Morgunblaðið - 25.11.1945, Blaðsíða 8

MORGUNBLÁÐ10
Sunnudagur 25. nóv. 1945.
iwastttHftfelfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Öla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Fyrsti fiskurinn
HÚN VAR einkar athyglisverð fyrir okkur íslendinga
greinin um hraðfrystu fiskflökin, sem birtist hjer í blað-
:nu síðastliðinn föstudag (á síðu L. í. Ú.). Greinin var
þýdd úr enska tímaritinu Fishing News. Höfundurinn
heitir John Stephen og er bersýnilegt, að hann er gagn-
kunnugur þessum málum og hefir ágæta þekkingu á
þeim.
★
Höfundur greinarinnar er að gera samanburð á fisk-
ilökunum frá Kanada og íslandi. Hann segir m. a.:
„Jeg finn ástæðu til að minnast á gæði frystra fisk-
ílaka frá Kanada,. þar með talin einnig fiskflök frá Nova
Scotia og Newfoundland. Eftir margra ára fjarveru hefi
jeg nú sjeð flök þaðan aftur, og í allri einlægni sagt,
finst mjer þau flök standa að baki fiskflökum frá ís-
landi. — Jeg verð að segja eins og er, að þetta vekur
mjög undrun mína, sökum þess, að Kanadamenn hafa
stundað lengur fiskfrystingu en íslendingar, og jeg hafði
álitið, að þeir hefðu ekkert að læra í þeim efnum. En
raunin er einmitt sú, að mínu áliti, að þeir hafi í þessu
efni talsvert að læra, því að frystu flökin þeirra skortir
mikið á heilnæmt útlit, samanborið við íslensku flökin. —
Jeg geri ekki ráð fyrir, að mikill munur geti átt sjer
stað um aðferðina við frystinguna. En hinsvegar get jeg
látið mjer til hugar koma, að um geti verið að ræða tals-
verðan mismun á því, hve gamall fiskurinn hafi verið,
begar hann' var frystur. Mjer skilst, að íslenski fiskur-
inn sje veiddur innfjarða, af smábátum, og að frysting
hans hafi, í flestura tilfellum, verið lokið innan 24 stunda
frá því hann barst. á land. Útlit íslensku frystu flakanna
gefur ástæðu til að ætla, að svo sje. Mætti í því sam-
bandi benda á roðið á flökunum, sem heldur sínum
upprunalega gljáa og lit, eftir að flökin hafa verið þýdd“.
Þetta voru ummæli höfundar greinarinnar í Fishing
News..
★
En hinn breski greinarhöfundur hefir alt aðra sögu að
segja um íslen^ka ísfiskinn á stríðsárunum. Hann segir:
„Hinsvegar verður að segja það, að mikill hluti þess
,.ferska“ fiskjar (ísfiskjar), sem þeir (þ. e. íslending*
ar) hafa ílutt til þessa lands á stríðsárunum, hefir verið
hreinasta rusl. Sannleikurinn er því sá, að hraðfrysti
íiskurinn hefir gefið fjölda fólks rjetta hugmynd um,
hve góður íslenskur. fiskur getur verið“.
★
Það þarf ekki að lýsa því, hvaða þýðingu það hefir
íyrir Islendinga, að ein aðal framleiðsluvara þeirra, hrað-
irysti fiskurinn, fær slíkan dóm í neyslulöndunum, sem
hjer hefir verið greint frá.
í þessari sömu grein í Fishing News segir ennfremur:
,,Að tíu árum liönum er ekki ósennilegt, að helmingur
alls þess fiskjar, sem seldur er við búðarbosðið og frá
steikarofnum fisksalanna, verði frystur fiskur“. Ekki er
að efa, að þróunin verði einmitt í þá átt, sem greinar-
höfundur segir.
★
En þegar svo er komið, að helmingur alls þess fiskjar,
sem neytt er í heiminum, verður frystur fiskur, ættum
við íslendingar að standa vel að vígi, ef að það ágæta orð,
sem nú er á okkar vöru, verður varanlegt.
Einmitt hjer er ókkar stóra verkefni: Að búa okkar
ágæta fisk þannig úr garði, að hann fái viðurkenningu
neytenda, hvar á hnettinum sem þeir eru. Þá er okkur
jafnframt trygður besti markaðurinn.
Við getum áreiðanlega boðið betri fisk en nokkur þjóð
~önnur, ef þess er vandlega gætt, að vanda vöruna vel.
Við verðum að setja okkur strangar reglur í meðferð
iiskjarins og víkja hvergi frá þeirm Við getum, verið
þess fullvissir, aö keppinautar okkar una því illa, að
þeirra vara dæmist lakari en okkar. Þeir munu gera alt
til þess að sigra í kapphlaupi því, sem nú verður háð.
\Jiluerji álrijar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Gísli, Eiríkur og
Helgi.
NÝJASTA viðbótin við ís-
lenska herskipastólinn er enn eitt
af aðalumræðuefnum bæjarbúa.
Fullyrt er, að búið sje. að velja
skipunum nöfn. Tvö nöfnin eru
goðanöfn, Njörður og Baldur. Er
þar haldið gömlu reglunni, að
skíra varðskipin goðanöfnum. En
hið þriðja kvað eiga að heita
María. Hvort það er upphafið að
þvi, að nú eigi að fara út í dýrl-
inganöfn, er ekki vitað með
vissu. En sje svo, þá hefði verið
skemtilegra að hafa St. fyrir
framan, eins og venja er um
dýrlinga.
Það var svo sem viðbúið, að
það kæmi hiti í menn út af nafna
valinu. Aldrei geta menn verið
sammála um neitt. Einn sjómann
hitti jeg í gær. Hann kvað nöfn-
in illa valin. „Það hefði átt að
láta "skipin heita í höfuðið á ein-
hverjum kunnum sjósóknurum.
Til dæmis einhverjum mönnum,
sefn frægir eru fyrir, hve vel
þeim tókst að taka mið. Verður
manni þá fyrst hugsað til þeirra
bræðra, Gísla, Eiríks og Helga,
sem settu á sig miðin með því að
gera-skoru í borðstokkinn á bátn
um sínum“.
Þetta sagði sjómaðurinn. En
vafalaust koma fram feiri tillög-
ur í þessu máli kanske einhverj
um detti í hug „Bakkabræður I.,
II. og III“.
•
Nafnlausu höfund-
arnir.
MIKIÐ EIGA menn bágt með
sig, er j>eir vilja skrifa eitthvað
í blöðin. Það er hjerumbil und-
antekning, að brjefritarar til blað
anna láta hins rjetta nafns síns
getið. Það er eins og þeir skamm
ist sín fyrir það, sem þeir hafa
skrifað, og um að gera sje, að
láta ekki vita nafn sitt. Nú er það
siður flestra blaða, að birta alls
wmmmmmmmmmmmaBiim
ekki brjef frá mönnum, sem ekki
láta nafns síns getið. Og það er
góð regla og sjálfsögð. Engin á-
stæða að leyfa nafnleysingjum
að vaða uppi í opinberum blöð-
um. Hinsvegar birta blöð jafnan
dulnefni manna, er þau vita hið
rjetta nafn.
Á hverjum einasta degi berast
mjer brjef frá nafnlausu fólki.
Eins og svo oft hefir verið lýst
yfir, er ekki hægt að-birta slík-
ar ritsmíðar, hversu góðar, sem
þær kunna að vera.
Stundum berast brjef, sem
ekki eru brjefriturum til neins
sóma. — Oft skrifuð í reiði.
Þótt jeg vilji á engan hátt draga
úr mönnum að senda mjer línu,
þá er ein regla, sem jeg vil benda
á og sem hefir gefist mörgum
vel, en það er að skrifa skamm-
arbrjef. Geyma það yfir nóttina,
lesa það einu sinni enn — og þá
lendir það venjulega í brjefa-
körfunni.
•
Háskólalóðin.
ÞAÐ VERÐUR fallegt kring-
um''Háskóla íslands, þegar búið
er að ganga frá héskólalóðinni,
eins og hún er fyrirhuguð í fram
tíðinni. Hver byggingin annari
myndarlegri er nú að rísa upp
þarna suður á Melunum, og það
þyrfti að fara að laga betur til
á lóðinni en gert hefir verið.
Fólk, sem sækir hina almennu
háskólafyrirlestra núna í skamm
deginu, kvartar mjög undan því,
hve erfitt sje að komast að há-
skólanum, þegar komið er sunn-
anað, eða austan.
Kona nokkur, sem hafði mikla
ánægju af því að hlusta á fyrir-
lestra dr. Matthíasar Jónasson-
ar, sagði mjer á dögunum, að hún
væri alveg að gefast upp að fara
suður í Háskóla vegna þess, hve
erfitt væri að komast að skólan-
um, einkum í bleytutíð og
myrkri.
Sama sagan við
Þjóðleikhúsið.
SÖMU SÖGU er að segja f-rá
Þjóðleikhúsinu. Lóðin kringum
húsið er 'illa hirt óg erfitt að
komast að húsinu í myrkri. En
fjöldi manns á nú þangað er-
indi vegna margskonar starf-
semi, sem þar fer orðið fram.
Sjerstaklega hefir það verið
bagalegt, að ekki skuli vera bú-
ið að setja upp útidyraljós á hús-
ið, þar sem gengið er inn á mann
eldissýninguna.
Það ggtur varla kostað svo
mikla fyrirhöfn að laga til á lóð-
inni kringum húsið, og einhvern-
tíma verður það að gerast.
*
Ánægður bílaeigandi.
KUNNINGI MINN, sem á bíl
og vinnur í skrifstofu í miðbæn-
um, bauð mjer upp í bílinn sinn
á dögunum. Hann sagði við mig
eitthvað á þessa leið: „Mjer þyk-
ir vænt um skrifin þín um bíla-
ösina í miðbænum og hin nýju
afskifti lögreglunnar af bílaeig-
endum, sem leggja bílum sínum
í kös við aðalgötur bæjarins. Jeg
er einn þeirra, sem lögreglan
hefir gluggað í í • þessu sam-
bandi. Mjer var gefin áminning
fyrir, hvernig jeg lagði bíl mín-
um. Lögregluþjónninn var kurt-
eis og jeg sá, hvað það hafði
verið skakt af mjer að leggja
bílnum þar sem jeg hafði gert.
Það er oftast ekki nema kæru-
leysi eitt í okkur, sem höfum
bíla, hvernig við leggjum þeim
illa við aðalgötur bæjarins, í
tíma og ótíma“.
Það hefir þegar borið góðan
árangur, að lögreglan hefir tek-
ið rögg á sig í þessu máli, og svo
hefir brugðið við undanfarna
daga, að bílastæðið á Hótel ís-
lands lóðinni er nú fult af bíl-
um allan daginn.
um allan daginn og þess færri eru
þeir í Austurstræti.
!■■■■■■*■■■■■■■■■*« (mwim
R
■ *
nmmimimiHiiiiinnviMmm ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■• ■•■■■■■*■■■■*■■■•■■■*■
! A ALÞJOÐA VETTVANGI
■
■
■ ■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■*■■ ■■■■■■■MMUUCÚUUUUUOUfli
VIÐ HÖL-DUM nú áfram með
útdráttinn úr ræðu Kalinins: —
Margir úr rauða hernum hafa ver
ið órólegir, er þeir komu him aft
ur úr stríðinu, — órólegir vegna
þá reynslu, sem hafði sömu áhrif
þá reynslu, sem hafði sömuáhrif
á Bandaríkjamenn. —- Kalinin
sagði: „Það var verið að tala um
það (á fundinum sem hann flutti
ræðuna á), að fólk sem komið
hefði heim frá Þýskalandi, hefði
sjeð „menningu“ í þýskum þorp
um, og 'orðið fyrir vissum áhrif-
um af þessari reynslu. Áróðurs-
menn vorir verða að afmá þessi
þýsku „menningaráhrif“.......
.... Gerum samanburð: í borg-
um vorum og þorpum er fólk, er
les varla nokkuð og er mjög van-
þroska, en sem langar ákaflega
til þess að klæðast samkvæmt
tískunni, hafa hatta á höfði, jafn
vel eiga samkvæmisföt og nota
ilmvötn .... En í sjálfu sjer hef-
ir þetta fólk enga menningu til
að bera. Þannig finnst mjer líka
menning hi’ns þýska borgara
vera.....Þetta er aðeins yfir-
borðsmenning, nær ekki niður í
djúp mannlegrar sálar...
„Þeir tímar eru ekki langt und
an, áð á samyrkjubúunum verð-
ur margt fólk, sem að minnsta
kóstí hefir gengið í menntaskóla".
En uns þar að kemur verðum
við áem nú gerum áætlanir fyrir
n ræðir framlið og
Sovjetríkin, að velja á milli
þeirra krafa, sem gerðar eru til
auðlinda ríkjanna af fátækt fólks
ins annarsvegar og utanaðkom-
andi hættum hinsvegar. Til þess
að draga úr hinni fyrri, er hin
síðari ýkt. Bolsjevikar af kynslóð
Kalinins rjeðust á „kapitalistiska
heimsveldissinna“ fyrir það, að
þeir notuðu sjer þjóðrembing og
valdastefnu, til þess að beina hug
um fólksins frá skorti þess og
neyð. — Nú prjedikaði Kalinin
það, sem hann mótmælti þá.
Hann þakkaði ekki skipulagn-
ingu það, hve sæmilega gekk með
matvælaöflun á styrjaldarárun-
um, nje heldur samyrkjubúskapn
um. — Nei, hann sagði hreint og
beint, að það hefði verið vegna
„þjóðhollustu, — stórkostlegra
framfara í þjóðhollustu og þjóð-
erniskend“, sem matvælaöflun í
Rússlandi á stríðsárunum hætti
ekki algjörlega.
Hvernig eiga nú skipulagninga
mennirnir að halda uppi áhugan
um á samyrkjubúunum? — Með
meiri þjóðerniskend, í rauninni
með að halda við hugsununum
frá stríðsárunum, segja fókinu að
utan Sovjetríkjanna sje andstæð
ur kápítalistiskur heímur. Kalin-
ín sagði:
„Jafnvel nú, eftir stfefsta sig-
úr, sem sagan kann að grelna
frá, megum við ekki eitt augna-
jblik gleyma þeirri grundvallar-
staðreynd, að land vort er eina
sósíalistiska ríkið í heimi. Þetta
getið þið sagt bændunum á sam
yrkjubúunum berum orðum. ..
Aðeins mesta hættan er horfin.
Hættan frá Þýskalandi“.
En jafnvel þessi ráð gátu ekki
kæft alla mótspyrnu. Og Kalinin
hefir ekki þótt það svo mjög
slæmt, hann virtist vona að fólk-
ið svaraði áróðursmönnunum full
um hálsi. (Harmleikur allra sem
sigrað hafa í byltingu er sá, að
þeir verða að afhenda völd sín
öðrum mönnum, sem eru ekki
hertir í sama eldi og þeir. Hluti
af brestandi öryggistilfinningu
mannanna í Moskva, kemur af
því, að þeir eru hræddir við hina
„veikgeðja nýju menn“). Kalin-
in mundi árið 1905, er hann stóð
í fylkingarbrjósti verkfallsmanna
í hinu mikla verkfalli í Putilov-
smiðjunum, og 1902, þegar Stal-
in var foringi verkfallsmanna í
Batum. Kalinin minnti skipulagn
ingamennina á þetta:
„Þið genguð ekki í gamla skól
ann, sem við lærðum í. Fundar-
salir okkar voru oft jafn þjett-
setnir óvinum' bg fylgismönnum”.
Vissulega mun vilji fólksins fá
því' ffáhigehgt', að lífssRilyrðin
verði tóætt. Endurbæturnar verða
rjettlættar. méð því að þær sjeu
r'rainh. á bls j.z.