Tíminn - 21.08.1963, Page 9

Vlr/nuhús Knud Hamsun að Nörholmen.
legum kringumstœðum, þessar
ferðir œtti því að auglýsa sér-
stalkl’ega sem skemmti- og fræðslu
ferðir. Ekki treysti ég mér til
að telja allt það upp, sem til
gamans var gert, né hitt sem að
fróðleik snéri, en þar áttu all'ir
sinn hlut í.
Næsti áfangi var Kaupmanna
höfn. Við fórum snemma að
morgni frá Tranás, ókum vestur
að Grannavatni við Vattem og
meðfram því til Jönköping. Það
munu flestir því sammála, að
leiðin meðfram vatninu sé ein-
hver hin fegursta í Svíþjóð. Frá
Hálsingborg fór hópurinn og bíll-
inn með ferju yfir Eyrarsund til
Hálsingör. Til Hafnar náðum við
um kvöldmatarreytið. Hótelið var
1 þægilegri hliðargötu út úr
Vesterbrogade og skammt þaðan
til ýmissa þeirra staða, sem
ferðamenn fýsir mest að skoða.
Hafnardagarnir urðu nær
fimm og veitti eikkert af. í þeirri
borg þarf landinn margt að
skoða, sem vonlegt er, höfuð-
borg íslands í 475 ár. Borgin og
margar byggingar hennar eru
samofnar íslenzkri sögu og margt
nafnið kemur fram í hugann,
þegar farið er um íslendingaslóð-
ir; Jón Sigurðsson, Jónas Hall-
grímsson, Baldvin Einarsson,
Árni Magnússon, Eiríkur frá
Brúnum og Jón IndlSafari og
mætti svo lengi telja. Að frátal-
inni sameiginlegri ferð um borg
ina og annarri til Norður-Sjá-
lands voru þessir dagar frjálsir
til ráðstöfunar fyrir hvern og
einn. Get ég því lftið sagt af
á dögum Absalons biskups ná-
lægt 1170, um sama leyti og Valdi
mar konungur gaf honum bæinn
Höfn, en sem kunnugt er laut
Kaupmannahöfn yfirstjórn kirkj-
unnar frá þeim tíma og allt fram
á 15. öld. Hróarskeldudómkirkja
er mjög fögur. Þar hafa danskir
konungar verið lagðir til hinztu
hvííu, allt frá Margréti drottn-
ingu til Christians tíunda vorra
íslendinga síðasta konungs. Alls
eru 40 konunglegar grafir í
kirkjunni þar af eru geymdir í
hliðarkapellum 17 smyrlingar í
kistum úr marmara og alabastri.
Hátt. yfir Hróarskeldu gnæfir
vatnsgevmir þeirra borgarbúa, 85
metra yfir sjávarmáli. Efst þar
uppi er veitingahús, sem býður
upp á útsýni langt út fyrir endi-
mörk borgarinnar. Geymirinn
stendur á átta súlum og á mill-
um þeirra, á jörðu niðri, er
komið f.vrir nýtízkulegri sund-
höll.
í stað þess að halda sikemmstu
leið til Korseyrar, þaðan sem
ferjan gengur yfir Stóra-Belti,
fðrum við til bæjar í Ilolbæk-
amti, sem Jyderup nefnist. —
íbúar hans eru rúmlega tvö þús-
und. Þar búa systurnar Vilborg
og Margrét Gunnarsdætur Jóns-
sonar frá Hallormsstað. Gunnar
Jónsson er ættaður af Fljótsdals-
héraði, en var fóstraður á Hall-
ormsstað af Elísabet Sigurðar-
dóttur, móður Guttorms skóg-
fræðings á Hallormsstað o-g Sig-
rúnar Blöndal fyrsta skólastjóra
kvennaskólans þar og stofnanda
ásamt manni hennar Benedíkt.
ans í Reykjavfk. Gunnar hefur
alla ævi verið frábær reglumað-
ur, aldrei bragðað vín eða tó-
bak. Hið mesta hraustmenni og
vel búinn íþróttum. Kona Gunn-
ars er Sólveig Guðmundsdóttir
Kjerúlf frá Hafursá í Valla-
hreppi, næsta bæ fyrir norðan
Hallormsstað. Guðmundur faðir
hennar var af hinni merku Kjer-
úlfsætt, bróðir Þorvarðar iæknis
á Ormsstöðum og Jóns á Hrafn-
kelsstöðum, föður Metúsalems,
eins merkasta bónda á Fljóts-
dal'shéraði um langan aldur, sem
enn er á lífi á niræðisaldri.
Vilborg er gift dönskum
manni, Paul Hansen að nafni.
Hann er bryti og reka þau hjón-
in hótel þar í bænum, stórt og
myndarlegt. Margrét systir henn-
ar er einnig gift dönskum manni
þar í bæ, Preben Skovstad, bif-
vélavirkja og málara að atvinnu.
Þetta er mikið vinafólk Sig-
urbjörns og Gunnþóru. Höfðu
þær systur samband við okk-
ur meðan dvalið var f Höfn og
buðu öllum hópnum til hádegis-
verðar. Er skemmst frá því að
segja, að þarna var tekið á
móti okkur af mikilli rausn og
höfðingsskap. Undir borðum
rifjaði Sigurbjörn upp gömui og
ný kynni af þeim systrum og
þeirra fólki og ég flutti þeim
þakkir fyrir hið höfðinglega
heimboð. Að máltíð lokinni var
gengið niður að bökkum vatns-
ins Skarridsö 02 notið þar veður-
blíðunnar í skjóli hávaxins trjá-
gróðursins. Áður en haldið var á
brott frá Jyderup sýndi Vilborg
þessi frávik, en nú vorum við
komin yfir á Jótland. Við ókum
í gegnum Vejle með útsýn til
hins fagra fjarðar og námum
Guðný býr á Akranesi og
auk hennar var önnur kona það
an í ferðinni. Heitir hún Mál-
fríður Bjarnadóttir og er móðir
þeim, þaðan á hver sína sögu.
Frá Höfn var haldið mánu-
dagsmorguninn 15. júli til Hró-
arskeldu, hins forna konungs-
seturs og greftrunarstaðar
dönsku konungsfjölskyldunnar,
og numið staðar til þess að skoða
dómkirkjuna. Hinn fyrsti kristni
konungur í Danmörku, Haral'dur
Blátöno, byiggði kirkju í Hróars-
keldu um 960. Sú var úr tré og
stóð tæp bundrað ár. Talið er að
bygging núverandi kirkju hefjist
Gunnar fór ungur á Búnaðar-
skólann á Eiðum og síðar á fleiri
skóla hér heima og erlendis.
Um S'keið var hann starfsmaður
hins merka, danska Heiðafélags
og naut þar mikils trúnaðar. Þá
var hann hér heima um nokkurt
skeið starfsmaður Búnaðarsam-
bands Austurlands og síðar lög-
regluþjónn á Siglufirði og Akur-
eyri. Lengi var hann spítalaráðs-
maður á Akureyri, en er nú
stanfsmaður á afgneiðslu Tím-
okkur nýtt félagsheimili, sem
þau hjón höfðu byggt fyrir æsku
bæjarins og gjörbreytt allri að-
stöðu unga fólksins. Ekki þótti
þeim Vilborgu og Margréti nægi-
legt að kveðja okkur á bæjar-
hlaðinu, heldur óku á undan
okkur spölkorn út fyrir bæjar-
mörkin, og þar voru þær kvaddar
með söng og húrrahrópum. Mér
er heimsóknin til Jyderup mjög
minnisstæð og sendi þangað min-
ar beztu kveðjur og þakkir, þyk-
ist ég mega mæla fyrir munn
alls hópsins er ég geri það.
Siglingin yfir Stóra-Belti tók
stuttan tíma. Frá Nyborg var
haldið þvert yfir Fjón og ekið
f útjaðri Óðinsvéa. Við vorum
orðin nokkuð sein fyrir og gafst
því ekki tími til að skoða hús
H. C. Andersen þar í borg, og
þótti mörgum súrt í broti. En á-
fram var haldið, og brátt vorum
við komin að brúnni yfir Litl'a
Belti. Einn úr hópnum. Björn
Þórðarson, verzlunarmaður hjá
KEA, hafði farið þessa sömu leið
fyrir 30 árum, en þá var engin
brú á Beltinu og samgöngur all-
ar hægari. Naut Björn þess að
rifja upp minningar liðinna ára,
tengdar þessum slóðum, meðan
bifreiðin brunaði hratt til norð-
urs i áttina til Silkiborgar. Mér
finnst gaman að skjóta því hér
inn, af þvi að Björn er starfs-
maður samvinnuhreyfingarinnar.
og mikill samvinnumaður, og þar
sem ég áður minnzt á af-
mæli nokkurra einstaklinga úr
hópnum, að Björn er fæddur á
stofndegi SÍS, hinn 20. febrúar
1902 og var fulltrúi KEA á fimm
tugasta aðalfundi Sambandsins.
sínum eigin fimmtugasta afmæl-
isdegi.
Ég vona að mér fyrirgefist
hvergi staðar fyrr en við gisti-
húsið í Silkeborg. Ein úr hópn-
um, Slgríður Gisladóttlr, ekkja
Matthíasar Ásgeirssonar, fyrrum
sýsl'uskrifara og framkvæmda-
stjóra á ísafirði, hafði yfirgefið
hópiíin í Kaupmannahöfn og hald
ið til Árósa til fundar við dóttur
sína og tengdason, hinn kunna
hjartalækni dr. Swane. Menn
munu minnast þess hér heima,
að í fyrra gerði hann mikla að
gerð á íslenzkum manni og bjó
hann út með rafhlöðu sem held
ur hjarta hans gangandi. Með
Sigríði héðan að heiman var önn
ur dóttir hennar, Guðný, kona
Garðars Finnssonar aflamanns á
Akranesi. Þær komu um kvöldið
til Silkiborgar færandi okkur
fararstjórunum rósir úr garði
Kungsgatan í Stokkhólmi. Við
götuna eru tveir „skýjakljúfar"
og sést annar þeirra, „Kungs-
tornen".
þeirra Swanehjóna og samein-
uðust hópnum á ný. Mér finnst
ég megi geta þess, að Sigríður
á þriðja tengdasoninn, lands-
kunnan mann, Hauk Kristjáns
son yfirlækni slysavarðstofunnar
í Reykjavík.
Jóns Leóssonar og tengdamóðir
Ríkharðs Jónssonar, en þeir eru
báðir víðfrægir knattspyrnu-
menn.
Næsta dag fórum við ökuferð
um nágrenni borgarinnar og
„klifum” að sjálfsögðu Himmel-
bjerget. Ég var einu sinni að
stríða dönskum vinni mínum með
þessari nafngift. Hann sagði mér
þá, að nafnið væri hæðinni gefið
sökum þess hve landslagið þar
um kring væri himneskt, en ekki
sökum þess að það væri svo hátt
í augum þeirra Dananna. En
hvað sem nafngiftinni liður, þá
er það rétt að þar um slóðir er
undurfagurt og sérstaklega mun
sigling um vötnin frá Silkeborg
til Himmelbjerget vera rómuð
fyrir fegurð, El'zta gufuskip
Dana heldur uppi sitöðugum
ferðum þar á milli. Heitir það
Hjejlen. Þótt hinn danski vinur
minn vilji þýða nafnið svo sem
ég hef áður greint, þá eru Dan-
ir mjög montnir af „Bjarginu”
og birti ég hér til gamans lýs-
ingu af því úr ferðahandbók
Politikens:
„Himmelbjergegnen hörer til
de allerskönneste í vort land.
Bortset fra havet er her allt
samlet, hvað dansk natur ejer
af storhed og vildskab, blidhed
og ynde. Himmelbjerget stiger
stejlt op fra Julsö 02 til den 147
m. höje topp”.
Danir eru þekktir fyrir það
að geta gert góðlátlegt grín að
sjálfum sér. Þarna uppi á Himm-
elbjerget, áður en lagt er á síð-
asta hjallann, selja þeir mönnum
sex feta langa göngustafi til þess
að beita í hinni erfiðu „fjall-
göngu”. Þá er hún landfleyg i
Danmörku skrýtlan um Kaup-
Framhald á 13. sfðu.

TÍMINN, miðvikudaglnn 21. ágúst 1963~ —
9 i
I