Morgunblaðið - 16.12.1933, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
8
JRttr&ttttHa&ft
Framsóknarflokkurinn sundrast.
Tryggví Þórhallsson, Þorsteinn Briem.
Hannes Jónsson, Jón í Stóradal
og Halídór Stefánsson
mynda nýjan flokk:
Bæ n d af Iokk.
Tryggvi Þórhallsson sendir
fyrri flokksmönnum sínum
óblíðar kveðjur.
Framsókn er ekki lengur bænda-
flokkur, segir hann.
: H.Í. Arvftknr, StrUtTlk,
Utatjðrftr: Jðn KJftrtftnaaoft.
Valtýr St.f&aaaoa.
'ltatjörn oc ftfcr.10.lft:
Auoturstrætl 8. — Slml 1(00.
ftuclý.lncaatjörl: B. Hftfbers.
vuslýslnsraakrif atof a:
Austuratrætl 17. — Slatl 8700.
•I.lmaslmar:
Jön KJ rtansson nr. 8742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220.
Árnl Óla nr. 2045.
EJ. Hafbergr nr. 2770.
vskrlftaKjald:
Innanlands kr. 2.00 4. nliilL
Utanlands kr. 2.50 4. fttl.n.
’ lftuaasölu 10 aurft *lntftkl8.
20 ftnrft m.S UaMk.
Þar sem jafnaðarmenn
ráða.
iNewfoundland svift f járforræði.
London 15. des. F. Ú.
Fnndi var slitið í neðrimáls-
atofu breska þingsins kl. 1%
íSÍðd. í dag, eftir fund, sem stað
ið hafði yfir í 22 stundir og 3
ístundarfjórðunga. Fundurinn
hafði verið settur kl. 2,45 í gær
dag síðd. Fyrir fundinum lá
uefndaskipun í sambandi við at-
vinnuleysisfrumvarp stjómar-
innar.
Stjórnin hafði látið í ljósi
•að þörf væri á, að afgreiða
hvorttveggja málin, áður en
fundi væri slitið. Klukkan var
orðin nálega 8.30 í morgun, þeg
ar lögin um Nýfundnaland kom
að lokum ár nefnd, en breyting-
artillögur höfðu ekki verið
gerðar á þeim. Sjálf stjóm ný-
lendunnar verður nú afnumin
með lögum, og konungsríkið
Stóra Bretland tekur ábyrgð á
fjármálum hennar, þangað itl
;svo kynni að fara, að hún yrði
sjálfri sjer nóg í fjármálum.
Fjöldi breytingartillaga við
frumvarpið kom fram í nefnd-
inni, og aðallega frá jafnaðar-
mönnum, og vinstrimönnum, og
seinkuðu þær mjög afgreiðsl-
unni. Til dæmis tók það 2 stund-
ir, að ræða um fyrstu breyting-
artillöguna, og seinna fóru 2
tímar í að ræða aðra breyting-
: artillögu, áður en hún væri feld.
Öðru hvom sló mjög 1 hart
milli flokkanna.
Hernaðar-
skaðabæturnar.
Hvert ríkið á fætur öðru skor-
ast undan að borga Banda-
ríkjunum.
London 15. des. F. Ú.
í dag hefði Bandaríkjastjórn
með rjettu getað búist við
greiðslu mikilla fjárupphæða
frá skuldunautum sínum, því að
skuldir þær, sem í dag fellu í
gjalddaga námu því sem næst
30 milj. sterlingspunda. En
raunverulega greiddist ekki af
þessari upphæð nema 1% milj.
sterl.pund og kom mestur hluti
'þess fjár frá Englandi, sem
greiddi í viðurkenningarskyni
"fi/2 miljón dollara upp í skult
sína. Finnland er eina landið í
álfunni, sem greiddi að fullu.
ftíki þau, sem algjörlega hafa
’brugðist greiðsluskyldu sinni
»eru: Frákkland, Pólland, Belg-
iía, Estland Qg Ungverjáland.
Umbrotin í Framsókn.
Blaðið „Framsókn“ kom út í
gær í fyrsta sinn eftir klofning-
inn í Framsóknarflokknum.
Blaðið ber það greinilega með
sjer, að það eru hinir brott-
reknu úr Framsóknarflokknum
og þeir, er þeim fylgdu, sem
ráða yfir blaðinu.
Arnór Sigurjónsson, sem ver-
ið hefir ritstjóri blaðsins, hefir
verið látinn fara. I hans stað
hefir komið Árni Þórðarson
kennari(?), sem kvað eiga að
vera ritstjóri til bráðabirgða.
Nýr stjórnmálaflokkur.
Tilkynning er um það, í
,,Framsókn“, að stofnaður sje
nýr stjórnmálaflokkur, er nefn-
ist „BændafIokkur“.
gerðust í Framsóknarflokknum
í lok aukaþingsins. Er hann all-
þungorður í garð Jónasarliðsins
í flokknum fyrir það, hvernig
haldið var á máíunum og full-
yrðir, að af þeim þingmönnum,
sem eftir sitja í flokknum, sjeu
ekki fleiri en tveir ánægðir.
Það munu vera þeir Jónas og
Eysteinn.
Samningarnir við Sósíalista.
Tr. Þ. fer mörgum orðum um
samninga þá, sem meirihluti
Framsóknarflokksins hafði gert
við sósíalista í sambandi við
hina fyrirhuguðu stjómarmynd-
un.
Um þessa samninga segir Tr.
Þ. m. a.:
Tryggvi Þórhallsson.
Ekki lengur bændaflokkur
Tr. Þ. fer ekki dult með það,
að Framsóknarflokkurinn, eins,
og nú er komið, geti ekki
talist bændaflokkur. Hann seg-,
ir:
„Það verður að líta svo á,
sem Framsóknarflokkurinn, eða
meirihluti núverandi ráðamanna
hans, hafi tekið ákvörðun um
að hætta að vera fyrst og fremst
bændaf!okkur“.
Og ástæðan til þess, að svona
er komið fyrir Framsóknar-
flokknum er sú, segir Tr. Þ., að
„Reyhjavíkurdeild" flokksins
hefir orðið yfirsterkari „bænda-
deihiinni“.
Það átti að bjarga
Hermanni.
Tr. Þ. ræðir það nokkuð. hvað
ráðið hafi þeirri ákvörðun
meiríhluta Framsóknarflokks-
ins, að ganga að samningunum
við sósíalista um stjórnarmynd-
un, sem hafði þær afleiðingar,
að flokkurinn klofnaði.
Og höfuðástæðan var þessi,
segir Tr. Þ.:
„Það var stofnað L:1 stjórnar-
ckiftanna fyrst og fremst vegna
Reykjavíkui’.náls, þ. .. deilunn-
ar milii lögreglustjórans og
meirihlúta bæjarstjómarinnar í
Reykjavík um lögreglumálin.
Kom þetta afar berlega fram í
deilunum um hvort rjett væri
að mynda hina nýju samsteypu-
stjórn“. (Leturbr. hjer).
Þessi yfiriýsing Tr. Þ. er mjög
merkileg.
Lögreglustjórinn í Reykjavík
hafði heimskað sig svo í lög-
regluþjónadeilunni, að hann
bjóst sjálfur við, að hann myndi
hröklast úr embætti.
En til þess svo að reyna að
bjarga Hermanni, grípur Jónas-
ardeild Framsóknarflokksins til
þess ráðs, að gera samninga við
sósíalista um stjórnarmyndun,
þar sem þannig var samið, að
sósíalistar skyldu fá allar sínar
kröfur uppfyltar, en ekki mátti
gera „nokkúm skapaðan hlut
fyrir bændurna“, eins og Tr. Þ.
nú upplýsir.
Þegar fengin er þessi játning
frá fyrv. formanni Framsóknar-
flokksins, verða þeir áreiðan-
lega margir, sem undrast það,
að ekki skyldu að lokun:
verða nema aðeins tveir þing-
menn flokksins, sem neituðu ao
ganga á mála hjá sósialistum.
yíninnflutningur Banda-
ríkja frá Kanada.
London 15. des. F. Ú.
Bandaríkjastjórn tilkynt,
Canadastjórn í gær, að á næstu
fjórum mánuðum yrði leyft aí>
flytja inn frá Canada 5.580.59Ó
gallons af sterkum drykkjum.
Stærsta smyglunarmál í
Þýskalandi.
I Papenbui’t í Þýskalandi fell
nýlega dómur í stærsta smyglun-
ármáli, ^sem komið hefir fyrir þ;,r
í latidi. Ákærðir voru 21 maður
fyrir það að hafa smyglað inn tó-
baki og kaffi frá Hollandi. Voru
þeir dæmdir samtals til 16 ára
fangelsisvistar og til þess að greiða
samtals 32.529.000 mörk í sektír og
tollsvik.
Flugmaður heiðraður.
London 15. des. F. Ú.
Stjórn Ástralíu hefir veitt
flugmanninum Charles Ulm 1
lús. sterlingspunda heiðursgjöf í
viðurkenningarskyni fyrir flufe-
afrek hans, er hann flaug milli
Englands og Ástralíu á rúmlega
6 dögum.
ÆGIR tekur
tvo enska togara
í landhelgi.
í gærkvöldi kom Ægir tíl ísa-
fjai’ðar með tvo enska togara, sem
hann hafði staðið að veiðum í
landhelgi, út af Bolungavík. MáJ
jeirra verður rannsakað í dag,
en talið er, að nm fullkomið land-
helgisbrot sje að ræða hjá báðum.
Dagbók.
Veðrið í gær: V-átt með all-
snörpum snjó- eða kornjeljum
vestan lands, en V-kaldi og bjart-
viðri austan lands.
Grnnn lægð fyrir norðan ísland
á hægri hreyfingu austnr eftir. —
Ennfremnr virðist ný lægð vera
að nálgast suðvestan af hafi og
lítur út fyrir að hún muni valda
SV og S-átt hjer á landi.
Veðnrútlit í dag: Vaxandi SV-
átt. Sennilega þíðviðri og rigning
síðdegis.
Útvarpið í dag: 10,00 Veður-
fregnir. 12,15 Hádegisútvarp.
15,00 Veðurfregnir. Endnrtekning
frjetta o. fl. 18,45 Barnatíini (Jó-
hannes úr Kötlum). 19.10 Veður-
fregnir. 19,20 Tilkynningar. Tón-
leikar. 19,35 Tónleikar. (Útvarps
tfíóið). 20,00 Klnkkusláttnr. —
Frjettir. 20,30 Leikþáttur: Lann
syndarinnar (Gunnþórnnn Hall-
dórsdóttir, Soffía Gnðlangsdóttir).
Grammófóntónleikar: Schubert:
Fiðlu-sónata í A-dúr. (Fritz
Kreisler & Raehmaninoff) ■ Knrt
Weill: Lög úr „3-Groschen Oper“.
Úanslög til kl. 24.
Til HáHgrímslorkjn í Sanrfeæ
frá H. G. 5 kr.
Fyrir stofnun þessa nýja
flokks gangast þeir Halldór
Stefánsson alþm., Hannes Jóns-
son alþm., Jón Jónsson í Stóra-
dal alþm., Tryggvi Þóyhallsson
alþm. og Þorsteinn Briem ráð-
herra. Svo sem kunnugt er,
voru þeir Hannes á Hvamms-
tanga og Jón í Stóradal reknir
úr Framsóknarf lokknum; en
þeir Halldór Stefánsson og Tr.
Þórhallsson sögðu sig þá úr
flokknum. Einnig hefir Þorst.
Briem ráðherra, sagt sig úr
flokknum, að því er „Fram-
sókn“ skýrir frá. Það eru þess-
ir fimm-menningar, sem gang-
ast nú fyrir stofnun hins nýja
flokks.
Fimm-menningarnir senda
frá sjer Ávarp til þjóðarinnar,
um leið og þeir tilkynna stofn-
un hins nýja flokks. Þar segir
m. a., að „stjórn og starfsregl-
ur muni flokkurinn setja sjer
svo frjálslegar, að ekki þurfi
að leggjast hömlur á skoSana-
frelsi og sannfæringarfrelsi
flokksmanna“.
Tryggvi Þórhallsson leysir.
frá skjóðunni.
Tryggvi Þórhallsson skrifar
11 dálka grein í þetta fyrsta
blað „Framsóknar“, eftir kloín-
inginn, er hann nefnir „Móti
straumnum“.
Kennir margra grasa í þess-
ari grein Tr. Þ.
Hann lýsir fýrst aðdragand-
anum að tíðindum þeim, er
„Það átti að fullnægja víð-
tækum og afleiðingaríkum kröf-
um, sem Jafnaðarmannaflokk-
urinn setti sem skilyrði fyrir
þátttöku af sinni hálfu í stjórn-
armyndun“ — —
Enn fremur segir Tr. Þ.:
„Það átti að hækka verulega
kaupgjaldið við opinbera vinnu.
Það átti að styrkja aðstöðuna
til stórra muna fyrir fjelög
verkamanna.
Ráðherra Jafnaðarmanna átti
að ráða yfir opinberu vinnunni
og skamta fjelagsbræðrum sín-
um kaupið og efla aðstöðu fje-
laga sinna“.
Svo spyr Tr. Þ.:
„Hvað átti nýja stjórnin að
gera fyrir bændur?“
Og hann svarar:
„Samningarnir hljóðuðu upp
á það, að gera ekki nokkurn
skapaðan hlut fyrir bænd-
úma“. (Leturbr. Tr. Þ.).
„Jeg hygg, að það hafi
trauðla komið fyrir bændaflokk
í nokkru landi að semja svona“,
segir Tr. Þ. enn fremur. •
Því næst minnist Tr. Þ. á
samninga þá, sem bændaflokk-
urinn danski gerði nýlega við
sósíalistana dönsku. Þar hafi
verið ólíkt betur haldið á mál-
stað bændanna heldur en hjer.
Og ef dr. Krag, foringi bænda-
flokksins danska hefði samið
eins og Jónas gerði hjer, þá
hefði verið „hlegið um öll Norð-
urlönd að þeim bændaforingja,
sem slíka samninga gerði“, seg-
ir Tr. Þ.