Tíminn - 18.01.1963, Qupperneq 2

mmm
■' <f: >
Vísindaa'kademían í New York
hefur gefið út skýrslu, þar sem
nokkrar 'slíkar skoðanir eru tekn
ar til meðferðar. Ein þeirra er
t.d. sú, að við einhverja óheppni
lega þróun hafi slagæðarnar orð
ið of þröngar í fólki, og er ó-
fyrirsjáanlegt hve öriagaríkt þáð
gæti orðið fyrir mannkynið, ef
sú tilgáta reynist rétt. Það þarf
ekki annað en benda á ýmsar
útdauðar dýrategundir í því sam
bandi, þar sem of- eða vanþroski
einihvers líkamsihluta hefur orðið
kynstofninum að aldurtila.
FITA EÐA EKKI FITA
Margar s'koðanir hafa verið
uppi undanfarið, og er ein
þeirra sú, að fita, og þá helzt
fita úr dýraríkinu, sé óholl og
orsaki köikun æðaveggjanna og
flýti þannig fyrir sjúkdómum og
dauða.
Þetta getur verið rétt — en
það er lí'ka hugsanlegt, að það sé
rangt. Rannsóknir á fæðu þjóða
hafa frekar styrkt þessa skoð-
un. Ef tekin eru tvö dæmi,
Bandaríkin og Japan, má sjá, að
í Bandarí'kjunum, þar sem fitu-
ney?lan er 40% fæðumagnsins,
deyja 40% karlmanna á aldrin-
um 45—64 ára úr hjartasjúkdóm
um, en í Japan, þar sem fitu-
neyzlan er miklu minni, deyja
aðeins 7% i sömu aldursflokk-
Það er úfbreidd skoðun,
að æða- og hjarfasjúkdóm-
ar hafi farið mjög í vöxf —
að minnsfa kosti í hinum
vestræna heimi. En því er
einnig haldið fram, að ekki
sé um annað að ræða en að
betur gangi að þekkja þessa
sjúkdóma, og að þeir virð-
ist algengari, vegna þess að
æ fleira fólk nær það háum
aldri,* að búast má við að
fleiri sjúkdómar sæki á það
Sumir læknar telja þetta
ekki fullrannsakað — og enn
aðrir, og er þá ekki eingöngu
átt við lækna, hafa allt aðra
skoðun á hjartasjúkdómum.
j , mmsassmgmmmssm -w m i Gyðingar, sem flúið hafa til ísrael, hafa vakið athygli víslndamanna imm mmmsm á orsökum hjartasiúkdóma.
ÚTVARPIÐ í w 1 KVÖLD
A slaginu 8 í kvöld ættar Sigurð-
ur Bjamason frá Vigur að eegja
frá 17. aMierjarþinginu, þar sem
hann hefur setið undanfarið, og
nefnir kyrlátt þing í sbugga Kúbu
og Kina. — Næsti liður á dagskrá
er kórsöngur, rússneskuir barnakór
syngur nokkur lög. Vel þekkjum
við rússneskan karlakórssöng í út-
varpinu, engin þjóð á frægari karla
kóra en Rússar, þar sem eru Don
Kúban- og Úral-kósakkakóiramir.
En hvort sem það er einhver mein
loka í mér, þá minnist ég ekfci að
hafa h-eyrt rússneskan barnakór-
söng í útvarpinu
ofckar. Hel'zt eru
það hinir ágætu
þýzku og austur-
risku barnakórar,
sem þar hafa
heyrzt. — Á eftir
söng barnanna
kemur svo Ijóða-
þátturinn hans
Baldurs Pálmason
ar, og hafi Bald-
ur þökk fyrir að
fá því framgengt
að gera kvæða-
lestur að föstum
þætti í
inu, og
vonandi ekki til
þess að útvarps-
ráð láti það eflir
Baldur sér eða öðrum að
fella þáttinn burt. Það er vel til
fallið að skipt er um lesara og að
þeir hafi helzt lært eittihvað í fram
sagnarlist. Það er ekki einu sinni
öilum góðskáldum giefið að lesa
kvæði sin án þess að þau bíði tjón
af. En hvemig væri að reyna það
við og við að tvílesa ljóðin, annað
hvont sami lesari eða tveir sikiptkt
á. Þetta mundi einkum verða vel
þegið um ljóð, sem fáum eru
kunn, hvort sem um er að ræða
atómljóð eða í hefðbundnum stál.
Sumir halda því fram, að ljóðalest-
ur fari þverrandi hér á landi eða
að þeim fari fækkandi, sem kaupi
Ijóðabækur. Þáttur sem þessi virð-
ist tilfallinn til að glæða ljóðalesti
ur. — Kluikkan rúmlega níu fl'ytur
Sveinn Einarsson leikhúspistil sinn,
og hann er ætið vel þeginn af
mörgum. — Og ágæt er nú útvarps
sagna um Felix Krull, prýðilega
þýdd og flutt af Kristjáni Árna-
syni. — í þættinum „Á síðkvöldi”
syngur fyrst danski tenórsöngvar-
inn nokkra Bellman-söngva, og það
er einmitt æðilangt síðan við höf-
um heyrt Bellmannslög, en þau
standa ætíð fyrir sínu. Sumir efast
um að Danir eigi góða söngvara, en
útvarp- það er ekki alls kostar rétt, jafnvel
kemur þótt þeir hafi fengið nokkra ís-
lenzka að láni í konungiegu óper.
una sína, Einn af beztu núlifandi
söngvurum Dana er einmitt, Aksel
Sehötz, kominn hátt á sextugsaldnr.
Hann „debúteraði” 1938 sem Fern-
ando í Cosi fan tutte og hefur ferð-
ast og sungið við góðan orðstír víða
um lönd, var meðal einsöngvara á
Edinborgarhátíðinni 1949, og sama
ár var hann útnefndur „Student-
ernes æreskunstner”. Hlustið í
Framhald á 13. síðu
um.
En sé gengið lengra í saman-
burðinum verður útkoman ekki
alveg eins skýr. Thailendingar
neyta t.d. meiri fitu en Japanir,
en færri fá þar æðakölkun. Það
hefur heldur ek'ki fengizt nein
skýring á því, að þótt Hollend-
ingar borði álika mikla fitu á
dag og Bandaríkjamenn, eru
hjartasjúkdómar fjórum sinnum
algengari í Bandaríkjunum.
Eitt hefur þó komið skýrt í
ljós við frekari rannsóknir, og
er það sú athyglisverða stað-
reynd, að þeir, sem borða lítið
feitmeti og draga um leið úr syk
urneyzlu sinni, sleppa betur við
hjartasjúkdóma og afleiðingar
þeirra.
Og þar erum við þá komin að
þeirri kenningu, sem nýjust er,
en það voru israelsku læknarn-
ir dr. A.M. Cahen við Hadassah
háskólann og dr. Sarah Bavly við
rannsóknarstofnunina í Jerúsa-
lem, sem settu hana fram. Þeir
segja, að það muni frekar vera
of mikil neyzla sykurs en fitu,
sem sé óholl.
En hafa þeii; nokkrar sannan-
ir fyrir þessu? Niðurstöðurnar
eru byggðar á rannsóknum og
samanburði á þeim Gyðingum,
sem nýfluttir eru til ísrael og
þeim, sem leng; hafa búið þar.
Þeir nýkomnu hafa neytt jafn-
mikillar fitu og hinir, mest megn
is fitu úr dýraríkinu, sem talin
er óihollari, meðan þeir gömlu
hafa notað plöntufeiti meira. En
Framhald á 13. síðu.

KÓPAVOGSBÍÓ er nú byrjaS sýn-
[ngar á frægrl kvlkmynd, Afríka,
1961, sem tekin var I Jóhannesar-
borg af þekktum kvikmyndamanni,
Lionel Rogosin. Myndin fjallar um
kynþáttamlsréttiS í SuSur-Afríku.
Hennl var aldrei ætlaS aS verSa
til. 'Hún er því aS vissu leyti óskll
getin og ein af fáum kvikmyndum,
sem hafa orSiS til meS þeim hætti,
Rogosin fór til Jóhannesarborgar
undir því yfirskyni aS taka þar
ferSakvikmynd. Út úr þessu kom
aS vísu ekki ferSakvikmynd aS ósk
handlangara Verwoerds, heldur
raunsæismynd af brösóttri sam-
ferS svartra og hvltra manna i
þessu landi kynþáttaþjáningar.
Leikendur eru svertingjar, sem
aldrei höfSu áSur staSiS framan
viS myndavél. Margt af samtöl
unum í myndinni varS til á staSn
um, eins og þegar nokkrir þeirra
ræSa um stöSu svartra í þessu
hvítramannalandi.
MÖRG ATRIÐI benda glöggt á þá
kúgun, sem svartir verSa aS þola
af drottnurum sínum, ástand vist
arvera þelrra í Sophietown og
hina skilyrSislausu undirgefnl,
sem þarna er krafizt. Hinu verSur
ekkl á móti mælt, aS þelr hvitu
fara ekki mjög illa út úr þessari
mynd þegar litiS er á einstök at.
riSI .Hin dökka og niSurlægjandi
heildarmynd skrifast á þeirra
reikning, en eina manndrápiS I
myndinni er framiS af svertingja.
Myndin er því ekki áróSur, þar
sem svarfur verSur hvítur og hvít
ur svartur, og þesé vegna er hún
mikils virSI. Sólarblettirnir í hinu
suSur-afríkanska svartnættl er
söngvagleSi og dansnáttúra sona
og dætra Afríku, sem þarna hafa
verið lagSir i svaSIS á eigin jörS.
Áhrif Framsóknar-
flokksins
Á þessu kjörtímabili hafa
mönnum orðið mun Ijósari en
áður þau áhrif, sem Fram-
sóknarflokkurinn hefur haft á
þjóðmálin á síðustu áratugum.
Nú hafa stjórnarflokkarnir
fengið að fara sinu fram, án
þcss að þurfa iað semja við
Framsóknarflokki.nn. Því hef-
ur hins vegar lítt veri'ff til að
dreifa áll't síðan 1927,, því að
Framsóknarflokkurinn hefur
átt þátt í rík'isstjórn í 26 ár
af 33 — á árunum 1927 til
1959 og á þessum tímia, sem er
mesta framfaratímabil í sögu
þjóðarinnar, hófst þjóðin frá
fátækt til bjargálna.
Samsfeypustjórnír
Það er eðlilegt að mönnum
dyljist nokkuð, þegar sam-
steypustjórnir eru við völd,
hvað frá hverjum flokki er
runnið, hvað hver einstakur
flokkur nær að knýja
fram og hvað honum tekst
að koma í veg fyrir að nái
fram að ganga. Það er oft nauð
synlegt til að samsteypustjórn
um takist samstarf þolanlega
og til að ná sem vffftækastri
samstöðu um stjómarathiafnir,
að ágreiningi um cinstök mál
sé lialdið leyndum sem mest
— a.m.k. að hann verði ekki
sem gjallandi á torgum. Má
segja, að það sé allmikill ó-
kostur við samsteypustjórnir,
að möguleikar h'ins óbreytta
kjósandia t.il að fylgjast sem
nánast meff stefnu og afstöðu
einstakra flokka eru ekki nægi
lega mik'lir.
Sem fjoku létfi
En nú er eins oig þoku hafi
létt, hvað þctta snertir. Nú
liafa menn fundið áþreifanlega
fyrir því, hver breytingin varð,
strax þegar kleift reyndist að
komast fram hjá Framsóknar-
| flokknum. Hefur flestum
hnykkt ónotalega við — og æ
fleiri endurskoða nú fyrri af-
stöðu sína til stjórnmála-
flokkanna. Umskiptin hafa snú
izt almenningi í óhag, en þeim
í hag, sem yfir miklum eignum
og fjármagni ráða. Þeim fjölg-
ar því ört, sem gera sér grein
fyrir því, að Fnamsóknar-
flokkurinn er langsterkasti
andstæðingur íhaldsaflanna í
landinu og Framsóknarflokk-
| urinn rekur ætíð jákvæða
stefnu, hvort sem hann er í
stjórn eða stjórnarandstöðu.
Gegn íhaldi og komm-
únisma
Enn fremur hafa æ fleiri gert
sér þess Ijósa grein, að Fram-
sóknarflokkurinn er örugg-
asta vígið gegn kommúnism-
anum, því að reynslan sannar
það hvarvetna í heiminum, að
þar sem slíkan flokk, sem
Framsóknarflokkinn hefur
vantiað, frjálslyndan, umbóta-
sinnaðan lýðræðisflokk, ein-
mitt þar hefur ofbeldið og
raniglætið vaðið uppi á báða
bóga.
Hættulegar öfgar
f Iandinu gætir töluvert
öfga til beggja hliða i utanrík-
ismálum. Kommúnistar vilja
draga allt í austur og svífast
einskis í því ef.ni. Á hinu leyt-
inu virðist vaxandi hópur of-
stækismanna, sem sjá ekkert
annað en innlimun í nýtt stór-
Iríki Vestur-Evrópu. Það er erf-
Framhalö á 13. síðu.
2
T f M I N N, föstudagur 18. janúar 1963. --