Tíminn - 04.10.1962, Blaðsíða 12

Kaupmannahöfn, 23. srept. 1962
Laugardaginn 22. september hélt
Yélag íslenzkra stúdenta í Kaup-
mannahöfn samkvæmi fyrir nýja
studenta. sem í ár bætast í hóp
inn, og var þeim um leið veitt inn
taka í félagið Eftir að formaður-
inn, Sigurður B. Jóhannesson,
hafði boðið menn velkomna, voru
lesnar upp nokkrar skemmtilegar
fundagerð'ir frá gamalli tíð, með-
a! annars frá margumtöluðum
fundi, sem íslenzkir stúdentar
héldu árið 1903, og magister Sig-
urður Guðmundsson hafði lýst í
fundargerð á meistaralegan hátt.
Þennan fund sátu þá meðal ann-
ars þeir prófessor Finnur Jónsson,
Jóhann Sigurjónsson, skáld, Sig-
urður Eegerz, Sigfús Blöndal o. fl.
— EWr upplesturinn var nýjum
stúdentum veitt inntaka með
venjulegri kynningu og drukkinni
skál Síðan ávarpaði Eysteinn Pét-
ursson nýju meðlimina, og sam-
kvæmt viðtekinni hefð gaf hann
þeim góð ráð og bendingar og
varað? þá við freistingum og táli.
Kæðan var svq framúrskarandi
skemmtileg, að Eysteinn hlaut
mesta- 1ófí'k]anp. sem heyrzt hefur
á fundunum í manna minnum, og
formaðurinn lagði til, að ræijSan
yrði færð óstytt í fundargerðabók-
ina vo" einróma "amibvkPt
— Formaðurinn gaf svo Steindóri
Steindórssyni orðið, en hann
dvelst nú í Kaupmannahöfn um

stundar sakir og notaði auðvitað
tækifærið til að sækja fund í
þessu sínu gamla félagi, sem hann
gekk i fyrir 37 árum, enda kvaöst
hann því enn fast bundinn í vit-
und sinni. Steindór sagði nokkrar
skemmtilegar sögur frá námsájum
sínum hér i Höfn og gerði saman-
burð á aðstöðu stúdenta i þann
tið og sýndi fram á, að þrátt fyrir
lágt verðlag, þegar ölið kostaði
27 aura, væru lífskjör stúdentanna
nú á allan hátt betri. Að ræðu lok
irmi hylltu stúdentarnir Steindór
með ferföldu húrrahrópi. — Síð-
an var samkvæminu fram haldið
með ræðum og söng. Vafalaust
írunu nýju stúdentarnir lengi
minnast þessarar samkomu eftir
að námsárum þeirra í Kaupmanna
höfn er lokið. — Geir Aðils.
Kristn
í Narssak
una, með tilheyrandi leiðslum til
uppsetningar. Þeir verða afhentir
síðar.
7. 24 sálmabækur, sem afhenlar
verða síðar, en þær eru gjöf frá
börnum og tengdabörnum séra
Jóns Árnasonar, en hann þjónaði
sem kunnugt er, Selárdalskirkju,
sem annexíu í 18 ár, og minnast
hans gömul sóknarbörn hans með
hlýjum hug, sakir Ijúfmennsku
hans og mannkosta. Áður befur
Árni, sonur séra Jóns, minnzt þess
arar gömlu annexíukirkju föður
síns, með böfðinglegri peninga-
gjöf, og alla tíð reynzt fús að lá.ta
í té alla hjálp og fyrirgreiðslu við
málefni hennar.
8. Hempa, gefin af séra Jóni Kr.
ísfeld og fjölskyldu og er það
hempa sú, er þessi ástsæli, fyrrver
andi sóknarprestur bar jafnan, er
hann messaði í Selárdalskirkju,1
en hann þjónaði henni við stöðugt
vaxandi vinsældir og álit um 17
ára skeið. Segja má því, að sóknar
börn hans fyrrverandi, yrðu harmi
lostin er kunnugt varð um þá á-
kvörðun hans að flytjast á brott
héðan. En eigi er tími eða tæki-
færi að ræða það nánar hér.
Þá er loki$ upptalningu á þess-
um dýrmætu og höfðinglegu gjöf-
um til kirkjunnar.
Öllum þeim mörgu vinum og
velunnurum hennar, sem að þeim
standa, vill sóknarnefnd Selárdals-
sóknar hér með þakka fyrir henn-
ar hönd og safnaðarins, þakka gjaf
irnar og ánægjulega og ógleyman-
lega heimsókn og samverustund,
og biður ykkur öllum farsældar og
blessunar guðs á ókomnum árum.
Selárdal 25.-8. 1962.
Sóknarnefnd Selárdalssóknar.
Z. síian
Eg vil hér með birta yfirlit
yfir þær gjafir, sem bárust til
kristniboðsstöðvarinnar í Narssak,
þegar fyrsta áfanganum var náð í
því máli, en eins og íslendingum
er kunnugt, að þá tók ég við því
húsi þann 1. júní sl.
Hálft húsverð, 30 þúsund d.
kr. átti þá að greiðast. Mér fipnst
því undursamlegt. hversu mikil
náð var yfir þessu starfi og sýnir
það bezt eftirfarandi skýrsla um
innkomnar frjálsar gjafir frá eft-
irtöldum löndum:
Noregi d. kr. 6.611,63
íslandi — 5.190,76
Svíþjóð — 4.454,47
Danmörk — 4,250.75
Ameríka — 1,876.47
Færeyjar — 874.00
Sviss — 786.78
England — 187,45
Ástralía — 76,71
Samtals d. kr. 24.309.02
Fyrir því, sem á vantaði, fékk
ég bráðabirgðalán.
Mest kom frá Noregi og þar
næst frá íslandi sem varð nr. tvö
Eftir eru tveir gjalddagar fyrir
húsið af þeim helmingi, sem eftir
er. Sá fyrri er 1. des. nk., en þá
eiga að greiðast 15 þúsund d. kr.
Vona ég þá, að landar mínir heima
hjálpi til, eins og þeir gerðu, er
húsinu var náð.
Eitthvert hið fegursta dæmi um
hjálpsemi að heiman, finnst mér
hafa komið frá Hornafirði, en það
var gjöf frá öllum börnunum í
barna- og unglingaskólanum í
Höfn. Það var frá 4 bekkjum með
samtals 65 börnum. Öll þessi börn
sendu sitt framlag, sem varð tii
samans krónur 785,00. Eg gladdist
sannarlega yfir öllum þeim gjöf-
um, sem komu frá íslandi, en ekki
sízt yfir þeirri gjöf, sem kom frá
Hornafirði, vegna þess að það
var frá börnum.
Það var skólastjórinn þar, sem
vakti áhuga hjá börnunum á að
veita kristniboðsstöðinni nefnda
hjálp, jafnhliða því sem hann
sendi mér lista yfir nöfn barnanna
og hve mikið var frá hverju. Pen-
ingarnir voru sendir til Lands-
bankans í bók nr. 104629, en hun
filheyrir lcristniboðsstöðinni.
Guð blessi og launi öllum þeim,
sem réttu sina hjálparhönd. Ekk-
ert fer fram hjá guði, sem við
gerum og það er alveg víst, að
hann launar hverjum einum.
Mér finnst svo dásamlegt, <-að
guð hefur veitt þessa náð, að
byrja má trúboðsstarf á fornum
slóðum landa vorra, sem eitt sinn ;
byggðu Grænland.
Það er mín trú og von, að það
verði til blessunar fólkinu hér og
öllum þeim, sem af góðu hjarta
vilja styrkja það starf.
Með kærri kveðju.
Þórarinn Magnússon
Selárdalskirkja
Framhald af 4 síðu
Lofti Bjarnasyni útgerðarmanni
og fjölskyldu, til minningar um
Bjarghildi Jónsdóttur og Gest
Jónsson frá Skeiði.
4. Blómavasi fagur úr kristal,
gefinn af Bergljótu Björnsdóttur,
til minningar um móður hennar
Qlafín Lárusdóttur frá Selárdal.
5. Tveir sjöarma kertastjakar
miklir og fagrir. gefnir af Sig-
ríði Björnsdóttur, — Bergljótu
Bjöm'dóttur Katrínu Egilsdóttur
og Jóni S. Ólafssyni. til minningar
um dr. jur. og phil. Ólaf Lárusson
prófessor og konu hans Sigríði
Magnúsdóttur. En prófessor Ól-
afur var, eins og kunnugt er, son
ur séra Lárusar Benediktssonar,
er lengj þjónaði við Selárdals-
kirkju, unz hann lét nf prestskap
fyrir aldurs sakir skömmu eftir
síðustu aldamót. Hann þótli höf-
uðklerkur á sinni tíð.
6. Altarisklæði fagurt og vand-
að úr sama efni og messuhökull-
inn, sem áður er talinn. gefið af
26 fyrrverandi sóknarbörnum og
vinum Selárdal=kirkju og fjölskyld
um þeirra Nöfn þeirra allra er
því miður ekki hægt að greina hér
Enn fremur gefa sömu aðilar 6 kós
angas lampa til lýsingar í kirkj-
tilfellum voru hjónin systkina-
börn. Af þeim 58 hjónaböndum
sem stofnað hefur verið til frá
því gamli Meyer var uppi og
fram á okkar daga, hafa Rot-
schildarnir kvænzt frænkum
sínum 29 sinnum.
Synirnir fimm sem hleyptu
heimdraganum og yfirgáfu litlu
búðarholuna í Gyðingahverfinu í
Frankfurt, áttu eftir að leggja
undir sig heiminn varanlegar og
öflugar en nokkur Cæsar á und-
an þeim eða nokkur Hitler á
eftir þeim.
Það hófst allt með því að
Meyer Rotschild hóf lítilsháttar
myntverzlun í krambúð sinni og
seldi sjaldgæfa mynt söfnurum.
Einn viðskiptaviria hans varð
Vilhjálmur fursti af Hanau,,
barnabarn Englandskonungs,
frændi Danakonungs og mágur
Svíakonungs.
Hann hafði mikinn áhuga á
mynt — og ekki aðeins fornri
mynt heldur líka gjaldgengri —
og hafði sniám saman komið á
fót nokkurs konar lánastofnun
þar sem hann lánaði tignum ætt-
ingjum sínum og enn fremur
hafði hann góðar tekjur af því j
að leigja út herflokka, sem m.a. |
voru sendir til nýlendna Bret j
lands. Hvert sinn sem einn af j
hermönnunum féll, fékk furst-!
inn dágóða upphæð í bætur. |
Hann var kvæntur danskri j
prinsessu. sem lítt gat gagnaz*
honum, og því hafði hann annað
áhugamál auk myntsöfnunarinn
ar:, kvennafar Sannað er að
hann átti 23 börn utan hjóna-
bands.
Fjármálaráðgjafi furstans,1
Buderius, lagði til að Rotschild-;
Meyer yrði hagnýttur í lána-
starfsemi furstans — var hann
meðalgöngumaður um þau lán
sem ekki máttu fara hátt og
voru þau þá afhent í búðarholu
hans. Þannig varð búðin smám
saman að bankastofnun og átti
gamli maðurinn kistu eina með
tvöföldum botni þar sem pening
arnir voru faldir.
Að lokum fékk Meyer-Rot-
schild nokkurs konar nafnbót og i
elztu synir hans tveir urðu að-
stoðarmenn hans og meðeigend-
ur.
Ógæfan reið yfir þegar Napó-
leon hernam furstadæmi Vil-
hjálms og rak furstann á flótta.
Frakkar leituðu ákaft að þeim
auðæfum sem þeir töldu að væri
að finna í húsi Meyers, en sjálf-
ur komst hann lífs af og hélt
áfram starfsemi sinni ásamt son-
um sínum sem nú uxu úr grasi
og fóru að taka þátt. í fyrirtæk-
inu. Rotschild-fjölskyldan varð
heimsveldi um það bil sem Napo-
leon reyndi að leggja undir sig
heiminn.
Eitt af fyrstu gróðabrögðum
fjölskyldunnar var að smygla
gífurlegum peningaupphæðum
frá London þvert gegnum Frakk-
land og til mótherja Napoleons.
Rotschild fékk fregnirnar- af
úrslitum orrustunnar við Water
loo á undan brezku stjórninni og
leiddi það til þess að hann rak-
aði saman fé í kauphöllinni i
London.
Til þess að svo mætti verða
höfffu bræðurnir skipulagt sína
eigin upplýsinga- og fréttaþjón-
•ustu, höfðu þeir hraðboða á eigin
snærum, bréfdúfur og ýmsar til-
færingar og vissu allt um gang
viðburða viku áður en sendi-
herrar komu skýrslum sinum á
framfæri við ríkisstjórnir heima
landa sinna.
Þegar skyldi reisa Evrópu úr
rústum eftir Napóleon-stríðin
var leitað til þeirra bræðra um
lán og var þeim ekki skotaskuld
úr að útvega það. Metternich
fursti sem skipaði málum í
Evrópu á þessum tíma kvittaði
fyrir lán að upphæð 900,000
gyllini og sex dögum síðar birt-
ist keisaralegur austurrískur úr-
skurður þess efnis aff Rotschild-
bræðurnir og allir eftirkomend-
ur þéirra skyldu heita barónar
héðan i fra
Og nú tóku þeir bræður til
óspilltra mál að styrkja „heims-
veldi“ sitt, hver í sinni höfuð-
borg. Nathan setlist að í London.
Eitt sinn er Englandsbanki neit-
aði að skipta ávísun frá Ansc-
helm bróffur hans á þeim forsend
um að Rotschild-bræðurnir væru
ekki einstaklingar heldur stofn-
un, fór Nathan í eigin persónu
í Englandsbanlra klyfjaður tiu- j
pundaseðlum og lét skipta þeim i
' gull, fór síðan heim og sótti i
nýtt hlass af seðlum. Banka-
mennirnir sáu fram á að gull-
forðinn myndi tæmast á svip-
stundu ef þessru héldi áfram og
spurðu hvaff þetta ætti að halda
lengi áfram. Natan svaraði ró-
lega: „Rotschild tekur ekki mark
á seðlum Englandsbanka svo
lengi sem Englandsbanki tekur
ekki mark á ávísunum Rot-
schilds." Skotið var á skyndi-
fundi í bankastjórninni og gefin
út hátíðleg yfirlýsing um að hér
eftir yrðu innleystir allir tékkar
frá Rotschild og þá fyrst hætti
hann við að tæma bankann af
gulli.
Það var Nathan sem gaf skó-
burstara einum penni fyrir þjón-
ustuna og þegar honum var bent
á að sonur hans gæfi alltaf shill-
ing, svaraði hann um hæl: ,,En
hann á líka pabba sem er
milljónamæringur. það á ég
ekki.“
Annar sonanna, James, gerði
París að starfssvæði sínu. Hann
stofnaði banka sem varð voldng-
asti banki i Frakklandi og lán-
aði eitt sinn kóngium í Portúgal
25 milljónir franka og belgísku
konungsætunni lánaði hann eitt
inn 20 milljónir.
Salomon hét þriðji bróðirinn og
-ettist hann að Vínarborg og
"arð brátt umsvifamikill enda i
miklu vinfengi við Metternich
Samkvæmt lögurn þar í landi
máttu Gyðingar ekki eignast fast-
eignir og hóf Salomon því rekst-
tímTnn
ur sinn og umsvif frá einu hótel-
herbergi. Því næst leigði hann
alla efstu hæðina í íburðarmesta
hóteli borgarinnar og áffur en
leið á löngu hafði hann allt hótel
ið undir. Hann setti á stofn risa-
stór gufuskipafélög og járnbraut-
arfyrirtæki sem náðu um alla
álfuna.
Carl hét fjórði bróðirinn og
settist hann að i Rómaborg og
Neapel, stundaði umfangsmikla
'ánastarfsemi lil höfðingja og
greifa viff 'VPð-jarðarhaf. Stóra
stundin í lífi bans rann upp 10.
ianúar 1832 þegar páfinn veitti
''ori':-,— óíliiV'- o - iayfði hon-
um að kyssa hönd sína í staðinn
fyrir tána eins og venja var.
Fimmti bróðirinn, Amschelm,
varð um kyrrt í Frankfurt og
breytti ekki nafni sínu, hann sá
um móður þeirra bræðra. Gutele
Rotschild sem dó hátt á tíræð-
;=-id"; o? hafði fylgzt með
drengjunum sínum fiá því þeir
uxu upp ; búðarholunni allt til
þe=' þeir urðu með auðugustu og
voldugustu mönnm heimsins.
Þegar ættingi hennar einn hafði
orð á því að ófriðarblikur væru
á lofti o“ rú mætti búast við
nýju svaraði gamla kon
ar- c* (■•-I Hvafta vifleysa! Held-
urðu að strókarnir mínir láti það
--------,„•'-•1
bpoor.a-;i....„rpj ríkis
stjórnir ófriðlega sripu
bræðurnir •’ taumana. í Lon-
don var Nathin trúnaðarvinur
hertogans af Wellington, Salo-
mon var heimilisvinur Metter-
nichs. James borðaði heima hjá
franska kónginum einu sinni í
viku, Carl hafði öll tök á furst-
unum við Miðiarðarhaf, sem flest
ir voru skuldunautar hans. Þeir
bræð'ur höfðu náið samband með
sér og í rauninni jafngiltu bréf
in sem milli bræðranna fóru því
að ríkisstiórnir skiptust á orð-
sendingum
t>egar Hitler brauz' til valda
hófu Rotsch'ldarnir hatramma
baráttu geen honiím og þar gekk
á ýmsu Enn í dag eru þeir ríki
í ríkinu um allan heim, liafa
bækistöðvar í New York, Lon-
don. París. Róm. Vínarborg. En
þeir eru engir sundurgerðar-
menn og herast lítt á, banki
beiira í Londnn hefur ekki einu
sinni skilti yfir d.vrum og sama
máli gegnir urr\ hina stórkostlegu
miðstöð þeirra í París Þeir hafa
V°r!ð stórkosHesum f'árfúlglim í
?óðaerðarstarfsein> af ýmsu tæi.
kost.að vísindaleiðangra. bvggt
skóla og menntssetur. kostuðu
endurbvggingu hinnar kabólsku
Stefán-dómkirki" í Vínarborg.
Þá er ótalið hað gevsilega fé
sem þeir kostuðu t:! þ°ss að kom-
’ð vði á fór Gvð'ngaríki í
ísrael.
Framhald af 4 siðu.
minni mætur á Þær eru frá guðs-
þjónu'Stitm í Vallaneskirkju —
kórdyrunum. þar sem hann stóð
n.g flutti safnaðarbænina.
Hann flutti hana ævinlega af
mikilli alvöru og virðuleik — á
sama hátt og hann framkvæmdi
alla aðra þjónustu við þau tæki-
færi. Ég er viss um að hann verð-
ur látinn njóta þeirrar þjónustu
bar sem hann er nú.
-----Já Senn fara laufvindarn-
ii' að strá visnuðum blöðum á leiffi
gamla meðhjálparans míns. Og svo
koma skógarþrestir, setjast á grein
háa lævirkjatrósins og kveða
ofurlítið haustljóð. — Þegar andi.'
hans. sem gróðursefti tréð. kemur
í garðinn tii að líta eftir, mun
hann gleffjast yfir haustljóði þrast-
ianna — og yfir marglitu laufblöð-
"num, sem falla á leiðið
Náð guðs og friðim ví",; Tioð hon
um — og með þeim sem eru lostn
ir harmi út af burtför hans úr þess
um heimi.
22. sept.
Pétur Magnússon.
, fimmtudaginD 4. október 1962
12