Tíminn - 24.10.1962, Blaðsíða 13

RÆÐA Kl
Framhald al 7. siðu
þar. Utanríkisráðherrar Ameríku
ríkjasamtakanna mótmæltu allri
leynd í þessum málum í sam-
þykkt sinni frá 6. október. Ef
þessi undirbúningur undir hern-
aðarárás heldur áfram, og eykur
þannig hættuna, sem Vesturálfu
stafar frá Kúbu, eru frekari að-
gerðir réttlættar. Eg hef fyrir-
skipað bandaríska hernum að
vera viðbúnum hverju sem að
höndum kann að bera. Og ég
treysti því, vegna kúbönsku þjóð
arinnar og rússnesku sérfræð-
inganna á eldflaugastöðvunum,
að hætturnar sem stafa af áfram
haldi á þessum ógnunum, séu
öllum ljósar.
3. Það verður stefna þjóðar
minnar að líta á sérhverja eld-
flaug, sem skotið yrði frá Kúbu
gegn einhverju landi í Vestur-
álfu, sem árás Sovétríkjanna á
Bandaríkin, sem svara verði
með gagnárás á Sovétríkin.
4. Sem nauðsynlega hernaðar-
lega varúðarráðstöfun, hef ég
sent aukið herlið til flotastöðv-
ar okkar við Guantanamo, látið
flytja burt fjölskyldur hermanna
okkar þar í dag og fyrirskipað
viðbótarherliði að vera til taks.
5. Við höfum boðað í kvöld til
fundar ráðgjafanefndar Sam-
taka Ameríkuríkjanna til þess að
ræða þessa ógnun við öryggi álf
unnar og' til að koma í fram-
kvæmd liðum 6 og 8 í Rio-'Sátt-
málanum til stuðnings við nauð-
synlegar aðgerðir. Stofnskrá S.
Þ. gerir ráð fyrir svæðis-
bundnum öryggisráðstöfunum —
og ríki þessarar heimsálfu hafa
fyrir löngu fordæmt dvöl erlends
hers í álfunni. Einnig höfum við
látið önnur bandalagsríkj okkar
fylgjast með málinu.
6. Samkvæmt stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna höfum við í
kvöld farið fram á það að Ör-
yggisráð SÞ verði án tafar boðað
til aukafundar til að gera ráð-
stafanir gegn þessari nýju ógnun
Sovétríkjanna við heimsfriðinn.
Munum við krefjast þess að öll
árásarvopn verði rifin niður, og
send burtu frá Kúbu, áður en
unnt verður að aflétta aðflutn-
ingsbanninu.
7. í sjöunda og síðasta lagi:
Eg heiti á Krustjoff forsætisráð
herra að stöðva og binda endi
á þessa dulbúnu, ófyrirleitnu og
ögrandi ógnun við heimsfriðinn
og traust samband milli hinna
tveggja þjóða okkar. Enn fremur
heiti ég á hann að yfirgefa þessa
heimsyfirráðastefnu, og taka í
þess stað þátt í að marka tíma-
mót — sem fólgin yrðu í enda-
lokum hins hættuþrungna víg-
búnaðarkapphlaups og þannig
mundu leiða af sér alger um-
skipti í sögu mannkynsins. Hon-
um gefst nú tækifæri til að leiða
heiminn frá barmi eyðilegging-
arinnar — með því að hverfa til
orða sinnar eigin ríkisstjórnar,
þar sem því var lýst yfir, að
hún þyrfti ekki að koma fyrir
eldflaugum utan síns eigin lands,
og flytja þessi vopn í burtu frá
Kúbu. Einnig með því að grípa
ekki til neinna þeirra aðgerða,
sem aukið geta eða magnað þær
deilur, sem nú eru uppi. Og loks
með því að gerast þátttakandi í
leit • að friðsamlegri og varan-
Légri úrlausnum.
Þjóð mín er reiðubúin til að
ræða ógnanir Sovétveldisins við
heimsfriðinn, og tillögur sínar
um verndun heimsfriðarins, hvar
og hvenær sem er — í Samtökum
Ameríkuríkjanna, hjá Samein-
uðu þjóðunum, eða á livaða vett-
vangi öðrum, sem gagnlegt yrði
talið — án þess þó að fyrirgera
athafnafrelsi okkar. Við höfum
á liðnum árum lagt mikið á okk-
ur til þess að hindra útbreiðslu
kjarnorkuvopna. Við höfum gert
tillögur um takmörkun herstöðva
á grundvelli raunhæfs samnings
um afvopnun. Við erum reiðu-
búnir til viðræðna um ráðstaf-
anir til þess að draga úr spenn-
unni hjá báðum aðilum — sem
m. a. gæfu Kúbu möguleika tiL
að njóta hins sanna sjáifstæðis,
er geri henni kleift að ákveða
sj álf öriög sín. Okkur fýsir ekki
að heyja styrjöld við Sovétríkin
— því að við erum friðsöm þjóð,
sem þráir að iifa í friði við aiiar
aðrar þjóðir,1"111”
En það er erfitt að leysa og
jafnvel að ræða ríkjandi vanda-
mál, þegar andrúmsloftið er
þrungið ógnunum. Það er ástæð
an til þess að þessum síðustu
ógnunum Sovétvaldsins — og
hvers kyns ógnunum öðrum sem
á vegi kunna að verða, hvort
sem þær eiga sér sjálfstæð upp-
tök eða verða sprottnar af ráð-
stöfunum okkar þessa daga —
verður að mæta og mun verða
mætt með fullri festu. Hvar í-
heiminum, sem gripið kann að
verða til fjandsamlegra aðgerða
gegrr öryggi og frelsi þjóða, sem
við erum skúldbundnir — þar
á meðal alveg sérstaklega hinum
hugrökku íbúum Vestur-Berlín-
ar — mun verða gripið í taum-
ana með hverjum þeim hætti,
sem nauðsyn- krefur.
Að síðustu vil ég ávarpa nokkr
um orðum hina kúbönsku þjóð,
sem nú er hneppt í viðjar, en
sérstakar ráðstafanir hafa verið
gerðar til þess að útvarpa til
hennar þessari ræðu. Eg ávarpa
ykkur sem vinur, sem sá, sem
þekkir djúpstæða hollustu ykk-
ar við ættjörðina, sem sá, sem
tekur þátt í leit ykkar að frelsi
og réttlæti öllum til handa, Og
ég hef hryggur í huga fylgzt
með því, hvemig þiióðbylting
ykkar hefur verið svikin — og
hvernig ættjörð ykkar hefur
komizt undir erlend yfirráð. Svo
er nú komið, að leiðtogar ykkar
eru ekki lengur kúbanskir leið-
togar innblásnir af kúbönskum
hugsjónum. Þeir eru leikbrúður
og handbendi alþjóðlegs sam-
særis, sem snúið hefur Kúbu
gegn vinum ykkar og nágrönn-
um í Vesturálfu — og gert land
ykkar að fyrsta landi Suður-
Ameríku, sem yrði skotmark
í kjarnorkustríði — fyrsta landi
Suður-Ameríku, sem hefur slík
vopn á sinni grund.
Þessi nýju vopn eru ekki í
okkar þágu. Þau leggja ekkert
af mörkum fyrir frið okkar né
velferð. Þau geta aðeins grafið
undan því-. En þetta land óskar
ekki eftir því að valda ykkur
sársauka, eða að þröngva upp á
ykkur neins konar stjórnarfari.
Við vitum að líf ykkar og land
er notað sem peð af þeim, sem
neita ykkur um frelsi.
Oftsinnis á liðnum árum hef-
ur kúbanska þjóðin risið upp og
steypt af stóli harðstjórum, sem
hafa eytt frelsi þeirra. Og ég er
ekki í vafa um, að flestir Kúbu-
búar horfa í dag fram til þess
dags, þegar þeir verða raunveru
lega frjálsir, — frjálsir undan
erlendum yfirráðum, frjálsir til
að kjósa sína eigin foringja,
frjálsir til að velja sitt eigið
stjórnarfar, frjálsir til að eiga
sitt eigið land, frjálsir til að tala
og skrifa og til að trúa án ótta
og lítillækkunar. Og þá mun
Kúba verða boðin velkomin aftur
í hóp frjálsra þjóða og í samtök
þessa heimshluta.
Samborgarar: Enginn þarf aS
vera í vafa um að þetta eru erf-
iðar og hættulegar aðgerðir sem
við höfum nú hafið. Enginn get-
ur sagt nákvæmlega fyrir um,
hvað gerist næst né hvaða fórn-
ir verði færðar. Margir mánuðir
sjálfsfórna og sjálfsaga eru fram
undan — mánuðir, sem munu
bæði reyna á viljastyrk okkar og
þolinmæði — mánuðir, þegar
margar ógnanir og fordæmingar
munu halda okkur meðvituðum
um hættuna. En mesta hættan
mundi vera að aðhafast ekkert.
Leiðin, sem við höfum kosið
núna, er full af hættum, eins
og allar leiðir eru — en þessi
leið er sú, sem bezt hæfir skap-
gerð og hugrekki okkar sem þjóð
og skuldbindingum okkar út um
heim. Frelsið hefur alltaf verið
dýrkeypt, en Bandaríkjamenn
hafa alltaf goldið það. Eina leið
munum við aldrei kjósa, en það
er leið uppgjafar og undirgefni.
Takmark okkar er ekki sigur
valdsins, heldur hitt, að halda
uppi réttinum, — ekki friður á
kostnað frelsisins, heldur bæði
friður og frelsi. Hér í þessum
heimshluta, og við vonum, ef
guð leyfir um allan heim, mun
það takmark nást.
Minning
Framhald af 8. síðu.
dóttur, starfsmaður hjá K.A.S.,
Hofsósi. Guðbjörg, gift Þormóði
Guðlaugssyni, bílstjóra, Keflavík.
Ásdís, gift Sigurði Guðmundssyni
ritstjóra, Reykjavík. Anna, gift
Sveini Jóhannessyni, verkamanni,
Siglufirði. Kristjana, gift Birni
Þorkelssyni, sjómanni, Húsavík.
Þorvaldur, kvæntur Valgerði
Kristjánsdóttur, bóndi á Þrasta-
stöðum. Haildór, kvæntur Guð-
björgu Bergsveinsdóttur, húsasm.
Reykjavík. Guðveig, gift Jóhannesi
Haraldssyni, bónda, Sólvangi, Vall
hólmi. Birna, gift Guðmundi
Kristjánssyni. sjómanni, Hofsósi.
Eg tel Þórhall hafa verið með
mestu gæfumönnum, sem ég hef
kynnzt, þótt hann vrði aldrei ríkur
af veraldarauði. Hann eignaðist
ágætis konu, sem var honum hinn
ástríkasti lífsförunautur. Hygg ég
vandfundið ánægjulegra hjóna
band. Heimili þeirra var til fyrir-
myndar um samheldni, ánægju og
giaðværð og góða siði. Börnunum
unni Þórhallur mjög og þau hon-
um. Nú hafa börnin öll stofnað
'■jálfstæð heimili og yfirleitt ágæt,
svo að það má heita, að gæfan
liafi fylgt þessari Hölskvldu.JVIarg
ár ánægjustundir ® átti ” Þórhállúr
með barnabörnunum og þau með
honum, því að á efri árum var
hann aldrei glaðari en í hópi
þeirra.
Með Þórhalli er fallinn í val-
inn einn af ágætustu samferða-
mönnum, en ég efast ekki um, að
börnin haldi uppi hans merki og
er það vel.
Eg veit, að með fráfalli Þórhalls
er sár söknuður kveðinn að ekkj-
unni, sem stendur eftir á strönd-
inni og einnig veit, ég að börnin
sakna sárt góðs föður.
Eg vil votta þeim öllum hjart-
anlega samúð frá mér o.g konu
minni og um leið þakka þessari
fjölskyldu okkar ágætu kynni.
J. J. Hofi.
2, síðan
Eldraunin
Þetta náði hámarki þegar munk
ur einn skoraði á Savanorola að
standast eldraunina. Skyldi það
vera dómur guðs. Eldraunin átti
að skera úr um það hvort bann-
færingin væri réttlætanleg eður
eigi. Savanotola varð að ganga
sjálfur til leiks, en neitaði að
taka þátt í þessu.
Eldraunin var í því fólgin að
kveikt var í bálkesti og átti við-
komandi að ganga gegnum log-
ana. Samkvæmt reglum leiksins
gat Savanorola sent annan í sinn
stað.
Öll borgin beið í eftirvænt-
ingu eftir því hvernig þessu
mundi lykta. En aldrei varð af
því að eldraunin færi fram og
er allt á huldu um það hvers
vegna hún fórst fyrir. En úrslit-
in' urðu þau að ef Savanorola
tapaði, skyldi hann yfirgefa bæ-
inn og hætta við alla umbóta-
starfsemi.
Þegar hvorki Savanorola né
staðgengili hans kom til
leiks var það tekið til bragðs að
loka þá inni í klaustri, sennilega
sem fanga rannsóknarréttarins.
Meðan aimenningur beið við
bálköstinn án þess til tíðinda
drægi, flykktist hann til San
Marco og lagði eld í klaustrið.
Einvaldurinn valdalausi var
fenginn í hendur mönnum páfa.
Hann var píndur og honum var
misþyrmt á hinn herfilegasta
hátt og samkvæmt skjölum páfa
stóls játaði hann á sig syndir
sinar. Hann var dreginn í loft
upp á höndunum, en þess ber að
geta að páfamenn eru einir til
frásagnar um alla atburði. En
Savanorola játaði að hann hefði
alla tíð verið svikari eg clári.
Sagnfræðingar nútímans eíast
um að skýrslur þessar séu sann-
leikanum samkvæmar. Allmarg-
ir sagnfræðingar halda því meira
að segja fram að rannsóknarrétf
urinn hafi átt verulega erfitt með
að draga iátninguna út úr Sav-
anorola
Páfinn greip nú í taumana, og
úrskurðaði að Savanorola skyldi
engu fyrir týna nema lífinu,
„jafnvel þótt í ljós kæmi að
hann væri sjálfur Jóhannes skír-
ari.“
Þann 23. maí 1498 var ein-
valdsmunkurirn færður á bál.
Allur borgaralýður í Firenze var
samankominn. Fyrst var hann
hengdur, síðan var líkaminn
inn brenndur á báli. Þannig lauk
ævi hans og jafnframt stórum
þætti í hinni fjölbreytilegu lífs-
mynd endurr'eisnartímabilsins
um leið.
fjrir ngir
Mf •
26. OKTOBER 1962
Sjálfstæðisflokksins
— getiS þér orðið einn í þeim hamingjusama hópi.
Með því að kaupa miða í hinu stórglæsilega
Skyndihappdrætti
Tíminn styttist óðum
T f M I N N, miðvikudagurinn 24. okt. 1962
13