Tíminn - 04.02.1965, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 4. febrúar 1965
TfMINN
90
um á hné sér og horfði beint fram fyrir sig. Dómararnir
hiðu eftir því, að ég byrjaði ræðuna. Fyrst í stað var ég
skelfingu lostinn. Hver einasti maður í salnum horfði á mig
og ég sá andlitin eins og í þoku. Svo heyrði ég mína eigin
rödd eins og úr f jarska:
— Háttvirtu herrar, dómarar þessa heiðraða réttar. Upp-
reisnin sem ég er sakaður um, er svo alvarlegur glæpur,
að hann hlýtur að vekja viðbjóð allra, og sá, sem er sak-
aður um að hafa drýgt hann, má virðast hafa drýgt ófyrir-
gefanlega synd.
Ég er svo óhamingjusamur að standa hér fyrir dómstóli,
ákærður um þennan hræðilega glæp. Mér er það ljóst, að
líkurnar eru á móti mér, en það eru líka aðeins líkurnar,
og ég lýsi því yfir fyrir þessum rétti, að ég er saklaus af
þessum glæp.
Þegar ég var kominn af stað, náði ég aftur valdi a mér.
Ég mundi eftir ráði herra Graham og las hægt og með
áherzlum. Ég skýrði frá samtali mínu og Christians nótt-
ina áður en uppreisnin var gerð, og sýndi fram á, að við
hefðum ekki rætt um uppreisnina. Því næst skýrði ég frá
því, þegar skipið hefði verið tekið, og hver afstaða mín
hefði verið. Ég skýrði frá samtali mínu pg herra Purchells
og Nelsons, sem báðir höfðu vitað, að ég ætlaði að fara í
bátinn. Ég sagði frá því, að ég hefði farið undir þiljur
ásamt Nelson, til þess að sækja fötin mín, áður en ég færi
í skipsbátinn, ennfremur minntist ég á það, að mér hafði
flogið í hug, hvort ekki væri hægt að ná skipinu aftur. Ég
skýrði frá því, að við Morrison hefðum báðir staðið vopn-
aðir kylfum og beðið færis að ráðast á Thompson, og
hvernig þetta tækifæri hefði gengið okkur úr greipum, og
að lokum hefðum við Morrison hlaupið upp á þiljur, en
séð þá, að við vorum orðnir of seinir.
— Herrar mínir, sagði ég að lokum. — Það er hræði-
lega óheppilegt, að þeir þrír menn skuli nú vera dauðir,
sem hefðu getað sannað það, að ég segi satt. John Norton.
bátsstjóri vissi um þá ákvörðun Christians, að fara frá skip
inu nóttina áður en uppreisnin varð. Hann smíðaði litla
flekann handa Christian. En Norton er ekki á lífi. Herra
Nelson dó í Batavia — og Robert Tinkler, sem heyrði allt
samtal mitt og Christians, hefur farizt ásamt skipi sínu.
Ég skil það, að örlögin hafa verið mér glettin. Og þar
sem mig vantar þessi þrjú vitni, get ég einungis beðið ykk-
ur að trúa mér. Mér er það jafnmikils virði og lífið sjálft,
að ekki falli blettur á nafn mitt. Ég bið ykkur að minnast
þess, að mig vantar þau vitni, sem áreiðanlega hefðu getað
sannað sakleysi mitt.
Svo fel ég mig náð hins heiðraða réttar.
Mér var ómögulegt að mynda mér skoðun á því, hver
áhrif varnarræðan mín hafði haft á dómarana. Hood lá-
varður studdi hönd undir kinn og hlustaði á mig alvarleg-
ur af mikilli athygli. Ég leit í flýti á hina. Sumir þeirra
skrifuðu hjá sér athugasemdir, skipstjóri nokkur, langleit-
ur og fölur í andliti, sat og horfði i gaupnir sér. Það var
hægt að láta sér detta í hug, að hann svæfi. Ég hafði áður
veitt honum athygli. Hann hafði alltaf setið í sömu stelling-
um og látið sem hann tæki ekki eftir neinu. Hann kom
föngunum oft á óvart með spurningum sinum. Og ekkert
atriði lét hann fara fram hjá sér, hversu ómerkilegt, sem
það virtist vera. Hann bar fram spurningar sínar, án þess
að líta upp.
Annar dómari, sem ég var mjög hræddur við, sat vinstra
megin við Hood lávarð, fjarst honum, næstur vitnastúk-
unni. Klukkutíma eftir klukkutíma sat hann hreyfingar-
laus, ejns og hann væri höggvinn í marmara. Þegar hann
var búinn að koma sér fvrir í sæti sínu við borðið, voru
það aðeins augun, sem fengu að hreyfast. Augnaráð hans
var kvikt og snöggt, eins og sverðstungur. Þegar ég hafði
lokið frásögn minni, horfði hann á mig andartak. Og þó
að hann liti á mig aðeins andartak, fór hrollur um mig.
Ég minntist þess, sem Hamilton iæknir hafði sagt við mig:
Þetta er saga, sem maður gæti búizt við, að gáfað liðs-
foringjaefni byggt til, til þess að sleppa við hegningu.
Eftir svip dómaranna að dæma, virtust mér allir dómar-
GEORGES SIMENON
8
sannfærður um, að ég sitji um
líf hans. Stundum skiptir hann
um glösin okkar, þegar við erum
að borða án þess að fela það.
Horfir jafnvel á mig spotzkur í
bragði. Hann snertir ekki á matn
um fyrr en ég hef tekið fyrsta
munnbitann. Stundum hef ég kom
ið að honum þar sem hann er að
róta í eldhússkápunum.
— Ég veit ekki, hvað dr. Stein-
er hefur sagt við hann . . .
— Fóruð þér með honum til
dr. Steiner?
— Nei. Xavier sagði mér, að
hann hefði farið þangað. Af hans
hálfu var það líka eins konar ögr-
un. Hann sagði við mig:
— Ég veit, að þú ert að reyna
að sannfæra mig um það, að ég
sé geðveikur. Þú gerir það mjög
kænlega, smám saman, notar þín-
ar eigin aðferðir. En nú skulum
við sjá hvað sérfræðingur hefur
til málanna að leggja.
— Sagði hann yður frá árangr-
inum af geðrannsókninni?
— Hann sagði ekki neitt, en
síðan — það er am bað bil mán-
uður síðan — þá hefu>' hann horff
á mig með lítilsvirðandi hæðnis-
svip. Ég veit ekki, hvort þér skilj
ið hvað ég er að fara. Eins og
maður sem býr yfir leyndarmáii
og iðar í skinninu af kæti. Hann
sleppir mér varla úr augsýn. Hann
fylgir mér eftir með augunum.
Mér finnst hann sífellt hugsa:
, — alit í lagi, stúlkutetur.
Farðu þínu fram. Þú nærð ekki
takmarki þínu, því ég veit bet-
ur. .
— Og í morgun veittuð þér hon-
um eftirför, sagði Maigret, eruð
þér vön að njósna um hann?
— Ekki daglega því ég þarf
auðvitað að stunda mína vinnu.
Venjulega förum við saman frá
Avenue de Chatillon klukkan hálf
níu og tökum sama vagninn til
Rue des Pyramides. Svo fer ég
í búðina í Rue Saint-Honoré en
hann heldur áfram til Louvre. En
eins og ég hef sagt yður, þá hef-
ur nafn yðar oft verið nefnt okk-
ar á milli í seinni tíð. Og fyrir
tveim dögum sagði hann ógn-
andi röddu:
— Hvað sem þú gerir og hversu
kænlega sem þú ferð að, þá er
alltaf einn, sem veit.“
Hún bætti við:
— Ég skildi að það voruð þér,
sem hann átti við. í gær veitti
ég honum eftirför til Louvre og
beið við starfsmannadyrnar tii að
ganga úr skugga um, að hann
færi ekki '* ''F'ur. og í morgun
ék ég sama leik. . .
— Og b' igdust með hon-
um hingað?
Hún játti því án þess að blikna
og laut fram til að drepa í síga-
rettunni í öskubakkanum.
— Ég hef reynt að segja yður,
hvernig allt er í pottinn búið. Nú
er ég reiðubúin að svara spurn-
ingum yðar.
Það voru aðeins hendurnar —
hún spennti greipar um krókó-
dílaskinntöskuna — sem komu
upp um taugaóstyrk hennar.
Þriðji kafli.
Systirin frá-Ameríku.
Um morguninn hafði hann ver-
ið annars hugar og allt að því
fráhrindandi í viðmóti við sér-
fræðinginn í rafmagnslestunum,
það hafði verið einskonar ósjálf-
rátt áhugaleysi, sem var fremur í
ætt við sljóleika, nánast eins og
að ganga í svefni. Það höfðu ekki
skapazt nein tengsl á milli þeirra,
eða réttara sagt ekki fyrr en um
seinan.
En þar sem hann sat gegnt frú
Marton beitti hann hinu sjálfráða
og áunna áhugaleysi sínu sem
gafst honum svo oft vel í starfi
sínu, hann hafði gert sér upp
þetta áhugaleysi á fyrstu starfs-
árunum, þegar hann enn hafði
ekki yfirbugað feimnina. Tilgang-
ur hans var sá að rugla þann
í ríminu, sem hann var hættur
að taka eftir.
Svo virtist, sem hún léti sig
það engu skipta og hún leit á
hann eins og barn, sem virðir
fyrir sér stóran skógarbjörn, sem
ekki skýtur þvi skelk í bringu
en þó er allur varinn góður.
Hún hafði haft orðið frá því
hún kom inn og klykkti út með
þessum orðum, sem sárasjaldan
heyrðust í skrifstofu Maigrets:
— Nú bíð ég aðeins eftir yðar
spurningum. . .
Hann fór sér að engu óðslega
en tróð í pípuna í makindum.
Svo sagði hann allt í einu:
— Hversvegna komuð þér eig-
inlega til að segja mér allt þetta?
Og þar sló hann hana út af
laginu. Hún hóf máls:
— Já, en . ..
Hún pírði augun eins og hún
væri nærsýn og vafðist tunga um
tönn.
Svo hélt hann áfram í sama
tón og embættismaður, sem ein-
ungis vill gera skyldu sína en
hefur að öðru leyti engan áhuga
á málinu:
— Viljið þér, að maðurinn yð-
ar verði settur á hæli?
Nú roðnaði hún af vonzku, aug
un skutu gneistum og hún svar-
aði:
— Ég held ég hafi ekki látið
nein orð falla í þá átt.
Henni hafði orðið svo mjög
um þetta, að hún sýndi á sér
farasnið.
— Ég bið yður. . . takið þessu
með ró. Ég fæ ekki séð hvers-
vegna ofur eðlileg spurning af
þessu tagi kemur yður úr jafn-
vægi. Er það ekki í stuttu máli
það, sem þér komuð til að segja?
Gleymið ekki að þetta er bæki-
stöð glæpalögreglunnar, sem fæst
við glæpi og lög í fyrsta lagi
sögðuð þér mér að maðurinn yð-
ar um margra ára skeið hafi
þjáðst af ofsóknaræði. . .
— Ég sagði. . .
— Þér sögðuð ofsóknaræði. Og
hátterni hans vakti með yður ugg
og ótta, svo að þér ráðlögðuð hon-
um að leita geðlæknis. ..
_____________________________n
— Ég ráðlagði honum. . .
— Við skulum segja, að þér
hafið ráðlagt honum að spyrja
geðlækni ráða. Bjuggust þér við
að hann yrði settur á hæli?
— Ég bjóst við, að hann mundi
meðhöndla hann.
— Gott. Það gerði hann líka.
— Um það veit ég ekkert.
— Þér hafið farið á fund dr.
Steiners og hann skaut sér bak
við þagnarskyldu sína.
Hún starði á hann og hver
taug virtist þanin, hún bjó sig
undir næstu lotu.
— Hefur maður yðar tekið
nokkur lyf síðan hann var hjá
lækninum?
— Ekki svo ég vili.
— Hefur hátterni hans breytzt?
— Hann virðist jafn þunglynd-
ur.
— Þunglyndur, en ekki æstur?
— Ég veit ekki. Ég veit ekki,
hvað þér eruð að fara.
— Hvað óttist þér?
í þetta sinn þagði hún meðan
hún hugleiddi hvað fólst í spurn
ingunni.
— Eigið þér við hvort ég ótt-
ist manninn minn?
— Já.
— Ég er hrædd vegna hans, en
sjálfan hann óttast ég ekki.
— Hversvegna?
— Því ég get varið mig, 'hvað
sem í skerst.
— Nú skulum við snúa okkur
að því sem ég minntist á í upp-
hafi máls míns. Hversvegna eruð
þér hingað komin?
— Vegna þeSs að hann kom til
yðar í morgun.
— Vissuð þér, hvað hann ætl-
aði að segja mér?
— Hefði ég vitað það, þá. . .
Hún beit á vörina. Ætlaði hún
ekki að halda áfram:
. . . þá hefði ég ekki þurft
að ómaka mig hingað.
Maigret fékk ekki tóm til að
hugsa málið því nú hringdi sím-
inn.
—Halló, þetta er Janvier. . .
ég er inni á næstu skrifstofu. . .
ég fékk að vita hver er hjá þér
og vil helzt ekki sýna mig. . .
Ég vildi gjarnan tala við yður
andartak. . .
— Ég kem. . .
Hann reis á fætur og bað hann
afsaka sig.
— Leyfist mér? Það er ' áríð-
andi mál, sem ég hef með hönd-
um, Tekur enga stund.
Inni á varðstofunni sagði hann
við Lucas:
— Verið hér úti á gangi og
! ef hún reynir að stinga af, þá
hindrið hana.
Hann hafði lokað millihurð-
inni á eftir sér. Torrence hafði
látið sækja öl og ósjálfrátt drakk
Maigret það með mikilli velþókn-
un.
— Nokkuð nýtt?
— Ég fór á staðinn. Þér þekk-
ið Avenue de Chatillon. Það
mætti halda að þetta væri sveita-
þorp. Númer 17 þar sem þau búa
er nýlegt hús úr gulum múrsteini,
flestir leigjendurnir eru verzlun-
arfólk og skrifstofumenn.
— Það virðist vera bamafólk
á öllum hæðum.
— Martons-hjónin búa ekki í
sjálfu húsinu. Þarna hefur áður
staðið höll sem búið er að rífa
en hallargarðurinn stendur enn,
og hinum megin við hann tveggja
hæða hús.
— Utan á húsinu er stigi, sem
gengur upp á efri hæðina, þar
eru tvö herbergi og geymsla.
— Nú eru átján ár síðan XavL
er Marton sem þá var ókvæntur
leigði þessa íbúð, neðri hæðin
var þá trésmíðastofa og forhlið-
in er tómir gluggar.
— Svo hvarf smiðurinn á brott.
Marton leigði neðri hæðina og
innréttaði þar anzi gott herbergi,
sem er hvorttveggja í senn, vinnu-
stofa og dagstofa.
— í heild er þetta notaleg og
falleg íbúð. Hún líkist ekki öðr-
um heimilum. Ég stakk fyrst upp