Tíminn - 12.03.1964, Blaðsíða 6

Hef jast verður þegar handa um
stöðvun fólksflótta frá Vestfj.
Miklar umræður urðu í sam
einuðu þingi í gær um fyrir-
spurn Sígurvins Einarssonar
og Hermanns Jónassonar til
ríkisstjórnarinnar um fimm
ára framkvæmdaáætlun til
stöðvunar á fólksflótta úr
Vestfjarðakjördæmi, en fyrir-
spurn þessari svaraði Emil
Jónsson félagsmálaráðherra.
Kom fram í svari ráðherrans,
að harla lítið hefur verið gert
til að framkvæma ályktun Al-
þingis frá því í apríl í fyrra
um þetta mál.
Sigurvin Einarsson fylgdi fyr-
irspurninni úr hlaði en hún var
í tveim liðum svo hljóðandi: —
1. Er lokið áætl-
un þeirri og til-
lögugerð til stöðv
unar fólksflótta
úr Vestfjarða-
kjördæmi, sem
Alþingi með
þingsályktun 19.
apríl 1963 skor-
aði á ríkisstjórn-
ina að fela Frarn
kvæmdabanka ís-
lands í samráði við stjórn atvinnu
bótasjóðs og hlutaðeigandi sýslu-
nefndir og bæjarstjórn að gera
fyrir árslok 1963? 2. Á hvern
hátt hefur verið haft samráð við
sýslunefndir og bæjarstjórn á
Vestfjörðum um hina fyrirhug-
uðu áætlunar- og tillögugerð?
Sigurvin greindi frá hinni
miklu fólksfækkun, sem orðið
hefur í Veslfirðingafjórðungi. Frá
1910 hefur fólki á Vestfjörðum
fækkað úr 13,386 í 10.583 eða um
21%. Mest hefur fólksfækkunin
orðið frá 1940 til 1963 eða um
18%, en á sama tíma og fólki í
Vestfirðingafjórðungi fækkar um
21% hefur landsmönnum fjölgað
um 119% og sjá menn í hvert
óefni stefnir, enda eru heilar
Halldór Kristjánsson
í gær tók Halldór Kristjánsson.
bóndi á Kirkjubóli í Önundarfirði
sæti á Alþingi sem 1. þingmaður
Vestfirðinga í fjarveru Hermanns
Jónassonar. Halldór Kristjánsson
er 2. varamaður Framsóknarfiokks
ins í Vestfjarðakjördæmi. 1. vara
maður, Bjarni Guðbjörnsson,
bankastjóri, liefur ckki tök á því
að sækja þing og óskaði eftir að
Halldór tæki sæti á þing. Halldór
Kristjánsson hefur ekki átt sæti á
Alþingi áður og undirritaði hann
eiðstafinn í gær.
sveitir komnar í auðn. Mest hefur
fækkunin í sveitarfélögunum orð-
ið. í 7 sveitarfélögum varð t. d.
85% fækkun á síðustu 50 árum.
Sé Alþingi alvara að stöðva þá
skriðu fólksflótta, sem um get-
ur í ályktuninni, þá má engin töf
verða á aðgerðum, ef þær eiga
að ná árangri. Fyrirspyrjendum
er ekki kunnugt um, hvað hefur
verið gert til að framkvæma
ályktunina, en nokkur tími er nú
liðinn síðan áætlunar- og tillögu-
gerðinni átti að ljúka, þ. e. fyrir
árslok, — og enn fremur er fyr-
irspyrjendum ekki kunnugt um
að samráð hafi verið haft við
sveitarstjórnir, bæjarstjórn ísa-
fjarðar í þessu sambandi. Því væri
fyrirspurnin fram borin.
Emil Jónsson, félagsmálaráð-
herra svaraði fyrirspurninni.
Skýrði hann frá því, að félags-
málaráðuneytið
hefði sent Fram-
kvæmdabankan-
um ályktunina
27. maí sl. en skv.
ályktuninni átti
Framkvæmda-
bankinn að fram-
kvæma tillöguna.
Þá las ráðherr-
ann bréf frá
Framkvæmdabankanum um gang
málsins. Er þar sagt frá því að
bankastjóri Framkvæmdabank-
ans hafi falið Efnahagsstofnun-
inni að vinna verkið og Efnahags-
stofnunin hefði síðan ráðið Valdi
mar Kristinsson, viðskiptafræð-
ing, til að vinna að málinu. Skrif
að hefði verið út til OECD í
París og beðið um aðstoð sérfræð
inga frá Noregi. OECD hefði lof
að slíkri fyrirgreiðslu og mun sér- j-
fræðingur frá Noregi væntanlega
koma hingað í sumar til að at- I
huga þessi mál. Þá hefur Fram- I
kvæmdabankinn skrifað sýslu-1
nefndum og bæjarstjórn ísafjarð-1
ar og óskað eftir áliti og tillögum. j
Sigurvin Einarsson sagði, að
lítið hefði verið aðhafzt í mál-
inu. Þingsályktunin hefði kveðið
á um tafarlausar aðgerðir til að
koma í veg fyrir fólksflóttann frá
Vestfjörðum. Vitað væri, að í
nóvemberlok hafði sveitarstjórn-
um og bæjarstjórn ísafjarðar
ekki verið skrifað um málið. Og
nú væri beðið eftir erlendum sér-
fræðingi. Ekki kvaðst Sigurvin
vera í sjálfu sér á móti því að
hingað kæmi erlendur sérfræðing
ur, en hvað flyzt margt fólk frá
Vestfjörðum meðan svona er beð I
ið. Það getur orðið bið á því, að |
hinn erlendi sérfræðingur ljúki j
! athugunum sínum. Sagði Sigur- j
vin, að tafarlaust yrði að hefjast j
handa. í
Hannibal Valdimarsson minnti
á flutning þingsályktunartillögunn
ar, en hún hefði verið flutt af
þingmönnúm
stjórnarliðsins til
að drepa niður [
aðrar tillögur ;
þingmanna Vest-!
fjarða um þetta ,
efni. Sagði hann,
að tillaga þessi
hefði verið yfir- j
drepstillaga og j
hræsnismeistara- j
stykki, eins og nú væri komið á |
daginn. Það er ekkert farið að
gera í málinu enn af viti, en það
er búið að skrifa út til Parísar
og búið að biðja um erlendan sér
fræðing í byggðaeyðingu á Vest-
fjörðum. Taldi Hannibal, að þing
menn kjördæmisins og ibúar á
Vestfjörðum vissu bezt sjálfir,
hvar skórinn kreppti að. Þá sagði
Hannibal, að ekki hefði komið
fram í ræðu ráðherrans, hvort
samráð hefði verið haft við stjórn
atvinnubótasjóðs, en þar ættu þó
sæti þingmenn Vestfjarða.
Gísli Guðmundsson minnti á,
að þegar þessi þingsályktunartil-
laga hefði verið til umræðu, hefði
hann bent á að
nauðsynlegt væri
að gera áætlun
um að koma í
veg fyrir fólks-
fækkun almennt
fyrir þau byggð-
arlög, þar sem
svo væri háttað,
en hann myndi
hins vegar styðja
umrædda tillögu vegna þess að
óumdeilanlega væru Vestfirðir
verst settir í þessu tilliti og frest
urinn til áætlunargerðarinnar var
einmitt settur sKó)Ætutitua vegna
þess að málið var og .er sjvo að-
kallandi að aðgerðir ma ekki
tefja. Það, sem gert hefði verið
í málinu, væru enn eingöngu
skriffinnskuvinna. Þá taldi Gísli
óþarft að bíða eftir erlendum sér
fræðingi, nær væri að senda ís-
lending til Noregs til að kynna
sér þessi mál og kveða til menn,
er staðarþekkingu hefðu.
Magnús Jónsson upplýsti, að
ekkert samráð hefði verið haft
við stjórn atvinnubótasjóðs, en
Magnús mun for
maður sjóðsins.
Þá taldi Magnús
vafasamt að leita
svo mjög ráða
hjá öðrum þjóð-
um í þessu máli
Við hefðum okk-
ar sérstöku að-
stæður og sér-
stöku reynslu.
Einar Olgeirss. sagði, að í fólks
fækkuninni á Vestfjörðum birtist
hið blinda lögmál peninganna.
Vinnuaflið dregst þangað sem
atvinna er fyrir. Nauðsynlegt
væri að ríkisvaldið tæki upp
heildarstjórn á þessum málum.
Alþýðuflokkurinn og Alþýðu-
bandalagið hefðu verið sammála
um það í vinstri stjórninni að
taka upp áætlunarráð og stjórn
á fjárfestingu, en það hefði stað-
ið á Framsóknarflokknum. Með-
an ríkið hefði ekki heildarstjórn
á fjárfestingunni í landinu væru
aðgerðir eins og þingsályktunin
gerði ráð fyrir eins og að kasta
snjóboltum í helvíti.
Emil Jónsson sagði, að ályktun
in hefði ekki gert ráð fyrir að
félagsmálaráðuneytið gerði meira
en það hefur gert. Eðlilegt kvaðst
hann telja, að kveðja til erlendan
sérfræðing og sérfræðingurinn á
að koma til okkar en við ekki til
hans.
Eysteinn Jónsson kvaðst enn
einu sinni vilja mótmæla þeirri
þjóðsögu Einars Olgeirssonar, að
Framsóknarflokkurinn hefði verið
á móti því í
vinstri stjórninni,
að sett væri upp
áætlunarráð og
áætlunarg. í fjár-
festingarmálum.
Framsóknarflokk
urinn hefur alls
ekki verið andvíg
ur áætlanagerð,
heldur þvert á
móti eins og tillögur hans og að-
gerðir sýna ljóslega. Þá upplýsti
Eysteinn Jónsson, að þingsálykt-
unin hefði aldrei verið lögð fyrir
bankaráð Framkvæmdabankans
og honum sem bankaráðsmanni
væri með öllu ókunnugt um að-
gerðir bankans í málinu, en kvaðst
mundu hafa lagt á það áherzlu í
bankaráðinu, ef til þess kasta
Framhald á 15. sfðu.
HERADSSKOL
AD REYKHÓLUM
Hannibal Valdimarsson og|
Sigurvin Einarsson flytja til-j
lögu til þingsályktunar um
héraðsskóla að Reykhólum í
Austur-BarSastrandarsýslu. í
Kveður tillagan á um að ríkis-
stjórnin láti undirbúa bygg-
ingu héraðsskóla á Reykhóí-
um.
í greinargerð segja flutningsmenn:
Allir héraðsskólar eru nú yfir-
fullir, og verða ungmenni oft að
bíða eitt til tvö ár eftir því að geta
fengið námsvist í héraðsskóla.
Þetta er afieiðing þess að enginn
r.ýr hépðsskóli hefur verið byggð
ur síðastliðin 15 ár. Skógaskól:
mun vera sá yngsti þeirra, en
hann tók til starfa árið 1949. Héi
stappar nærri, að í óefni sé komið,
því að vissulega verður það að telj
ast meðal dýrmætustu mannrétt-
inda æskufólks að geta aflað sér
nauðsynlegrar a’mennrar mennt-
unar. Og tvímælalaust er það ekki
rétt stefna að láta löngum og
löngum undir höfuð leggjast .að
byggja skóla til almer.nrar fræðslu
en þurfa síðan að rjúka í að
byggja marga samtímis. í þessu
efni sem öðrum er affærasælaú
a? svara kröfum eðlilegrar þróun
ar með jöfnum skrið.
Sem stendur munu vera starí-
andi 7 héraðsskólar á öllu landinu,
og getur hver þeirra aðeins tekið
á móti 35—40 nýjum netnendum
á ári. Það eru því í mesta lagi
250—300 nemendur, sem nám geta
hafið árlega í öllum héraðsskólun
um. Þetta er sorglega lág tala og
ber áhuga og skilningi stjórnvalda
um almenna alþýðumenntun ekki
allt of fagurt vitni.
Það getur þannig ekki orðið á-
greiningsefni, að þess er full þörf,
að nýr héraðsskóli — eða jafnvel
fleiri en einn — verði reistur hið
fyrsta.
Flutningsmenn þessarar tillögu
telja eðlilegt, að Reykhólar í Aust'
ur-Barðastrandarsýslu verði fyrir'
valinu sem skólasetur Þar hefur
verið haldið uppi unglingaskóla
nokkur undanfarin ár af mikluru
áhuga og fórnfýsi heimamanna, en
sú kennsla hefur nú fallið niður
vegna erfiðrar aðstöðu og brott
flutnings forgöngumannsins, Sig-
urðar Elíassonar tilraunastjóra.
Nokkur byggð er þegar komin á
Reykhólum? og bendir allt til þes?
að þar rísi á næstu árum kauptúo.
er byggi á landbúnaði og iðnaði.
Það var á sínum tíma vel ráðið,
er héraðsskólunum var yfirleitt
valinn staður, þar sem gnægð vav
jarðhita, og hann nýttur fyrir þess
ar stofnanir, bæði til upphitunar
húsakosts, til sundlauga og á ýms
an annan hátt. Hefur þetta þegar
sparað þjóðfélaginu ógrynni fjár-
Með tilliti til þessara náttúruauð
æfa var héraðskólunum að Laugar-
vatni, Laugum, Reykholti, Reykja
nesi og Reykjum í Hrútafirði val-
inn staður.
Svo sem kunnugt er búa Reyk-
hólar yfir mikluim auðæfum jarð-
hita, sem hingað til hafa ekki ver
ið hagnýtt sem skyldi. Meðal ann
ars með tilliti til þessa eru Reyk-
hólar valinn skólastaður. Þá
mundi skóli á Reykhóium vera
merkur liður i uppbyggingu stað
arins, en ýmis fyrirheit hafa að
undanförnu verið gefin af opin-
berri hálfu um eflingu byggðar að
Reykhólum, hinu forna og land-
kostaríka stórbýli og höfðings-
setri.
Margt fleira, sem óþarft er hér
að telja, mælir með því að almenn
ur æskulýðsskóli verð' reistur á
Reykhólum. og er það von flutn
ingsmanna, að málinu verði svo
vel tekið á háttvirtu Alþingi að
það fái afgreiðslu á þessu þingi,
svo að skólabygging geti hafizt
strax, er nauðsynlegum undirbún-
ingsframkvæmdum væri lokið.
T i M I N N, fimmtudaginn 12. marz 1964. —
6