Alþýðublaðið - 24.12.1927, Blaðsíða 10

ALteÝÐÚBLAÐIÐ
g«ðs englar stíga upp og ofan,
en drottinn sjálfur sjendur allra
efst. Sumar eru verur þessar vold-
«gar og' dýrðlegar, a'ðrar á lægra
þroskastigi en maðurinn sjálfur.
Flest eða öll trúarbrögð eru sam-
mála um þaö, að þessu sé þann-
ig háttaö. f>að er og staðreynd
dulspekinga. Öll veröidin er fuil
af verum, sem ósýnilegar eru
fyrir okkar jarðnesku augum.
Hinn ósýnilegi heimurinn gegn-
sýrir Sýniiega heimiiur, og hópax
ósýnilegra vera flykkjast að okk-
ur á allar hliðar. Sumuin þessum
verum getur maðurinn stjórnað
með vUja sínum eða bænum.
Kristna trúin kannast og við
þetta. Hún getur um „þjónustu-
bundna anda“ og „útsendara". En
nú á dögum kennir hún þó ekk-
ert um eöli þessara anda eða
hvernig þessari þjónustu þeirra
er háttað. Það eru tóm orÖ.
Og fleira er enn að athuga.
í ósýnijega heiminum skapar
maðurinn margs konar hugsana-
myndir, sem sveima eins og her-
skari í kring um hann og leitast
alla tíö við að framkvæma vilja
hans.
í ósýnilega heiminum eru enn
fremur andar hérlilandi manna,
klæddir hinum léttari líkömum
sínum, á meðan jarðneski líkami,
þeirra sefur. Þá eru eyru þeirra
oft næm, og koma þeir stundum
hjálpinni af stað.
Og fyrst og sfðast höfum vér
svo hinn alls staðar nálæga gúð,
sem ætíö og alls sfaöar er sfarf-
.andi í ríki s'nu og veit um hvem
spörfugl, er fellur til jarðar,
hvert dýr, sem titrar af kvöl og
apgist, sér barnið, sem hrasar og
snöktir, hann, sem er lífið og
kærleikurinn, sem gagntekur og
umlykur alt og alt lifir og hrær-
ist í. Eins og maðurinn verður
var við hlutina, gleði og sársauka
um tUfinningataugarnar inn til
heifans og að heilinn gerir boð
um hreyfitaugarnar til vöðvanna
að taka á móti þessum áhrifum,
þannig' skynjar guð alt í a'heim-
inum, sem er hans líkami og
sendir og við öllu margs konar
svör. Alveg eins og taugasellur,
taugaþræðir og vöðvaþræðir eru
boðberar tilfinninga og hreyfinga,
þegar maðurinn starfar, eins eru
milljónir vera milliliðir og boð-
berar að því, er snertir vit guðs
og starf. það er til ein allsherjar
vera, sem hefir meðvitund sína
á öllum stöðumi í pem í riki sínu,
sem er alheimurinn. Hún stendur
auðvitað ofar manninum en inað-
urinn skordýrinu. Og maðurinn
á sennilega jafnbágt með að
skynja stærö þessarar sálar eins
og skordýiið manninn. En þessi
vera er næm fyrir áhrifum og
siður en svó að verra sé aö ná
til hennar, þótt hún sé nrikil,
heldur hið gagnstæða. Eftir því,
sem þroski sálar vex, eftir því
vex og næmleiki hennar fyrir á-
hrifum.
Nú ættum við frekar nð skilja,
hvernig bænunum er svarað,
Minnumst flokkanna, sem áður
var getið um. Hugsum okkur bæn
úr fyrsta flokki, sem maður með
barns!egu eðli biður guð simi um.
Guðshugmynd þessa manns er lík
móðurbugmynd barnsins. Hann
trúir, aö guð hafi beinlínis áhrif
á allar hans þarfir og fullnæg-
ingar og snýr sér að guði eins
og þegar lrarn biður móður símt
um brauö. Ágætt daimi þess kon-
ar manns var Georg Múller í
Bristol, áður en hann var alment
þektur mannvinur og þegar hann
í byrjun velgerðastarfsemi sinnar
átti hvorki vini eða peninga.
Hann lagðist þá á bæn og baö
um mat handa þessum börnum
sínum, sem engan áttu að neina
hann. Og alt af komu nógir pen-
ingar til augnabliksþarfanra.
Hvað hafði nú gerst? Bæn
pes§a góða manns var sterk og
einlæg og skapaði lífandi mynd
í ósýnilega heiminum. Lif þessar-
ar myndar eða sál er ekki annað
en þessi hugsun: Hjálpar þarfn -
ast! Matþörf! Og leitandi reik-
ar hún um í ósýnilega heiminum.
Nú er einhver brjóstgóður mað-
ur, sem hefir löngun til að gera
gott og langar til þess að finna
einhvern hjálparþurfa. Og eins og
járnið dregst að segu'aflinu,
þannig dregst nú fyrr nefnd hugs-
unarmynd til þessa manns og
Vramleiðir í hei'a hans sanrs kon-
ar hugsunarsveiflur og bærast í
henni sjálfri; það er: Georg Múll-
er og barnahælið. Þar sér inaður-
inn tækifæri til þess að gera go'.t,
skrifar þegar peningaávfisuii og
sendir liana tii Georgs. Eðlilega
segir svo G. M., að guð hafi upp-
fylt bæn sína, og í raun og veru
er það einnig þannig, því að
alt líf og kraftur stafar frá hon-
um, en verkfærið eða millilið-
urinn var hér hugsanamyndin,
sem bænin skapaði.
Sama árangri hefði verið hægt
að ná með því að beita eingöngu
viljaafli án nokkurrar heitiar
bænar. Pó verður maður að
þekkja þessi duldu náttúrulög og
kunna að hofa sér þau. Hugsa
verður skýrt og skarpt og í
vissum ákveðnum tilgangi, svo að
hugsunarmyndir veröi til. Þá er
hún send i ósýnilega heiininuin
rakleitt til ákveðihs manns e!l-
egar, að hún er látin leita fyrir
sér í nágrenninu, ef vera kynni,
að einhver brjóstgóður maður ■
drægi hana til sín og fullnægði
þörfinni. En flestir, sem eru ó-
vanir að notja viljakraft sinn, eru
vissari aö ná árangri með bæn-
inni. Ef þeir t. d. efuðust eitt
áugnablik um árangur, myndi
hugsunarmyndin eyðileggjast um
leið og takmarkið tapast. En þó
að maðurinn hafi ekki hugmynd
um það, hvernig bæn hans verk-
ar, þekki ekki hin guðdómlegu
náttúrulög í ósýnilega heiminum,
þá gerir það árangrinum ekkert
til. Eins og það gerir barninu ekk-
ert til, þótt það ekki pekki
tauga- og vöðva-starfsemi líkama
síns, þegar það réttir út h'önd-
ina eftir einhverju. Það nær
hiútnum samt.
Bænir geta og veriö uppfylltair
á þann hátt, að eínhver hér lif-
andi sál, er ekki væri í sínum
jarðneska efnislikama eltthvert
augnablik, reikaði um í hinum ó-
sýnilega heimi, heyrði neyðaróp
og kæmi siðan einhverjum góð-
um mahni til að hjálpa með á
hrifum sínum á huga hans. Kom-
ið getur það 'cilg oft fyrir; að
engill heyri ópið og geti gert
hið sama, því að einmitt í þessu
er starfsemi margra hinna þjón-
usíubundnu anda fólgið, að hjálpa
eínstaklingum í úeyð og velger.ða-
fyrirtækjum.
Stundum eru þessa flokks
bænir samt ekki uppfylltar. Kem-
ur þá fil gýeina önnur hnlin or-
sök.
Allir menn hafa safnað. yfir höf-
uð sér skulduin, sem þeir verða
að borga: vondar husganir, illar
óskir, órétt breytni. Ait eru þetta
hinciranir á vegi mannsins og
bæna hans, og getur þetta lukt
um hann, eins og fangelsisveggir.
Végna synda sinna verður maður-
inn að líða. Hann verður að bera
afieiðingar verka sinna. Ef harm
heiir skapað sjálfum sér þann
dóm með breytni sinni nú eða
í fyrra jarðlífi sínu að deyja úf
hungri, þá sendir hann bænir sín-
ar árangurslaust á rnóti þeim
dómi. Með hinum fyrri vondu
verkum sínum hefir hann skapaö
r.okkurs konar straum í ósýnilega
heiminum, er nú kenmr á móti
bænuiii hans, hrinciir þei'm af
réttri leið og eyðir þeim.
Hin miklu náttúrulög guðs!
Bænir um hjálp í gáínalegum
og siðferðilegum erfiðleikum
vekja eftirtekt englanna, sem
hugga hreldan huga. . . Jesús í
grasgarðinum. . . Hann' féll á kr.é
og bað og sagði. . . Og engilí frá
himni birtist og huggaði lijann.
Sorgmædda sálin fyiiist friði, og
óttinn sefast. rlugmyndum er inn-
blúaíd í heilameðvitundina og
ýmsar eríiðar gátur leystar. Og
jafnvel þótt enginn engill heyrði
þetta, þá myndi þó þessi hjart-
ans bæn ná til himinsins hulda
hjarta, og boðbera helir guð nóga
til þess að framkvæma vilja sinn.
Bezt nýtur bænin sín, ef sá,
sem biður, er í algerðri ,þögn,
þar senv ekkert truflar augu hans
eða eyru. Pá fer hann fyrst að
heyra hið lága hvísl sálarinnax
eða hins innra éy. Pegax maðirrinn
biður einlæglega, opnar hann
stöðuvötn sálar sinnar, svo að
hún verður hæf að taka á móti
hinum guðdómlega straunri, er
ætíð leitast viö að hafa áhrif á
okkur. „Sjá! Ég stend fyrir
utan og drep á dyr. Ef nokkur
heyrir rödd mína og opnar fyrir
mér, vil ég gista hjá honum."
Ef við í bæninni reymun að skilja
okkur frá þessu lifi og reynum
að sameinast hinu góða, finnum
við alt í einu eins og ljós, líf og
kraftur streyml inn í sál okkar
og fylli hana sælu. Þegar mað-
uxinn finnur þemia innstraum af
andlegu lífi, verður honum að
segja: „Bæn mín er heyrð, og
guð hefir sent anda sinn ofan til
mín.“
I þriðja bænaflokki eru raun-
ar engar bænir, sem biðja nokk-
urs sérstaks. Þær eru hugleið-
ing um guð, tilbeiðsla og aðdá-
un. Við þessa stöðugu umhugsun
um guö þagnar hið lægra eðli
sálárinnar og hættir á meðan að
staría. Af þessu veröur andinn
frjájsari og gengur betur að sam-
éinast því háa og guölega. Hug-
leiðing þessi .eða íhugun fer fram
með þögn, ekki talandi bæn, eða
eins og Plato sagði: „Sálin snýr
sér brennandi að gúði, ekki til
að biðja um neitt ákveðið annað
en sjálfan guðdómleikann, hinn
alheimslega og allra hæsta."
Þetta er sú bæn, sem jafnfraím
því að leysa andann er bezta ráð-
ið til þess að komast í samj-
band við alvitundina. Lög hugs-
unarinnar eru þau, að maðiu'inn
verður það, sem hann hugsar, og
skapar sjálfan sig með hugsun
sinni. Þegar hann hugsar stöðugt
um fullkom’eika guðdómsins,
verður hann sjálfur að lokum
fullkominn.
J þessum bænum hefur sálin sig
upp með hreinum, innilegum
kærieika, upp fyrir þau takmörk,
sem okkur binda hér við jörð-
ina. Og þegar hún kemur aftur,
veit maðurinn meira, þekkir meira
en hann getur með orðum lýst.
Þá, í bæamni, lítur dulspek-
ingurinn sæ!ar sjónir; þá dvel-
ur hinn vitri í ósegjaniegum friði
og í þeirri vizku, sem yfirgeng-
ur a!la þvkking j„rðn;;skra manna;
þá nær hinn heilagi inaður, dýrð-
lingurinn, hinum geislancli hrein-
leika, sem endurspeglar sjálfan
guð. SlLk bæn kastar skærum frið-
argeisla yfir þann, sem biður, og
þegar hann kemur aftur ofan á
sléitur jaroaxinnar frá hinu háa
funcLarfjalli guðs síns, þá Ijómar
og hið líkamlega andlit hans af
yfimáttúrlegri dýrð, endurskrn af
þeim eldi, er innra brennur. Sæl-
ir eru þeir, sem skoða þá clýrð,
sem engin orð fá lýst.
Þegar bænin er skoðuð í þessu
ljósi, er ekki að undra, þótt þeir
hafi lagt mikla áherzlu á hana,
er skilið hafa þessa þýöingu henn-
ar. Sumir hafa og sagt, að bænin
slcapaði heilagt og óley.anlégt
samband á milli guðs og manna.
Maðurinn á því smám saman áð
hefja bænir sínar úr fyrsti í ánn-
an flokk og úr öðrunn í þxi'ðja
ílokk. Biðjandi ínanni er rétt
þrenns konar guillepli. Hið fyrúa
inniheldur upplýsing, anna’ð miidi
og þýðleik í öllum verkum og
hið þriðja guðdómlega.i efd. Enn
fremur ér sagt, að bæ.úr skerpi
skynsemina og g?ri sálina hæfa
til þess að taka á móti guðleg-
úm opinherunum. Hún er lykill