Tíminn - 12.03.1964, Blaðsíða 14

33
„Talið þér af blöðum?*- spurði
hann.
Halifax lávarður kvað svo vera.
„Það er allt í lagi“, sagði Win-
ston. „En reynið aldrei að láta
áheyrendur halda að þér notið
þau ekki. Ef þér gerið það, verð-
ur úr því einn allsherjarskolla-
leikur, sem þér getið ekki annað
en tapað. Ef þéy, hins vegar látið
hvern mann sjá það, getið þér
látið þá bíða eins lengi og þér
viljið, þangað til þér hafið fundið
staðinn á blöðunum, og síðan
getið þér sett upp gleraugun til
að lesa af þeim.“
Smávegis erfiðleikar, sem Win-
ston á í með að bera fram „s“
virðist alloft gefa orðum hans rík-
ari áherzlu, en háir í engu sain-
ræðum hans við aðra. Hann talar
hægt og af gætni á þinginu og í
útvarp. í samræðum hans undir
borðum ræðir hann af meiri hraða,
en flýtir sér þó ekki um of, og
gerir stundum hlé á ræðu sinni
til að leggja frekari áherzlu á
orðin.
Yfirþyrmandi ákafi hans og ofsi
sló gestina stundum algerlega út
af laginu, og þá var það hlutverk
Clementine að Jægja hita sam-
ræðnanna.
Dag nokkurn kvað einhver við
borðið upp úr með, að ekkert
væri verra en styrjöld. Winston
reis að hálfu úr sæti sínu og þrum
aði: „Vansæmd er verri en styrj-
öld! Þrælahald er verra en styrj-
öld!“
Montgomery marskálkur hleypti
öðru sinni illu blóði í hann. Þeir
sátu saman að hádegisverði ein-
hvern tíma rétt fyrir stríðslok.
Marskálkurinn hafði haft á höfði
hina frægu alpahúfu sína og var
klæddur peysu sinni, jafnfrægri,
er hann sagði: „Nú, þegar þetta
er næstum allt búið, býst ég við
að þú farir að hafa það náðugt á
kvöldin.“
,,Á KVÖLDIN?" drundi í Win-
ston. Síðan bætti hann við mýkri
röddu: „Og þú ferð sennilega að
klæðast einkennisbúningi."
Við annað tilefni sagði ,,Monty“
við Winston: ,,Ég reyki ekki,
drekk ekki, og ligg ekki frameftir
í rúminu, og ég er vel hraustur.“
,,Nú!“, sagði Winston. „Tja, ég
drekk, ég reyki, og ég ligg fram-
eftir í rúminu — og ég er vel
hraustur!“
Winston og Clementine láta oft
í ljós fyrir allra augum hrifn-
ingu sína hvort á öðru, þegar þau
sitja við matborðið, og hánh bros-
ir við henni og hún horfir til hans
ljúflega. Þegar hann ræðir í hálf-
gerðum styttingi við fólk, sem hon ^
um leiðist vegna tilgangslauss j
kjaftæðis, leggur Clementine sig'
38
biturlega. Maggie eða Adrienne
eða Símon?
Það var ljós í forstofunni og
dagstofunni hjá Símoni og hann
hlaut að hafa heyrt í bílnum, þvi
að hann lauk upp dyrunum um
leið og Rorke nam staðar fyrir
utan húsið.
— Livvy! Símon kom í hend-
ingskasti niður tröppurnar. - Lög-
reglan kom hingað og sagði mér,
hvað hafði gerzt.
Rorke sagði:
— Drífðu hana inn og láttu
hana setjast niður. Hún er alveg
að niðurlotum komin.
— Ætlar þú ekki að koma inn!
sagði Símon óvingjarnlega, en
kurteis.
— Nei. Ég skil bílinn eftir hér
og fér og sæki bíl Livvyar.
— Hvers vegna? Hvar er hann?
— Þú getur sagt honum það,
sagði Rorke og lagði af stað.
Livvy stóð og horfði á eftir
hozium. Hún varð svo undarlega
kvíðin og bjargarlaus, þegar hún
sá hann hverfa.
— Svona Livvy, stattu ekki
þarna! Komdu nú inn! Símon var
gramur og óþolinmóður.
Hún hikaði andartak. Ilún leit
á hann og langaði mest til að
segja að húri vildi fara, heim.
— Eg . . byrjaði hún.
— Komdu nú, heyrirðu það.
Hann tók í hönd hennar og dró
hana með sér. Handtak hans var
fast, en hún varð vör við að hann
skalf. Hún átti ekki annarra kosta
völ en fylgjast með honum inn
í húsið.
17. KAFLI
Dagstofa Símonar var búin
gömlum ættarhúsgögnum, sem
Clive hafði hent, af því að hann
vildi allt nýtt og glansandi.
Símon lét Livvy setjast í djúpan
stól, smeygði púða við bakið og
sagði kuldalega:
— Hvar kemur Rorke inn í
enn frekar fram um að sinna gest-
inum með skilningi og þekkingu á
pérsónulðgum kjörum hans. Hún
gerði að vana sínúm að kynni sér
fyrirfram áhugamál gesta sinna.
Jafnvel þótt hún hefði ekki áhuga
á sömu málum, kynnti hún sér
þetta?
— Hann ók fram hjá verksmiðj
unni og sá mig,þegar ég kom hlaup
andi út miður mín af hræðslu.
Hann elti mig og stöðvaði mig
þar eð ég ók eins og drukkinn
maður.
— Svo að hann gerði það. Og
hvernig stóð á að hann var stadd-
ur þarna?
Hún sagði honum það og hall-
aði sér þreytulega aftur á bak í
stólinn.
— Og þú lézt hann hringja til
lögreglunnar, án þess að tala
við mig fyrst. Þú lézt hann fylgja
þér aftur til verksmiðjunnar, án
þess að láta mig vita!
— I-Iann var þar, Símon. Við
máttum engan tíma missa.
— Ilvers vegna ekki? spurði
hann kuldalega. - Sá, sem réðst j
á þig var hvort sem var á bak
og burt og það hefði ekki tafið |
ykkur um nema fimm mínútur j
að sækja mig. Fjárinn hafi það, |
Livvy, þetta er mál sem mér i
kemur við. . . þetta er MITT j
fyrirtæki.
Iíún opnaði augun og leit á ,
hann.
— Mér þykir leiðinlegt að þú j
skulir ekki geta komið því inn j
í hausinn á þér, að við höfðum !
engan tíma til að hugsa um þig. i
Það var ráðizt á mig uppi á þaki
verksmiðjunnar, Símon, heyrirðu I
það! Hún várð skrækróma af!
æsingi.
— Við urðum að ná í lögregl-
una samstundis, það var hið eina,'
sem við hugsuðum um.
— Allt í lagi, allt í lagi! En
hvað varstu að gera uppi á þak-
inu?
— Sagði lögreglan þér það
ekki?
— Jú, en ég vil heyra þína
eigin lýsingu á því. Ég skal gefa
þér konjaksglas meðan þú segir
frá.
þau að nokkru áður til að þókn-
ast gestum sínum.
Ilún hefði aldrei getað orðið
Winston svo góður félagi, ef hún
hefði ekki haft góðar gáfur til að
bera og ljóimandi persónuleika.
Hún er dásamleg húsfreyja, og
þó að hún sé sjálf ekki sem beztur
matargerðarsnillingui1, er hún
snjöll við að þjálfa góða kokka og
eldabuskur. í vingjarnlegu brosi
hennar felst vottur af kímni. í
samræðum er hún orðheppin ög
skemmtileg. í brosi hennar finn-
ur máður trarist og skilning, á
sama hátt og maður finnur hvatn-
ingu til dáða í orðum Winstons.
Þekking hennar er ótrúlega mikil,
hvort sem er á sviði stjórnmála
eða heimilishalds.
Við matborðið segir Winston
gjarnan frá ýmsu minnisstæðu, er
hefur hent hann á lífsleiðinni, og
Clementine er alltaf hinn bezti
áheyrandi og nýtur þess ætíð jafn-
mikið að heyra hann segja frá
einhverju skemmtilegu atviki.
Jafnvel þótt hún hafi heyrt sömu
söguna áður í einhvérju formi, þá
er auðséð, að skemmtilegar sögur
hans og frábær frásagnargáfa
hans veita henni alltaf jafnmikla
ánægju. Og það er vissulega ó-
gleymanlegt að hlusta á hann
segja frá einhverjum af óteljandi
ævintýrum sínum, á meðan hann
afhýðir epli sitt við matborðið.
Hann sagði nokkrum gestum
sínum söguria um tundurspillinn,
sem hafði varpað djúpsprengju,
en í stað þess að hitta fyrir kaf-
bát, sáu þeir sprek úr gömlu flaki
skjóta upp á yfirborðið.
„Og hvað haldið þið?“, sagði
hann að lokum. „Upp skauzt hurð,
þar sem á voru máláðir upphafs-
stafirnir mínir“'
í stað þess að safna saman í
Downingstreet 10, ráðherrum og
þeim, sem líklegir voru til þeirra
1 embætta í náinni framtíð, bauð
Winston til Chequers og Chart-
i well þeim mönnum, sem við
j stjórnarstörfin voru riðnir. Þann-
! ig náði Harold Macmillan nýju
marki á stjórnmálaferli sínum,
I þegaf honum var boðið ásamt eig-
, inkonu sinni til helgardvalar á
Chequers
Diefenbaker frá Kanada var um
og ó, þegar hann fór til kvöld-
verðar á heimíli Churchills. Hann
er alger bindindismaður.
„Það var ekki að því að spyrja“,
sagði hann frá eftir á, „þegar ég
| afþakkaði vínið og bað hana um
' óáferigan drykk með matnum,
byrjaði Winston að tauta og
nöldra um, að bannmennirnir
væru bölvuri Norður-Ameríku.
Ég mótmælti því, að ég væri
, bannmaður, og kvaðst aðeins vera
( bindindismaður.
, „Nújá“, sagði Winston. „Þáð er
i heldur skárra. Þér viljið þá aðeins
'sjálfrim yður iílt.“
Þótt gesturinn væri af háum
, stigum, gat setan við matarborð-
j ið orðið honum hin örðugasta, ef
| harin ekki féll i krámið hjá Win-
ston.
Eitt sinn hafði Clementine leitt
talið að minni háttar löstum í fari
manna. Winston sagði þá um
drykkjuskap: „Allt, sem ég hef
um þetta að segja, er, að ég hef
haft meira af áfenginu en áfengið
af mér. En við höfum öll and-
styggð á manni, sem verður
drukkinn „Um réykingar sagði
hánn: „Sr.mir segja, að ég reyki
of mikið Ég veit það ekki. Ef ég
hefði ekki reykt svona mikið,
kynni ég að hafa orðið geðvondur
í ótíma “
Og síðan hélt hann áfram hugs-
ahdi: „Lítum nánar á málið. Hver
veit nema sefandi áhrif tóbaks-
iris á viðkvæmt taugakerfi mitt
hafi gert mér kleift að varðveita
rósemi mína og stillingu, þegar ég
hef átt í einhverjum persónuleg-
um útistöðum eða við samninga-
borðið og enn fremur stytt mér
marga biðstundina? Hver veit,
hvort ég hefði orðið jafnljúflynd-
ur og jafnþægilegur í umgengni,
ef ég hefði á æskuárum snúið
baki við gyðjunni Nikotínu?
Mér dettur það í hug núna, að
ég kynni fullt eins að hafa orðið
fyrir ferlegri sprengju, sem sprakk
hundrað metrum fyrir framan
skotgröfina í Flanders, ef ég hefði
ekki snúið við til að sækja eld-
spýtustokkinn, sem ég gleymdi
þar.“
Clementir.e er sami diplómat-
inn, hvort sem hún er gestur ann-
arra eða heima hjá sjálfri sér. í
kvöldverðarboði nokkru, sem
henni var boðið til, ásamt Win-
ston, var auk annarra erlendur
maður af allháum stigum.
Að loknum snæðingi, kom hús-
freyjan til Clementine og trúði
henni fyrir því allvandræðaleg,
að þessi háttsetti útlendingur
hefði verið staðinn að því að
hnupla lítilli, en fágætri silfur-
skál. Hún var úr fornu setti og
ekki unnt að fá aðra hennar líka.
Hvað átti nún að gera?
Clementine hugsaði sig um and-
artaksstund, og síðan bar hún upp
við Winston í hálfum hljóðum.
Hún sagði honum, hvað komið
hefði fyrir, og stakk upp á ráði til
f SKUGGA ÓTTANS
KATHRINE TROY
Livvy horfði á hann, þegar
hann gekk að barskápnum og tók
fram glös. Jafnvel nú varð hann
að vera hinn kurteisi gestgjafi,
hugsaði hún. Hann hellti í glasið
og hún tók eftir að hönd hans
skalf.
— Nú, jæja? sagði hann og
rétti henni glasið. - Byrjaðu.
— Enn einu sinni neyddi hún
sig til að segja frá því, sem gerzt
hafði. Símon þurfti að vita hvert i
smáatriði og allan tímann horfði I
hann fast á hana þessum ljósu
augum, sem minntu ótrúlega á !
Clive. i
— Lögregluforinginn sagði mér
að þú hefðir hrasað um pokann.
Þú he|ðir gétað. . . i
— ímyndað mér, að éinhver I
greiddi mér höggið? botnaði hún !
setninguna. — Þú ert á þeirri
skoðun. Kannsld lögreglan Ííka. í
— Ég veit það ekki.
— Og ég geri ráð fyrir að ég j
hafi ímyndað mér bankið líka? ,
Eða kannski þú hafir spætur
þarna uppi.
— Livvy! Hann leit ofan í
glasið sitt. Ég skil bara ekki að
einhver skuli hafa verið þarna
og beðið þín. Hverjir vissu eigin-
lega að þú ætláðir til verk-
smiðjunnar um þetta leyti?
— Eins og ég tjáði lögreglunni,
vissu það aílir.
Hann sat þögull andartak.
— En viðkomandi hlaut þá að
léggja sig í gíftírléga áhættu.
Það var nátturlega alls ekki
öriiggt að, þú færir upp til að
athuga, af hverju höggin stöfuðu.
—Þá hefði eitthvað annað
verið reynt. Hún setti frá sér
gíasið og fól andlitið í höndum
sér.
— Fyrirgefðu Símon, en ég
þoli ekki fleiri orð um það, sem
gerðist ekki. Ég veit, að ég
ímyndaði mér þetta ekki, ég veit,
að þetta er ekki bara taugaþreyta
. . . ég var alein þar. . .
Og nú ætla ég að fara heim.
— En þú ert nýkomin!
— Ef ekki hefði verið sekkur
frá böggládeildinni þinni, hefði
ég heldur ekki vérið hér í kvöld!
Hann strauk órólegur yfir hárið.
— Ég veit ekki, hverju ég á
að trúa? Hvers vegna skyldi
einhver vilja ráða þig af dögum?
Hver mundi græða nokkuð a því?
— Sá sem drap Clive! Vegna
þess að ég afbar ekki tilhugsun-
ina um, hvað ég hafði gert,
ætlaði ég að frémja sjálfsmorð
og kasta mér út af þakinu á verk-
smiðjunni. Eða. . . Niður í huga
hennar sló óhugnanlegri hugsun.
Hún leit snöggt á Símon og
þagði.
— Eða hvað? spurði hann.
Hún hristi höfuðið.
— Ég veit það ekki. Ég get
ekki hugsað skýrt lengur. Hún
tók aftur glasið sitt og dreypti
á konjakkinu. Og þá flaug allt
í einu sú hugsun um huga hennar
Eða kannski sá sem réðst á mig
hafði gert það í eiginhagsmuna-
skyni. Hún varð að bíta á vörina
að segja þetta ekki upphátt, en
hún þorði ekki, vegna þess að
sá eini sem mundi njóta fjárhags-
lega góðs af því ef húh dæi var
Símon! Samkvæmt erfðaskrá Cliv-
es var Símon erfingi að hennar
hluta í fyrirtækinu dæi hún á
undan.
— Ég vil fara heim, sagði hún
eymdarlega. — Viltu fylgja mér?
Þú þarft þess raunar ekki, ég get
gengið ein þennan spöl.
Um leið hringdi síminn Livvy
stóð grafkyrr meðan Simon tók
tólið. Hún óskaði af öllu hjarta,
að Rorke hefði verið hérna stadd-
ur . . Rorke var svo dásamlegúr,
skilningsríkur og tillitssamur
Samt sem áður hefði hún fús
viljað skipta á öllri þessu og
hinum fáu orðurn: Eg elska þig
enn, Livvy!
Hún heyrði Símon segja í sím-
ann:
— HallójAdrienne! Já, Liwy
er hér. Hefurðu heyrt það?
Nú, já kom lögreglan til þín
líka. Ég skil . . Hann sneri sér að
Livvy . . . lögreglan hefur athug-
að það sem þú sagðir um benzín-
tankinn þinn að hann hefði verið
tæmdur . . Hvað segirðu svo að
þú álítur það? Það var Adrienne
sem hann talaði við. Já! já, það
er sjálfsagt þannig í pottinn búið.
Ég hef sjálfur oft verið viss um,að
ég hafi látið fylla hann, en hefur
síðan skjátlazt.
— Mér skjátlast ekki, sagði
Livvy þreytuléga.
— Allt í iagi, hann brosti róandi
til hennar. Svo talaði hann aftur
í símann.
— Livvy er viss um að hún
fyllti tankinn í morgun . . já,
T í M I N N, fimmtudaglnn 12. mart 1964. —
14