Tíminn - 21.10.1964, Blaðsíða 5

MIBVIKUDAGUR 21. október 1964
Otgefandi: FRAM3ÓKNARFLOKKURINN
Framkvœmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur, Bankastr 7. Afgreiðslusími 12323. Augl.sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. 4skriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Réttlausir unglingar
Björn Haraldsson í Austur-Görðum, birti nýlega í
Degi skörulega og rökfasta grein um unglingafræðslu
sveitanna. Björn sýnir þar fram á, að aðeins nokkur
hluti sveitaæskunnar nýtur nú þeirrar fræðslu, sem
lögboðin er- Enginn nýr héraðsskóli hefur bætzt við
seinustu 15 árin, en síðan hefur umsóknum um vist í
þeim stórfjölgað. Sumir héraðsskólarnir verða að
víkja helmingi fleiri umsækjendum frá sér en þeir
geta tekið á móti. Unglingar úr þeim héruðum, þar
þar sem ekki er skóli, mæta afgangi. Um aðstöðu
þessara unglinga segir Björn m.a.:
„Þeir eiga hvergi rétt til skólavistar. Þótt sótt sé
um skólavist á nokkrum skólum samtímis fyrir sama
ungling, getur árangurinn orðið alls staðar hinn sami,
neitun. Sumir eru á biðlista ár eftir ár. Það getur
hent,að þeir fái að lokum inngöngu, ef þeir hafa þol-
inmæði til að bíða nógu lengi, en þá eru þeir oft vegna
biðraðarinnar komnir í verulegt ósamræmi við bekkj-
arsystkini sín, hvað aldur og þroska snertir. Sumt af
þessum réttlausu unglingum er sent í gagnfræðaskóla
kaupstaðanna, yfirfyllta skóla. í þvi tilfelli, að hægt
sé að koma þessum unglingum í vist til fólks, sem vill
og getur gengið þeim í föður og móður stað, getur
þetta blessazt. En sé slíkt ekki fyrir hendi, þó hægt
sé að fá herbergi og fæði, er borin von um árangur
og afdrif 14 ára unglings í fjarlægum kaupstað, þótt
skráður sé nemandi í gagnfræðaskóla þar. Lögin frá
1946 um námsvist allra unglinga á íslandi eru lög um
mannréttindi- Þau eru sama eðlis og t.d. lögin um
almennan kosningarétt. Hið opinbera getur ekki hjá
því komizt, án vansæmdar, að framkvæma námsrétt
allra unglinga fremur en því, að gefa öllum atkvæðis-
bornum borgurum þjóðfélagsins aðstöðu til að neyta
atkvæðisréttar við almennar kosningar.
Það er hverju orði réttara, að hér þarf að hefjast
handa tafarlaust. Það stendur hins vegar í vegi bygg-
ingu nýrra héraðsskóla, að ætlazt er til að héruðin
taki á sig 3á hluta byggingarkostnaðar. Þetta er þeim
alveg ofvaxið. Ríkið hefur tekið við rekstri gömlu
héraðsskólanna og stendur straum af öllum kostnaði
þar. Það er eðlilegt, að nýir héraðsskólar verði byggðir
upp á þeim grundvelli, enda þokast þessi mál ekki
nægilega áfram, nema ríkið taki hér forustuna.
Það er blettur á íslenzku þjóðfélagi, að hundruð
unglinga skuli ekki geta notið þess náms, sem lög-
skilið er. Alþingi verður strax að hefjast handa um
að afmá þann blett.
Undirbúningur stóriðju
Framsóknarmenn hafa nú lagt fram í annað sinn
þá tillögu á Alþingi, að sjö manna nefnd, kjörin af
Alþingi, fylgist með undirbúningi þeirrar stóriðju.
sem er til athugunar að koma upp hér á landi.
Hér er um svo stórt mál að ræða, að það má ekki
gera að pólitísku máli með því að :áta eingöngu póli:
tíska fulltriia stjóinarflokkanna fjalla um það og
halda öliu vandlega leyndu fyrir stjórnarandstæðing-
um Þetta hafa þó verið vinnubrögð ríkisstjórnar-
innar hingað til. Þetta er ólíkt því, sem tíðkast
annars staðar, þar sem svipað er ástatt, t.d. í Noregi.
Þess ber að vænta, að hér verði ofstæki látið víkja og
að tillaga Framsóknarmanná nái fram að ganga.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Wilson þykir fara vel af stað
Skipun hans í ráðherraembæiti mælist yfirleitt vel fyrir.
EF MARKA má skrif brezku
sunnudagsblaðanna, er hinni
nýju stjórn Wilsons yfirleitt
vel tekið í Bretlandi. íhalds-
blöðin skrifa yfirleitt á þann
veg, að það sé rétt að gefa
henni tækifæri til að sýna sig
og vara því foringja íhalds-
manna við að reyna að steypa
henni of fljótt. Skrif blaðanna
benda til þess, að vegur Wil-
son hafi mjög aukizt við kosn-
ingasigurinn. Ýmsir blaða-
menn halda því fram, að sigur-
inn sé meira verk Wilsons en
flokksins. Það vekur vissa sam-
úð með Wilson, hve naumur
meirihluti hans er og að hann
þarf strax að glíma við stórt
vandamál, þar sem er vaxandi
verzlunarhalli Bretlands.
Flestir virðast spá því, að
stjórnin‘muni alltaf sitja í 1—2
ár áður en kemur til nýrra
kosninga. Frjátslyndi flokkur-
inn yill bersýnilega komast
hjá kosningum að sinni. —
íhaldsblöðin telja, að íhalds-
flokkurinn þurfi að styrkja for
ustu sína áður en gengið er til
nýrra kosninga. Þau gefa til
kynna, að Home muni ekki
reynast nógu tiaustur foringi,
þótt hann hafi stoppið öllu bet-
ur frá kosningunum en búizt
var við um skeið. Flokkurinn
þurfi forustumann, sem meiri
eining sé um í flok'knum. —
Maudling vlrðist nú hafa einna
bezta aðstöðu sem líklegur eft-
irmaður Home.
Blöðin ræða mjög um, hvern
ig Wilson muni haga vinnu-
brögðum sínutn. Líklegt þykir,
að hann muni haga henni á
þann veg, að hún leiði ekki til
mikilla árekstra við Frjáls-
lynda flokkinn. Að ýmsu leyti
fara líka stefnur flokkanna
saman. Þó er þjóðnýting stór-
iðnaðarins undantekning. Víst
þykir, að Wilson telji sig skuld
bundinn til þess að reyna að
koma því máli fram og það
sem fyrst. Hins vegar er talið
óvíst hvort hann geri það að
fráfararatriði, ef honum mis-
tekst það.
Yfirleitt virðist álitið, að
Wilson muni reynast einheitt-
ur stjórnandi og hann muni
BOWDEN
leggja kapp á að reyna að
eyða þeim efasemdum, að
Verkamannaflokkurinn sé ekki
fær um að stjórna.
MIKIL athygli hefur beinzt
að því, hvernig Wilson hefur
FRANK COUSINS
GARDINER
skipað ráðuneyti sitt. Yfirleitt
þykir honum iiafa tekist vel í
þeim efnum. Einna mesta at-
hygli hefur það vakið, að hann
hefur falið einum róttækasta
verkalýðsleiðtoga Bretlands,
Frank Cousins, að stjórna hinu
nýja tækni- og vísindamála-
ráðuneyti, sem hann hefur sett
á fót og á að annast þann þátt
stjórnarstefnunnar, sem Wil-
son leggur mesta áherzlu á. —
Wilson hefur í sambandi við
þessa mannaskipun og reyndar
fleiri, fylgt þeirri reglu Chur-
chills, að skipa ekki sérfræðing
til að stjórna sérfræðilegu
ráðuneyti, heldur mann, sem
sé reyndur sem stjórnandi. —
Annars hefur Cousins sýnt
tæknimálunum mikinn áhuga,
og býr orðið yfir mikilli þekk-
ingu varðandi þau.
Flestir af ráðherrum Wil-
sons eru milli fimmtugs og sex
tugs. Þetta stafar af því m. a.,
að flokkurinn hefur verið ut-
an stjórnar í 13 ár. Wilson vill
gefa þeim mönnum. sem bezt
hafa staðið sig í stjórnarand-
stöðunni, tækifæri til að reyna
sig. Hins vegar fá yngri menn
embætti aðstoðarráðherra og
fá síðar tækifæri til að hækka
Framhald á 3. síðu