir einstaklinga
og fyrirtækja og með félags-
legu samstarfi, þar sem þvi
verður komið við.
íslenzk reynsla
íslendingar geta vei dæmt
af eigin reynslu, hvor þessara
tveggja stefna sé vænlegri til
heilladrjúgs árangurs
Ef skyggnzt er til hinna
„góðu, gömlu daga“ sem núv.
stjómarflokkar dá svo mjög,
— sbr. ummæli forsætisráð-
'nerrans, er hann mælti með
„viðreisnarlöggjöfinni“ á Al-
þingi — þá sést vel, hvernig
umhorfs var, þegar stjórnað
var sámkvæmt trúnni á for-
sjá hinna fáu og vantrúnni á
hina mörgu. Þá voru hér nokkr
ir menn ríkir, en allur fjöld-
inn bjó við sárustu örbirgð.
Mikil breyting verðúr hins
vegar á þessu eftir að sam-
vinnuhreyfingin, verkalýðs-
hreyfingin, Framsóknarflokk-
urinn og Alþýðuflokkurinn
komu til sögunnar, því að það
má Alþýðuflokkurinn eiga, að
stefna hans var allt önnur áð-
ur fyrr en nú.
Fyrir meira og minna sam-
eiginleg átök þessara aðila, fór
afkoma fjölda manna batn-
andi og framfarir jukust að
sama skapi. Fátæku bændurn-
ir urðu ekki óduglegri við það,
að efnalegt öryggi þeirra og
sjálfstæði jókst, heldur lögðu
þeir þvert á móti meira af
mörkum til uppbyggingar og
uppbóta. Iðnaðarmennirnir og
verkamennirnir í bæjunum
urðu ekki áhugalausir og iðju-
minni við það, að kjör þeirra
bötnuðu. Þvert á móti efldi
þetta framtak þeirra. Þjóðfé-
lagið breyttist síður en svo í
hænsnagarð iðjuleysingja og
áhugaleysingja við bætt kjör
og aukið öryggi fjöldans. Al-
veg þvert á móti. Aldrei hafa
framfarir orðið meiri og stór-
stígari á íslandi en einmitt
eftir það að hagur almenhings
fór að batna. Einmitt meg því,
var leyst úr læðingi hið mikla
afl, sem gert hefur ísland að
einu mesta framfaralandJ
heimsins á síðari áratugum.
íslenzk reynsla sannar ein-
mitt að stefna Framsóknar-
flokksins er rétt, þótt nú sé
reynt að stjórna andstætt
þeirri reynslu.
Reykvískt dæmi
Reykjavík er vissulegt eitt
bezta dæmið um þá íslenzku
reynslu, sem skírskotað er til
hér að framan.
Reykjavík á mestu uppgangs
tíma sína einmitt eftir það, ag
verkalýðsfélögin höfðu komið
því til vegar, að tekjurnar
skiptust jafnara en áður og
eftir að umbótaflokkarnir
höfðu komið fram ýmsum um-
bótalögum, sem studdu að op-
inberri aðstoð við fram-
kvæmdir einstaklinga, m. a.
íbúðarbyggingar.
Sjálfstæðismenn beittu sér
upphaflega gegn allri opin-
berri aðstoð við íbúðabygging-
ar einstaklinga, því að slíkt
myndi aðeins gera menn að
áhugalausum ölmusumönnum.
Reynslan hefur vissulega orðig
á aðra leið. Einmitt þessi að-
stoð hefur leyst meira al-
mennt framtak úr læðingi en
dæmi eru yfirleitt til um ann-
ars staðar. Þúsundir manna
hafa lagt á sig hið mesta erf-
iði til að eignast eigin íbúð,
en slíkt hefði hins vegar verið
þeim ókleift, án þessarar að-
stoðar.
Nú hefur ríkisstjórnin hins
vegar dregið úr þessari aðstoð
og gert aðstöðu einstaklinga
stórum lakari í þessum efnum.
Þetta hefur líka dregið sinn
dilk á eftir sér. Þegar gengið
var til bæjarstjórnarkosninga
í janúar 1958 vorr 1600 íbúðir
í smíðum í Reykjavík. Nú þeg
^ar gengið er til bæjarstjórnar
kosninga rúmum fjórum ár-
um síðar eru aðeins um 850
íbúðir í smíðum í Reykjavík.
Þetta er glöggt dæmi þess,
hvernig stjórnarstefnan hef
ur lagt sína dauðu hönd á
framtak hinna mörgu einstak
linga.
Athafnaþrá býr
í öllum
Stjórnarstefnan byggist á
þeirri trú, að það sé aðeins dug
ur og táp i tiltölulega fáum
einstaklingum og þvi eigi að
skapa þeim góða aðstöðu til
auðs og valda.
Stefna Framóknarflokksins
er byggð á þeirri trú, að dugur
og framtak búi í öllum ein-
staklingum, — að allir heil-
birgðir einstaklingar séu
gæddir þrá til að búa við efna-
legt sjálfstæði og öryggi og
þessa þrá þeirra eigi að virkja
jafnt í þágu þeirra sjálfra og
heildarinnar með því að skapa
þeim aðstöðu til að njóta fram
taks síns og atorku. Þjóðfélag-
ið eigi þannig að skapa mögu
leika fyrir framkvæmdaþrá
hinna mörgu, en ekki hinna
fáu.
Jafnt reynsla okkar sjálfra
og frændþjóða okkar á Norð-
urlöndum sannar réttmæti
þessar stefnu. Þessa stefnu
eiga íslenzkir kjósendur því að
efla til áhrifa og sigurs á ný
með miklum sigri B-listanna
um land allt hinn 27. maí næst
komandi.
UM MENN OG MÁLEFNI
6
T f M I N N, sunnudagurinn 13. maí 1962.