Tíminn - 04.10.1962, Blaðsíða 4

MIN NIN G:
Sigfús Jóhannesson
Vallaneshjáíeigu
Jón, Örvar, Þórir og Helgi
Hljómsveit flýgur
norðuríÁrneshrepp
f KIRKJUGARÐINUM í Valla-
nesi er nú nýorpið leiði. Fram yf-
ir leiðið slúta ýztu greinarnar á
birki- og reynitrjám, sem eru
hluti af fallegri trjáþyrpingu, er
stendur sunnan og vestan við leið-
ið. í miðri trjáþyrpingunni stend-
ur hávaxið lævirkjatré og gnæfir
við himin. Það gat orðig svona
hátt vegna þess, að á árum upp-
vaxtarins fékk það að njóta hlífð-
ar gegn norðannæðingnum í skjóli
hinna trjánna, sem voru lgndvan-
ari og þoldu betur kuldann. Undir
nýorpna leiðinu hvíla nú jarðnesk-
ar leifar hans, sem' gróðursetti
þessi skógartré og ræktaði .þau,
meðan þess þurfti. — Þegar lauf-
vindarnir taka að blása munu þessi
skógartré strá blöðum sínum yfir
leiði velgerðarmanns síns, eins og
i þakkarskyni fyrir það, að fá að
standa þarna í vígðum reit á hinu
fornfræga prestsetri.
Ég á.tti mörg sporin um þennan
garð í fylgd með honum, sem nú
hvílir undir nýorpna leiðinu. Hann
var meðhjálparinn í Vallanes-
kirkju um 30 ára skeið. Enginn
vissi betur en hann, þá er taka
þurfti nýja gröf, hvar í garðin-
um nánustu skyldmenni hins látna
átta sinn hinzta hvílustað. — Og
ég átti líka mörg sporin í fylgd
með honum um götuna, sem ligg-
ur .á milli íbúðarhússins á prest-
setrinu og hjáleigunnar, þar sem
meðhjálparinn bjó. Oft námum við
þá staðar á Hjáleiguhólnum, eink-
um í miklum vorleysingum, þeg-
ar Grímsá flæddi sjómikil yfir nes
ið, og virtum fagnandi fyrir okk-
ur hina tilkomumiklu sýn, sem
blasti vi^. — Hvorugur okkar var
meiri búmaður en það, að okkur
þótti vel til vinnandi að bíða eitt-
hvert tjón út af slitnum gadda-
vír og brotnum girðingastaurum,
fyrir það, að fá að horfa í nokkra
daga á trylltar hamfarir höfuð-
skepnunnar. —----------Ég vona
að gamli meðhjálparinn minn fari
ekki að snúa sér í gröfinni, þó að
ég geri þessa játningu.
Nei. Sigfús Jóhannesson var
ekki búmaður af því taginu, að
hann kæmist í geðshræringu út
af því, þó að girðingarstaurar
brotnuðu. Ég held áð hann hafi
aldrei ætlazt til þess að vera kall-
aður mikill búmaður. Að vísu tók
hann við hjáleigunni sem smá-
koti og skilaði henni af sér, við
burtför sína úr þessum heimi, sem
dágóðri bújörð, með stóru egg-
sléttu túni. Og seinustu búskaparár
in sat hann eins og hinir bænd-
urnir ofan á traktor með ljá og
felldi fífla, sóleyjar og puntgresi
með hávaða og skellum. En mér
fannst hann alltaf missa svipinn
úr andlitinu, þegar hann átti að
skipta við mjög hávaðasámar vél-
ar. Ég hafði hann ætíð grunaðan
um að sakna hvínandi hljóðsins
í gamla handknúna ljánum —
hljóðsins sem er svo líkt því, þeg-
sterkviðri þýtur í grasi.
Bóndi, sem ekki kemst í neina
geðshræringu út af því, þegar mik
ið af girðingarstaurum kubbast í
sundur, getur aldrei eignazt mik-
'J3 af verðmætum, sem mölur og
rj'ð fær grandað. Sigfús Jóhann-
esson komst aldrei í tölu þeirra,
sem eru almennt nefndir efna-
menn. — En þetta heiti — efna-
maSur — er annars dálítið hált í
meðförum. — Innstæða Hjáleigu-
bóndans mun sjáldnast hafa gert
háar kröfur um rúm f bönkum
og sparisjóðum og löngum var
lítið um bólstmð hægindi í Hjá-
leigunni. En þaðan heyrðust þó
iðulega glaðlegir hlátrar heima-
manna og gesta, sem hópuðust um
4
kaffiborðið hjá húsfreyjunni, Guð-
björgu Guðmundsdóttir, sem kann
kvenna bezt að því að laga þjóðar-
drykkinn og var ævinlega jafn
reiðubúin og bóndinn, til að verja
síðásta eyrinum sem var fyrir
hendi, til að fagna góðum gestum.
Að eiga skemmtilegt heimili — þó
að skrautið vanti — og glaðlynda,
dugmikla og trúfasta eiginkonu
cg mannvænleg og artarleg börn.
— Skyldi það ekki geta heyrt und-
ir hugtakið — góður efnahagur?
Ástúðlegar samvistir eru án
vafa verðmætasta auðlind tilveru
vorrar. Næst kemur sú fegurð og
unaður, er vér eigum öll aðgang
að úti í náttúrunni. Það er ein
af höfuðmeinsemdum mannlífsins,
hve smátækum mörgum hættir við
að vera í skiptum sínum við þess-
ar auðlindir, sem rýrna ekki, held
ur aukast við að ausið sé af þeim.
— Að vera nízkur á fjármuni sem
geta gengið til þurrðar, er skiljan-
legt. En að vera nízkur á verð-
mæti, sem vaxa við það að á þeim
sé tekið — hversu fávísleg tök á
lífinu. Sigfúsi Jóhannessyni var
ekki þann veg háttað. Hann var
ekki nízkur á neitt — allra sízt á
hjartað. Ég hef ekki oft kynnzt
ástúðlegri og traustari sambúð en
hans og Guðbjargar, eða gagn-
kvæmari umhyggju og ástriki milli
foreldra og barna. — Það er orðið
mikið skarð fyrir skildi í Valla-
neshjáleigu. Hugur minn fyllist
dapurleik, þegar mér verður nú
hugsað heim til Guðbjargar, þar
sem hún situr — andspænis auða
stólnum.
Þó að ég búi nú í mikilli fjar-
lægð frá mínum bernskustöðvum,
finn ég að einnig ég hef orðið
fyrir missi. — Til stóð að ég
skryppi austur næst þegar Hérað-
ið hefði klæðzt sumarskrúðanum,
og að við Sigfús færum saman í
reiðtúr, eins og í gamla daga, á
fótfráum gæðingum og með ofur-
lítinn dreitil í hnakktöskunum. —
Sú ráðagerð er nú úr sögunni. Ég
mun að vísu sennilega fara austur
og ná mér í gæðinga — og hafa
dreitil í hnakktöskunni — en það
verður ekki jafn auðvelt að ná
i samferðamann á borð við Sigfús
Jóhannesson. Hann var einstaklega
skemmtilegur ferðafélagi. Við vor-
um mjög jafnaldra, báðir aldir upp
á sömu slóðum og höfðum svipaða
yfirsýn yfir lífið. Ilann var einn
þeirra fáu, sem kunna við hátíðleg
tækifæri að segja alveg skilið við
hversdagsleikann. Á útreiðartúr-
um töluðum við sjaldnast um ann
að en tijveruna í heild, leyndar-
dóm hennar, fegurð hennar, og
undursamleik. Mætur mínar á Sig-
fúsi stöfuðu ef til vill mest frá því,
hve mikill nátúruunnandi hann
var. Trúhneigð átti líka djúpar
rætur í eðli hans, en þetta tvennt
fer einmitt svo oft saman. Ég held
að enginn geti notið hinna töfr-
andi fyrirbæra náttúrunnar til
fulls, nema á líkan hátt og spá-
mennirnir. Niðurinn í ám og lækj-
um, beljandi stormurinn í þröng-
um fjallaskörðum og blíðróma þyt
urinn í stráum og laufij nær ekki
alveg inn að hjartanu fyrr en við
höfum gert okkur ljóst, að það er
herra eilífðarinnar sem talar þess-
um röddum. Náttúruunnandinn
verður fyrst gagntekinn, þfigar
hann finnur, að hann er staðdur
í voldugum helgidómi. — Gamli
meðhjálparinn minn kunni að
njóta fyrirbæra _ náttúrunnar á
þennan hátt. — Ég ímynda mér að
kynnin við náttúruna hafi átt sinn
þátt í því, að hann varð trúmað-
ur — og góður meðhjálpari. — Svo
var hann líka mikill unnandi fag-
urra ljóða. Þegar vínandinn var
farinn ofurlítig að örva tunguna,
tók hann á áningastöðum að flytja
kvæði eftir föður sinn. — Kvæði,
sem enginn kunni nema hann. Fað
irinn, Jóhannes á Skjögrastögum,
var ef til vill einn af beztu ljóða-
smiðum Iléraðsins um sína daga.
En flest af Ijóðum hans hafa glat-
azt. Hann átti lengst af ævinnar að
búa við sárasta basl, vanmat af
hálfu samtíðarmannanna — og —
— vanmat á sjálfum sér. Hann
hélt að Ijóðin gætu ekki verið mik-
ils virði, úr því að þau voru eftir
hann, og hirti ekki um að halda
þeim saman. Þau urðu til í skamm-
degismyrkrinu og hörkunum,
þarna í fásinni afdalabýlisins — en
bara eins og frostrósir, sem hverfa
og gleymast þegar aftur hlýnar í
veðri. — En hinn Ijóðelski sonur,
hafði starað á þessar frostrósir og
geymt myndirnar af sumum þeirra
i huga sínum. — — Það voru,
þessar rósir, sem hann stráði iðu-
lega yfir mig á áningastöðum okk
ar.
Þegar við minnumst horfinna
vina, verður það oftast með þeim
hætti að i huganum koma fram
myndir. Myndirnar sem birtast
mér, þegar ég minnist Sigfúsar
Jóhannessonar, munu sem oftast
eiga að .bakgrunni eitthvað frá
landi minna bernskudrauma —
mðinn í Grímsá — gjálfrið í bylgi
um Lagarins, er þær falla upp að
sviphreinni ströndinni. — Hött-
inn undir sólstöfum. Þesssar mynd
ir munu ævinlega vera mér mjög
kærar. — En svo eru aðrar mynd-
ir af Sigfúsi, sem ég hef ekki
HINN 28. júlí s. 1. bar góða gesti
ag garði á hinu forna höfuðbóli
og kirkjusetri Selárdal i Arnar-
firði. Þann dag fjölmennlu gamlir
sveitungar og vinir og safnaðar-
meðlimir Selárdalssafnaðar heim á
fornar slóðir og færðu sinni gömlu
sóknarkirkju dýrmætar gjafir í
tilefni þess, að hundrað ár eru
liðin frá byggingu hennar í nú-
verandi formi. Hún var, eins og
kunnugt er, endurbyggð á s. 1. ári,
en þá voru liðin hundrað ár, frá
því er bygging hennar var hafin,
en lokið var henni árið eftir.
Gjafir þær, sem þetta fólk, af
myndarskap og rausn, færðj sirini
gömlu sóknarkirkju, eru fagur vott
ur um hlýhug þann og ræktar-
semi, sem það ber til hennar og
heimabyggðar sinnar og æsku-
stöðva.
Þær sýna að minningarnar, sem
það geymir um þennan gamla
helgidóm, þar sem margt af því
Árnesi, 12. sept.
Þann 1. sept. s.l. bar það til tíð-
inda hér norður í hvítabjarnaland-
inu, að fjögurra manna hljómsveit
kom svífandi af himnum ofan og
lenti á flugvellinum á Gjögri.
Um kvöldið lék hljómsveitin fyr
ir dansi í félagsheimilinu í Árnesi
við stórkostlega hrifningu sam-
komugesta, sem ekki eiga völ á
góðri dansmúsik, þar sem engin
hljómsveit er til í byggðarlaginu.
Það vakti athygli manna, hve
meolimir hljómsveitarinnar voru
ungir að árum, en höfðu þó greini-
lega öðlazt mikið vald yfir hljóð-
færunum, svo að unun var að
heyra og sjá þá leika.
Meðan hljómsveitih beið eftir
Fiugvélinni, sem flutti þá heim
daginn eftir. gripum við tækifær-
ið og lögðum nokkrar spurningar
fyrir hljómsveitarstjórann, gítar-
leikarann, Helga 'Steingrímsson
frá Brú í Hrútafirði.
— Hvað er þú gamali maður
Iíelgi?
— Eg er 19 ára.
— Ertu ekki nýlega byrjaður
að stjórna nljómsveit?
— Nei. Eg er búinn að vera
hljómsveitarstjóri í 5 ár, eða frá
14 ára aldri.
— Þú hefur þá helgað þig
snemma hljómlistinni. En nú verð-
ur þú að fræða okkur eitthvað um
félaga þína í hljómsveitinni
— Já, það er sjálfsagt. Harmon-
ikuleikarinn er 25 ára, heitir
Örvar Kristjánsson og er ættaður
að austan. Gítarleikari auk mín er
Jón Þorsteinsson. Hann er 16 ára
gamall, sonur Þorsteins Matthías-
sonar skólast.ióra á Blönduósi. Nú
og loks er Þórir bróðir minn.
Hann er 16 ára eins og Jón og
hafði lifað stærstu stundir lífs síns
í gleði eða sorg, eru því dýrmæt-
ar og kærar.
Þær sýna að þetta fólk tqlur sig
hafa eignazt hér það veganesti,
sem endist því að leiðarlokum,
og sem það metur meira en fjár-
muni og auð.
Þær eru viðurkenning þess á
því, ag hugsjón þeirrar kenn-
ingar, sem í þessum gamla
helgidóm hefur verið flutt kyn-
slóðunum um aldir, hefur enn
sitt fulla gildi.
Þess vegna færir það gjafir sín-
ar heim í gamla helgidóminn þar
sem margt af því hafði verið bor-
,ið til skírnar og blessun hafði ver-
ið lýst frá altari Drottins yfir gleði
þess og sorg. /
Gjafirnar, sem kirkjunni voru
færðar áðurnefndan dag og af-
hentar voru við hátíðlega guðs-
þjónustu ,sem þeir fluttu sóknar-
presturinn, séra Sigurpáli Óskars-
T í MI N N ,
lægstur okkar í loftinu, en eng-
inn finnur það, þegar hann tekur
til við trommurnar.
— Hvert er ferðinni heitið þeg-
ar þið farið héðan?
— Við eigum að spila á Hótel
Blönduós í kvöld og erum reyndar
ráðnir til að leika þar næstu vik-
urnar. Annars verður . samvinna
okkar ekki löng, því að ég er senn
á förum til Skotlands að læra flug
og gítarleik.
—■ Flug og gítarleikur — seg-
irðu? Á það nokkra samleið?
— Já, já. Það fer ágætlega sam-
an. Lyftir manni hvort tveggja!
— Jæja. Hvað vakti nú helzt
athygli ykkar félaga, þegar þið
komuð hingað á Strandirnar?
— Gestrisnin og hin góða
stemmning. Annars staðar kemur
fólk yfirleitt saman til að sýna
sig og sjá aðra. En hér er auð-
séð, að fólkið kemur í þeim
ákveðna tilgangi að skemmta sér.
Enda var sérstaklega létt og
ánægjulegt að leika fyrir dansin-
um hérna. Eg man ekki eftir ann-
arri betri stemmningu þótt ég hafi
leikið oft og víða fyrir dansi.
— Jæja. Það er gott að heyra,
að þið eruð ánægðir með komuna
hingað.
— Já við erum mjög ánægðir
og þökkum Strandamönnum kær-
lega fyrir móttökurnar.
Samtalið verður ekki lengra, því
að bíllinn er kominn, sem flytur
hljómsveitina út á flugvöllinn.
Við kveðjum þá.félaga og þökk-
um þeim innilega fyrir skemmt-
unina. Þeir veifa þegar bíllinn
rennur af stað.
Þar með er þessari einstæðu
heimsókn lokið.
Torfi Guðbrandsson.
son, fyrrverandi sóknarprestur,
séra Jón Iir. ísfeld og séra Tómas
Guðmundsson, prestur á Patreks-
firði, skulu nú taldar:
1. Skírnarfontur, mjög fagur,
gefinn af hjónunum Jónfríði Gísla
dóttur og Kr. Ingvaldi Benedikts-
syni, sem lengi dvöldu á Selár-
dal, og eru nöfn þeirra letruð á
hann ásamt ritningargrein: Leyfið
börnunum til mín að koma.
Skírð voru tvö börn, ættingjar
þeirra hjóna og þótti vel hlýða að
vígja þannig þennan fagra grip.
2. Messuhökull vandaður og fag
ur að efni og gerð, og er hann
að nokkru dánargjöf Bjarnhildar
Jónsdóttur og Gests Jónssonar,
sem lengi bjuggu á Skeiði í Selár-
dal, til minningar um áður látna
ástvini þeirra, en að nokkru gjöf
dætra Bjarghildar, Ingibjargar og
Guðrúnar Þórðardætra.
3. Rykkilín vandað, gefið af
(Framhald á 12. síðu).
fimintudaginn 4. október 1962
(Framhald á 12. síðu)
Selárdalur sótfur heim
I