Morgunblaðið - 20.12.1944, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
MiðvikudagTir 20. des. 1944,
„Já — í Frakklandi. Það var
í stríðinu. Hún var dansmær —
lítil og grannvaxin — senni-
íega tuttugu ára gömul. Jeg
fann hana grátandi og hálf
með'. itundarlausa á Place Ven-
dome, einn vetrarmörgun
itlúkkan fjögur. Það hafði vðr-
ið gerð loftárás á borgina. Hún
liáfBi særst í fætinum af
sprengjubroti. Jeg bara hana
heim í hermannaskálann . . .
tveir mánuðir . . . hún dansar
aldrei framar . . . til allrar
hamingju fjekk jeg skipun um
að koma heim . . . jeg sendi
hénni nökkra franka mánaðar-
Iega . . . ekki mikið, því að jeg
hefi ekki mikla peninga handa
á milli, en hún skrifar mjer . . .
dásemdaraugnablik, þegar jeg
fæ brjef hennar . . hún hefir
bæð: gáfur og hugmyndaflug
. . . jeg held. að hún elski mig
. . , elskar mig ef til vill að
eilífu, en það er gagnslaust að
húgsa um það“. Mel bljes út úr
sjer reykj arhringj um og horfði
á, hvernig þeir liðuðust upp í
loftiö og mynduðu andlit, sem
hann myndi aldrei sjá framar
— nema í draumum sínum. Og
■•.draumarmr blikna. þegar mað-
urinn eldist og eldar æskunn-
ar brenna út.
„Og svaraði það kostnaði,
Mel?“
„Nei. Jeg vissi það frá önd-
verðu. Gleði, sem skilur eftir
sársauka, svarar aldrei kostn-
aði“.
„Samt sigrumst við aldrei á
æfintýraþrá okkar. Það er senni
lega þess vegna, sem menn, er
aldrei hafa borið einkennisbún
ing, fá hjartslátt, þegar þeir sjá
hersveitirnar koma þrammandi
heirn',
„Já. En þú verður að hafa
það hugfast, að þessir borgar-
ar sjá aðeins hina glæsilegu
einkennisbúninga og blaktandi
fánana. Þeir hafa aldrei sjeð
rústirnar eða heyrt kvein graf-
arsöngsins. Þá hefir aðeins
dreymt um það. Þeir hafa dreg
ið upp" mynd í huga sjer af því,
sem þeir kalla Heiðursvöllinn,
og eftir honum endilöngum
liggur vegur, er þeir kalla
Frægðarveginn. Þeir vita, að
hann liggur til heljar, en þeir
vita einnig, að sumir komast
undan. Þú veist það, Danni, að
við getum ætíð hugsað okkur,
að við komumst undan, því að
óskin er móðir hugsunarinnar“.
„Jæja, Mel. Jeg hefi a. m. k.
lifað eitt dásemdaraugnablik“.
„Lifðu ekki annað, vinur“.
„En það var óviljandi. —
Jeg . . . .“.
Mel tók fram í fyrir honum:
„Jeg sá það. Þú varst hjálpar-
vana. Jeg sat í rökkrinu hjerna
inni. Jeg sá ykkur Tameu koma
inn . . . . jeg sá andlit hennar
og andlit þitt . . . , Og jeg sá
andlit Maisie Morrison í dag.
Tamea hefir sagt mjer, að hún
ætli að krækja í þig og hún
líti ekki á Maisie sem jafnoka
sinn. Hún segir, að Maisie hafi
ekki hugdirfsku til þess að taka
það, 3em hún þrái. En það hef-
Tamea. Það er víst engin hætta
á öðru!“
„Það er ekkert athugavert
við það“,
| „Vissulega ekki. Meydóms-
hæverskan hefir gert marga
góða konuna að geðstirðri og
biturri piparkerlingu. Hún
hefði aðeins þurft að rjetta út
hendina til þess að fá piltinn
sinn. En hún gerði það ekki og
hann hjelt, að hún gæfi til
kynna óbeit eða kæruleysi með
hæversku sinni“.
„Þú veist, að í veröldinni úir
og grúir af feimnum og ófram-
færnum karlmönnum. Og þeir
eru ætíð óhamingjusamir,
vegna þess, að þeir giftast
herfilegum konum“.
! „Stórum konum, feitum
konum, rauðhærðum, ráðrík-
um, ruddalegum konum, kon-
um með svera ökla, sóðalegum
konum, leiðinlegum konum,
háværum konum . . . . en kon-
um, sem notuðu tækifærið,
þegar það gafst, og kræktu
sjálfar í þessa litlu, feimnu
herramenn, sem hjarta þeirra
girntist“.
„Já, en góði minni, ekki á
Tamea heima í þessum kven-
lega „index expurgatorius“,
sem þú varst að þylja.'Finst
þjer hún ekki dýrðleg vera?“
„Jú, auðvitað er hún það“,
sagði Mel með semingi. „Og
hún er ennþá hættulegri hugar
ró þinni vegna þess, að hún er
saklaus, eðlileg og óspilt — á-
kaflynd og ástleitin. En þú
verður að segja skilið við alla
dagdrauma og giftast Maisie
Morrison'1.
,,En hvers vegna, Mel?“
„Hvað er þetta, maður, þjer
hefir þó ekki dottið í hug kyn-
blöndun?“
„Finst þjer Tamea líkjast
múlatta eða manni, sem hefir
negrablóð að einum fjórða eða
einum áttunda í æðum sjer?“
„Hún er Suðurhafseyjabúi í
aðra ættina“.
,,En hreinræktaður Suður-
hafseyjabúi er Aríi“.
„Jæja, góði. En aríski kyn-
þátturinn hefir margar grein-
ar. Arabar eru Aríar, sem og
Hindúar. En ef þú kvænist
konu, sem hefir Araba- eða
Hindúablóð í æðum sjer, og
getur við henni börn, verða
þau kynblendingar. Taraea er
kynblendingur, þótt hún sje
ekki mjög dökk á hörund. Hör
undslitur hennar líkist einna
mest gömlu fílabeini. Hún gæti
komið fram sem hvít stúlka
hvar sem væri“.
„Nú?“
„Ef hún myndi ala þjer syni,
hvernig litist þjer þá á það, ef
þeir yxu upp og yrðu stórkarla
legir og klunnalegir, vingjarn-
legir í fasi og þeldökkir á hör-
und — óvjefengjanlegir Suð-
urhafseyjabúar — latir og
hneigðir til lasta okkar hvítu
mannanna? Það er ekki hægt
að fara í kringum Mendelslög-
málið, drengur minn. Æxlaðu
saman hvíta og svarta kanínu,
og afkvæmi þeirra verður
skjótt. Æxlaðu síðan saman
skjóttu kanínuna og hvita i
kanínu, og haltu þannig á-
fram, þar til þú færð snjóhvíta
kanínu. Þá ertu sannfærður
um, að nú hafi þjer loks tekist
að hnekkja lögmáli Mendels
gamla. En viti menn! Þetta
snjóhvíta afkvæmi gerir sjer
lítið fyrir o* fæðir af sjer urm-
ul af biksvörtum kanínum —
hundrað ættliðum síðar. — Þú
vilt, vænti jeg, ekki eiga á
hættu að úrkynja ætt þína?“
„Nei, ekki býst jeg við því“.
„Þú ert ekki viss um það?“
„Nei“.
„Mig grunaði það“. Mel reis
á fætur og gekk til Danna. „Þú
ert þegar orðinn ástfanginn af
Tameu?“
„Jeg veit það ekki, Mel. En
það hefir eitthvað komið fyrir
mig. Það skeði í kvöld. Þú sást
það. Það hefir aldrei komið
fyrir mig áður. Guð minn góð-
ur, Mel, gamli vinur, jeg hefi
ekki einu sinni getað hugsað
síðan!“
„Það er ekki sönn ást. I raun
rjettri veit jeg ekki, hvað
i á að kalla það — ástartrylling
— blinda ást — ástríðu. Jeg
hefi kynst því sjálfur. Það er
unaðsleg vitfirring. Það er
meinið, sem þjáir veröldina í
dag. Það er undirrót flestra
hjónaskilnaðá. Ástaræði. Og
þessir heimskingjar halda, að
það sje ást!
„Það er ekkert guðdómlegt
við það — ekkert andlegt. Þeir,
sem sýkjast af því, hugsa ekk-
ert um þau frumatriði, sem
nauðsynleg eru til þess að
hjónabandið geti orðið farsælt
— svo sem göfuglyndi, gott
skap og heilbrigði.
„Það á að bera lotningu fyr-
ir ástinni, þegar hún kemur —•
og ef hún síðar breytist í
ástríðu, eða hvað maður nú vill
kalla það, hygg jeg, að ekkert
sje athugavert við það, því að
þá er það aðeins heilbrigður og
eðlilegur ávöxtur ástarinnar.
Ef þú giftist Maisie Morrison
— heyrðu annars, þú segist
ekki elska hana--------?“
„Jeg er ekki viss um það,
Mel“.
„En þú hugsar mikið um
hana. Þú berð mikla virðingu
fyrir henni og þjer líður vel 1
návist hennar“.
„Já, auðvitað“.
„Nú, giftstu henni þá, mað-
ur, og svo kemur hitt á eftir.
Hún getur ekki tekið þig og
kreist allan og kramið og látið
rigna yfir þig kossaflóði og
hvíslað eldheitum ástarorðum .
í eyra þjer, eins og náttúru-
barnið Tamea. Það er þitt að
gera það, Danni. Þú getur ekki
vitað neitt um hæfileika Maisie
til ásta, fyrr en þú uppgötvar
þá sjálfur. Þú ert raggeit, þeg-
ar kvenfólk er annars vegar.
Bölvuð raggeit, meira að
segja!“
Danni fór að hlæja. „Það er
svo gott að tala við þig, Mel“, i
sagði hann. „Þú hefir alveg1
rjett fyrir þjer. Jeg er raggeit. !
En maður má ekki eiga neitt
á hættu, þegar maður kvæn-
ist. Hjónabandið varir til dauð-
ans“.
„Margir kvæntir menn deyja
snemma, og eru fegnir. Ef þú
kvænist Tameu, deyrðu and-
lega löngu áður en líkami þinn
deyr“.
„Þú ert bjartsýnn, eða hitt
þó heldur!“
VlVtld l c
Rómverskt æfintýr
Eftir Naomi Mitchison.
11.
ekki að jeg hefði verið seldur sem þræll, og ekki ætlaði
jeg að segja honum það. Hann sneri sjer að dómaranum,
grönnum manni, sem reið samsíða honum og sagði: „Þetta
er elsti sonur minn. Þú átt bágt með að trúa því, Lampa-
dius. Hann var vanþakklátur óþverri. Jeg umbar hann
árum saman, en að lokum varð það mjer um megn. Jeg
varð að refsa honum, rak hann í ónáð burtu frá mínum
húsum. Og nú hefir hann komist þangað, sem hann átti
heima, í hóp þessara villimanna!” Auðvitað kom skelf-
ingarsvipur á dómarann við að heyra þetta. Jeg reiddist,
en spurði um stjúpmóður mína, eins og ekkert hefði í skor-
ist. Hann svaraði mjer ókurteislega og fór svo að tala við
dómarann aftur, en jeg hægði á hestinum til þess að kom-
ast aftar í flokkinn og þar heyrði jeg Radimir hlægja há-
stöfum.
Við komum nú aftur heim, og allir þustu til þess að
bjóða okkur velkomna, sjerstaklega þó frændann. Mikið
var rætt um hve fangarnir skyldu greiða mikið lausnar-
gjald, og' var enginn þar á sömu skoðun. Mjer var sagt,
að dómarinn vildi tala við mig, og fór jeg strax til hans,
hann sat einn út af fyrir sig í læstu herbergi við lítinn
eld. Hann leit alvarlega til mín og sagði: „Ungi maður,
faðir þinn hefir sagt mjer frá fortíð þinni. Það hryggir
mig að heyra um slíka hluti, jeg hafði alltaf haldið, að
í Rómaveldi þekktu synirnir þær skyldur, sem þeir hafa
við feður sína”. Jeg beið eftir að hann lyki máli sínu og'
var að hugsa um hverju hefði nú verið skrökvað að hon-
um. Hann hjelt áfram: „Jeg vona, að refsingin hafi haft
tilætluð áhrif á þig, — mjer finnst svipur þinn vera
drengilegur. Og ef svo er, þá er nú tækifærið komið fyrir
yður til þess að sýna yðrun. Jeg get ekki gert að því, að
halda, — kannske gegn betri vitund — að þessir villi-
menn hafi neytt þig til þess að taka þátt í þessu fram-
ferði. Nú vil jeg, að þú talir við þenna Radimir og segir
honum að jeg og meðfangar mínir geti ekki greitt hátt
lausnargjald. Hvað mjer sjálfum viðvíkur, þá jetur kóstn-
aðurinn við embætti mitt upp allar þær litlu tekjur. sem
jeg hefi af búgarði mínum, faðir þinn á mörg börn að
sjá fyrir, hinir eru ekki mikið betur staddir. Jeg vona
að þú getir sannfært Gotana um þetta og borgað þar með
eitthvað af þeim skuldum, sem þú hefir stofnað til við
föður þinn og heimsveldið”.
Jeg hugsaði mig um nokkra stund og sagði síðan:
„Herra minn, þegar þjer biðjið mig að fara til Radimirs
— Því situr þú á píanóstóln-
um? Þú getur ekki spilað.
— Það getur líka enginn ann
ar á meðan jeg sit hjer.
★
— Það er ekki hægt að
treysta kvenfólkinu. Konan
mín hótaði að skilja við mig,
ef jeg ljeti mjer vaxa skegg —
en hún sveikst um það eins og
annað.
★
— Ætlið þjer að syngja fyr-
ir okkur á skemtun í kvöld?
— Já, samkvæmt fjölda á-
skorana í síðasta sinn.
★
Konan við eiginmann sinri,
þegar hann kom heim dauða-
drukkinn snemma morguns:
— Hvað á það að þýða að
koma heim á þessum tíma
dags?
— Jú, sjáðu — hik — jeg gat
ekki — hik — verið lengur í
skrifstofunni — hik — því jeg
var fyrir þvotta — hik — kon-
unni.
Móðir hennar: — Ef dóttir
mín giftist yður, verður það
bani minn.
Hann: — Má jeg treysta því?
★
— Þau kyntust í gegnum
auglýsingu í blaði.
— Það hlýtur að hafa verið
skopblað.
★
— Jeg datt í tjörn í gær og
var nærri druknaður.
— Hvað er að heyra þetta,
kantu ekki að synda?
— Jú, en það stóð skilti hjá
tjörninni og á því stóð: „Bann-
að að synda í tjörninni“.
★
Villi kallar til mömmu sinn-
ar: — Mamma, að hverju eig-
um við að leika okkur? Hann
litli bróðir gleypti flautuna.
★
Frænkan: — Ef jeg má kyssa
þig, Villi minn, skal jeg gefa
þjer 10 aura.
Villi: — 10 aura — jeg sem
fæ 25 aura fyrir að taka inn
i lýsi.