Vísir - 28.09.1956, Blaðsíða 4

vtsra
Föstudagirm 28. september. 19'5@
Frá síðasía ísleiidingadegi í Gimli
i
Það var margoft búið að lýsa
jnattadórum Islendingadaganna,
framgangi þeirra og útgángi, og
skal þar engu við bæta. En það
er bara önnur hliðin — sú, *er
að þeim snýr.
Hin hliðin eru olbogabörn
farartækja og ferðalags, er lika
langar til að heyrá og sjá. Og
fyrir þau er auglýst, tveim vik-
um fyrir fyllingu. tímans, þessi
allra centa-meinabót: Speciál
arrangement, Speciál Bus, Spe-
cial Fare, Special Time, Special
Street corner, Special Return ög
— Limited seats!”
Og hú kémur saga, „er skeði
í fýrra, er skeði i ár og skeðúr
svo líklega áð ári.”
Ég hef um mörg undarifarin
ár sótt þetta landa-mót, en
fyrri ára Busa-reynsla hefir
kennt mér, að kjósa járnbraut-
arléstina til þessa ferðalags; en
liún fer heimleiðis. snemma að
kvéldi, — svo smemma, að- úti
lokað ei’, að taka þátt í nokkurri
skemmtan, er fram fer að
kveldinu, s. s. lokasöng, skugga-
mýhdum og dansi. f þetta sinn
átti Dr. L. A. Sigúrdson að sýna
myndir af íslendingadögum frá
1944 -—1955, að báðum árum
meðtöldum. Langaði mig að sjá
myndir þessar og tók því íár
með þessu Special-neyðar úr
ræði. — Keypti „Special” far-
miða tíu dögum áður en lagt
var af stað, því sætin voru svo
takmörkuð.
Það er upphaf sögunnar, áð
ég er kominn á tiltekna hornið
fimmtán mínútum fyrir réttan
tíma, og voru þar um tiu fyrir.
Þar er svo beðið um hálftíma,
en þá kemur sá „Sþecial"-
séraði svo pakkaður, að líkast
vár, innað horfa, sem ofan í
Sigluíjarðar síldartunnu, nema
hér var pressaður haus við haus
og sporðar krosslagðir, og sætin
svo „limited", að allir voru á
bólakafi í kássunni. Þarna stóð-
um við, þessir gustukastranda-
glópar, með loforðin í lúkunum
í tveggja-dollara-nafnlausri-far-
miða-útgáfu frá fyrri árum, og
áttum engan að, nema þennan
úttroðna forngrip, er sýndist
dragast áfram meira af vilja
en mætti. Busa-paddi var hor-
tugur, en kurteis, og bar enga
ábyrgð á néinu o.g engu ráðandi.
Samt, eftir nokkrar vangaveltur,
ákvað hann best að troða meiru
ínn í þetta forngripasafn, og ef
við vildum standa, en meinti,
auðvitað, að hangá, norour i bæ,
einhverju horni, er hann
nefndi, væri það bezt, þar biði
annað Bus, er einnig færi til
Gimli. Ég var trúarveill á þetta
fyrh’iieit, af fýrri reynslii, á orð
þessara ‘ábyrgöarlausu paníílá,
en nú átti ég aðeins um tvennt
að veijá: fara hvergi éða’ tkká
hoðínu. Ég tók því -böðinú óg
steypti mér inn: i þettá Busa-
fyllirí. Leiðin gat ekki verið
löng, en nógu lönþ '1:11 þéss, áö
sýna rriér ög öðrúm labbálaitum
í tvo heima, og er á fýrir’iiéitna'
hornið kom, var svo áf mér
dregið, að ég treystist eigi. að
brölta úr stað. VarS útkoman
sú, að þeir hraustustu ruddust
yfir okkur og út, hinir húktu,
saman böglaðir, óg hréyfðust
hvað umboðsmenri H-náppa-
En í þessu síldarhlaupi losnaði
sæti, ef sæti má kalla, í miðjum
gangi, ef gang má nefna, svona
á að gizka 6x6 á lengd og breidd,
og í þetta hálmstrá náði ég og
hékk á því, upp á líf og dauða,
til leiðarenda. Þetta lausnarílát
reyndist ekld víðfeðmara en það,
að þégar búið var að hnoða í
þáð, urðu fimm eftir í okkar
safni, er stóðu allavega upp á
endann til Gimli. Og sú lilla
hvíld, er þessir píslarvottar nutu,
var áður á herðum okkar, er á
rassinum toldum, og tylia hæl-
um á tær okkar, er þá skorti
þrótt til að hanga í lausu lofti.
— Þannig útleikin komum við á
fyrirheitna reitinn.
En raunirnar okltar og and-
streymi var eigi á enda við land-
tökuna, og kem ég að því síðar;
en áður en ég skýri frá hvernig
við Busa-busar vorum hraktir
nauðugir, með harðri hendi, úr
trjágarðinum á Gimli, af Busa-
Bosum, vil ég nefna fátt af því
hiarga, er ég sá og heyrði.
Allt virtist vera í hátíðahug
:— bærinn og fólkið, en þó sér-
staklega veðrið, er var allan
daginn það yndislegasta er ósk-
ast gat. Bar mikið á hug þess-
urn á „restaurants", og „Beér
parlor", en minna út á við.
Flögg blöktu hér og þar, flest
eða öll enslí, og nokkrar stengur
stóOu auðar, en „little bit of
Iceland" var sárafátt á ferð.
Ég var stirður og hægfara
og kom ekki inn í garðinn fyrr
en Fjallkonan var sézt á hæsta
trón og gat því ekki sagt hvern-
ig hún klifraði þarna upp éða
hverjh: báru hana til sætis, —
en þarna sat hún Úpp-púntúð í
fínasta skrúða síns föðúrlahds,
sem Hörgabrúður til beggja
handa og með hirðina út-í-frá.
Og hátioin hófst frieð' upprisu
frúaiinnar, er var há og tígu-
!eg, bar sig fallega og flutti
ávarp sitt teprulaúst og með
þægilegum hljómföllúm og
skörúngsskaþ. I fáuin orðuni:
eins pg drottningaf eiga að vérá
í sjón og framkomu — sómi
þégnanná!
Skemmtiskráin var fjölbreytt
mjög, samanstóð af lúðraþyt,
ræðum og Ijóðí, söng og undir-
■spili og —t. God Save the Queen
með trumbuslætti og horna-
blæstri. —- Allt fór þetta ffam
með mestu reglu og myndar-
skap, hvert atriði á réttum tíma
og þægilega langt; ræðufnar
fræðandi og vel fluttar, söng-
urinn ágætur og- undifspilið
hrífandi, hljómsveitin setti fjör
-og þrótt í daufa limi og færðf
Iíf í mannskapinn. — Fyrir allt
þetta og mart fleira, veðríð:
líka — á nefndin innilegar
þákkir skilið, er hefir lagt sig
í framkróka og bakað sér fyrir-
höfn, við áð velja allt það bezta
er völ, var á og sumt langt að
sótt. Já, allt nema — þið yitið
hvað ég meina. .
1 þetta sinn rann arður há-
tíðarinnar í Betel-sjóðinn, Og í
sambandi við þá hugsjón- voru
rnérki seld á staðnum — hnapp-
ur með áletruðu nafni stofn-
unarinnar. Málefnið er gott og
nauðsynlegt og þörfin mikil,
og vel til fallið að velja þessa
aðferð til styrktar þessu mann-
úðarfyfirtæki, en óskandi hefði
véri.ð, að hnappur þessi heíoi
verið meira minjamerki, en
það var hann ekki ■—- bara
nafnið. eitt. En eftirtekt vakti
nefndar voru ötulir sölumenn
— óðu í gegnum fylkingar þús-
undanna og hnöppuðu á báðar
hendur.
Menn korna saman á Islend-
ingádögum til að njóta sam-
eiginlegra erfða, eða svo hef ég
lesið. Á þessari hátíð, og hinum,
líka, fanrist mér hinrt sarrieigin-
legi árfur verá — masið, er
stundum gengur óhófi næst.
T.d. í ár, var suðan svo mikil,
meðann á ræðunum stóð, að
ekkert heyrðist til ræðumánna
nema í hæstu gusunum, og lá
þeim þó hátt föniur, og þar
ofan í kauþið var hijóða-gellir
siienntur upp í háaloft, en
ekkert dugði. Sannaðist þár það
sem Káin kvað fórðum:
—„Þegar aðrir þenja kjaft, —■
þá vil ég tala -líká."
Eítir ræðumar, er voru tvær,
— ein og kvart á íslenzku og
tre-lcvart á ensku — varð mér
litið I fjallkonu-átt. Sé ég þá
hvar Steini kemur með madd-
ömuna á handleggnum, hirð-
meyjár á hælum sér og liirðina
alla í eftirdragi. Var það fðgur
sjón og glæsileg! En hvernig
Steirii krækti í frúria, er rriér
hulið. Samt er þetta ehgin iný
bólá fyrir harin. Steihi- gerif
þetta í sama mund á Iiverju
ári, annaðhvort viljandi éða
óviljandi, með valdi eða í um-
boði annars legáta, er völöin
hefir í það sinn. Fef honum
þefta prýðilega úr hendi, enda
þaulþjálfaður frúar-marserandi
á öllum tyllidögum. — En
ófyrirgefandi er sá traSsáskap-
ur stjórhar og ræðismanna, að
vera ekki búriír að sæma hann
krossi —- hann, sem hefír fleiri
„löndúr leitt" en nokkur annar
íslendingur.
Nú tók áð líða að myrkra^
verkum: sól að lækka, lúðrar
útblá'snir, aftán-í-söngui’ þagrr-
aðúr, drottningin horfin, Snorri
einhvers staðar, skyrið uppgeng
ið, hnapparnir útseldir, stjórn-
arnefndin komin á ringlulreið,
konur að dragast i dilka, karlar
að stíga i vængiinn og — Dokt-
orinn kominn á vettvang rrieð
áhöld sín og byssu, reiðubúinn
að „fíra af“, er myrkrið næði
völdum.
I þessu ljósaskipta-ástandi.
valdi ég mér sjónarhól, er blasti
við tjaldi og myndum, er nú
voru að skýi'ast og forvitni min.
að vaxa. En í þeim ósköpum
kom einn, á tánum, af sampín-
ingum mínum um morguninn,
og hvíslaði í eyra mér: „Veiztu,
að Busið fer klukkan tíu?
Flýttu þér, það eru bara tíu
mínutur þangað til!" Mér varð
svö hvei'ft við þessa fregn, að
ég slitnaði upp með rótum og-
fauk í áttina til Busa-pappa, er
stóð blíspertur við skelli-réið
sína, og spyr hvenær hann fari
til Winnipeg? „Stráx", ansáði
hanri. „Það var auglýst klukkan
ellefu", sagði ég“. „Kemur mér
ekkert við. Minn tími er tíu!"
sagði hann og snax'aðist inn í
embættið og settist í íákisstól-
inn. Tók ég þá eftir því, að
ílátið var meira en hálf-fullt af
samstæðingum mínum frá því
um morguninn, og skreið ég þ'á
innbyrðis, settist, lokaði augun-
um og hugsaði ljótt. Ég fann
að einhver settist við hlið méi',
bölvandi hátt og karlmannlega.
Frh. á 9. s.
Nokkx’ir verkamenn óskast strax í byggingavinnu.
GOÐI H.F.
Laugavegi 10, sími 80003.
Olftg:
Tvær dugfegar stúlkur
óskast til eldhússtarfa að Arnarholti strax. — Hátt kaup.
Uppl. í Ráðningarslcrifstofu Reykjavíkurbæjar.
var aðeins litið brot af öllu því
sem var að gerasí með allrx
ströndinni. Enginn sem sá þessa
mikilfenglegu prófæfingu, gat
efazt um að l’yrirtækið hlyti að
heppnast, þegar til alvörunnar
kæmi.
Einni venju hershöfðingjans
veitti ég sérstaklega atliygli —
þeim vana að snúast skyndilega
á hæli og einblíng hinum bláu
augum sínum á einhvern.
Ég var einmitt að hugsa um
hve óþægilegt þetta hlaut að
vera fyrir þann, sem yrði fyrir
þessu, þegar Monty allt í einu
meðan liann var í samræðum
við eir.n herforingjann, leit við
og beindi augum sínum á mig.
Þetta var fyrsta mei'ki, sem ég
sá, um að hann vissi um mig.
Án þess að depla auga starði
ég á hann aftur pg lét mér
hvergi bregða. Og þegar harin
gekk í burt frá mér, vonaðist
ég til að hafa staðist prófraun-
ina.
Samkvæmt fyrirskipun, mætti
ég aftur i hermálaráðuneytinu
daginn eftir. Lester herforingi
beið mín þar.
„Jæja, hvei'nig líður yður?”
spurði hann. „Haldið þér að þér
getið tekið að yður hlutverkið?"
Ég svaraði að ég væri nokkurn
veginn viss um það, að því er
snerti líkamlega eiginleika og
fi'amkomu, en að ég væri í
nokkrum vafa um málróm
minn; ég hefði ekki verið nógu
nærri til að heyra málfærissér-
kenni Montys.
„Setjið það ekki fyrir yður,"
sagði hann. „Eg ætla að koma í
kring persónulegu viðtaii ykkar
á milli."
Morguninn eftir fékk ég skip-
un um að mæta næsta dag, 9.
maí, kl. 4,30 e. h., og vera
búinn undir viku fjai’veru. Hers-
höfðinginn ætlaði i ferðalag til
Skotlands; ég átti að fara þang-
að líka til frekari undirbúnings
undir hlutverk mitt.
Þegar til Skotlands kom,
fylgdist ég með hershöfðingj-
anum á gönguferðum hans og
mætti honum að síðustu í einka-
klefa hans í járnbrautarlest
einni. Montgomery sat við borð
sitt og las. Klefinn var þægilega
búinn húsgögnum, en laus við
skraut, og ég tók eítir tveim
eða þrem eintökum af tímarit-
um með mynd hans á kápunni.
Þegar ég gekk inn, leit Monty
upp og brosti.
Ef ég leit á hánn og virti
fyrir mér, fann ég fagnaðar—
og öryggistilfinningu með sjálí-
um mér, mér fannst eins og
ég stæði andspænis eldri útgáfu
af mér sjálfum. Allt sem þurfti
að gei’a, var að breikka á mér
yfii’skeggið, gei’a hárið á mér
dálítið hvítleitara — og ég var
lifandi eftirmynd hans. ■—
Eini mismunurinn voru aug-
un. Eg er móeygður, en
augu hershöfðingjans eru hins-
vegar hin hvössustu biá augu,
sem ég hef nokkurtíma séð.
Þegar við vorum búnir að
heilsast með handabandi, vísaði
hann mér til sætis og spurði
svo: „Jæja, James, hvernig lizt
yður á þetta hlutverk.”
Ég svaraði, að ég væri fús
að reyna xnig í hlutvei'ldnu.
„Ágætt.” sagði, hann. Svo^
brosti hann aftur. Þér takist á
hendur ábyrðarmikið hlutverk.
En mér skilst að þér séuð
l leikari.”
i „Það er rétt, herra. Ég hef:
1 verið á leiksviðinu að heita má.
I
alla mína ævi.”
„Það hlýtur að vera leiðinni-
legt starf, að leika sama hlut
verkið kvöld eftir kvöld,” sagði
hann með sínum hnittilega mál-
rómi, sem hlutverk mitt útheimti
að mér tækist að stæla.
„Við líturn ekki þaniiig á
málið, herra,” sagði ég. „Þetta
er stai'f okkar. Jafnvel þótt sýn-
ing einhvers stykkis standi yfii'
heilt ár, þá reynum við að leika
iilutvei'k okkar ekki ver síðasta
Frh. á 9. s.