Alþýðublaðið - 20.02.1958, Qupperneq 4

\
AlþýCnblaBlB
Fimmtudagur 20. febrúar 1958
wrrmmm wmsms
BIFREIÐ ARSTJ ÓRI skrifar:
r,Ég varð áhorfandi að tveimuf
atvikum í umferöinni i gaer-
kvöldi, sem ég álít nauðsj'nlegl
að fólk, og þá sérstaklega bif-
ji-eiðastjórar og'. hjólreiðamenn,
iaki eftir og hugsi um. Ég kom
Snorrabrautina á Miklatorg og
ætlaði vestur í bæ. Á undan mér
fór piitur á skellinöðru á hring-
ánn. Þarna var glerhált, ýmist
ílaus snjór eða spegilfrosið mal-
ibikið. Allt í einu snerist skelli-
naðran með piltinum, hann
missti stjórn á henni og enda-
sentist utan í torgbrúnina.
ÉG VAR alls ekki á miklum
hraða, ég hemlaði, en um leið
.snerist bifreiðin og stóð næst-
um þversum þarna á hringnum.
Pilturinn á skellinöðrunni
meiddi sig ekki. Hann reisti reið
hjólið við, steig aftur á það og
þaut Öskjuhlíðarveginn. Ég fór
að hugsa um framhaldsferðalag
hans, jafnvel á glerhálum Hafn-
arfjarðarveginum.
EN ÞETTA átti ekki af mér að
ganga. Ég ók veslur Hringbraut
ina, en fór svo inn á Fríkirkju-
veginn, þaðan á Skothúsveg, inn
á Suðurgötu og að IMiklatorginu.
Torgið er mjög þröngt og snjó-
þungt þar, og sama glerhálkan
er þar alltaf, eins og á Mikla-
Saga bifreiðastjórans.
Tvö athyglisverð úr
umferðinni.
Varið ykkur á glerhál
um torghringjum
Frakkar og ölvun við
akstur
torgi, og liáir veggir sinn hvoru
megin. Á undan mér fór dreng-
ur á reiðhjóli. Ég fór mjög var-
lega og hafði langt bil á milli
okkar •— og allt í einu „skrens-
aði“ hjólið á hálkunni og dreng-
urinn datt.
.. MENN KOMU öskrandi að í
einni svipan, ég snarhemlaði og
bíllinn mjnn snerist, en þó ekki
mikið af því að ég var svo langt
á eftir drengnum og tilhlaupið
nægilegt. En þarna munaði litlu
eins og á Miklubrautinni. Ég
fór að hugsa um það með hryll-
ingi, að ef til vill hefði ég ekið
hraðar og haft bilið styttra milli
mín og drengsins, hefði ekki at-
vikið á Miklatorgi átt sér stað.
AF ÞESSU tilefni vil ég segja
þetta við foreldra: Látið ekki
börnin ykkar leika sér á reið-
hjólum í ófærð eins og þeirri,
sem verið hefur undanfarið. Það
er alger tiiviljun ef hægt er að
forða slysum þegar svona ber
við. Börn og unglingar: Hjólið
ekki um torgin, leiðið lijólin
ykkar á rhingjunum. Þið getið
ekki stjórnað hjólunum á beygj
unum. Bifreiðastjórar: Gætið
ítrustu varfærni þegar hjólreið-
armaður er á undan ykkur á
hringjunum."
FEAKKAR HAFA tekið upp
strangar refsingar við ölvun við
akstur. Enn eru refsingarnar hér
á landi við slíku afbroti allt ol
vægsr. Það á að svifta menn
öku 1 eyfi í heilt ár, sem tekni r
eru ölvaðir við akstur. Við ann-
að brot á að dæma þá í háar
sekiir og svipta þá ökuleyfi ævi
langt. Það er næstum því hægt
að leggja það að jöfnu, að aka
ölvaður og gera tilraun til að
drepa mann.
Hannes á horninu.
ÞÝZKUR prófessor, Karl
Schlechta að nafni hefur nýlega
séð um útgáfu á heildarverk-
urh Frisrich Nietzsche. í for-
inála túlkar K. Schlechta skoð-
anir og kenningar Nietzsche á
annan hátt en hingað til hefur
tíðkazt.
Lengi hefur mönnum verið
Ijóst að skjálasafn Nietzsche í
IVeimar, sem systir hans, frú
Elisabeth Förster-Nietzsche
stofnaði, hefur frekað þjónað
pólitískum. tilgangi en heim-
spekilegum. Samkomulag
'þeirra systkinanna var aldrei
•gott, og versnaði stórum þegar
Élisabeth giftist Föster prófes-
sor, sem var æstur gyðingahat-
ari. Nietzsche gerði hvað hann
gat til að bíía af sér mág sinn,
sem nota vildi vaxandi frsegð
Nietzsche til framgangs kenn-
mgum sínurn um gyðingahætt-
una. En Nietzsche hafði hina
.mestu skömrn á slíkum fræð-
um.
Geðveiki Nieízsche, sem fvrst
gerði vart við sig 1889, auð-
veldaði mjög hlutverk Elisa-
bethar Förster-Nietzsche. Hún
kevpti af móður þeirra, sern
erfði son sinn, öll handrit hins
brjálaða bróður síns og stofn-
setti Nietzsche-safn í Weimar.
Bókmenntafræðingar hafa
Æyrir alllöngu bent á ýmislegt,
-em grunsamlegt má telja í
•sambandi við safn þetta. En
•valdataka nazista gerði frú
"örster hægara um vik. Hitler
heimsótti hana og þáði að gjöf
•göngustaf Nietzsche. Hitler
lagðí blessun sína yfir allar
ialsanir frúarinnar, þar eð þær
láíu nazismanum þann andlega
föður, sem hann svo nauðsyn-
’ -'ga þurfti á að halda.
Um svipað leyti hóf Karl
Schiechta rannsólcnir sínar. Frú
:■ örster tók honum illa og grun
£.ði hann um græsku. Hann
veitti. strax athygli. nokkrum
:stúðlegum bréfum frá Nietz-
sche tii s.ystur sinnar, en sá
alli var á gjöf Njarðar að
Jrumritin voru týnd. Hann
hafði upp á þeim á endanum,
-n af einhverri tilviljun var
Friedrich
i nafn móttakanda alls staðar ó-
! læsilegt vegna blekslettu. En
í öllum útgáfum frú Förster
var jafnan sett „kæra systir“ á
blekslettustaðina. Schlechta
fann fljótlega að bleksletturnar
huldu nöfn ýmissa vina Nietz-
sche og voru langt frá því að
vera stíluð til systur hans.
Karl Schlechta gat ekki gef-
ið út ritverk sín um Nitzsche
fyrr en nazistar höfðu tapað
völdunum í Þýzkalandi. Hann
lýsir vel mörgum fölsunum
og breytingum, en aðalupp-
gtövun hans er í sambandi við
bókina „Vilji til valda“, sem
gefin var út að Nietzsche látn-
um. í fvrstu útgáfu frá 1901
voru í bókinni 403 þversagnir
| (aphorismen), en í annarri út-
gáfuhni voru þær orðnar 1067.
Þessa viðbót telur Schlechta
| alla falsaða. Hann segir, að
i Nietzsche hafi hugsað í þver-
i sögnum og hripað niður hug-
i dettur sinar jafnóðum
Þessum bréfmiðum og hug-
! dettum hefur í’rú Förster safn-
;að saman og gefið út í bókinni
Nietzsche.
„Vilji til valda“ eins og um
hefði verið að ræða undirbún-
| ing að sérstöku riti. En þessar
þversagnir eru frá ýmsum tím
| um og eru alls ekki hugsaðar
; sem bókarstofn. Schlechta
I kemst að þeirri niðurstöðu, að
; um það bil 400 setningar hefðu
| verið undirbúningur að nýju
; riti, en 700 hefði Nietzsche
j sjálfur hafnað.
Þannig varð til sagan um
: Nietzsche, föður nazismans. En
: hvernig mátti það verða að
j nokkur sem þekkti andúð
jNietzsche á gyðingahatri, júnk
j urum og ríkisalræði, gat tekið
| þessa sögu trúanlega?
Albert, Camus hefur í rit-
gerð rætt um þá óskaplegu van-
túlkun, sem Marx og Nietzsche
hafa oröið að þola, og hversu
mikla skuld við eigum þeim að
jgjalda. En Nazistarnir fóru verr
imeð Nietzsche, heldur en kom-
• múriistar nokkurntíma hafa far
jið með Marx. Sú bók, sem þeir
jslógu föstu, að væri andleg
jerfðaskrá Nietzsche hefur
'aldrei verið til í huga hans.
Minningcirorð
í DAG er til grafar borin að
Hvanneyri, Ingibjörg Sig'urðar-
dóttir frá Árdal í AndakíL's-
hreppi. Hún var fædd í Árdal
21. febrúar 1907, dóttir Sigurð-
ar Þórðarsonar bónda þar og
Sigurbjargar Björnsdóttur, —
Hún ólst upp hjá föður sínum
og fósturmóður, Ingibjörgu
JónSdóttur, og í Árdal sleit hún
æskuskóm sínum, norðan und-
ir Skarðsheiðinni tignarlegvi og
ægifagurri.
Dvaldist hún óslitið þar, unz
þau faðir hennar og fósturmóð-
ir brugðu búi, þegar aldur færð
ist yfir þau og heilsu hnignaði.
Þau fluttu til Hafnarfjarðar á-
; samt Ingibjörgu árið 1934.
Dvöl þeirra í HasEnarfirði
varð -ekki löng. Þar misst'i Jngi-
björg ástkæru fósturmóður
sín-a, se-m alla tíð haíoi rey.nzt'
hennj sönn móðir, og Sigurður
konu sína. Og nú festi hann
ekki iengur yndf í Firöinum.
Hann langaði til að ílyíja í
átt til heimahaganna. Þráin eft
ir .sveitinni og kannski líka
svip'hreinni Skarðsheiðinni var
sterk. Og á árinu 1935 fluttl
hann til Akraness og Ijósið
hans hún Ingibjörg líka meS
honum. Nú var þó að minnsta
kosti Heiðin komin í sjónmái.
'Þar settust þau nú að, og
áttu þar saman heimili æ siöan
þar til Sigurður lézt árið 1953
eftir stutta legu nærri níræður
að aldri.
Öllum þeim mörgu sem
þekktu til á heimili þeirra, var
ljóst hve náið og innilegt sam-
band var milli föður og dóttur,
og af hve mikilli ást og um-
hyggju Ingibjörg annaðist föð-
ur sinn aldraðan, og eigi hvað
sízt, er hann hatfði tekið bana-
m'ein sitt og þrekið dvínaði.
Þegar Ingibjörg fluttist til
Akraness, hóf hún störf í hópi
verkakvenna, í fiskþvotti við
þurrkun á saltfiski, síldarsöltun
og seinna við hin ýmsu störf
í hraðfrystihúsi. Hún þekkti
þvf af eigin reynd aðbúnað og
vinnuskilyrði verkakvenna og
fann að þar þurfti rnargra um-
bóta við.
Hún gekk því fljót-lega í
'kvennadeild Yerkalýðsfélags
Akraneiss, og gerðist þar eins
og henni var lagið hinn öt.uli
°g glöggi félagi.
1 Þar lágu leiðir okkar fyrst
saman, en séinna varð þó sam-
starf okkar enn nánara, er hún
árið 1945 var kosin ritari deild
arinnar, sem hún gegndi svo
ósltið síðan eða um 13 ára skeið
til dánardægurs. Einnig átti
hún sæti allan þann tíma í trún
aðarráði Verkakvennafélags
Akraness, og þar sem hvar-
vetna skipaði hún sæti sitt með
ágætum.
Og ég vil um leið og ég þakka
Ingibjörgu.hin traustu og yfir-
lætislausu störf hennar í þágu
verkakvenna og verkalýðs-
Jireyfingarinnar í heild á Akra
niesj fullyrða, að nú, þegar við
höfum misst mikið meira, en
okkur öllum er yfirleitt Ijóst.
Hin hógværa, trausta dóm-
greind hennar í örlagaríkum
málum var ómetanleg.
En það var líka fleira en
sameiginleg áhugamáil okkar í
verkaiýðstfélaginu, sem gerði
okkur stallsystur að vinkonum.
| Við vorum báðar uppaldar í
faðmi fjallanna í kyrrð og frið
sæld sveitarinnar. Og stundum,
j:á helzt á heiðum sumardög-
um, greip okkur þrá að komast
burt úr ýsi og ryki kaupstað-
Ingibjerg Eigur' . rclóttlr.
arins og fá að anda ao sér hress
andi lofti frannmi til fjalla og
dala. Og þá tókum við okkur
upp nokkrar vinkonur, meði
prímus, kaffikönnu og nestis-
bita og áttum saman, undic
heiðum himni, óglgyraanlegaa
dag eða daga. :
Á þesum stuttu ferðum okk-
ar, gaf ísland okkur oft það
fegursta, sem það. átti. Og
brúnu augun hennar lngibjarg-
ar voru næm og skyggn á marg
breytilega náttúrufegurð, og öc
uggur fegurðarsmekkur henn-
ar var okkur hinum góður leiá
beinandi. Og fyrir alla þessa
yndislegu samvprudaga, vii ég,
að við allar bökkum henni nú
þá leiðir skiljast.
Um margra ára skeið vana
Ingibjörg í Efnalaug Akraness
og var þar sem annars staðac
hinn trúi og dyggi starfsmað-
ur. Seinustu tvö starfsár síu
var hún vökukona á sjúkrahúsí
Akraness. Var það henni hug-
stætt starf, að annast um sjúka,
Oft sagði hún mér, að það, semi
hún he.fði þráð í æsku, heíði
verið að læra hjúkrun og verðá
hjúkrunarkona. En ýmsar á-
stæður leyfðu ekki að svo mætti!
verða. Þó færðu síðustu árin.
hénni það erfiða og vandasama
starf að hlynna að veiku fóiki
á löngum nóttum í sjúkrahúsi.
Og ég er þess fullviss, að það
befur verið gott og öruggt að
vita af henni Ingibjörgu vak-
andi, hlustandi og leitandi eft-
ir því á hvern hátt hún gaéti
létt sálarlegar og líkamiegar.
þjáningar sjúklinganna.
Á síðastliðnum vetri kenr.di
hún sér lasleika, svo að hún
ákvað að fá þriggja mánaða fri
í sumar til að safna nýjum
kröftum og ef mögulegt væri
að fá heilsuna bætta. Hún sjálf
og allir hinir mörgu vinir von-
uðu að sumarið mundi færa
henni aftur það þrek og þá
hreysti, sem þurfti til að hefja:
á ný með haustinu, hennar
vandasama en hugþekka starf,
að vaka nótt hver|a yfir þj-áð-
um sjúklingum á Sjúkrahúsí
Akraness.
En jafnvel ekkj hinu yndis-
lega sólríka sumri 195.7 tókst
að færa henni heilsuna afíur,
og þó bar hún sjálf mikið
traust til sumars og sólar.
Með hau'stdögum varð hún að’
segja upp starfi sínu, því að
heilsunni hafði enn hmgnaö.
Hún lézt í Sjúkrahúsi Ak.rnness
12. þ. m.
Þassum fátæklegu orðum
mínum vildi ég Ijúka mað hjart
ans þakklæti til h.ennar fyrir
(Frh. á 2. síðu.)