Alþýðublaðið - 28.03.1958, Blaðsíða 6

6
AlþýSablaSiS
Föstudagur 28. marz 1958.

r
Árni Sigurðsson trésmiður áttræður
ÁRNI SIGURÐSSON trésmið
ur, Hverfisgötu 38 í Hafnar-
firði, er áttræður í dag. Ég
heimsótti hann einn daginn og
rabbaði við hann. Árni er mjög
ern, beinn í baki, léttur og virin
ur enn, þegar hann vill. Hann
er orðvar, vill ekki tala mikið
um það, sem á móti hefur geng-
,ið, en skrafhreifnari um allt,
serri sýnir hinar bjartari hlið-
ar á lífinu. Árni Sigurðsson
fæddist að Miðengi á Vatns-
leysuströnd þennan dag árið
1878.
,;En ég- man ekkert þaðan,
■því að ég missti föður minn þeg
ár ég var tæplega eins árs gam
all,“ segir hann. „Faðir minn
VaE verkamaður og sjómaður
og bjó í þurrabúð. Hann lézt á
sóttarsæng. Hann hét Sigurður
Árnason, en móðir mín Vilborg
Guðmundsdóttir. Við vorum
þrjú systkinin, og móðir mín
gat ekki séð fyrir okkur öllum,
enda komst heimilið á vonar-
völ, ekkert til hjálpar, hvorki
tryggingar eða annað. Foreldr-
ar móður minnar, afi minn og
amma: Guðmundur Tómasson
og Elín Einarsdóttir í Hróars-
holti í Flóa, tóku okkur tvö
systkinin, en móðir mín hafði
bróður minn hjá sér og voru
þau alltaf saman upp frá því.
Ég var á öðru ári þegar ég var
flúttur að Hróarsholti. Þar sleit
ég barnsskónum og leið vel hjá
afa mínum og ömmu, en þegar
ég var 13 ára var ég ráðinn í
vist í eitt ár að Hólum í Stokks
eyrarhreppi, en síðar var ég
hjá móðursystur minni að Öif-
usholti í Flóa.
Á þessum árum sótti ég afla
til sjávar, reiddi hann heim úr
fjörunni og hjálpaði til þess að
gera að honum heima, en auk
þess var ég beiningastrákur.
Þáð var kalsasamt í kuldatíð
og oft var ég loppinn. Þá var
ég í sjóbúð. Við fylgdum í raun
og veru birtu við þetta starf.
■Þó máttum við beita inn í búð,
ef dimmt var, annars urðum
við að beita úti undir vegg
hvernig sem veður var. Þess
þurfti alltaf að gæta, að allt
væri til taks í búðinni og bjóð-
in uppbeitt, þegar menn komu
að. Ég beitii hjá Sturlaugi
Jónssyni í Starkaðarhúsum, en
hann var faðir eins kunnasta
formanns austanfjalls síðar,
Jóns Sturlaugssoriar, sem marg
&r sögur hafa farið af.
Af Eyrarbakka og út í Vog,
er það mældur vegur,
átján þúsund áratog
áttatíu og fégur.
II.
Eins og kunnugt er, er lend-
ing viðsjál mjög við ströndina
frá Ölfusárósum og austur að
Þjórsá. Mjög snögglega getur
Árni Sigurðsson.
Þá var mikil útgerð frá
Stokkseyri, Loftsstöðum og
Baugsstöðum, að maður tali
ekki um Eyrarbakka og Þor-
lákshöfn. Þegar gott var sjóveð
ur og góður fiskur, mátti sjá
svartan sjó af skipum við sjón-
deildarhringinn austur og vest
ur og nær alla leið upp að brim
garði. Menn sýndu frábæran
dugnað og dirfsku í sjósókn í
þessuro iverstöðvum á þeim
tíma. Stundum var stutt róið,
rétt út íyrir brimgarðinn, en
stundum lengra, alla leið út
undir Selvog, og var það óra-
langt, og ekki gert nema þegar
nauðsyn krafði. Þar af er vísan
minnisstæð:
c
3
Bókmenníir og bókmenntadeilur
ÞJÓÐSÖNGUR íslendinga er
eitt það, sem ekki hefur mikl-
um deilum valdið með hinni
deilugjörnu þjóð, nema hvað
flestum hefur þótt hann leiðin-
legur og fáir getað lært hann.
Þegar menn eru í miklu lýð-
velddsskapi, syngja þeir heldur
Öxar við ána og ísland ögrum
skorið. Nú fyrir skömmu hófust
þó blaðadeilur um þetta efni og
hófst með því að einhver sagð-
ist ekkí skilja hvermg eiiífðar
smáblóm gæti dáið. Margir risu
upp til andmæla og sögðust
skilja þetta miklu betur sjálfir
og létu í ljós aðdiáun sína á hinu
mikilfenglega þjóðsöngskvæði.
Síðan hefur enginn látið í ljós
aðra skoðun, en einn er þó sá,
íslenzk ©g eriend úrvalsEJóð —
sem enn ætti að fá að leggja
orð í belg. Það er þjóðskáldið
Matthías Joehumsson. Hann
segir svo (Sögukaflar af sjálf-
um mér, bls. 258):
„Til dæmis um skaplyndi
mitt er það, að þá er ég íyrst
heyrði sungið í Dómkirkjunni
lagið og sálminn „Ó, guð vors
lands“, fannst sál minni það
sem „hljómandi málmur og
hvellandi bjalla“, og gladdist
ég hvorki né metnaðist.“ Þetta
segir Matthías í sömu andránni
og hann lofar sig hástöfum fyr-
ir annað kvæði, sem hann segir
að bendi til þess, „að höfundur
þess væri eigi allur þar sem
hann var séður“.
Framhald á 8. síSu.
brimað og þá umturnast brim-
garðurinn, en hann mun mynd
ast í djúpinu af klettabelti, sem
nær upp til landsins, en hyl-
dýpi fyrir framan. Sér maður
og í miklum veðrum brimlöðr-
ið himinhátt í garðinum. Þá er
engum fært út eða inn og er
þá lagt frá, flaggað frá landi
og hieypa skipin þá oftast út í
Þorlákshöfn. Mörg hörmuleg
slvs hafa átt sér stað á sundun-
um á Stokkseyri og Eyrar-
bakka, menn hafa lagt inn úr
á því, sem þeir töldu lag, en
svo hefur alda myndazt eða
hringrás á sundinu og snúið
fleytunni óg fært í kaf.
Ég réðist að Vatnsenda í Vill
ingaholtshreppi sem vinnumað-
ur og var þar í þrjú ár, þá hafði
ég í kaup 30 kr., 40 kr. og 50
kr. Síðán reri ég í mokkrar ver-
tíðir frá Stokkseyri, úr Grinda-
vík og af Miðnesi. En mér lík-
aði ekki sjórimn og hafði hug
á að íæra iðn. Ég þótti fremur
handlaginn og mig langaði að
læra trésmíði. Ég fór til Sig-
urðar Magnússonar á Baugs-
stöðum og bað hann að kenna
mér. Var það svo fastmælum
bundið. Ég lærði hjá honum í
þrjú ár og þá var ég útlærður.
Sigurður var mikill og góður
smiður og lagði hann sig fram
um að kenna mér sem bezt. Við
byggðum mörg hús á Stokks-
eyri og víðar, en á vertíðum
reri. ég fyrir hann, enda vax
lítið sem ekkert unnið að smíð-
um nema vor og sumar.
Árið 1901 fluttist ég hingað
til Hafnarfjarðar. Þá var f jörð-
urinn lítið þorp og frumstætt,
en fólk að flytjast hingað úr
öllum áttum, flóttinn úr sveit-
unum var rétt að byrja, um leið
og þilskipaútgerðin fór vax-
andi. Þá þekktust allir hér með
nafni og við vorum næstum því
5 * gi u
Sigurð Si§yr®!ion frá árnarholíi.
NÚ FÆRIST húmsins kyrrð á mæddan meið,
á mann og hest, og ljúfir vindar streyma.
I gljúfrum dalar valur yfir veið —
hann veit hvað djúpin undir niðri geyma.
En hugur vakinn flögrar langa leið
og leitar, sem hann eigi hvergi heima.
Sof rótt á meðan, veröld víð og breið,
og vek ei neinn, sem þarf að dreyma og gleyma.
Þei. næturvindur, far þér ei svo ótt
með ilminn burt af mínum skuggavegi;
og giljalækir, vaggið vært og rótt,
að vökudraumar mínir styggist eigi.
Og lát þú, foss minn, bogann bærast hljótt
sem blæ, er værignum aðeins lyfta megi —
ég kjmni að hitta og höndla það í nótt,
sem horfið væri og týnt á næsta degi.
3\Tú Iiðast yfir Múlann mánans lín,
svo mjúkt sem þel, sem vögguhjal í lænum.
Nú tendrar minning björtu blysin sín,
nú blikar stjörnudögg á laufum grænum —
en æ er stjarna sú, er skærust skín,
í skýjum hulin, hvernig sem vér mænum,
vor óskastjarna, hugans sólarsýn,
í söng, í draumi, eða vonarbænum.
Nú íokast aftur loftsins hallardyr,
og Ijósin uppi sjást nú færri og færri.
En hugarsnekkjan hefur ætíð byr
á haf þess liðna — en seglin smærri og smærri;
mín lagði á ýmsar leiðir áður fyrr,
er leifturvitar skinu á tindum fjærri;
nú kýs hún helzt að vagga á vogi kyrr —
sem veðrabrigði taki að færast nærri.
Hvil enn um stund, mitt fley, við festar þær,
er fyrri dagar spunnu úr gullinþráðum —
úr fjarlægð tímans loga Ijósin skær
í landi, yfir vegum þyrnum stráðum.
— Nú færist þytur dagsins.nær og nær
og næturkyrrðin er á förum bráðum.
Þá skiljast okkar leiðir, Laxfoss kær —
nú Ijómar mor'gunroðinn yfir báðum.
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s'
V
s
V
s
s
s:
V
V
V
V
;i
s
V
V
s
V
s
V
s
s
s
s
s
V
s
s
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
b
s
s
s
$
s
s
eins og eín stór fjölskylda. Á
þessu ári fór ég með Óía Garða
austur á Firði til sjóróðra og
höfðum við bækistöð á Brim-
nesi; en árið eftir eða 1907 fór
ég austur yfír fjall og vann við
smiði á Hraungerðiskirkju, og
þótti hún falleg. Hún stendur
enn. Þennan vetur vann ég við
skípavíðgerðir hér.
III.
En nú snerist það fyrir mig,
sem markaði spor mín til þessa
dags. Jóhannes Reykdal var þá
að hefja framkvæmdir sínar.
Hann vildi reisa timburverk-
smiðjuna Dverg. Vann ég að
byggingu hennar ásamt Jóhann
esi og fleirurn og vann svo í
verksmíðjunni hjá honum alla
tíð, þar til hann seldi hana
hlutafélagi — og svo áfram hjá
því til þessa dags. Ég hef unnið
við vélar verksmiðjunnar og nú
vinn ég þar, þegar ég vil, má
koma þegar ég vil og fara heim
þegar það dettur í mig.
Jóhannes Reykdal var einn.
merkastur þeirra manna, sem
ég hef kynnzt um dagana. Hann
var ekki í rónni nema hann.
væri með einhverjar fram-
kvæmdir á prjónunum, og hann
var ekki einn þeirra manna,
sem láta sér nægja að tala, allt-
af, þegar honum datt eitthvað
nýtt í hug, framkvæmdi hann
það. Hann reyndist hugstór og
farsæll brautryðjandi á mörg-
um sviðum. Það var þanníg
hann, sem stofnaði fyrstu tré-
smíðaverksmiðjuna með góðum
vélum hér á landi. Það var líka
hann, sem flutti inn fyrsta raf-
magnsmótorinn. Hann keypti
hann upphaflega handa verk-
smiðjunni. Áður hafði hann rek
ið hana með olíuljósum, en vá-
tryggingin var svo dýr með
þessu fyrirkomulagi, að hanji
Framhald á 8. síðu.