Alþýðublaðið - 24.12.1927, Blaðsíða 11

Aðfajigadagjðltt. ALÞ t ÐUBl! A&ÍÐ
Upphaf Aradætra
Saga eftir Ólaf Friðriksson.
I. ísleifur stóri.
isleifur stóTi var ekki sérlega
stór, þó hann væri kallaður pa'ð.
Þeir mældu hann einu sinni upp
við vegg í Geirsbúð, rétt^ar hjá,
sem „bevisin" héngu í tvðföldum
hörtvinna með stoppnál á endan-
um. Gólfið var hvergi vel jþurt
nema þ ar, en ísleifur sagði, áð
mælinguna væri ekki að marka,
nema hann færi úr vaðstígvél-
unum og ytri sokkunum.
Þegar þeir mældu vegginn með
alinmálinu, reyndist Isleifur ekki
nema einum þumlungi hærri en
meðalmaður, ef „Þjóðólfur" sagði
rétt til um meðalmannshæðina,
svo að þeir samþyktu, að héðan
af skyldi hann heita bara IsleijF-
ur Isleifsson.
En það stoðaði ekki; hann hét
eftir sem áður ísleifur stóri.
Sögðu sumir, að hann myndi hafa
fengið stórn nafnið í æsku, af því
að hann hefði verið svo bráð-
þroska.
En Jóhannes Arinbjarnarson,
setn var að lesa lög við Hafnar-
háskóla, en var hér heirna sum-
arið, sem Isleifur vaxð skipstjóri,
sagði eitt sinn í verka!mannahóp,
er stóð af sér rigninguna í
Bryggjuhúsinu, að ísleifur myndi
að heigidómi guðdómsins og ven-
iu* augu okkar við dýrðarbirtuna.
Bænin hreinsar hið vonda úr sál-
inni smátt og smátt og færir
heami um síðir fullkomleika guðs.
Hún skapar innilegt vináttusam-
band milli guðs og manns og ger-
ir þá, sem iðka hana, að sendi-
boðum guðs og verkamönnum
hans. Smám saman fer þá sálin
og að sjá, að með þekkingumri
vex henni nýr styrkur, og að í
kring um hana finnast áður ó-
kunn öfl, sem hún þekkir nú og
getur stjórnað. Þá finnur hún og,
að guðdómsneistinn er falinn í
henni sjálfri, og ekkert getur full-
nægt þrá hennar annað en sam-
bandið við eilíían guð. Og þá
kemur óstöðvandi löngunin að
sameinast guðdóminum. Sarnt á-
litur hún sig frekar vera verk-
færi en frumstarfanda, frekar
þjón en herra.
Þegar mannssálin hefir hafið
sig á þetta stig, hefir him einsk-
is að biðja nema þeirra bæna,
sem átt er við í síðasta bæna-
flokkmum. Hún hvílir þá í stöð-
ugum friði og tilbeiðslu, leitast
einungis við að gera vilja þess,
sem hún er að tilbiðja. Þetta er
„sonurinn", sem hefir sama vilja
og „faðiriim". Honum verður þá
að segja: „Sjá! Ég er kominn
til að gera þinn vilja, ó! guð! Ég
er ánægður með að gera hann.
Og iög þín standa skrifuð í
hjasrtá minu."
Sigurjón Jónsson.
vera fcallaður stór, af því að
hann væxi verulegt mikilmenni.
En að þessu var mikið hlegið.
Það þektu allir drengskap og
dugnað fsleiffe, en að óbreyttur
sjómaður gæti verið mikilmenni,
og það þó hann væri orðinn
skipstjórí, — það var svo mikil
fjarstæða, að það var ekki hægt
annað en hlæja að því.
ísleifur var átján ára, en Ása
tiu ára, þegar hann varð fyrst
var við, að menn héldu, að hún
væri systir hans; foreldrar hennar
voru þá nýfluttir til Reykjavík-
ur vestan úr Dölum. Hann sá, að
hún var hér um bil eins og mynd-
in af honurn sjálfum, sem tekin
var, þegar hann var sjö ára, og
fióx undir eins að kalla hana Ásu
•systur. Það var ekkert undar-
legt, þó ísleifur talaðj oft við
Ásu, því að allir krakkar þektu
ísleif, og hann tala'ði við þá alla.
Þegar hann kom þar að, sem
strákar voru, kom hann þeim til
þess að fiara í bændaglímu eða
boltaleik, og stundmn kom hann
stelptmum til þess að fara að
danza; hann hljóp þá í næsta
hús, fékk lánaða harmoniku og
spilaðj svo undir fyrir þær. En
strákarnir fengust sjaldan til að
taka þátt í danzinum.
Ása var ekki nema tólf ára,
þegar ísleifur fór að hafa ganmn
af að striða henni. Hann hafði
svo gaman af að sjá, hyernig hún
roðnaði, þegar hann sagði, að
fólkið væri alt af að ta!a um, hvað
það væri miikill hjónasvipur með
þeim. Svo hætti hún að roðna
af þvi, en fór að verða reið. En
hann hafði engu minna gaman af
að sjá, hvernig hún skvetti þá
þóttalega fléttingmium og sagði:
„Ja, svei! Sjá hjónasvip með mér
og gö'mlum karli!“
Þegar þetta var, þá var hún
tólf ára telpukrakki, en hann' var
tvitugur.. Hann var þá ^úinn að
vera sex vertíðir að skútu, og
stóð til, að hann yTði stýrimaður,
þó hann væri ekki búinn að læra.
En svo tók hann eftir þvi, að hún
fór að forðast hann, og þá hætti
hann alveg að stríða henni. Um
sama leyti hætti hann að kalla
hana „Ásu systur'1, en fór að kalla
hana „Ásu frænku". En það var
þá fyrir löngu komið í ljós, að
þau voru skyld á einkennilegan
hátt. Foreldrax Meifs voru bæði
úr Dalasýslu, og þau voru hvort
um sig fjórinenningar við föður
og móðttr Ásu.
Ása var þrettán ára um vetur-
inn, þegar bændagliman mikla var
á Landakotstúni. Jón úr Vogum
og Bjarni Bjamason voru bændur,
en báðir gamlir og ætlnðu ekki
sjálfíx að glíma.
Þegar leið á glísmma, þóttust
flestir sjá, að Vestanbæingar
myndu tapa, þvi að í liði Jóns
stóð ísleifur einn uppi, en Bjarni
hafði þrjá eftir, hvern öðrmn
betri. Það vax Jón fagri, búðar-
maður. Hami var 28 ára gamall
og hafði stundað leikfimi í mörg
ár, þegar hann var erlendis. Það
vax Páll frá Laug, '26 ára; sund-
garpurinn mikli. Hann hafði
, bjargað inönnum með sundkunn-
áttu sinni í ofviðri við Noreg
(þess hafði verið getið í norslrum
blöðum), og svo var Víglundur
stexki, 27 ára, sonur Jóns sterka,
Víglundarsonar.
Þegar gliman hófst með þeim
ísleifi og Jóni fagra, kom fyrst
fyxir alvöru spenningur í fóikið.
Allír þektu Isleif stóra. Það
þektu líka allix Jón fagra, og báð-
ir voru þeir sérlega vel kyntir.
Jón vax nokkuð minni, en álíka
þrekinn, og það voru mjög skiftar
skoðanir um, hvor sigra myndi.
„Þú þekkir ekki hann ísleif,“
sagði Þorsteinn frá Járngerðar-
síöðum, sem hafði verið tvö ár
með honum á skútu, við verzlun-
armann, sem hélt því fram, að
Jón fagri myndi hafa betur;
„menn eru nú ekki enn búnir að
sjá haim ísleif alian.“
Svo hófst glíman og var fegurri
en sést hafði þann dag. í fyrstu
virtist líkt um þá, en brátt kom
í ljós, að ísleifux var þolnari.
Hann kom Jóni tvisvar á kné, og
tvisvar bjargaði Jón byltu ineð
því að koma fyrir sig höndmram.
En að sarna skapi, sem Jóni fagxa
hrakaði, snérist samúðin með hon-
uan, því að þó það megi satt
heita, að heimurmn fylgi yfirleitt
þeim, sem sigrar, þá á það þó
ekki alt af við. Það var nú farið
að hrópa í ísleif, að hann notaði
krafta; einkum var það j>ó kven-
fólkið, sem gerði það, og þeir,
sem eldti kunnu glímu. Þeir, sem
voru með ísleifi, þóttust sjá fyrir,
að það myndi enginn fagnaður
verða, þó ísleifur hefði betur. En
þá kom snögglega endir á gíím-
una, því að ísleifur kom mjaðmar-
hnykk á Jón, sem steyptist á
höfuðið fram yfir ísleif og lá
endilangiir á túninii. Þessi leiks-
lok komu svo óvænt, og byltan
var svo ótvíræð, að samúðin snér-
ist aftnr með ísleifi, og fagnaðar-
ópin gullu við um alt túnið.
Allra snöggvast var ísleifur eins
og fjarverandi. Hann heyrði fagn-
aðarlætin í kring um sig eins
þg í fjarska, en svo skýrðist alt
áftur fyrir honum, og- einmitt í
því kom Jón úr Vogum og greip
í handlegginn á honimn.
„Úr þvögunni! Úr þvögunni!"
hrópaði Jón. „Þú verður að geta
dregið andann óhindrað, meðan
þú færð að hvila þig, því að þú
verður að standa það, sem þú
getur, í Páli frá Laug.“
Rétt þegar þeir komu út úr
hópnum, sem var í kring um þá,
rakst ísleifur á Ásu. Hamn hafði
ekki búist við henni þarna, og
aldrei hafði hann séð hana svo
þungbúna. Rétt hjá var stúlka,
Tl
nokkuð stærri, með blóðnasir og
vasaklút og lét dæluna ganga.
„Hvað er um að veia, frænka?“
spurði Isleifur.
„Ég sagði, að stelpan væri asni.
Svo lamdi hún mig, og ég barði
hana aftur, og þá fékk hún blóð-
nasir,“ sagði Ása. En ísleifur rak
upp skellihlátur.
„Korndu, frænka!“ sagði hann
og dró hana dálítið frá. „Af
hverju sagðirðu, að hún væri
asni?“
„Hún sagði, að þú hefðir bol-
að, og að þú hefðir svínað Jón
niður, þó allir sæju, að þú iagð-
jr hann á hnykk,“ sagði Ása.
„Nú, sagði hún ekki. annað?‘
„Jú; hún sagði, stelpukjáninn,
að ég héldi með þér af því, að
—--------.“ Ása hætti í miðri setn-
iragu.
„Af hverju ?“ spurði ísleiiur.
„Af því að það væri hjónasvip-
ur með okkur,“ sagði Ása og varð
um leið kafrjóð, „en nú ætla ég
heim,“ bætti hún við.
„Nei, nei, ertu frá þér, frænka!"
sagði Isleifur; „þú verður að
vera hérna mér til fulltingis.- Ég
á eftir að etja við tvo enn þá, og
báðir eru mestu beljakar, næstum
eins háir held ég og Skólavarð-
an. Þú verður að vera héma og
vitna með mér, að ég hafi fallið
með sóma. Og svo er ekki að
vita reyndar, hvemig fer, ef þú
ert hér mér til heilla. Þú ferð ekki
frá mér, frænka!“
I þessu komu menn þjótandi
með trékassa.
„Svona; nú verðurðu að setjast
niður og hvíla þig!“ hrópaði Jón
úr Vogum. „Ég heimta, að þú sitj-
ir þessar mínútur, þangað tii
glíman byrjar aftur.“
Isleifur leit í kring um sig,
þegar átti að fara að byrja á ný
og veifaði liendinni í áttina þang-
að, sem hann sá Ásu. Ötalmargir
veifuðu aftur.
Þegar glíman byrjaði, sást, að
Páll var töluvert hærri og þrekn-
ari en ísleifur. Viðuréignin hófst
með klofbragði, sem Páll setti á
Isledf; hann hljóp upp, en kom
ieggjarbragði á Pál, uni leið og
hann kom niður. En þeir duttu
báðir; það var greinMeg bræðra-
bylta.
Páll hóf nú ákafa sókn. Glíman
gekk frarn og aftur um völlinn
og var auðséð, að IsJeifur var
talsvert þreyttur. Tvisvar varð
aftur bræðrabylta, og eitt sinn
fór Isleifur á annað hnéð. Hrópin
og sköllin kváðu nú við um allan
völlinn, en flestir töldu Páli viss-
an sigurinn.
„Hvernig sem glíman fer,“ sag'ði
Þorsteinn frá Járngerðarstöðum,
„þá segi ég: Þið þekkið ekki enn
þá hann tsleif allan.“
ísleifur hafði sóknina dálitla
stund eftir hnéfallið, en ekki
lemgi, því að svo komu fjögur
klofbrögð í röð frá Páli. tsleif-
ur hljóp upp úr þeim. Svo kom
finrta klofbragöið, sem var vinstri
fótar. Isleifur hljóp einhig upp