Tíminn - 13.10.1962, Side 2

„Rúm fyrir 32 menn
eða 6 hesta“
NorSurlandabúar eru komn
ir af víkingunum, er geystust
um meS ölfroðu í skegginu
og voru iðnir við að brenna
til ösku sveitaþorp Engilsaxa
og hafa á burt með sér æp-
andi ungmeyjar þeirra. —
Noregur, Danmörk og Sví-
þjóð hafa verið konung-
dæmi frá ómunatíð. Gott
dæmi um konunghollustu
þessara þjóða er að
sjá á næstum hverju heim-
ili, þar sem innrömmuð
mynd af konungshjónunum
hangir uppi með öðrum fjöl-
skyldumyndum. Allir ávarpa
kónginn með skírnarnafni
og allir vita hvenær hann á
afmæli.
Svíþjóð
Svíþjóð er stærst Norðurland-
anna. Henni er skipt í þrjá hluta,
Suður-Svíþjóð', Mið-Svíþjóð og
Norður-Svíþjóð. í hinum frjó-
sama Suðurhluta, sem nefnist
Skánn, býr fólk sem eiginlega
er sænskumælandi Danir, en
hvorki Mið-Svíar né Norður-Svíar
vilja í rauninni viðurkenna þetta
fólk þótt það sé eitt ágætasta
fólk í heimi. í norðurhluta lands
ins búa hinir svokölluðu Lappar,
litrík flökkuþjóð, smávaxið, vin-
gjarnlegt fólk sem býr í tjöld-
um og talar tungumál sem það
skilur varla sjálft og er það á-
stæðan fyrir fámælgi þess. Suð-
ur-Svíar og Mið-Svíar líta niður
á þetta fólk og skoða það sem
eins konar tvífætt hreindýr sem
lifa á dollaratúristum á sumrin
en trjáberki á vetuma. í mið-
hluta Svíþjóðar, þar sem höfuð-
borg landsins er staðsett, búa hin
ir svokölluðu Svíar. Þeir eiga
ekki í annað hús að vcnda þar cð
hvorki Suður-Svíar né Lappar
vilja hafa neitt saman við þá að
sælda. Sænsku stúlkurnar eru
kallaðar „flickor" og eru þær
snotrustu í víðri veröld.
Noregur
Noregur er annað .stærst af
Norðurlöndum og það eru engar
ýkjur að kalla það land miðnæt-
ursólarinnar. Það er nóg að ferð-
ast nokkur þúsund mílur í norð-
urátt til að eiga kost á sólbaði
24 klukkustundir á sólarhring.
Noregur er strjálbýlast af Norð-
urlöndum. Þar sem í Danmörku
eru 94 íbúar á ferkílómetra, er
aðeins fjórðungur úr íbúa á hvert
fjall í Noregi. Eins og sjá má af
þessari staðreynd, þá er yfirborð
jarðar afar óslétt í Noregi. Svo
mörg eru íjöllin í Noregi að ekki
var hægt að koma þeim fyrir
nema með því móti að tylla þeim
hverju ofan á annað. Á þennan
hátt varð Galdhöppigen hæsta
fjall í Noregi, 2.500 metrar á hæð
en nægir þó ekki til að sjá Norð-
mönnum farborða og þvi hafa
þeir snúið sér að útgerð, skógar-
höggi, námavinnslu og fiskveið-
um í stórum stíl. Hvalveiðifloti
Nofð'manna er stærstur í heimi
og norsk hvalasteik er um víða
veröld álitin hið mesta hnoss-
gæti nema í Noregi, en það staf
ar af því að Norðmenn höfðu
ekkf annað að borða á stríðsár-
unum.
Norsku stúlkurnar eru kallað-
ar „jenter“ og eru þær snotr-
ustu í heimi.
Danmörk
Danmörk er minnst Norður-
landa. Það er svo lítið að landa-
kort verður að gera í mælakvarð
anum 1:500, að öðrum kosti virð-
ist landið aðeins vera bleksletta
á pappírnum. Konungur Dana rík
ir yfir 4 milljónum manna auk
30 þúsund Færeyinga. Hinir síð-
arnefndu hafa ekki verið innlim
aðir sakir þess að á stundum er
erfitt að skera úr um það hvort
Danmörk stjórnar Færeyjum eða
öfugt. Danir geta ekki gumað af
nema einu fjalli. Það gnæfir i
15 metra hæð yfir sjávarmál
við' fjöru og Danir hafa af með-
fæddii hógværð sinni skírt það
Himinfjallið. Þaðan er óvið-
jafnanlegt utsýni ef þú stendur
uppi á stól á tindinum. Stærsta
stöðuvatn í Danmörku er svo
stórt um sig að vatnsborðið hækk
ar um 12 þumlunga ef maður fær
sér bað í vatninu.
Danmörk er landbúnaðarland.
Búpeningur á dönskum sveitabæ
samanstendur venjulega af bónd
anum og konu hans, einum trakt
or, tveim hestum, 12 kúm og 24
svínum. Landbúnaðurinn er vél-
væddur á háu stigi. Fyrr á tím-
um mjólkaði bóndinn kýrnar á
þann hátt að hann hélt sér fast
í spenanna meðan kýrin stökk
upp og niður, nú eru eingöngu
notaðar mjaltavélar.
Dönsku stúlkurnar eni kallað-
ar „piger“ og eru þær snotrustu
í heimi.
Samgöngur
Á Norðurlöndum eru sam-
göngur með ýmsum hætti. Fljót-
ast er að' ferðast með flugvél,
hægast er að ganga á höndum.
í Danmörku er mikið um jáin-
brautarlestir, brottfaratíma
þeirra má finna í ferðaáætlun-
ferðum og kippa sér því ekki
mikið upp við það þótt vegir
teppist. Ef þú skyldir hitta fyrir
náunga handleggsbrotinn eða
snúinn um ökla í snjónum við
fjallsræturnar, má búast við að ?
hann sé Dani.
í Svíþjóð eru fjarlægðir svo
miklar að ekki er hægt að ferð-
ast nema í svefnvagni. Þar af
leiðir að enginn Svíi hefur neina
hugmynd um landslagið í Svi-
þjóð nema þá afi hans, sem uppi
var fyrir tíma járnbrautarinnar,
hafi sagt honum eitthvað um
það.
Gráta eftir 12 staup
Norðurlandabúar eru ekki
sérlega drykkfelldir. Norðmenn
drekka bjór og brennivín, Danir
drekka bjór og ákavíti og Svíar
bara drekka. Þegar Dani hefur
hvolft í sig úr þremur staupum
fer hann að syngja, eftir sex
staup talar hann reiprennandi
ensku. Þegar hann hefur fengið
níu staup, þá vill hann ekki
meira. Sé lagt að honum, þá
um og hátalarar,á öyjypjtöðvum
tilkynna hvað lestirnar eru langt
á eftir þeirTi áætíun. Þar við
má bæta 10—15 mínútum. Þar
eð fjarlægðir eru ekki miklar i
Danmörku, eru svefnvagnar og
veitingavagnar óþekkt fyrir-
brigði, því enginn tími vinnst
til svefns eða matar áð'ur en kom
ið er á áfangastað. Vinsælasta
faratæki í Danmörku er reiðhjól-
ið. Danir eru ekki orðnir tveggja
ára þegar þeir fá reiðhjól í hend
ur og skilja það ekki við sig
fyrr en þeir deyja. 1 Kaupmanna-
höfn eru strætisvagnar til þess
að flytja fólk sem orðið hefur fyr
ir því óhappi að slangan á reið-
hjólinu þeirra hefur sprungið.
Þegar mest er um að vera í borg-
inni og fóik flykkist úr vinnu
er engin leið til að fá rúm í
strætisvagninum, nema maður
sé vagnstjórinn.
Skríða á fjórum fófum
Öllu erfiðara er að komast leið
ar sinnar í Noregi þar sem eru
12 milljón fjöll. Ferðist maður
með lest, sést lítið af landslaginu
því megnið af leiðinni er farið
um neðanjarðargöng. Annars er
þægilegt að ferðast með norskum
járnbrautarvögnum og það er
ekki annað en öfund og illgirni
í Svíum og Dönum er þeir þykj-
ast hafa séð eftirfarandi áletrun
í norskum járnbrautarklefum:
„Rúm fyrir 32 manns eða 6
hesta.“ Ef slfkir vagnar fyrirfinn
ast í rauninni, er fullvíst að hverj
um hesti fmnst þeir þægilegur
farkostur.
Vinsælasta farartækið í Nor-
egi er langferðabíllinn og þar
sem vegirnir eru sums staðar
breiðari en bíllinn, þá er hér um
að ræða öruggustu samgöngu-
hættina. Það er að segja, nema
maður vilji skríða á fjórum fót-
um.
Á veturna er hvorki hægt að
komast i bí! né lest vegna snjó-
þyngsla og þá er farið á skíðum.
Norðmenn hafa yndi af skíða-
mg
mm
fellst hann á að' fá sér einn í við-
bót. Eftir tólf staup trúir hann
þér fyrir því úti í horni að Svíar
og Norðmenn séu drykkjusvín.
Þegar Norðmaður hefur fengið
12 staup er hann alls ófær um
að segja nokkurn skapaðan hlut,
jafnvel um Svía. Þegar Svíi hef-
ur drukkið þrjú staup, er hann
vís til að bjóða þér í hádegis-
verð, eftir sex staup, mun hann
kalla þig skírnarnafni, gera þig
að fjölskyldumeðlim og líta á
þig sem bróður. Þegar hann hef-
ur lokið tólfta staupinu, fer hann
að hágráta yfir því að gtata
drukkið 12 í viðbót.
Norðurlandabúar drekka aldrei
nema við sérstök tækifæri og til-
efni. Meðal slíkra sérstakra til-
efna má nefna: þegar heitt er
í veðri; þegar kalt er í veðri;
þegar þeir eru í góðu skapi; þeg-
ar þeir eru daprir eða í slæmu
skapi; þegar einhver segir að
maður sé þreytulegur og ætti að
fá sér einn gráan; þegar þig lang
ar í það; þegar langt er um lið-
ið frá því þeir fengu sér neðan
í því; þegar þeir eru nýbúnir
að fá sér eitt staup og langar
í annað.
En að öðru leyti verður að
taka það skýrt fram að þjóðar-
drykkur á Norðurlöndum er
volgt, brúnleitt vatn.
Heiðarleiki
Heið'arleiki einkennir Norður-
landabúa. A.ðeins tvenns konar
svindl er þekkt á Norðurlöndum:
svindla sér fritt inn i strætis-
vagna, sem er álitin nokkurs kon
ar íþróttagrein og skattsvik sem
er álitið lífsnauðsyn.
Annað einkenrii Norðurlanda-
búa er kurteisi þeirra. Þeir
hleypa kvenfólki alltaf fyrst upp
í strætisvagnana — ef það eru
ungar stúlkur í stuttu pilsi með
fagra fótleggi. Venjulega bjóða
þeir gðmlum konum sæti sitt i
strætisvagninum, ef þeir eru
þreyttir á að sitja eða ætla sér
út á næstu stöð.
„Síldarmarkaður í
hætfu“
í Morgunb'laðinu í gær er
rætt um stöðvuu síldveiðiflot-
ans og segir m. a.:
„Framkvæmdastjóri síldanit-
vegsnefndar ritaði nýlega grein
í dagblöðin í Reykjavík, þar
sem hann benti á þá hættu,
sem síldarmarkaðir okkar væru
í, vegna þess, að samningar
hafa dregizt um kjör á haust-
og vetrarsíldveiðum hér suð-
vestanlands. Taldi fram-
kvæmdastjórinn þennan drátt
nrjöig óheppilegan.
Allir hugsandi menn hljóta
að vera sammála um það, að
það er mjög i'lla farið, ef ekki
verður u.nnt að standa við þá
sölusamninga, sem gerðir hafa
verið við erlenda viðskipta-
vini um sö'Iu á Suðurlandssíld.“
Þetta sogir Mbl. og er rétt'i-
lega mælt. Vísir hefur bætt
þvf við að auk þessarar mark-
aðshættu tapi sjómenn, útgerð
armenn og þjóðin öll 5 millj.
kr. á dag á síldveiðibanninu.
Þetta er alvarlegt m'ál og auig-
Ijóst tap og m'ikil frambúðar-
hætta fylgjast að.
Eru ráðherrarnir
„hugsandi menn“?
Mbl. segir réttilega, að um
þetfca h'Ijóti allir „hugsandi
menn“ að vera sammála, ag
þar sem ríkisstjórnin er eini
aðllin.n í landinu, sem hefur
það í hendi sinni að koma skip
unum út, hlýtur sú apurning
að vakna, hvort mennirnir í
ráðherrastólu.num séu í raun
og veru „hugsandi menn“, að
minnsta kost'i ætti Mbl. að geta
fallizt á það eftir lýsingu sinni
að þeir séu ekki nægilega vel
hugsand’i men,n.
Ríkisstjórnin tafði upphaf
síldveiðan.na sl. sumar í þrjár
vikur og undirbúning að síld-
armóttöku með filbúnu j'árn-
smiðaverkfalli svo að sumar
verksmiðjur gátu ekki hafið
móttöku fyrr en undir lok ver-
tiðar. Hún takm.arkaði einnig
mjög síldarsöltu.n með því að
Vilja ekkert ábyrgjast fram
yfir gerða samninga.
Nú virðist eiga að færa sig
upp á skaftið. Ríkisstjórnin
gerir ekkert til þess að leysa
deiluna. Við blasir það úrræði
að ríkið taki að sér tækjaupp-
bót til bátanna, meðan verið
er að semja, en sjómenn ráð.n-
ir upp á gömlu síldvciðikjörin
á meðan. Þetta yrði léttbær
greiðslia miðað við tapið, sem
við blasir. Þjóðin spyr: Ætlar
ríkisstjórnin að halda áfram
þessu stríði vis góðæri? Ætl-
ar hún að horfa á það, að
markaðirn'ir eyðileggjast? Eru
ráðherrarnir „hugsandi
menn“?
Taki þeir sneið,
sem eiga
Vísir birtir eftirfarandi
skrýtlu í gær:
,,Eg sé, að þér hafið aðeins
beðið fjórum sinnum um kaup
hækkun á síðasta ári. Viljið
þér segja mér, hvaða auka-
vinnu þér hafið ufca,n fyrirtæk-
isins?“ — Þetta segir forstjóri
við starfsstúlku..
Manni, sem hringdi ti'l Tím-
ans i gær, fannst varla liægt
-að lýsa ástandinu í óðadýrtíð-
inni og verðbóLgunni hér á
landi núna betur í fáum orð-
um. En honum fannst þetta
grátt gaman hjá Vísi — og
fcaki þeir sneið, sem eiiga.
2
T f M I N N, laugardagurinn 13. október 1962