Forvitin rauð - 01.05.1974, Blaðsíða 11

SJÁLFSGAGNRÝNI
Nú þegar konur hafa að lögum öðlast sama rétt og
karlar, heyrist oft sagt að það sé aðeins
aumingjaskap kvenna að kenna, að þaar njóti ekki
sama réttar £ raun. Sumir ganga jafnvel svo
langt að halda þv£ fram að konur kæri sig ekkert
um réttarbætur, þeim sé eðlilegt að vera undir
karlmenn settar og hvorki nenni né geti tekið
að sér þaer skyldur sem auknum réttindum fylgja.
Svona röksemdafærsla lýsir auðvitað hörmulegu
skilningsleysi á þeim öflum sem stjóma þjóð-
félaginu. Aldagömul kúgun og fordómar verða ekki
afnumdir með einu pennastriki. Sl£kt hefst
aðeins með linnulausri baráttu. Srfitt er að
standa £ stöðugu str£ði fyrir rétti s£num og
virðingu, sérstaklega vegna þess að við konur
verðum einnig að berjast við þá vanmáttarkennd
og fordóma sem okkur hafa verið innrættir frá
blautu barnsbeini.
Fyrsta skrefið er að gera sér grein fyrir stöðu
sinni, s£ðan að standa á rétti s£num og láta
ekki undan, þótt l£tið eða ekkert virðist miða
f áttina. Við verðum að taka til alvarlegrar
athugunar sjálfsmat okkar og hvemig það birtist
£ samskiptum okkar við aðra. Hvað getum við?
Hvers erum við megnugar? Nýtum við gáfur okkar
og hæfileika, eða gerum við lftið úr þeim?
Spurningum sem þessum verðum við að svara heiðar-
lega. Við verðum að rannsaka undanbragðalaust
hugsanir okkar og gerðir, og það mat sem liggur
þeim til grundvallar.
Við skulum taka nokkur dæmi, og spyrja þá fyrst:
Ertu hrædd við að karlmönnum finnist þú sfður
gimileg, ef £ samskiptum þfnum við þá kemur £
ljós, að þú sért gáfaðri, þú vitir meira og
kunnir betur til verka en þeir? Margar konur
halda aftur af sér, fela hæfil.eika s£na og
kunnáttu til að ýta undir yfirburðakennd karl-
manna. Þær þora ekki að eiga frumkvæði, láta
karlmenn um að taka ákvarðanir, þykjast ekki
valda ýmsum verkefnum eða skilja flókin vandamál.
Ef þú ferð á veitingahús með karlmanni, lætur
þú hann þá velja matinn og vfnið? Ef það ert
þú sem venjulega sérð um eldamennskuna heima,
þá ættir þú ekki sfður að hafa vit á þessum
hlutum utan heimilisins. Eins er ég l£ka viss
um að þú hefur oft séð konur láta sem þær ráði
ekki við ákveðin verkefni, ef karlmenn eru £
nánd, en leysa þau auðveldlega, ef þeir eru
hvergi nærri. Kannski hefur þú sjálf gert þig
seka um þetta, t.d. starað hjálparvana augum
upp á karlmann og beðið hann um að skipta fyrir
þig um peru eða laga ketilsnúruna, vegna þess
að þú sért svo voðalega hrædd við að fá straum.
Næsta dag þegar peran springur aftur og
fsóleringarbandið lekur af snúrunni, þá er
enginn karlmaður nærri, og þú kippir þessu
auðvitað öllu £ lag £ hvelli, þv£ ekki er hægt
að sitja kaffilaus £ £ kolamyrkri.
Ég held að það sá á gelgjuskeiðinu sem bera fer
á þeirri hugmynd, að stúlka sem skarar fram úr
£ námi eða öðru starfi, hljóti að enda sem upp-
þornuð piparmey. Sðlilegra er talið að stúlkur
á þessum aldri noti t£ma sinn til að ganga £
augun á strákum 03 tryggja sér einn til frambúðar.
Stúlkum er talin trú um að besta leiðin til að
ná þessu marki, sé að jesúa sig gapandi yfir
þv£ hvað strákarnir séu klárir, þar til þær hafa
æst þá svo upp að þeir sleppa sér og fara að
slást til að sýna afl sitt og verja s£nar p£ur,
svo enginn þori að vera of nærgöngull við þær.
Þannig er stúlkum kennt að l£tilsvirða andlega
hæfileika s£na, og þetta er ein af ástæðunum
fyrir þv£ að konur hætta fyrr námi en karlar.
Tökum annað dæmi: Hefur þú ekki heyrt konur
segja, að þær vinni ekki, en séu bara heima?
Heimavinnandi húsmæður tala um að þær ætli að
fara "að vinna". Svona talsmáti lýsir ekki
miklu stolti, enda metur samfélagið þessi
marglofuðu heimilisstörf l£tils. lau eru ekki
metin til starfsreynslu, og ef karlmaður ætlar
að helga sig þeim, þá er hann talinn ómagi á
konu sinni. Aftur á tnóti er ekki óalgengt að
heyra konur, jafnvel þær sem vinna fullan
vinnudag utan heimilisins, segja með sigurbros
á vör: "Ég á svo skilningsr£kan mann, hann
hjálpar mér oft við uppvaskið." eða "Kann passar
oft krakkana fyrir mig, ef ég þarf að skreppa frá.
11