Tíminn - 25.11.1962, Qupperneq 15

Kaupmenn deila
Framhald af 1. síðu.
lögur. Skipaðí borgarráð Pál
Líndal, lögfræðing, en kaup
mannasamtökin skipuðu Sig
urð Magnússon, sem er for-
maður samtakanna.
í sumar gerði stjórn fé-
lags matvörukaupmanna
skoðanakönnun meðal fé-
lagsmanna sinna til þess að
reyna að fá fram vilja þeirra
í þess.u máli. Þær spurning-
ar, sem félagsmönnum var
gert að svara, voru aðeins
tvær, og reyndist þa?s alls
ekki fullnægjandi, þar sem
aðeins um helmingur félags-
manna svaraði þeim. í spurn
ingum þessum var gert ráð
fyrir tveimur leiðum, ann-
ars vegar að verzlanir skipt
ust á um að hafa opið eftir
hverfum, þannig að að jafn-
aði væri hægt a« komast í
einhverja búð í hverfinu til
kl. 22,00, og yrði þá að sjálf
sögðu samvinna milli verzl-
ananna um, hvernig skipt-
ingin annars yrði. Hin leið-
in var, að sölubúðum yrði
haldifj opnum t. d. eitt kvöld
í viku lengur en nú tíðkast,
t. d. til kl. 22,00.
Ekki var spurt um, hvort
kaupmenn teldu heppilegt
að halda áfram því sölufyr-
irkomulagi, sem af söluop-
unum leiðir, eða hvort skil-
yrðislaust ætti að setja öll-
um þeim, sem verzla með
sömu vöru, sömu lokunar-
skilyrði. Ætla má, að
þeir aðilar, sem þegar
hafa söluop, vilji halda
því áfram, og að þeir hafi
því ekki svarað fyrrgreind-
um spurningum. Hins vegar
bárust stjóminni yfirlýsing-
ar frá mörgum félagsmönn
um í tilefni þessarar könn-
unar, þar sem þeir könn-
í sjálfu sér vera á móti allri
lengingu á starfstíma, en
krefðust þess hins vegar, að
all.ir þeir, sem með sömu
vörutegund verzla, væru
Iátnir sitja við sama borð.
Af þeim, sem svör sendu,
var mestur hluti, sem tók
skiptiopnunina fram yfir
hina leiðina, en margir tóku
fram, að þeir væru þó alls
ekki ánægðir með þá lausn.
Blaðið hefur fengið stað-
fest hjá framkvæmdastjóra
kaupmannasamtakanna, að
innan skamms muni þeir
Páll Líndal og Sigurður
Magnússon leggja álit sitt
fyrir borgarráð, en ómögu-
legt reyndist að fá upplýs-
ingar um það frekar eða í
hverju tillögur þeirra væru
fólgnar.
nokkur í Englandi, sem notað
hafði lyfið, hafði fætt tvö vansköp
uð böm.
Heilbrigðisfulltrúinn sagði um
leið, að eitt einstakt tilfelli gæti
ekki réttlætt að hætt yrði að selja
preludin. í fyrra voru seldar af
því 5.673.000 töflur og það sem
af er þessu ári hafa verið seldar
2.3 milljóriír taflna í Noregi.
Ritzau-fréttastofan hefur skýrt
frá því, að dönsku heilbrigðisyfir-
völdin velti því nú fyrir sér hvort
banna skuli sölu á postafen í Dan-
mörku. Mun fundur verða haldinn
um málið um helgina, og ákvörð-
un tekin í því.
Belgíska fyrirtækið, sem fram-
leiðir postafen hefur beðið um-
boðsmenn sína í Danmörku, Nor-
disk droge og kemikaliafabrik, að
kalla inn alla pakka, sem innihalda
10 töflur af þessu lyfi, en pakka
með 25 og 100 töflum er aðeins
hægt að fá samkvæmt lyfseðli.
í dag verða dönskum lyfsölum
send bréf, þar sem þeir eru beðn
ir að vara vanfærar konur við
að nota töflurnar.
Heilbrigðisyfirvöldin í Noregi
munu einnig koma saman til fund
ar í dag, og verður tekin ákvörð
un í málinu, varðandi sölu lyfs-
ins í Noregi. Lögð var áherzla á
það, að heilbrigðisyfirvöldin
sænsku hefðu enga vissu fyrir
því, að postafen væri skaðlegt,
en að sjálfsögðu yrði að athuga
málið mjög nákvæmlega.
Samkvæmt athugunum, sem
gerðar hafa verið í Noregi, eru
þar nú 10 böm, sem hafa hlotið
einhvers konar vansköpun sökum
þess að móðirin notaði thalidom-
die á meðgöngutímanum. Nokkur
börn hafa látizt vegna þessa, en
ekki er nákvæmlega vitað, hversu
mörg þau eru.
Líka fósturskaðar
Framhaid ul bls. 1.
þessu lyfi undir öðrum nöfnum
hérlendis, en þar mun vera um
lítið magn að ræða.
Hér fer á eftir frétt NTB-frétta-
stofunnar dagsett 24. nóv.:
Sænska lyfjaeftirlitið sendi í
dag út viðvörun til lækna og al-
mennings um að grunur léki á,
að enn eitt Ivf hefði skaðleg áhrif
á fóstur, væri það notað af ófrísk-
um konum. Er hér um að ræða
lyf er nefnist postafen cg er not-
að við flug- sjó- og bílveiki m.a.
NTB-fréttastofan segir, að þar í
landi sé lyf þetta gefið vanfærum
konum, sem þjást af ógleði.
Norski landlæknirinn, Karl Ev-
ang, sagði í viðtali við Aftenpost-
en, að heilbrigðisyfirvöldin hefðu
enn ekki fengið tilkynningu frá
Svíþjóð um málið, en um leið og
slík tilkynning berst, verður málið
tekið til nákvæmrar athugunar,
og þá ákveðið, hvort hætta skuli
sölu lyfsins í Noregi.
Sama máli gegnir'um preludin,
sem í Noregi er selt undir nafn-
inu minadit en grunur hefur einn
ig fallið á þetta iyf, eftir að kona
Gamlan „ferskfisk“
Framhaid ai 1 síðu.
hafa „ferskfisk“ sinn. Á
sama tíma gengur báglega
að framleiða upp í fyrir
fram gerða samninga við
Rússa og Bandaríkjamenn,
og eftirspurn Frakka er
meiri en hægt. er að sinna.
Frystihúsamenn hér eiga
bágt með að skiíja kaup-
tregðu Bretans, þar sem tog-
arasölur hafa verið hagstæð
ar og skrifað er um fisk-
skort á brezkum markaði.
Viðskiptavinur SÍS í Hull,
heldur því fram, að megin
þorri neytenda hafi ekkert
vit á, hvort sá fiskur, sem
þeir éta, hafi frosið eða
ekki. Samt sem áður er Bret-
um fyrir öllu, að þeir geti
sagt , að fiskurinn sé
„ferskur".
Lokið storma-,
sömu þingi ASÍ
MB-Reykjavík, 24. nóv.
Tuttugasta og áttunda þingi Al-
þýðusambands íslands lauk um kl.
tvö í nótt. Eins og fram hefur kom
ið í fréttum af þinginu, hefur
það verið stormasamt og svo mik-
ill tími fór þar í þref um keisarans
skegg, að harla lítill tími varg af-
gangs til þess að ræða hagsmuna-
mál launþega, sem þó má ætla,
að hafi verið vilji flestra hinna ó-
breyttu fulltrúa. Ekki varð annað
séð, en fulltrúar minnihlutans á
þinginu legðu á það áherzlu, að
tefja störf þingsins með málþófi,
eftir að þeir höfðu beðið lægri
híut á þinginu í atkvæðagreiðsl-
um um kjörbréf annarra en Svav-
ars Gests, til þess að sem minnstur
árangur næðist af störfum þings-
ins. Á kvöldfundinum í gær voru
.aðalmálin, auk stjórnarkosningar
sem frá er sagt í blaðinu I dag,
fjárhagsáætlun sambandsins næsta
kjörtímabil og tillögur um laga-
breytingar. í fjárhagsáætluninni
var lagt til að tekjur sambandsins
vkjust með hækkun meðlima-
gjalda. Lögðu forsvarsmenn áætl-
unarinnar á það áherzlu, hversu
dýrtíð hefur aukizt og ef starfsemi
rambandsins ætti ekki að dragast
stórlega saman, væri hækkun með
limagjalda óhjákvæmileg. Minni-
hlutamenn mótmæltu þessu, og
kváðust ekki treysta sambands-
stjórninni fyrir þessum fjármun-
um. Þeir bentu á, að lagabreytingu
Kísilverksmiðjan
'IO , I siðu
—15 þúsund tonnum á ári, verður
stofnkostsnaður eittbvað nálafgt
100 milljónum islenzkra króna.
Reiknað er með, að um 60—70
manns mundu starfa við slíka verk
smiðju, þegar hún væri komin í
íullan gang.
Það eru orðin nokkur ár, síðan
farið var að rannsaka botnleðj-
una í Mývatni með vinnslu kísil-
gúrs fyrir augum. Þá var leðjunni
dælt upp úr vatninu með dælum í j
líkingu við sanddælur. Síðari rann j
sóknir hafa leitt í Ijós, að heppi- j
legra mundi að grafa leðjuna upp,;
þar sem þá kæmi minna magn af
vatni upp með leðjunni. Aðalvinn-
an og kostnaðurinn er nefnilega
fólgin í því að losna við þessi ut-
anaðkomandi efni, svo sem vatn,
sem er um 80% af botnleðjunni í
Mývatni, sand og önnur fín stein-
eíni og lífræn efni. Við þessa
vinnslu er höfuðskilyrði, að kísil-
gúrskeljarnar brotni ekki.
Við þurrkun botnleðjunnar þarf
mikla jarðgufu, en hana er ekki
langt að sækja, þar sem frá Mý-
vatni til Námaskarðs er aðeins
um 4 kílómetra leið. Þegar vatns-
efnin hafa verið þurrkuð úr leðj-
unni, er hún hituð upp í 5—600
gráður til þess að brenna burtu
lífræn efni. Að því búnu er losn-
að við sand og önnur fín stein-
efni með síum. Eftir þessa með-
höndlun er fengið markaðshæft
efni, sem t.d. er notað sem fylli-
efni í skordýraeitur og fleira. En
til þess að fá verðmeira efni, er
kísilgúrinn hitaður upp í 1000—
1100 gráður og svolitlu magni af
natríumefnum blandað saman við.
Við það breytist kísilgúrinn tals-
vert, verður hvítur í stað þess að
vera rauðbleikur á lit, og auk
þess breytast eðliseiginleikar all
mikið. í þessu ástandi er kísilgúr-
inn aðallega notaður í síun, þ.e.
honum er blandað í vökva til að
auðvelda síun. í því skyni er hann
mikið notaður við alls konar fram
leiðslu, t.d. á bjór og víni, sykri,
lyfjum 0g mörgu fleiru. Sem dæmi
má nefna, að um 40% af öllum
þeim kísilgúr, sem framleiddur er
í Bandaríkjunum, er notaður við
síun. Hér á landi er kísilgúr lítið
notaður enn sem komið er, þó
mun Lýsi h.f. fá kísilgúr frá Frakk
landi til að auðvelda síun á lýsi.
Annars sagði Baldur Líndal, að
engin leið væri að telja upp allt
það, sem kísilgúr kæmi að notum
við.
— Mikill áhugi er á þessum
málum hér á landi, sagði Baldur
Líndal að lokum, — og gleðilegt,
hversu góðar horfur virðast nú á
því, að vonir okkar verði að veru-
leika.
Minnizt Vídalíns
Framhald cxt •6. síðu
Flestir gefa slíkar gjafir um látna
vandamenn eða vini, en til eru
þeir, sem leita lengra aftur en til
samtíðarmanna. Dæmi þess sést í
eftirfarandi fréttatilkynningu frá
skrifstofu forseta fslands:
„Forseta íslands hefir borizt að
gjöf kr. 19,925,00 frá frú Soffíu
Sigurbjörnsson í Leslie, Sask.,
Kanada, til minningar um Jón bisk
up Vídalín. Ákvörðun um hvern-
ig fénu skuli varið verður tekin í
samráði við biskup og þjóðminja-
vörð. Frú Soffía er ættuð frá Borg
•3rfirði eystra, fædd 1876, dóttir
Sigurjóns Jónssonar bónda á Há-
reksstöðum."
þyrfti til þess að hækka meðlima
gjaldið og var því ekki mótmælt.
Meðal þeirra, sem til máls tóku,
var Hermann Guðmundsson úr
Hafnarfirði. Deildi hann hart á af-
stöðu minnihlutans og sýndi fram
á, að óhjákvæmilegt væri að auka
tekjur sambandsins. Hann kvað
það ábyrgðarlaust, að halda því
fram, að tekjur þyrftu ekki að auk-
ast, ef menn með vissar stjórnmála
skoðanir stjórnuðu sambandinu.
Fjárhagsáætlunin sjálf var sam-
þykkt, en tillögur um lagabreyt-
ingu í þá átt, að sambandsþing
ákvæði hverju sinni meðlimagjöld,
var felld með 183 atkv. gegn 123,
þar eð tvo þriðju atkvæða þurfti
til samþykkiS hennar. Beittu minni
hlutamenn sér af alefli gegn sam-
þykkt lagahreytinga, og þótti
sumum það ekki í fullu samræmi
við þær fullyrðingar þeirra, að
þingið væri ólöglegt. Virtist ein-
hver grunur læðast þar með þeim
minnihlutamönnum, um að þær
lagabneytingar, sem samþykktar
yrðu, kynnu að reynast löglegar.
Fór svo, að allar lagabreytingar
voru felldar og aðeins einni tillögu
um skipulagsbreytingu vísað til
nefndar. Virðist því skipulags-
breyting ASÍ eiga litlu styttra í
höfn eftir þetta þing.
Forseti ASÍ sleit þinginu. Hann
þakkaði það traust, sem sér hefði
verið sýnt, og kvaðst vona, að
gróa myndi um heilt milli þeirra,
sem harðast hefðu deilt á þinginu,
og að starf hinnar nýkjörnu sam-
bandsstjómar myndi verða árang
ursríkt. Að endingu þakkaði hann
fulltrúum komuna og ámaði þeim
heilla.
Kvikmynd um Öskjugos
Framhald af 16. síðu
gosinu 6. nóvember í fyrra og náði
hann einstaklega góðum myndum
úr sjálfum gígunumó. Þessi mynd
af hraunrennslinu og einnig gosinu
cr mjög merkileg heimild út frá
jarðfræðilegu sjónarmiði, en auk
þess er hin bezta skemmtun að
horfa á hana, og væri óskandi, að
almenningi gæfist kostur á því
sem fyrst — meðan Öskjugosið er
enn öllum í fersku minni. Sigurður
Þórarinsson jarðfræðingur samdi
greinargott tal við myndina og
Magnús Blöndal Jóhannsson samdi
tónlist við hana. Sýning myndar-
innar tekur rúman stundarfjórð-
ung.
Sæsíminn slitinn
Framhald á 3. síðu.
um á svipuðum slóðum. Tilgáta
er afi togaramenn hafi fengið
strenginn upp í vörpunni og höggv
ið á hann, en slíkt hefur áður
komið fyrir. Strengurinn er enn
á ábyrgð fyrirtækisins sem ann-
ast lagninguna, en hann hefur
ckki verið afhentur.
79 a fst ÖÖ i n n i
fFramhal^d af 9. síðu )
að þeir viðskiptasamningar lífsins
verða oft endasleppir, ef annar að-
ilinn hefur keypt ímyndaða gleði
og jafnvel lagt sál sína að veði.
! Það er ömurleg kaldhæðni ör-
laganna fyrír þá, sem stóðu að
rnyndinni — og segir sína sögu
— þá þurfa þótti að inniloka hana
frá tryggustu viðskiptavinum
reykvískra kvikmyndahúsa.
Vonandi tekst betur til næst.
15. nóv. 1962
Ó. J.
Fé!a«smálaskólmn
Fundur mánudagskvöld kl. 8,15
að Tjarnarúgötu 26. Halldór E.
Sigurðsson, alþ.maður flytur fyrir
lestur um fjárlögin.
Þessir þekktu
mótorrofar veita:
Gangöryggi.
Fljótlega og örugga
uppsetningu.
Auðvelda stjórn.
Litla fyrirferð.
Til af öllum stærðum
upp x 70 amp.
* Talið við HEÐINN og
leitið frekari upplýsinga
39002
JAFNAN
FYRIRUGGJAND1
S ti) l: 11 I AMISHHAlI III SÍMI 3 5 20.0
HETJUSÖGUR /
íslenzkt myndablað
fyrlr börn 8 - 80 ára ^ ^
HRÓI HÓTTUR
[<og kappar hans
hefti komið *
í bókabúðir
.------- Y'ry
og kostar aðeins 10 krónúr.
T í M I N N, sunnudagurinn 25. nóv. 1962. —.
15