Tíminn - 02.07.1963, Blaðsíða 8

Guðjón Ásgeirsson á Kýrunnarstöðum:
POLITISK
í kosningablaði Sjálfstæðis-
flokksins, FRAMTAK, frá 11. mai
s. l. stendnr grein sem ber yfir-
skriftina: Með mjólkurbúi og raf-
væðingu rennur upp blómaskeið i
Dölum. Grein þessi er viðtal við
heiðursbóndann Hjört Ögmunds-
son í Álfatröðum. Af því ég þekki
Hjört þó nokkuð, sem sýslunga
minn, og að öllu hinu bezta, gætinn
og athugulan í fjármálum og öðru,
þá er ég hálf hissa á ýmsu í frá-
sögn hans, er mig langar til að
benda á sem andmæli við grein
hans.
Eg rengi það ekki, að Hjörtur
vildi gjarna vera aftur orðinn þrí-
tugur, ef hann á annað borð langar
til að lifa, og þá eðlilega takast á
við öldugang lífsins, sem alltaf
er á takteinum og flesta snertir
að einhverju leyti.
En ég er hissa á því, ef Hjörtur
telur betra að reisa bú nú, en þeg-
ar hann gjörði það, því þó þæg-
indi og möguleikar séu meiri, en
um aldamót og fram á þessa öld
talsvert, þá eru svo fjölmargar á-
stæður sem valda því, að mér sýn
ist ekki sambærilegt, hvað verri
möguleikar séu nú að reisa bú
hér í Dölum, en þá var.
Vil ég nú sýna fram á þetta.
Eg, sem þetta skrifa, byrjaði bú-
skap árið 1902, sem leiguliði. Átti
19 kindur og tvö hross, en var gef-
in ein kýr, eitt rúm og eitthvað af
ínnanstokksmunum, svo fékk ég 2
kýr og 6 ær í kvígildi á % hluta
jarðarinnar. Síðan keypti ég á
uppboði um vorið 12 ær á kr. 14.00
stykkið, svo kindurnar voru orðn-
ar 31. Þetta þótti hreint ekki lítið.
Konuefnið kom ekki með neina
skepnu, en átti kr. 200.00 — tvö
hundruð krónur — á sjóði. Keypti
ég tuttugu og tvær ær um haust-
ið fyrir þessa upphæð, sem % —
hálf — ær myndi nú kosta að haust
lagi. Þá var roskna féð orðið 53
kindur. Hvað myndi þessi hópur
kosta nú?
Þá fengust nógar kýr fyrir 80 til
100 krónur. Þriggja vetr'a folalds-
meri fékk ég á uppboði fyrir kr.
63.00 að haustinu. Svo varð ég
auðvitað að kaupa meira og minna
af búslóð, til þess að geta haldið
fólk, sem þegar í byrjun varð
4—6 manns. Nú myndi alls ekki
vera hægt að hafa nokkra mann-
eskju á þessu búi, til að borga
kaup.
Það' er að vísu allra þyngst
á metunum, að þá voru kröfur til
lífsins svo litlar, ekkert útvarp,
enginn sími, takmörkug upphitun,
enginn útlendur áburður enginn'
fóðurbætir, alls reynt að afla
heima. Sem sagt, engin þau þæg-
indi og lífskröfur, sem eru heimt-
aðar nú og skilyrði til að veita sér
með stærstu búum, þó því að eins,
að framleið'slukostnaður sé að
mestu í höndum fjölskyldunnar,
eða hjónanna einna.
Það er sannleikur, að lífsþæg-
indi eru mikil fyrir hendi, bæði
t. il sjávar og sveita víða. En það,
hvað sveitirnar hanga í þéttbýlinu
með þægindi og umbætur, er víst
alveg óhæti að þakka Framsóknar-
flokknum og samvinnufélögunum,
sem voru fyrstu málsvarar sveit-
anna, alltaf í togstreitu við ihaldið.
Enda er það þess innsta eðli, að
hafa fyrst á prjónunum það, sem
kann að efla auðvaldið, kaup-
mannastéttina. Eiginlega er það
furðulegt, að bændur skuli ekki
vera betur sameinaðir um að
styðja þann flokk, sem hefir lyft
þeim frá kúgun eftir megni, og
beldur því áfram cnn í dag.
Svo ég snúi mér aftur að sam-
anburði á að byr'ja búskap nú, og
aður framan af öldinni, þá eru
allar aðstæður svo gjörólikar, a'ð
það þolir engan samanburð, allar
lifskröfur, sem allir eðlilega vilja
og þurfa að njóta, svo stórum meiri
nú en þá.
Lauslega áætlað sýnist mér
ekki vera viðunandi að' reisa bú nú,
jafnvel þótt ekki sé keypt ábýli,
íyrir minna en 400—500 þúsund
krónur. En hvað margir skyldu
þeir ungu menn vera, sem eiga þá
fúlgu hálfa, hvað þá meira? Og
þájiekki ég illa Hjört Ögmundsson
í Alfatröðum, ef hann legði út í
svoleiðis glæfraspil, þó hann yrð'i
þrítugur aftur. Enda er það ekk-
ert vit, ef á að hugsa sér að taka
lán til þess, þó ekki væri nema
200 þúsund krónur, með þeim
kúgunarvöxtum sem nú gilda. Af
mörgu vanhugsuðu, sem „viðreisn
un“ hefur gert, er liklega fátt eirns
iamandi og vaxtahækkunin, því
hún útilokar allar framkvæmdir
og eðlilega þróun.
Þrátt fyrir glæsilega möguleika,
bæði hér i Dalasýslu og annars
staðar, hljóta sveitirnar að smá-
tæmast ef sama aðhlynning —
kúgun — heldur áfram gagnvart
landbúnaðinum, eins og nú undan-
íarin ár.
Á meðan sjórinn er eins gjöf-
ull og að undanförnu, hlýtur fólk
ið' að sækja í þorpin. Þó afurðir
landbúnaðaiins fari hækkandi, þá
hækka þær naumlega svo, að bú-
in beri fólkshald eftir þörfum, svo
hjónin gefast fljótt upp, þegar
aldurinn færist yfir þau.
En enginn getur keypt jarðirn
ar, ekki einu sinni fyrir hálfvirði,
hvag þá sannvirði. Á meðan eng-
ir. lánastotnun er hjá þjóðnini,
sem lánar með hóflegum vöxtum,
okki einu sinni bústofnslánasjóð-
ur, sem þó er kúgaður út af bænd
um sjálfum að nokkru. þótt lík-
>ga einsdæmi sé. Það, ásamt
fleiru, sýnir hug „viðreisnarinnar,1
li! landbúnaðarins, sem búinn er
að leggja, verð'festa, tug milljarða
í ræktun og húsabætur fyiir fram-
tíðina, ef notað verður. Að ó-
sleymdu uppeldi æskulýðsins fyr-
ir þéttbýlið, ásamt stóru fjármagni
sem fjölskyldur fara méð, þegar
þær hrökklast frá jörðunum,
Eg held það sé sljóskyggni, að'
sjá ekki hvaða erfiðleikar eru fram
undan, jafnvel þó mjólkurbú komi
og rafmagn kæmi á hvert heimili
í Dölum, sem óneitanlega er mik-
ils virði. En varla minnkar það
skuldir bænda til að glíma við,
sem nú þegar virðast ætla að sliga
velflesta, sem nokkuð verulegt
hafa aðhafzt og keypt vélar, sem
Iiverjum bónda eru lífsnauðsyn nú
á tímum', en eru gerðar ókaupandi
og .óviðráðanlegar í rekstri fyrir á-
iögur hins opinbera.
Enda hefur heiðurskarlinn Hjört
ur gert sér grein fyrir, hvað vél-
ar útheimta, því hann er nú, að
sögn, nýbúinn að fá sér dráttarvél,
cn gerði það ekki sem frumbýling-
ur.
Eg hefi búið að nafninu til í 57
ár, og verið einn af þeim, sem
lífað hafa tvenn fjárskipti og ýmis
áföll, og staðizt þau án falls. En
að öllu athuguðu tel ég vafasamt,
að ískyggiiegar hafi horft fyrir
landbúnaðinum, en nú, um að geta
staðizt fjárhagslega, ef hann á að
megna að veita öllum, sem við
hann starfa. sömu lífskjör og öðr-
um stéttum, og alls ekki með sama
vinnutíma.
Vona ég samt að ráðandi me*»
þjóðarinnar sjái í tíma, hvaða þýg
ingu það hefir fyrir hana, ef unga
fólkið hrökklast burt úr sveit-
unum, vegna þess, að flestum er
ókleift að reisa bú eins og sakir
standa nú.
Sigurjón Guðmundsson for-
seti Bridgesambands íslands
Ársþing Bridgesambands fs-
lands var haldið 25, maí, For-
sefi sambandsins Júlíus GuS-
mundsson, flutti skýrslu
stjórnar. Þar kom fram m. a.
að landslið íslendinga, sem
spilar í Baden-Baden, verð-
ur þannig skipað: Ásmundur
Pálsson, Hjalti Elíasson, Þor-
geir Sigurðsson, Símon Símon-
arson, Stefán Guðjohnsen og
Lárus Karlsson. Fararstjóri
Guðlaugur Guðmundsson. ís-
landsmeistarar í sveitinni
urðu sveit Þóris Sigurðssonar,
en í tvímenningskeppni Ás-
mundur Pálsson og Hjalti El-
íasson.
Merlki tekið upp fyrir Bridge-
samibaud fsland's.
Júlíuis Guðmundsson gaf ekki
kost á sér til endurkjörs og var
ný stjórn kosin fyrir Bridgesam-
band íslands.
Sigurjón Guðmundsson, forseti.
Þórður H. Jónsson, ritari. Kristj-
ana Steingríimsdóttir, gjaldkeri.
Fyrir Norðurlandsdeild: Sigurð-
ur Kristjánsson, Siglufirði. Mikaei
Jónsson, Akureyri.
Fyrir Su'ðurlandsdeild: Björn
Sveinbjarnarson, Hafnarfirði. Ósik-
ar Jónsson, Selfossi.
Varastjórn: Hjörtur Elíasson,
Reykjavík; Magnús Oddsson, Rvík;
Geirlaug Jónsdóttir, Borgarnesi;
Oliver Kristófersison, Akranesi;
Þráinn Sigurðsson, Siglufirði; Jón
Jónsson, Dalvík.
EndurskoSendur: Ragnar Þor-
steinsson. Þorgeir Sigurðsson.
Meistarastigsritari: Ásta Flyg-
enring.
Stjórnartillögur á sambandsþing
inu, sem voru allar samþykktar:
1. Viðbótargrein við reglugerð
um íslandsimót í sveitakeppni: —
Mæti sveit ekki til leiks á fslands-
móti, sem rétt hefur í landsliðs-
flokki, skal rétturinn færast til
næstu sveitar í meistaraflokki. —
Ekki skal rétturinn færast neðar
en til 4. sveitar í meistaraflokki.
í þvi tilfelli skulu færri sveitir
keppa í landsliðsfílokki.
2. Breytingar á fsflandsmóti í
i tvímeunin'g'Sikeppni: Spiluð skal
Barometerkeppni í báðum flokk-
um með 28 pörum í hvorutn flokki:
Spiluð skulu sömu spil.
3. Breytin.gar í firmakeppni: —
Undanrás í Firmakeppni skal spil
uð innan Reykjavíkurfélaganna.
Skal einmeniningskeppni félaganna
jafnframt verða undanrás i firma-
keppni. Úthlutað skal firmum til
félaganna í hlutfaJli við stærð
þeirra. í úrslitakeppni firmakeppn
innar skulu 48 eða 3 riðlar spila
3 umferðir. Að fengnu samþykki
stjómar Bridgedeildar Reykjavík-
ur, skal sá spilari, sem sigrar,
hljóta titilimn Einmenningsmeist
ari Reykjavíkur. Um fjölda þátt-
takenda frá hverju félagi í úr-
slituim ræður hlutfallstala miðað
við fjölda firma. Þingið samþykkti
að veita stjórn sambandsins heim-
ild til að ráða framikvæmdastjóra.
Stjómin hefur þegar notfært sér
þessa heimild og ráðig Brand
Bynjólfsson.
4. Samþykkt var tillaga þess
efnis, að núverandi landsliðsflokk-
ur héti framvegis meistaraflokkur
og núverandi meistaraflokkur héti
fraimvegis 1. flokkur.
5. Samiþykkt var tillaga þess efn-
is, að Bridgefélagi Siglufjgrðar og
Bridgefélagi Húsavíkur skyldi
heimilt að senda sitt hvora sveú-
ina til þátttöku í Meistaraflokki
íslandsmótsins, því næsta, sem
haldið verður. F.f úr því verður
falla 4*niður, svo þar næst verða
áfram 6 sveitir í Meistarafl.
6. Ákveðið hefur verið að sum-
armót Bridgesambands íslands
verði haldið að Laugarvatni 30.
og 31. ágúst og 1. sept. n. k.
Sennilega hefst mótið með tví-
menningskeppni.
7. Borizt hefur bréf heimsbridge
sambandsins, sem í eru 33 þjóðir,
þess efnis, að Olympíumótið, það
annað í röðinni, verði haldið í
New York í byrjun maí 1964. —
Heimssýningin verður þar borg á
sama tíma og hefur verið séð fyrir
því að þátttakendur í bridgemótinu
SIGURJÓN GUÐMUNDSSON
fái aðgang að henni. Herbergi
kos'ta 7—14 dollara fyrir emn og
5—9 dollara fyrir tvo. íslendingar
tóku þátt í fynsta Olympíumótinu,
sem fram fór í Tomo og höfnuðu
þar fyrir ofan miðju. Keppt er í
Olyimpíumóti bæði í karla- og
kvennaflokki. Þar kemur og fram
í bréfinu að sérsitakt leiguflug
verður Skipulagt frá Evrópu í
sambandi við mótið og ameríska
bridgesambandið hafi í huga aðr-
ar leiðir til að lækka kostnað þátt-
takenda í mótinu.
8. Norsika bridgesambandið hef-
ur sent okkur bréf þar sem skýrt
er frá því, að Norðurlandamót í
bridge fari fram í Oslo dagana 13.
—17. júní 1964 og verði keppt með
sama fyrirkomulagi og áður. Svar
okkar óskast fyrir lok 1963.
9. Þá hefur borizt athyglisvert
bréf frá ameriska bridgesamband
inu, þar sem óskað er upplýsinga
eða lista yfir þau bridgefélög hér
á landi, sem hafi á stefnuslkrá
sinni tvímenningskeppnir og ame-
rískir gestir myndu fá að taka
þátt í gegn framvísun meðlima-
skfrbeinis í ameríska Bridgesam-
bandinu.
10. Að lokurn skal getið bréfs
frá dr. Juraj í Júgóslaviu. Þar mun
ekki vera til bridgesamband enn
þá, en doktor þessi er mikill á-
hugamaður um bridge. f bréfinu
er skýrt frá alþjóðlegu bridgemóti,
sem fram fer í Pula dagana 4.—8.
sept. n. k. Borg þessi er við botn
Adriah'af'sins. Keppt er í para- og
sveitakeppni. Keppendum verðúr
boðið upp á stangaveiði og síðast
en ekki sízt bjarndýra- og fjalla-
geitaveiðar. Meðlimaskírteini frá
Bridgesambandi íslands veitir rétt
til þátttöku í móti þessu. Uppi-
hald fyrir manninn á dag er kr.
146,00, en hæstu verðlaun af sex
eru ca. 5000,00 kr.
11. Meistarastigaritari frú Ásta
Flygenring vM vekja athygli sam
bandsfélaga á 2. gr. reglugerðar
um meistarastigasjóð, en hún fjall
ar um það, að félögum ber að
greiða eina krónu í sjóðinn fyrir
hvern félagsmann í hvert skipt.i,
sem hann spilar í keppnum félags
ins.
Ef um sveitakeppni 6 manna
sveita er að ræða ber að greiða
fyrir þá alla, þótt aðeins 4 hafi
spilað.
Nokkur vanhöld munu vera á
því að skii hafi verið gerð ti] sjóðs-
ins.
LOKAÐ
vegna sumarleyfa frá og með 15. júlí til 6. ágúst
Sölunefnd varnarliðseigna
8
TÍMINN, þriðjudaginn 2. júlí 1963