Tíminn - 25.08.1963, Blaðsíða 9

SUNNUDAGINN 4. ágúst S. 1.
var afhjúpaður mlnnisvarði að
Núpi í Dýrafirði af sr. Sigtryggi
Guðlaugssyni, stofnanda Núps-
skólans, og frú Hjaltlínu konu
hans. Varðann gáfu nemendur
sr. Sigtryggs og komu þeir sam-
an fjölmargir að Núpi þennan
dag, sumir um langan veg. —
Héðan úr Reykjavík fóru
um 80 manns í hóp til þess að
vera viðstaddir þessa hátíðlegu
athöfn og heiðra minningu sr.
Sigtryggs. Alls voru þarna sam
fylktu liði í Skrúð, skrúðgarð
þann er sr. Sigtryggui gerði en
þar var minnisvarðinn reistur.
Guðlaugur Rósinkranz þjóðleik-
hússtjóri , formaður nefndar,
nemenda sr. Sigtryggs, sem
gekkst fyrir gerg varðans, af-
hjúpaði varðann með ræðu
þeirri er hér fylgir. Aðrir ræðu-
menn voru Guðmundur Ingi
Kristjánsson skáld er flutti á-
varp í ljóðum, Ingimar Jóhann-
esson fulltrúi flutti ræðu um sr.
Sigtrygg, Halldór Kristjánsson
ankomnir að Núpi við þessa at-
höfn um 400 manns. Lágmynd-
irnar af þeim sr. Sigtryggi og
frú Hjahíínu gerði Ríkharður
Jónsson og voru þær greyptar á
varða, sem Ríkharður teiknaði
og sagði fyrir um.
Hátíðin hófst með messu í
Núpskirkju. Ræðuna flutti sr.
Eiríkur J. Eiríksson þjóðgarðs-
vörður, fyrrverandi prestur að
Núpi, en Stefán M. Lárusson,
sóknarprestur þjónaði fyrir alt-
ari. Að lokinni messu var gengið
bóndi á Kirkjubóli minntist frú
Hjaltlínu og núverandi skóla-
stjóri að Núpi, Arngrímur Jóns-
son flutti kveðjuorð. Blandaður
kór gamalla Núpverja í Reykja-
vík og kirkjukórinn Hljómhvöt
í Dýrafirði sungu sameiginlega
ljóð og lög eftir séra Sigtrygg á
milli atriða, undir stjórn Krist-
jáns Sigtryggssonar. í kirkj-
unni sungu sömu kórar undir
stjórn Hauks Kristinssonar að
Núpi o& Gunnlaugur Jónsson
frá ísafirði söng einsöng með
undirleik Jónasar Tómassonar
söngstjóra. Að hátíðinni lokinni
bauð skólastjórinn gestunum til
kaffidrykkju í skólanum og
voru þar margar ræður fluttar.
Meðal annarra talaði frú Hjalt-
lína og þakkaði þá tryggð og
vináttu er gamlir nemendur sr.
Sigtryggs hefðu sýnt honum
með þessari virðulegu gjöf.
Hér fer þá á eftir ávarp Guð-
laugs Rósinkranz þjióðleikhús-
stjóra:
Til minningar um stórbrof-
inn anda og merkiiegt verk
„Heiðruðu áheyrendur!
Hingað erum vér komnir í dag
fjölmargir nemendur séra Sig-
tryggs Guðlaugssonar, til þess
að afhenda minnisvarða er vér
höfum látið gera, í tilefni af
100 ára afmæli sr. Sigtryggs,
af honum og konu hans frú
Hjaltlíau Guðjónsdóttur, þeim
til heiðurs og til minningar um
mikið og merkilegt starf þeirra
hér á þessum stað, starf, sem
árangur hefur borið langt út
yfir endimörk þess staðar, er
vér nú stöndum á.
Hugmyndin um gerð þessa
minnisvarða, sem brátt verður
nú afhjúpaður, og sem vér höf-
um fengið hinn ágæta lista-
mann, Ríkharð Jónsson til þess
að gera, er ekki hugmynd neins
eins af nemendum séra Sig-
tryggs. Það kom í ljós þegar
farið var að undirbúa fram-
kvæmd um gerð þessa mirmis-
varða, að svo til ailir höfðu í
rauninni hugsað að sjálfsagt
væri að gera minnismerki um
séra Sigtrygg og starf hans. Það
var því aðeins að framkvæma
þennan almenna vilja, og það
hefur nú verið gert.
Hver er ástæðan til þessa saro
stæða vilja nemenda séra Sig-
tryggs. myndi, ef til vill einhver
spyrja. Jú, ástæðan til þess er
hið mikla og merka menningar-
starf er hann vann og svo hinn
óvenjulega sterki persónuleiki
hans. Séra Sigtryggur var braut
ryðjandi á svlðl menntunar og
ræktunar. Hann ræktaði jöfnum
höndum manngildið í skóla sín-
um og fagrar jurtir í skrúðgarði
sínum. Eins og gildir um alla
brautryðjendur hafði séra Sig-
tryggur mjög sterkan persónu-
leika, var að mörgu leyti sér-
stæður, eins og jafnan er með
brautryðjendur, vegna þess að
þeir eru á undan samtíð sinni,
og verða því minnisstæðir og á-
hrifaríkir. Hver af nemendum
hans minnist hans ekki er hann
ræddi við þá um fegurð og varð
veizlu íslenzkrar tungu, um
reglusemi, um siðgæði og heið-
arleik, um gildi sannsögli og
tryggðar; og af hve miklum eld
móði ræddi hann ekki um þessi
mál, einkum ef hann hafði orð-
ið þess var að misbrestur væri á
1 þessum efnum hjá nemendum
hans. Þá lagði hann sig allan
fram um að sýna fram á þá
hættu sem fælist í þeim göllum
er í ljós höfðu komið og leiða
nemendur sína jafnframt á
rétta braut. Hann var ræktunar
maður í þess orðs beztu og víð-
tækustu merkingu. Illgresið, —
hvort sem það óx upp við hlið
mannssálarinnar, sem hann var
að rækta, eða umkringdi skraut
blómin í garðinum hans, þurfti
fyrst að rífa upp með rótum og
veita jurtinni síðan þá næringu
og þann yl, sem hún þarfnaðist
til þess að verða stór, falleg og
nytsöm, hvort sem væri á sviði
mannlífsins eða í ríki jurtanna.
Séra Sigtryggur trúði á ís-
lenzkt manngildi og á íslenzka
mold. Hann stofnaði Núpsskól-
ann í anda Grundtvlgs 1907, til
þess að rækta þann unga efni-
við æskunnar er hann náði til.
Frá skóla hans fóru flestir, ekki
aðeins með meiri kunnáttu en
þeir komu, heldur og sem betri
menn ,eða að minnsta kosti með
meiri innsýn í viðfangsefni og
fegurð mannlífsins.
Með ræktun Skrúðs, er hann
hóf 1909, vildi séra Sigtryggur
sýna hvað hægt væri að rækta
í íslenzkrl mold, jafnvel á hin-
um hrjóstrugustu stöðum, með
kunnáttu og umönnun. Honum
tókst að sýna það. Hér stend-
ur Skrúður í allri sinni fegurð,
eins og séra Sigtryggi, með
hjálp konu sinnar, frú Hjalt-
línu ,tókst að gera hann. Áhrifa
frá Skrúð og ræktunarstarfi sr.
Sigtryggs hefur lengi gætt um
alla Vestfirði, því hvergi mun
jafnsnemma hafa orðið algengt
að rækta skrúðgarða við sveita-
bæi og hér á Vestfjörðum. Það
voru bein áhrif frá Skrúð. Og
nú er ræktun trjáa nær því
orðin átrúnaður um land allt. Að
hve miklu leyti hinn mikli trjá-
ræktarhugur landsmanna á rót
sína að rekja til séra Sigtryggs
og Skrúðs, verður að sjálfsögðu
ekkert fullyrt. En það blandast
engum nemenda hans hugur
um að séra Sigtryggur átti rík-
an þátt í að vekja áhuga þeirra
fyrir öflun meiri menntunar og
til jákvæðrar innstilllngar til
framfara og menningar í land-
inu. Hann bar föðurlega um-
hyggju fyrir nemendum sínum
og gerði það sem í hans valdi
stóg til þess að efla manndáð
þeirra, vekja traust þeirra á
landið og trú á gildi og fegurð
mannlífsins. Fyrir þessa hand-
leiðslu hans, sem í senn var per-
sónuleg, áhrifarík og eftirminni
leg, þökkum vér nemendur hans
og færum hér með skóla hans,
Núpsskólanum að gjöf og til
varðveizlu, þann minnisvarða,
er hér stendur, til minningar
um stórbrotinn anda og merki-
legt verk./Megi það verða öldn-
um og óþórnum hvatning til
nýrra dáða!“
T f M I N N, sunnudagurlnn 25. ágúst 1963. —
9