Vísir - 01.02.1957, Blaðsíða 3

Föstudaginn 1. febrúar 1957
VÍSIH
S
♦ FRAMFARIR OG TÆKNI
! .
Tilraunir með nylonbelgi
til olíuflutninga.
Verður olía flult heimsáSfa mifis
í 9 þús. smál. kelgjum?
Kjarnorkan verður orkugjafi mannkynsins í framtíðinni — ef hann kann með hana að fara.
Brctar leggja nú kapp á að koma sér upp kjarn orkurafstöðvum, og sést hér líkan af slíku
orkuvcri. Fjögur af sama tagi verða reist fram til 1960, og verður heildarkostnaðurinn 155
milljónir punda eða um 7 milljarðar króna.
Kjarnorkuver sjá V.-Evrópu fyr-
ir nægu rafmagni eftir 11-111 ár,
en Bretar spara sem svarar til 60-
70 miilj. smál. kola 1975.
Sir John Cockcroft, brezki
kjarnorkufræðingurinn heims-
kunni, forstöðumaðm Harell
kjarnorkuversins lýsti nýlega
þeirri skoðun sinni, að eftir 8
ár myndi búið að koma upp
nægilega mörgum kjarnorkuver-
um tU að sjá að mestu fyrir
raforkuþörf Vestur-Evrópulanda.
Það var i ávarpi til iðjuliölda
á kjarnorkumálaftmdi í París,
sem Sir John kvað svo að orði,
sem að framan greinir. Hann
kvað reynslu Breta og rekstur
Calder Hall orkuversins, fyrsta
stóra kjarnorkuversins sem reist
hefur verið til raforkufram-
leiðslu, vera mjög hagstæða, en
úrslitareynslan mundi fást er
búið væri að taka i notkun 3
kjarnorkuver, sem nú er verið að
reisa í Bretlandi, og á að vera
lokið 1960. Orkuframleiðsla
þeirra mundi nema frá 275 til
320 megavöttum, miðað við 70
megavatta framleiðslu Calder
Hall.
Sir John spáði þvi, að ..rið 1957,
myndi „kjarnorku — rafmagn:
vinna það verka sem ella þyi'fti
til 60 — 70 milljónir lesta af
kolum."
Það var i þessum fundi, sem
Sir John skýrði frá því, að
brezkir kjarnorkuvísindamenn
ynnu að kjarnorkuvélum til þess
að knýja stór, hraðski'eið olíu-
flutningaskip, til nötkunar á leið-
inni suður fyrir Góðravonár-
höfða. Skip þessi yrðu á stærð
við hafskipið Queen Mary, eða
yfir 80 þús. smálestir, og áætlað-
ur hraði 25 30 mílur á vöku.
Mikil vandamál væru þó enn
óieyst, ekki sist með tillit til
kostnaðai'hliðarinnai’, og gat
þess, að kostnaðurinn við rekstur
kjarnorkukafbátsins Nautilusar
væi’i sex sinnum meiri en ef um
venjulegt skip væri að ræða.
Geimgeislar og geislavirkar
agnir í háloftunum.
Merkilégar rannsóknir úr loftbelg.
Nýlega var sleppt á loft loft-
belg í Bandaríkjunum, scm
komst í 40 km. hæð og rak um
1300 mílur um háloftin.
Var belgurinn fylltur helíum
og gat hann borið um 70 kg. af
ýmiskonar mælitækjum. Belg-
urinn var úr plastefni og um
60 m. í þvermál. Rak hann með
allt að 150 km. hraða á klst.
Það var háskólinn í Iowa, sem
stóð fyrir tilraun þessari og var
tilgangurinn aðallega að mæla
geimgeisla og viða að sér ýmis-
konar þekkingu til undirbún-
ings því, að gervihnetti vei'ði
skotið á loft á næsta ári.
Neðan úr belgnum hékk 2 m.
j löng taug og í henni héngu ýms
■ mælitæki til að mæla geim-
! geisla. Með vissu millibili iosn-
uðu mælitækin úr tengslum og
féllu til jarðar í fallhlífum. Þá
1 miða þessar tilraunir að því að
komast að raun um, hvar
geislavirkar agnir, sem svífa
Það er löugu orðið alkunnugt,
að nylon er til margra liluta nyt-
saxnlegt, enda hafa menn marga
liluti úr nylon iðulega handa
milli, fólk klæðist fatnaði úr
nylon og net úr nylon þykja
fiskisæl, svo að eitthvað sé nefnt,
en það nýjasta er, að verið er
að gera tilraunir með nylonbelgi,
til að sannprófa hvort eigi sé
un*t að flytja olíu landa milli
og lieimsálfa, í gríðarstórum
nylonbelgjum, sem skip Iiafa i
efth'dragi.
Enn er þetta á tilrauna stigi
og eru það bi'ezkir vísindamenn,
sem tilraunirnar gera. Fyrstu
belgirnir voru mjög litlir, gei'ðlr
úr nylon pylsu — „görnum,"
fylltum hreinsuðum vínanda, og
síðar í stærri belgjum. Tilraunir
þessar fóru fram i rannsóknar-
stofum hins opinbera í Tedding-
ton. Það eru tveir háskólakenn-
ar'ar, sem áttu hugmyndina og
hafa unnið að athugunum. Þeir
W. R. Hawthorne og J. C. S.
Shaw, báðir við Canxbridge há-
skólann.
í viðtali, sem birt var i háskóla-
blaðinu i Cambridge, segja þeir,
að þessar tili'aunir séu enn á
fyi’sta tilraunastigi, þeir hafi að
eins sýnt, að það sé þess virði að
halda tilraununum áfram. Ýmis
vandamál vei'ði þó ekki leyst
með tilraunum í rannsóknastof-
um, heldur verði að gei’a til-
í'aunir á sjó í belgjum, sem rúmi
600 smálestir. Gengi þær vel yki
um háloftin, eigi upptök sín.
Koma agnir þessar utan úr
geiminum og fara með elding-
arhraða. Loks er reynt að kom-
ast að þvi, hvort frumefnin lit-
hium, beryllium, boron og car-
bon finnst í háloftunum.
Fylgst var með för belgsins í
þrjá klukkutima í sérstöku
viðtæki, sem háskólinn í Iowa
setti upp í þessu skyni, en þeg-
ar merkjasendingar frá belgn-
um fóru að dofna vegna fjar-
lægðarinnar, var flugvél búin
næmu viðtæki notuð til að
fylgjast með merkjasendingum
frá belgnuxn.
það vonir um, að hægt yrði að
framleiða belgi, sem rúmuðu
9000 smálestir af olíu.
Aðalkosturinn við framleiðslu
slíkra belgja yrði tiltölulega litill
íramleiðslukostnaður miðað við
að smíða og reka olíuflutninga-
skip. Slíka belgi væri hægt að
framleiða á 4 — 5 mánuðum og
ekki þyrftu menn að vera uppi á
neinar skipasmíðastöðvar komm
-m-
Athugun á áhrifum
mikils hraða.
Fæstir gera sér í hugarluncí,
hve mikill kostnaður liggur á
bak við framleiðslu á nýjurn
flugtækjum, j,
Er mestu af fjármagnimí
varið til allskonar tilrauna-
tækja, sem nauðsynleg eru til
að reyna þol efna og styi'kleika
byggingar flugtækjanna ásamtj
ýmsu því viðvíkjandi.
I Cleveland í Ohio í Banda-
ríkjunum hefur verið gerður
vindstokkur, sem tekur fram
öllu á þessu sviði. í honum er
hægt að reyna flugvclar eða
eldflaugar, sem eiga að ná 3850
kílómetra hraða og skapa loft-
skilyrði sem áþekk eru og í
30,000 metra hæð frá jörðu.
Tilraunir með eidflaugar.
Fregnir frá Melbourne licrma
að reyndar verði nýjar gerðir
eldflauga i VVoomeratilrauna-
stöðinni, á þessu ári.
Þeirra meðal er 5 — 6 metra
löng eldflaug, sem kemst nærri
100 kilómetra í loft upp, og er
útbúin sjálfvirkum visindatækj*
um, sem eru í sambandi á flug-
inu við móttökutæki á jörðu
niðri. Önnur eldflaug á að geta
komist upp í 160 km. hæð.
★ Y. D. Kiselev, sendiherra
Rússa í Kairo er sagður hafa
lofað Egyptum kjarnorku-
vopnum.
/
V
Skofilafieiku** jórnmáiainan nshis:
Li'itin að „Geortíe
Framh,
„Ég vinn í utanríkisráðuneyt-
inu og er í opinberum erindum",
svaraði Woocl hinn rólegasti,
,,hér eru skilríki mín.“
Lögreglumaðurinn leit með
fýrirlitningu á Wood. Þér þykist
véra diplomatiskur sendimað-
ur? Hvaða pappíra hafið þér upp
á það?“
„Þá á ég að taka í Bern, þegar
ég kem þangað.“
„En hvað er með þessa konu?“
„Þessi kona er vinkona dr.
Ritters í utanríkisráðuneytinu,
Eftir E. P.
fyrrverandi sendiherra, og hann
fól mér að koma henni örugg-
lega til Friedrichshafen.“
Hann sá hvei’nig maðurinn leit
ýmist á bakpokann hans eða
koffortið, sem konan sat á og
reyndi auðsjáanlega að fela
undir pilsunum. Honum fannst
nú i fyi’sta skipti eins og ham-
ingjusól sín væri að hníga til
viðar.
„Bíðið hér þangað :il ég get
náð sambandi við Berlín og rann-

sakað hvort ég má láta yður
halda áfram.".
Wood fylltist örvæntingarfullri
reiði. Hann beygði sig yfir mann-
inn með hakakrossskrautið, og
öskraði: „Siðan hvenær tíðkast
það að móðga foringjann og
utanríkismálai'áðuneyti hans?“
og hann byrsti sig enn meir,
„Síðan hvenær tíðkast það, að
taka diplomatiska sendimenn
til yfii’heyrzlu? Það geta liðið
margir dagar þangað til þér náið
sambandi við rétta aðila i Berlín,
það vitið þér, og yfirleitt kemur
yður þetta mál ekkert við! Ég
krefst þess, að þér látið okkur
bæði laus tafarlaust."
Þetta reiðikast virtist hafa
mikil áhrif á embættismanninn.
„Ef þér haldið fast við það, að
rannsaka skjöl mín, þá skuluð
þér hringja til Múnchen. Þeir
í Múnchen vita allt um mína
ferð.“
Á meðan lögregluforinginn
velti fyrir sér hvernig hann gíiti
sem hægast dregið inn seglin og
fór yfir að símanum, sneri SS-
undirforinginn sér að konunni,
sem sat á koffortinu.
„Er kanske eitthvað þarna, sem
þér eruð að reyna að fela?“
spurði hann.
Konan stóð upp og lxann reif
upp koffortið. En þar var ekkert
að finna nema snyrtitæki hennar
og annað einkisvert og svo föt
hennar.
. Foringjanum tókst strax að ná
sambandi við Múnchen og jxar
fékk hann fullnægjandi upplýs-
ingar um Wood svo að þeir
neyddust til að sleppa klónum af
þeim baðum.
Á leiðinni út á járnbrautar-
stöíi-Qa aftur ságði Wood við
konuna: „Yður tókst þetta vel
með koffortið. Þegar maður er
með eitthvað élöglegt — ég
geymi til dæmis skammbyssuna
i bakpokanum, sem ég lét fyrir
framan nefið á þeim — þá er
bezt að fela það ósaknæma en
hampa hinu. Það gefst oftastnær
vel.“
Hún hló við, en var náföl í