Tíminn - 06.07.1963, Blaðsíða 14

eins og marmarastyttur og báru
sfcríðsfána iþjóðarinnar. Að baki
þeirra á géysistóru tjaldi hékk
feiknastór sOfurl'itaður og svartur
jánnkross. í orði kveðnu átti þetta
að vera athöfn til heiðurs þeim,
sem fallið höfðu fyrir Þýzkaland
[ styrjöldum. Athöf'nin varð hins
vegar fagnaðarhátíð yfir dauða
Versaiasamningsins og endurfæð-
ingu þýzka fastahersins.
Það mátti sjá á andlitum hers-
höfðingjanna, að þeir voru yfir
sig glaðir. Þetta hafði komið þeim
jafnmikið á óvart og öðrum, því
að Hitler, sem eytt hafði síðustu
dögunum á undan á fjallaheimili
sínu í Berchtesgaden, hafði ekki
látið svo lítið að skýra þeim
frá hugsunum sínum. Samkvæmt
framburði von Mansteins hershöfð
ingja við Nurnbergréttarhöidin
hafði hann og yfirliðsforingi hans
í Wehrkreis III (Þriðja hersvæð-
inu) í Berlín, von Witzleben hers-
höfðingi, fyrst heyrt um ákvörð-
un Hitl'ers í útvarpinu 16. marz.
Herforingjaráðið hefði heldur
viljað mannfærri her til þess að
byrja með.
— Herforingjaráðið, hefði þaðj
verið spurt ráða (sagði Mann-
stein) myndi hafa stungið upp á
tuttugu og einni herdeild. Tal'an
þrjátíu og sex var komin vegna
skyndilegrar ákvörðunar Hitlers.
Hér fóru á eftir allmargar inn-
antómar viðvaranir, sem Hitler
bárust frá hinum stórveldunum.
Bretar, Frakkar og ítalir komu
saman til fundar í Stresa 11. apríl,
fordæmdu aðgerðir Þýzkalands
og endurtóku stuðning sinn við
sjálfstæði Austurríkis og við Ló-
karnósamninginn. Þjóðabandalags
ráðið lýsti einnig yfir óánægju
sinni vegna fljótfærnislegra að-
gerða Hitlers og skipaði eins og
vera bar nefnd, sm gera skyl'di
tillögur um, hvað gera bæri næst
til þess að stöðva hann. Frakk-
land, sem gerði sér ljóst, að Þýzka
land myndi aldrei sameinast um
Austur-Lókarnó, undirritaði í
flýti samning um gagnkvæma að-
stoð við Rússland og Moskva
gerði sams konar samning við
Tékkóslóvakíu.
f fyrirsögnum blaðanna hljóm-
aði þessi sameining gegn Þýzka-
landi óheillavænlega og virtist
hafa nokkur áhrif á ýmsa menn
í þýzka utanríkisráðuneytinu og í
j hernum, en auðsjáanlega ekki á
Hitl'er. Þegar öllu var á botninn
hvolft, hafði honum líka heppn-
azt það, sem hann ætlaði sér.
j Samt þýddi ekki að leggjast til
hvíldar á lárviðarsveigunum. Nú
var kominn tími til þess að halda
áfram að lofsyngja friðinn og sjá,
hvort ekki væri hægt að grafa
undan sameiningu stórveldanna
gegn honum og skilja þau að eft-
ir allt saman,
Að kvöldi 21. marz flutti hann
enn eina „friðar“ræðu í þinginu
— ef til vill snjöllustu og vissu-
lega einhverja allra beztu og mest
villandi ræðu, sem hann flutti í
þinginu og þessi höfundur, sem
hlust'aði á flestar þeirra, heyrði
hann nokkru sinni flytja. Hitler
var rólegur og flutti með sér ekki
einungis anda trúnaðartrausts,
heldur — til mikillar undrunar
áheyrendum hans — einnig um-
burðarl'yndis og sáttfýsi. Það kom
hvorki fram reiði né ögrun i garð
þjóðanna, sem höfðu fordæmt
hann fyrir að gera að engu þær
greinar Versala-sáttmálans, sem
fjölluðu um hermálin. Hins veg-
ar kom hann með fullyrðingar um
það, að hann óskaði ekki eftir
neinu öðru en friði og skilningi,
sem byggðist á réttlæti handa öll-
um. Hann vísaði á bug sjálfri hug-
myndinni um stríð. Það var óskyn
samlegt, það var tilgangslaust um
leið og það var hryililegt.
— Blóðsúthellingarnar á megin
landi Evrópu síðustu þrjár aldirn
ar eru í engu sarþræmi við þann
þjóðarlega árangur, sem náðst
hefur. Frakkland er enn Frakk-
land, Þýzkaland Þýzkaland, Pól-
land Pólland og Ítalía ítal’ía. Það
sem konungleg eigingirni, stjórn-
málaástríður og blind föðurlands-
ást hafa fengið áorkað, hvað við-
kemur pólitískum breytingum,
með því að úthella heilum ám af
blóði hefur með tilliti til þjóðar-
tilfinningarinnar ekki gert meira
en rétt snerta skinn þjóðanna.
Það hefur ekki breytt svo neinu
I nemitr innsta eðli þeirra. Hefðu
i þessi ríki notað aðeins hluta af
fórnunum, sem þau hafa fært, til
i viturlegri aðferða, myndi árang-
iurinn sannarlega hafa orðið meiri
og varanlegri.
Þýzkaland hafði alls ekki hugs-
að sér að leggja undir sig aðrar
þjóðir.
— Kynþáttakenningu okkar
mun sérhver styrjöld, sem háð er
til þess að ná yfirráðum yfir er-
lendri þjóð, fvrr eða síðar breyta
og veikja sigurvegarann innan
frá," og að lokum leiða til ósigurs
hans . . . Þar sem ekki er lengur
um nein ónumin svæði að ræða í
Evrópu hlýtur hver sigur . . . þeg
ar bezt gengur, aðeins leitt til mik
illar fjölgunar íbúatölu lands. En
ef þjóðirnar telja svo þýðingar-
mikið að fá þessu framgengt, þá
geta þær það án tára á einfaldan
og utn leið eðlilegri hátt — (með)
heilbrigðri stefnu í félagsmálum,
með því að auka möguleika þjóð-
arinnar til þess að fæða börn.
Nei! Hið þjóðernissósíalistíska
Þýzkal'and óskar af innstu sann-
færingu eftir friði. Og það óskar
eftir friði af þeirri einföldu
ástæðu, að engin styrjöld myndi
verða líkleg til þess að breyta
verulega hörmungunum í Evrópu
. . . Aðaláhrif hverrar styrjaldar-
eru að eyðileggja blóm þjóðar-
innar . . ,
Þýzkaland þarfnast friðar og
þráir frið!
Hann hélt áfram að hamra á
þessari fullyrðingu. Að lokum
kom hann fram með þrettán sér-
stakar uppástungur með það fyrir
augum að viðhalda friðinum, og
þær virtust svo aðdáunarverðar,
að þær sköpuðu djúp og heppileg
áhrif ekki einungis í Þýzkal'andi,
heldur í allri Evrópu. Á undan
þeim kom hann með áminningar-
orð:
131
Þýzkaland hefur viðurkennt og ,
tryggt Frakklandi landam,æri þess
af heilum hug eins og þau voru
ákveðin í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni í Saar . . . Um leið féllum við
að lokum frá öllum kröfum um í
Elsac-Lothringen, land'ð, sem 1
við höfum háð tvær stórstyrjaldir
til' þess að ná . . . Án þess að taka
tillit til fortíðarinnar, hefur Þýzka
land gert samning við Pólland um
það, að ekki verði gerð árás á
landið . . . Við munum skilyrðis-
laust standa við samninginn . . .
Við viðurkennum Pólland sem
heimkynni mikillar þjóðar, sem
gædd er mikilli þjóðernistilfinn-
ingu.
Hvað viðkemur Austurríki:
Þýzkaland ætlar hvorki né ósk-
ar eftir að skipta sár af innanrík-
ismálum Austurríkis, að innlima
Austurríki eða framkvæmg, An-
schluss (sameiningu).
Ilinar þrettán uppástungur
Hitlers voru mjög svo víðtækar.
Þjóðverjar gátu ekki snúið aftur
til Genf, fyrr en Þjóðabandalagið
losaði sig við Versalasáttmálann.
Þegar það hefði verið gert og fullt
jafnrétti allra þjóða hefði verið
viðurkennt, þá lét hann í það
skína, að Þýzkaland myndi ganga
aftur í bandalagið. Þýzkal'and
mundi samt sem áður „virða skil-
yrðislaust“ þær greinar Versala-
sáttmálans, sem ekki fjölluðu um
hermál, „þar á meðal landsvæða-
ákvæðin. Sérstaklega myndi það
virða og uppfylla allar skuldbind
ingar í sambandi við Lokarno-
sáttmálann". Hitler hét einnig, að
Þýzkaland stæði við það ákvæði
að Rínarlöndin yrðu laus við allt
herlið. Enda þótt Þýzkaland væri
„hvenær sem er“ fúst til þess að
taka þátt í sameiginlegum öryggis
ráðstöfunum, þá óskaði það held-
ur eftir samvinnu tveggja þjóða
og var reiðubúið að gera gagn-
FÖRUNAUTAR ÓTTANS
W. P. Mc Gfvern
41
fyrir mér“, sagði hún. „En þú
varst mjúkhentur. Hvers vegna?
Var þér ekki sama?“
Beecher, nennti ekki að svara
henni. Hann gekk út í dyrnar og
kveikti sér í sígarettu.
„Heldurðu, að Jimmy deyi
hérna?“ spurði hún.
„Það gerum við kannske öll.
Hvert höfðuð þið í hyggju að
fara?“
„Við höfðum ráðgert að aka til
Dakar. Jimmy ætlaði að fara inn
í landið og starfa með innfæddum
stjórnmálamönnum þar. Við
stjórnina. Þeix eru hrifnir af að
hafa hvíta ráðgjafa“.
„Og Brunó og Don Willie ætl-
uðu til baka til Mirimar. Var ekki
svo?“
„Jú“. Hún andvarpaði og þreif
aði á sárabindunum um hnén. „En
allt fór öðru vísi en ætláð var“.
„Gengur betur næst“, sagði
hann þurrlega.
„Hlustaðu á mig, Mike“. Hún
sneri sér skyndilega við og greip
hönd hans. „Gefðu mér tækifæri.
Enginn þarf að vita, að ég var
með í þessu. Don Willie og Brunó
eru dauðir. Og Jimmy á ekki langt
eftir. Hvaða gagn væri af því að
láta mig t'aka ábyrgð á heimsku-
legum mistökum þeirra? Gefðu
mér aðeins tækifæri. Eg skal gera
allt fyrir þig, sem þú vilt. Eg sver
það. Eg skal fá þig til að gleyma
öllu, sem gerzt hefur“. Hún brast
í hjálparlausan grát, tárin blikuðu
í augnkrókunum. „Hjálpaðu mér,
Mike“. Hún þrýsti hönd hans í
örvæntingu. „Ó, Mike, viltu það
ekki?“
Beecher dró að sér höndina.
„Þú getur sparað þér þetta“.
Hún hneig aftur niður á teppin
og studdi höndunum á gólfið fyrir
aftan sig. Brjóst hennar bunguðu
út í blússuna og kvöldskinið lit-
aði brúna fætur hennar gyllta.
„Þú ert auli“, sagði hún og brosti
beisklega. Hún dró andann djúpt
og augu hennar skutu gneist'um
í óhreinu andlitinu. „Þú hefur
aldrei reynt, hvernig það er að
vera með mér. Og þú munt aldrei
komast ,að raun um það“.
Beecher brosti veikt. „Þú minn
ir á kaupmann, sem hælir vöru
sinni“.
Hún formæl'ti honum um leið og
hann klifraði niður stigann. Bee-
cher gekk og virti fyrir sér eyði-
mörkina. Gulur lit-ur hennar rann,
saman við kvöldskinið, klettarn-
ir og kaktusarnir lituðust gulir
og flatneskjan teygði úr sér svo
langt sem augað eygði í titrandi
sólarljósinu. í fjarska sá móta fyr
ir skörðóttum tindum eins og
svörtum höggmyndum gegn hvít-
um himninum.
Beecher heyrði fótatak að baki
sér og leit við. Ilse var á leiðinni
til hans.
„Eg gaf henni dálítið meira
vatn“, sagði hún. „Eg hugsa, að
henni líði betur nú“.
„Ilvernig l'íður þér sjálfri?“
„Eg veit það ekki.“ Hún settist
við hlið hans á steininn. „Don
Willie var allt, sem ég lifði fyrir.
Nú lifir hann ekki lengur og mer
líður engan veginn. Það er skrýt-
ið“.
„Ef hann hefði lifað, hefði hann
verið handtekinn“.
„Já. Það er gott, að hann skuli
ekki þurfa að þjást þess vegna.
En hvað mig snertir, er eins og
ég sé orðin tilfinningalaus. Það er
eins og að sitja í búri með dyrn-
ar á gátt. Frelsið blasir við aug-
um, án þess að maður geti not-
fært sér það“.
Um leið og skuggarnir lengdust
varð gol'an snarpari og feykti sand
inum eftir sólbakaðri jörðinni.
Beecher tók undir arm hennar og
leid’di hana til, baka að flugvél-
inni. Eyðimörkin rann. út í enda-
lausa flatneskju, um leið og myrkr
ið seig yfir og hún þá hjálp hans
þakklát.
„Heldurðu, að okkar verði leit-
að að nóttu til líka?“ spurði hún.
Beecher horfði upp í gráan him
ininn. Pálmamir svignuðu fyrir
vindinum, sem jókst stöðugt.
16. KAFLI.
Við dagrenningu fékk Lynch
meðvitund á ný. Sótthitinn hafði
rénað og augu hans fengið eðli-
legan bl'æ, en hann átti erfitt um
mál. Andardráttur hans varð
skyndilega hraður og hryglu-
kenndur. Beecher vætti varir hans
og gaf honum morfínsprautu.
Augu Lynch loguðu af sársauka,
en hann virtist ekki þekkja Bee-
cher. Andartaki síðar dró úr hon-
um allan mátt og hann lá kyrr.
Beecher beið, unz hann heyrði
hann anda rólega aftur og gaf
honum síðan vatn og penisilín.
Aðeins tvær brauðsneiðar voru
eftir. Kvöldið áður höfðu þau
snætt þrjár. Hann skar aðra í þrjá
hluta — það var morgunverður-
inn. Hina lagði hann aftur í körf-
una. Hún átti að verða kvöldverð-
ur þeirra — og sennilega sá síð-
asti, ef þau fyndust ekki í dag.
Beecher og Ilse unnu til há-
degis að því að raða saman stein-
um í neyðarmerkið. Frá steinun-
um gerðu þau langa ör, sem benti
að flugvélinni. Þetta var þreyt-
andi starfi og leiðinlegur — sólin
hellti vægðarlausum geislum sín-
um yfir þau og þau rifu sig til
blóðs á steinnibbunum. Lauru var
um megn að aðstoða þau. Hún
hafði sagt þeim, að hún væri of
stirð og sár í fótunum, en Beech-
er sá, að hún hafði samt haft nógu
mikla löngun í sér til að skipta
um föt og baða sig.
Þegar síðasti steinninn var lagð
ur á sinn stað, rétti Beecher úr
sér og nuddaði bakið. Svitinn
streymdi niður andlitið og jörðin
gekk í bylgjum undir fótum hans.
Brennheitt sól'arljósið blindaði
hann — það var sem geislar henn
ar hömruðu miskunnarlaust á
höfði hans. Ilse starði út á enda-
lausa flatneskjuna. Þar var ekk-
ert að sjá —- ekki fugl, ekki ský,
ekki nokkurt merki minnsta vind-
sveips.
„Þú ættir að reyna að hvílast
dálítið", sagði hann.
Hún leit í blóðrisa lófana „Það
var gott að hafa eitthvað fyrir
stafni“, sagði hún. Síðan leit hún
upp í logandi himininn. „Jafnvel
þótt það verði ekki til nokkurs
gagns“
..Það var kjánalegt af þér að
um borð í flugvélina".
,,_g veit það“. Hún yppti öxl-
um þreytulega. Andlit hennar var
rautt af hitanum og svitinn hrann
aðist á enni hennar. „En ég hélt,
að ég mundi geta hjálpað honum.
Ef hann hefði drepið þig, hefðu
þeir komið einn góðan veðurdag
og handtekið hann. Eg vildi það
ekki. Þegar ég var ein gat ég haft
mínar eigin skoðanir á málunum.
En þegar hann var með mér, var
eins og ég yrði rugluð og hrædd.“
Hún andvarpaði þreytulega. „Þann
ig var það, þegar flugvélin lenti
á eyðimörkinni. Eg hafði ákveðið
að biðja hann að hlífa þér, en þeg
ar ég heyrði rödd hans fyrir ut-
an, þorði ég ekki annað en liggja
áfram í felum“.
Beecher þerraði svitann af nn-
inu. Hann var þreyttur og aum-
ur um allan kroppjnn. „Þú hafðir
ekki áhyggjur af lífi mínu. — Þú
hafðir aðeins áhyggjur af að hann
yrði tekinn“. Hann brosti lítillega.
„Nú, það skiptir ekki meginmáli.
Ef við sleppum héðan heil á húfi,
skal ég bjóða þér upp á glas“.
„Eg kæri mig ekki um sjúss“.
„Hvað viltu þá. Heiðursmerki
til að hengja um hálsinn?"
Hún sneri sér frá honum. „Fað-
ir hans er enn á lífi“, sagði hún
hægt. „Eg mundi vilja, að lík
hans yrði sent til föður hans, —
til Þýzkalands.“
Beecher fann til skyndilegrar
gremju, en hún hvarf fljótlega
aftur. Hann var of þreyttur til að
geta gefið tilfinningum sínum
lausan tauminn. „Það væri bezt
að jarðsetja hann á hernaðarvísu“,
sagði hann. „Með heiðursverði við
kistuna og járnkrossinn festan á
barminn“.
Hún sneri sér snögglega að hon
um. „Hann er dáinn, skilurðu það
ekki?“ hrópaði hún. „Hvernig get'
urðu hatað hann enn?“
T í M I N N, laugardagurinn 6. júlí 1963. —
14