Alþýðublaðið - 21.02.1958, Blaðsíða 6

«
AlþýSablaSlS
Föstudagur 21. febrúar 1958
UMRÆÐUR ÞÆR um stofn-
un fríverzlunarsvæðis í Evr-
ópu, ssm staðið hafa nær óslit-
ið nú í heilt ár, eiga sér langan
aðdraganda. Hugmyndin um frí
verzlunarsvæði er ávöxtur
langrar þróunar í efnahagsmál
um Evrópu og skoðana, sem
smám saman hafa þróazt með
þjóðurn álfunnar varðandi al-
þjóðaviðskipti.
'Heimsstyrjöldin síðari ger-
breytti viðhonfum manna í efna
hagsmálum og alþjóðasam-
starfi. Þegar á styrjaldarárun-
um varð það Ijóst, að ekki yrði
horfið aftur til sama skipulags
um utanríkis- og viðskiptamál
og ríkt haifðl fyrir styrjöldina.
Mönnum var ljós nauðsyn þess,
að komið yrði á starku alþjóð-
legu samstarfi til að tryggja
jafnvægi í alþjóðaviðskiptum,
svo að unnt yrði að koma á
írjásari viðskiptaháttum en
ríkt höfðu eftir kreppuna miklu
án þess þó að takmarka frelsi
einstakra landa til þess að
fylgja eigin st&fnu í efnaahgs-
málum, fjármálum og félags-
málum innanlands eða stefna
efnahagsiegu öryggi einstakra
þjóða í hættu. í þessum tíl-
gangi voru settar á stofn nýjar
alþj óðastofnanir: Alþj óðagj ald-
eyrissjóðurinn, Alþjóðabankinn
og Alþjóðatollasamtökin (GA
TT). Jafnframt komu fram hug-
myndir um það, að innan hins
nýja alþjóðakerí'is yrði að koma
á nánara samstarfi á milli þjóða
innan ákveðinna heimshluta.
Mönnum var Ijóst, að mörg mál
yrðu frekar leyst á þeim grund
velli en með samtökum allra
þjóða heims, en flest einstök
þjóðríki væru efnahagslega of
litfar einingar til þess að geta
nýtt á hinn hagkvæmasta hátt
auðlindir sínar og framleiðslu-
getu. Þannig efldist mjög í Evr-
ópu hreyfing þeirra manna, er
vildu koma á nánu samstarfi
Evrópuríkja eða jafnvel setja
á fót bandaríki Evrópu.
MÍXILL ÁRANGUR OEEC.
Verulegur skriður komst
fyrst á þessi mál með stofnun
Efnahagssamvinnustofnunar
Evrópu (OEEC) fyrir tæpum
tíu árum, 16. apríl 1948. Hið
mikla öngþveiti, sem efnahags
miál Evrópu voru komin í eftir
styrjöJdina, gerði þ tta sam-
starf líl'snauösynlegt, en þó
má að verulegu leytj hakka
þaou árangur, sem náðist —
að rninnsía kostj fyrstu árin
— hinni miklu efnahagsaðstoð
Bandaríkjanna til Evrópu,
sem í raun og veru var grund-
völlur að stofnun Efnahags-
samvmnustofnuuarinnar. Hér
er ekki ástæða til þess að
rekia starfsemi þessarar stofn
unar, enda er hún flestum vel
Úr skýrslu Gyifa Þ. Gíslasonar é alþingi - I.
kunn. MikiII árangur hefur
orðið af starfsemi hennar, t. d.
stofnun Grtiio duba nd alags
Evrópu og samningum um
aukið frjálsræði í viðskiptum,
en hvort tveggja hefur orðið
til þess að skapa skilyrði til
stórkostlega aukinna við-
skipta Vestur-Evrópuþjóða.
Langt er samt síðan það kom
í ljós, að sterk öfl innan Evr-
ópu vildu koma á miklu nán-
ara samstarfi h-=ldur en gert
er ráð fvrir í sáttmála Efna-
hagssamvinnustofnunarinnar,
þar sem hverju einstöku þátt-
tökuríki er veitt neitunarvald
í ölíum málum. Um raunveru-
legt afsal sjálfsákvörðunarrétt-
ar í hendur Efnahagssamvinnu
stofnunarinnar er því ekki að
ræða, og sú kvöð, sem lögð er á
einstök þátttökuríki, er í eðli
sínu hin sama og þegar um
venjulega mi 'liríkj asamninga
er að ræða. Þeir, sem lengra
vildu ganga, hafa hins vegar
haft það að markmiði, að kom-
ið yrði á fót stofnunum, er
hefðu úrskurðarvald í ákveðn-
um málum, úrsku’rðarvald, sem
einstök þátttökuríki yrðu að
beygja sig undir. Þessj stefna
hefur átt miklu fylgi að fagna
á meginlandi Evrópu, einkum
í Frakklandi, íalíu, Þýzkalandi
og Niðurlöndum, og fyrir mörg
um forystumönnum hennar vak
ir í raun og veru, að fyrr eða
síðasr verði kom'ð á fót banda-
ríkjum Evrópu. Fyrsta skrefið,
sem stigið var í átt til slíks sam
starfs, var sofnun kola- og stál
hrings Evrópu árið 1951. Þá
var komíð á fót allsheriarstofn
un, er hafa skyldf yf’rstjórn
al'ra mála, er varðaði kol- og
stálframleiðslu og viðskipti
með þ'ssar vörur í þátttöku-
ríkiunum, en þau voru sex:
Frakkland, íta'ía, Þýzkadand
og Beneluxlöndin þríú Belgfa,
Holland og Lúxemborg. Þessi
lönd. haca síðan orð'ð bjarni
þeirrar hreyfi-gar að koma á
nánara í,fnahagssa*r>s'tar''i ;nn-
an Evrápu, leyt og l'óst í
þeini f ilgangi, að það yrði skref
í át' fil stjórnmá’alegrar sam-
einÍTigar.
SIÐASTLIÐINN þriðjudag flutti Gylfi Þ.
Gíslason menntamálaráðherra skýrslu um frí
verzlunarmálið á alþingi. Alþýðublaðið birtir
í dag og næstu daga meginefnið úr máli ráð-
herrans. Menntamálaráðherra hefur kynnt
isér þessi mál ítarlega og fer með þau fyrir
hönd ríkisstjórnarinnar eúlendis. Sat hann
nýlega fund um efnahagssamvinnumál Ev-
rópu í París.
liggja fyrir ákveðnar tillögur í
því efni.
TOLLABANDALAG
SEXVELD AN NA.
Sexveldin, sem áður eru
nefnd, hófu fyrir þremur ár-
um samninga um stórauk'ð
efnahagssamstarf sín á milli
og lauk þeim samningum m'ð
því, að hinn 25. marz 1°57
var undirritaður í Rám samn-
ingur um sameÍTÍnlegan mark
að eða tollabandalag sex Evr-
ópuríkia, Frakklands, Ítalíu,
Þýzkalandis, Ho'lands, Belgíu
og Luxembur?-. Þessi samn-
ingur markaði í raun og veru
þáttaskil í þessum miálum og
er nauðsynlegt. að gerð sé all-
ýtarleg grein fyrir efn; hans
og tilga**gi.
Með Rómarsamnínanum er
kom'ð á fót samtökum, sem
n°fnd eru Efnahagsbandalag
Evrópu (Euronean Eeonomic
Gommunitv). Einnig hafa sam-
’ök bessi gen«ið undir nafninu
^Tinn samiaiginiegi markaður
''Oommon M‘ark°tV Hér er um
að ræða miöo- náið samstarf, og
verður komið udd mjöff st°rk-
um og áhrífaríkum stofnunum
M1 boss að siá um máLfní sam-
takanna off taka miHlvæcar á-
kvarðanir. Þ°s=ar s+ofnanir eru
bær, s°m nú skal ffr°ina:
a) Raðherranefnd, sem mun
starfa í umboði ríkisstjórna
viðkomaridi landa. Munu
ffulltrúarnir hafa jafnan at-
bvæðisrétt í sumum málum,
en í öðrum munu Frakk-
land, Þýzkaland og ítalía
hafa fjögur atkvæði hvert,
Belgía og Holland tvö at-
Gylfi Þ Gíslason.
Hin ellefu aðildarríkin að
Efnahagssamvinnusofnuninni
hafa hins vegar viljað fara aðra
leið, þ. e. a. s., þau hafa v'Fað
auka efnahagslegt samstarf án
bess þó að afsaH sér nokkru
sinnj sjái’fsákvörðunarrétti í
mikilvægum málum til a'þjóða
stofnsna. í hópi þcssara landa
eru fjórar þjóðir, sem rætt hafa
hlutl-ysis í alþjóðaimálum: —
Austurríki, Sviss, Svíþjóð og
írland. Afstaða Breta h°fur
mjög markast af þ"í, h-r° náin
tengsl beir hafa við þjcðir ut-
an Evrónu. Norðnrlöndin hafa
heldur ekki getað t+1ið s;g geta
átt svo náið samstarf í efna-
haffsmálum og félavFmáb.im við
löndin fyrir sunnan þau á mcg-
intan^mu, eins og tollabanda-
Iaríð piorm ráð fvr'r Hins veg-
ar hafa Norðurlöndin nú um
nokkunra ára skeið v°’’ið að
undirbúa stofnnn hugsanlegs
tol’abandalag Norðuríanda, og
kvæði hvort og Luxemburg
eitt atkvæði.
b) Framkvæmdaráð níu em-
bættismanna, sem kosið er
af ráðherranefndinni.
c) Þingmannaráð, sem kosið
verður til fimm ára af þing-
um viðkomand; landa.
d) Sjö manna dómstcV.I, s.em
mun skera úr um deiluat-
riði.
e) Eínahags- og félagsmála-
ráð, sem verður ráðgefandi.
f) Pieningamálaráð, sem mun
gefa ráð um samræmda
stefnu í peningamálum þátt
tökuþjóðanna.
g) Framkvæmdabank; Evrópu
og uppbygg! ngarlánas j óð ur.
Rómarsamnmgurinn gerir
ráð fvrir því, að stofnáð verði
a'gert tollabandalag hinna sex
þátttökuríkja. AHir tollar og'
öll innílutningshöft þeirra á
milli skulu afnumin, en gagn-
vart ríkjum utan sexveldasvæð
isins skal gilda sameiginlegur
tollur í öllum löndum, en toll-
t^kjunum verður síðan skipt
brírra á iriilli í ákvpðnum h!ut-
föllum. Ekki er þó tilgatigurinn,
að þetta gerist allt um leið og
samningurinn gengur í gildi,
hrídur er gert ráð fvrh’ því, að
tollarnir lækkí smárn saman á
12—15 ára tímabili, unz þeir
eru að fullu úr sösunni. off öll
höft á innffiíutningi fahi niður
á sama tíma. Við þo.ssar tolla-
H-'kkanir á að ganga út frá þeim
tollum, sem í gildi voru í árs-
byrjun 1957. Jafnframt þessu
á svo smám saman að taka upp
som*>ÍErinlega tolla stagnvart a'ð
ilum utan svæðisins, og eiga
þessir to'Lr að byggjast að veru
Tgu l°yt; á meða’tali tolla þátt
ökuiríkjanna í upphafi.
Varðandi Iandbúnaðarafurði r,
en með h°im eru taldar í'iskaf-
urðir, gilda ýmsar sérreglur.
Tolla og höft í viðskiptuimi með
þessar afurðir milli þátttöku-
ríkjanna skal afnema eftir hin
um almennu reglum, en jafn-
framt er gert ráð fyrir, að tek-
in verð; unn sameiginleg stefna
í landbúnaðarmálum, þar á með
al bæði um framleiðslú og sölu
afurða. M. a. má setia ákvæði
um lágmarksverð, og með tím-
””'"1 v°rður að l'Hodum kom
ið á samræmi f sölu og tíreif-
ingu bessara afurða á sexvelda
svæðinu. Ennþá er mjög óljóst,
. hvað felast muni í framkvæmd
bessarar svokölluðu sameigin-
; legu stafnu í landbúoaoarrnál-
um, en búast má við víðtækri.
skinui'agningu og eftirl’ti. Úr
þessu verður skorið. ehis og svo
[ mörffu öðru, af stofnunum sex-
I voldasvæðisins í framtíðinni. —
Loks gerir sexveldasamningur-
inn ráð fyrir mjög náuu sam-
I starfi og samræmingu á svioi
1 Framhöld á 8 ^ífSu.
BJARNI BENEDIKTSSON
er nú byrjaður að svara grein
minni um afskiptf. hans af ut-
anríkismálanefnd og gerir það
í Staksteimun Morgunblaðsins.
Er raunar ekki víst, að hann sé
búinn að kasta öllum steinun-
um, en þegar. eru komnir nógu
margir til að byrja má að kasta
þeim til baka.
Fyrsta og höfuðsvar Bjarna
var það, að ég væri „launaður
SÍS-ri tstjóri11 og mun það hafa
átt að ríða baggamummn í mál-
inu. Mér væri ánægja að ræða
við Bjarna um það, hvernig ég
vinn fyrir mínu brauði, en fæ
ekki séð, hvað það kemur við
skeggræðum okkar um utanrik
ismál og meðferð þeirra.
Hins vegar vil ég benda
Bjarna á, að ég fæ engin laun
fyrir að skrifa um utanríkis-
mál í Alþýðublað:ð. Hins veg-
ar er Bjarni sjá’fur „launaður
Morgunblaðsritstjóri‘‘ og hann
er þ°ss vegna einn þeirra
manna, sem eru á launum fyr-
ir að rægja og spilla heilbrigðri
utanríkisstefnu þjóðarinnar. Sú
staðreynd kemur frekar mál-
efnmnu við, en ég hefði þó ekki
talið ástæðu til að blanda slík-
úm einkamálum inn í þéssi
skrif. Hann um það.
Kjarninn í efnislegu svari
Bjarna er sá, að hann viður-
kennir, að „það reyndist óger
legt að leita til utanríldsmála
nefndar, þar sem kommúnist-
ar áttu fulltrúa og létu vitan-
lega allt ganga boðleið þang-
að, sem sízt skyldi. Um þetta |
voru allir Týðræðissinnar sam
má'a á þrím árum.“
Kjarninn í ffrrín minni var að
b°nda á, að Biarni hefði ro‘‘ið i
bá samstöðu, sem áður var mil'i I
lýðræðisiTokksnna um s’ík mál,
og gert bau að árásarefnj á ut-
anríkt'sráðh°rra. Veit Biarni
ekki, að hsð er enn kommúnríti
í utanríkismálanefnd? V°it
Biarnj ekki. að utanrík?=mál-
um bjóðarinnar er ekki stiórn-
að að ráðum eða í samráði við
kommúnista? Af hverju er
hann sí og æ að rDvria að skaða
utanríkismáTistefnu þjóðarinn-
ar og bar m°ð bióðina siálfa út
á við. með bi'd að ráðast á nú-
verandi forráðamenn utanrík-
ismáianna fyr>r að noH hau
vinnubrögð, sem hann sjálfur
fann upp og beitti árum sam-
an?
Það er þetta . ábvrffðarleysi
Bjarna og þeirra Sjálfstæðis-
manna. sem ég var að ffasnrýna.
Hann stofnar sjálfur til slíkrar
umræðu með framkoimu sinni
og hinni furðuiegu ábyrgðar-
lausu afstöðu flokks síns til ut-
anríkisréálanna. Hann getur
því sjálfum sér um k°nnt, að
eftirleikurinn gerðj, það óhjá-
kv^m^Tgt, að rífiuð væri upp
fortíð hans sjálfs í þessum efn-
uan.
Bjarni slcorar á miff að ’iefná
dæmi þess, að ríkiss't'jórnih
hafi, þrátt fvrir ailt, boðið
stjórnarandstöðUnní heiðarlega
samvmnu um míkiísvert utan-
ríkismál. Ég h.ef beear néfnt
betta dæmj, í greininni um land
héileislh'álið í Alþýðublaðinu í
ffær. Mun ekki Þm'fa frfekar
vitna við í því efni.
Benedikt Gröndal.