Alþýðublaðið - 15.05.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 15. maf 1958.
AlþýðublaðíS
Afþgöublaöiö
Útgefandi:
Ritstjóri:
Fréttas'tjóri:
Auglýsmgast j óri:
Ri tstj órnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðufiokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Snmúelsdóttir
14901 og '4902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
Alþýðu h usið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins Hverfisgötu 8—10
Trygging atvinnu
'ÞÁ ER hið margumtalaða frumvarn ríkisstjórnarinnar
um ráðstafanir í efnahagsmálunum komið fram. Irmtak
frumivarp'sins og aðalefni er að sjiálfsögðu það, að trj7ggja
atvinnuvegunum fjármagn til áframhaldandi rekstrar og
ráðstafani'r til tekjuöflunar í þessu skyni. Þetta er í raun-
inni kjarni málsins. Menn geta vitanlega deilt fram og aft-
ur um leiðdr í bessum efnum-, en fram hjá þeirri staðreynd
vecður ekki gengið, að halda verður atvinnuvegun-um gang-
andi. Stöðvist framleiðslan, er vá fyrir dyrum þjóðarinnar.
Þetta var hcfuðviðfangsefni ríkistsjórnarinnar, þegar hún
sat á rökstólúm við að finna tekjur handa atvinnurekstrin-
um.
Það er vitað .míál, að ekki var unnt að ihalda áf'r-am á
,söm-u braut í efnahagsmálunum, ef e.kki átti að snarast. Hið
gamla fyrirkom-ulag hafði gengið sér til húðar. Hefði sama
gatan verið gengin, hefði -rekstur stöðivazt strax á þessu
sumri, enda vantaði um t-vær og hiáifa milljón í ríkiskass-
ann til að- trygg-ja frarrjhald framleiðslunnar. Hér er um að
ræð'a að-alatriði málsins. Finna þurfti ný r-áð, sem tryggðu
framhald' íramleið-slu og atvinnu. Seg-ja má að vísu, að fyrir
komulagið bari keim af þv.í gamla, en sam-t er nýrja kerfið
miklu einfaldara og auð-veldara í framkvæmd.
Það, sem fyiist o-g fremst isnýr að almenningi í þessum
nýju páðistö'funum ríkiisstjórnarisinar, er trygging at-
vinnu í landiniu. Enginn neitar bví, að stórsigur er unn-
inn, ef fólk hefur vinnu og framleiðslutækin geta gengið
og aflað í þjóðarbúið. Það er mergurinn málsins. Ríkis-
stjórnm hefur miðað þessar -nýju ráðstafanir sínar við
það, að rekstur og atvinna geti haldizt, og þjóðin þurfi ei
sí og æ að óttast stöðvun atvinnutækjanna. Verkalýðs-
hreyfingin geldur varhug við hækkuðu verðlagi af völd-
um hinnar n,ýju ráðstafana, og erþað að vomi-m, Því teiur
hún rétt, að .sammngar sóu lausir. En hátt kaup í krónum
cr lítils virði, eif vinnima vantar. Því er það einnig skylda
verkalýð-s-hreyfingaiinr.£v að hngsa fyr-st og frc-mst um
tryggin-gu atvinnunnar. Allur lardsiýður getur í rauninni
sameinazt r.-ni bað, að try-gging atvinr.u sé grundvöllur-
inn í þessum r f:-um.
Vera m!á, ao finna hafði ir-átt aðrar leiðir til ,að- tryg-gja
rekstur og atvinnu. Engum dettur í hug, að hér sé um
n-okkra eil-ífðarlausn að ræða. En eins oy rakið hefur verið
áður hér í- blaðinu, eru þessar nviu ráðstsfanir samkomulag
þrigg-ja flokka. Þar hafa verið samræmd c’ík sjónarmið.
Rlikisstjórnin hefur þó leitazt við af frem-sta ir.egni að gera
hinar nýju rláðstaifanir svo úr garðd, að þær komi að veru-
legu gaigni.
Ráðherrar Aliþj'ðuflokksins hafa fyrir sitt leyti sam-
þykkt þessar ti'lögur til rekstrar avinnuvegunum vegna
allra aðstæðna. stm fvrir hsndi eru. Alþýðuflokkurinn
hefði að sjálfsögðu farið aðrar leiðir, ef hanu hefði í upp-
hafi marlcað brautina. En.um það var ekki að ræða. Hér
skal ekki frekar rætt um viðhorf hinna ríkisstjórnarflokk
,anna til þessara mála. Ríkisstjórnin stendur að sjálfsögðu
öll að ráðstöfunum, bótt um sum atriði liafi verið skiptar
skoðanir, og þá sérstaklega um forrn bóta og tekjuöflun-
ar.
Rétt er og að benda á ýmis önnur mál, semi ríkisstjórn-
in leggur fyrir þingið til samþykktar, jafhhliða efnahags-
ráðstöfunum. Munu þau verða almenningi til hagsbóta. Er
hér um að ræða nýmæli í skattamlálum', lífeyrissjóð togara-
sjómanna o. fl. Verður nánar rætt um þessi mál hér S blað-
inu síðar.
Stærsta atriði þessara nýju rláðstafana er það, að reynt
er af :fre-msta megni að sporna við kjaraskerðingu hjá al-
mienningi. Meðan svo er, hlýtur fólk almennt að gera sér það
Ijóst, aÖ ríkisstjcrnin er með -efnahagsfrumvarpinu að gæta
hagsmuna heildarir.nar.
AuffÍvsaif í Alþ'vHnhlaiÍinri
( UfaLii úr heimi )
Tooi N boya:
TOM MBOYA er aðalrit- 1 menn, að
ari verkamannasambands
Kenya. Hann á sæti á þingi
landsins og er mjög mikils-
virtur meðal landa sinna.
Hér ræðir hann nokkuð á-
standift í pólitísku lífi Kenya
og framtíð og hlutverk verka
iýðshreyfingarinnar þar.
ÁRIÐ 1957 varð merkile-gt ár
í sögu Kenya. I marzmánuði
það ár tóku innf-æddir menn í
fyrsta sinn þátt í kosningum á
þing nýlendunnar, og voru átta
blökkumenn kosnir. Áður voru
þingmenn innfæddria útnefnd
ir af landsstjóranum. Síðan
1954 hefur gilt í Kenya stjórn
arskrá, sem kennd er við
Lyttlet-on. Geri-r hún ráð fyrir,
að stjórn landsins skipi þrír
men'n af evrópskum uppruna,
tveir Asíumenn og einn ráð-
heirra af negrakyni. Innfæddir
hafa jafnan mótmælt þessari
stjórnarskrá, og ekki að ástæðu
lausu þar eð þeir eru vfir sex
milljónir að tölu, en hvítir
menn í Kenya eru aðeins þrjú
hundruð þúsund. .
Þeir blökkumenn, sem land-
stjórinn sk-ipaði á þin'gið brugð
ust tráusti' innfæddra og tó'ku
við þeim stöðurn, sem þeim
buðust. Gert var ráð fyrir að
Lyt'tletonstjórnarskráin yrðí í
gildi til ársins 1960.
Hrnir nýkosnu blök'k'umenn
ne-ituðu ekki aðeins að viður-
kenna stjórnarskrána, heldur
neituðu einnig að taka við ráð
herraembætti. Þeir kröfðust
þess, að 'þingmönnum þeirra
yrði fiölgað upp í 23, en þá
fengu þe-ir meirihluta á þing-
inu. í nóvembermánuði síðast-
liðnum. kom Lennox-Boyd til
Kenya. Árangur komu hans
va'ð sá, að Lyttletonstjórnar
skráin var felld úr gi-ldi og
þirgmcinnum innfæddr-a fj-ölg
að upp í fjórtán. Hafa nú imn
fæddir jafnmarga kjörna þing
menn og Evrópumenn, en auk
þ?ss situr fiöldi brezkra em-
hættismauna á þinginu. og geta
þýr þv'í ráðiið öllu ef þeim
býðuir svo við að horfa. Þrátt
,-fyrir be-ssa leiðréttingu hafa
þ'ngmenn innfæddra hafnað
stjómarskrá Lennox-Boyd. í
henni er gert ráð fvir-ir ríkis-
ráði, sem hefur neitunarvald
í flestum mikilvægum málum.
Innfæddir halda því fram, að
þessi skipan sé með öllu ónauð
synleg og jafnvel Skaðleg, þar
eð landstiórinn haf-i þegar slíkt
vald, og geti hann gætt hags-
muna minnihlutans. Þeir vilja
að hagsmunir meirihlutans og
minnihlutans fari í flestum til
fellum saman, cg finna verði
skipan, sem tryggi það.
Innfæddir í Kenva eru
efnnig mj'ög mótfallnir ákvæð
um hinnar- nýju stjórnarskrár
um að Evrópumenn fáí rýmri
kosningarétt en blökkumenn og
geti auk þess ráðið kosni-ngum
að miklu leyti. Blökkumemi
krefjast jafns kosningaréttars
fyrir alla íbúa landsins, enda
þótt Evr-ópumenn fái miklu
fleiri fulltrúa á þingið, en þeir
beinlínis eiga rétt. á miðað við
mar/n-fjölda. Ó'ttast Kenya-
Bretar ætli að leika
l-^'ikinn og þeir hafa
gert í Mið-Afríku Sambandinu,
þ. e. að bægia blökkumönnum
frá ö’lum áhrifum á stjórn
landsins í valdi ramglátrar
kosningaskipanar.
Hingað til hafa innfæddir
ekki hunzað hin nýju kosninga
lög, en þeir hafa ekki viður-
kennt önnur ákvæði Le-nnox-
Boyd stjórnarskráiinnar, og'
sýna þaim fulla fyrirlitningu.
Þeir hafa ekki tekið sæti í rík
isstjórninni, en þar áttu þeir
kcst á tveimur ráðherraembætt
um.
Ég er þess fuMviss, að það,
sem er að gerast í Ke’nya, er
mjög mikilvæigt fyrir verka-
lýðshreyf-inguna og hugsjónir
hennar. Hér er barizt um að
fá viðurkenndan rétt og virð-
i-ngu einsta'klin-gsins, og póli-
tískt frelsi. Verkalýðsfélög okk
ar hafa til þessa varazt að
Krainhald á 8. síftu.
í Hafnaríirði 25 ára
Á ÞESSU vori eru 25 ár lið-
in, síðan verkamannafélagið
Framtíðin í Hafnarfirði kom á
fót dagheimili fyrir börn.
Þegar félagskonur hófu þetta
starf, var djarft spor stigið, því
þá voru erfiðir tímar í Hafnar-
firði, eins og raunar víðar á
landi hér, og verkakvennafé-
lagið hafði ekki af digrum sjóði
að taka. En brýn þörf fyrir
dagheimili, er gæti létt undir
með bamaheimilum í bænum,
varð félagskonum hvöt til
starfa. í fyrstu varð dagheim-
ilið að búa við mjög ófull-
komin húsakynni, en brátt
auðnaðist fé:|.gskonum að
koma upp húsi fyrir þessa
starfrækslu sína á hinum ákjós
anlegasta stað, á Hörðuvöllum,
og hefi'- síðan starfrækt þar
leikskóla á vetrum og dagheim-
ili á sumrum.
Fyrir ári síðan var hús þetta
stækkað mjög og endurbætt,
svo að nú eru starfskilyrði þar
heimilið, enda hefir þetta starf
félagsins notið sívaxandf vin-
sælda meðal bæjarbúa, og
I mörg eru þau orðin, barnaheim
ilin í Hafnarfirði, sem standa í
óbættri þakkarskuld við félag-
! ið og forstöðukonur þess, fyrir
! mikilvæga aðstoð og fórnfúst
I starf. Miun margur minnast
þess nú á þessum tímamótum
í sögu dagheimilis á Hörðuvöll-
um.
I Forstöðunefnd dagheimilis-
ins hefir jafnan haft dvalar-
gjöld barna svo lág, að ekki
hafa þær tekjur hrokkið fyr’ir
kostnaði. Til að vinna það upp,
sem á hefir skort, hefir nefndin
ihaft einn fjársöfnunardag á
ári.
Sá dagur verður að þessu
sinn næstkomandi sunndagur
18. þ.m. verður þá skemmtun í
Bæjarbíó á Vegum nefndarinn-
a", með fjölbreyttri dagská, og
margt fleira hafa þær konur til
hátíðabrigða þann dag. Auk
hin glæsilegustu. Starfar dag- - þess verða merki seld í bænum
heimilið nú í þ 'emur deildum til styrktar þessu góða málefni.
og getur tekið á móti 100 börn- j Berum það merki á sunnu-
um á aldrinum 2 til 5 ára. | daginn kemur, allir Hafnfirð-
Verkakvennafélagið hefir átt
því láni að fagna, að hafa jafn-
an hinu hæfasta starfsliði á að
skipa við leikskólann og dag-
ir.gar. og vottum með því góðu
og göfugu málefni virðingu
okkar og þakkir.
Garðar Þorsteinsson.

Rörn að 1-ei'k á dagheim'.linu að Hörðuvöllu.m.