Morgunblaðið - 11.01.1946, Blaðsíða 9

Föstudagur 11. jan. 1946
M0S6UNBLA8IÐ
9
framfaramAl REYKJAVÍKUR
STEFNUSKRÁ SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
Hjer er í stórum dráttum lýst stefnu og starfi Sjálfstæðis-
flokksins í bæjarmálum höfuðstaðarins
Hapýtíng náltúruorkunnar
RAFORKAN
S J ÁLFSTÆÐISMENN hafa
beitt sjer fyrir öllum hinum stór-
íeldu framkvæmdum í raforku-
málum í Reykjavík, oft við mikla
mótspyrnu andstæðinganna.
Þegar fá skyldi ríkisábyrgð
fvrir fyrstu virkjun Sogsins, not-
aði Framsóknarflokkurinn það
sem eina átyllu fyrir þingrofinu
1931.
Þrátt fyrir andróðurinn hefir
ekki tekist að stöðva framþróun-
ina.
Þegar Elliðaárstöðin fyrst tók
til starfa, voru þar vjelasam'stæð-
ur með 1500 hestafla orku, sem
smám saman var aukin upp í
4500 hestöfl.
Þegar fyrstu virkjun Sogsins
var lokið árið 1937 voru þar vjela
samstæður með 12500 hestöflum.
Með viðbótarvirkjun Sogsins,
sem lokið var 1944, bætast við
7650 hestöfl.
Nú er verið að undirbúa bygg-
ingu eimknúinnar varastöðvar
við Elliðaár með 10800 hestafla
orku.
Þá er einnig hafinn undirbún-
ingur að virkjun neðri Sogsfossa
með þeim hætti, að þar geti alls
fengist 60000 hestafla orka.
Sjálfstæðisflokkurinn mun í
raforkumálunum leggja áherslu
á:
1. Að hin fyrirhugaða varastöð
við Elliðaár verði fullgerð eigi
síðar en haustið 1946.
2. Að undirbúningi virkjunar
neðri Sogsfossanna verði hrað
að sem frekast er kostur, og
framkvæmdir hafnar eigi síð-
ar en á næsta ári.
3. Að bæjarkerfið verði stórlega
aukið og endurbætt í sam-
ræmi við auknar aflstöðvar.
HITAVEITAN
SJÁLFSTÆÐISMENN hafa
beitt sjer fyrir framkvæmd Hita-
veitunnar, þrátt fyrir óteljandi
örðugleika, bæði innan lands og
utan.
Andstæðingar Sjálfstæðis-
manna sýndu málinu langvar-
andi fjandskap
Þegar trygð voru kaup hita-
rjettindanna á Reykjum með sam
þykt bæjarstjórnar Reykjavíkur
1. júlí 1933, kröfðust andstæðing-
ar Sjálfstæðismanna nafnakalls
og greiddu þeir allir atkvæði á
móti kaupunum eða hurfu af
fundi.
Síðar notuðu þeir yfirráð sín
í gjaldeyrismálum til þess að
hindra það, að nauðsynlegur jarð
bor fengist keyptur erlendis frá
til borunar eftir heita vatninu.
Ef mótspyrna andstæðinganna
hefði ekki komið til, mundi fram
kvæmd verksins hafa verið lokið
fvrir stríð, og þá fyrir einungis
þriðjung þess kostnaðar, sem
orðið hefir.
Sjálfstæðismenn hjeldu engu
að síður ætíð ótrauðir áfram og
ljetu taka verkið upp að nýju í
miðju stríðinu, þegar öll sund
virtust lokuð.
Nú er Hitaveitan búin að
starfa í tvö ár og enginn efast
lengur um ágæti hennar.
Hitaveitan er nú slíkur orku-
gjafi, að hún svarar til 70000 hest
afla vatnsaflsstöðvar að meðal-
tali.
Hitaveitan hefir á einum sólar-
hring veitt til bæjanns 25000
xonnum af heitu vatni.
Hitaveitan sparar þjóðinni ár-
lega 33 þúsund tonn af kolum,
sem nú kosta 6 600 000 kr.
Sjálfstæðisflokkurinn mun
leggja áherslu á:
1 Að haldið verði áfram bor-
iinum eftir auknu magni af
heitu vatni að Reykjum.
2. AÖ varastöðin við Elliðaár
> verði notuð til frekari hitun-
ar vatnsins, þegar mest á
reynir.
3. Að rannsakaðir verði aðrir
möguleikar til hagnýtingar
jarðhita, svo sem nýting jarð-
hitans í Hengli til hags fyrir
Reykvíkinga.
4. Að jafn skjótt og fært er, sje
hitaveita leidd í þau bæjar-
hverfi, sem enn ekki njóta
hennar, en þangað til fái þess
ir bæjarhlutar rafmagn til hit
unar svo fljótí sem kostur er.
5. Að greitt verði fyrir notkun
heita vatnsins til nnnara nota
en upphitunar. svo sem til
ræktunar í gróðurhúsum o. fl.
Nýsköpun sjávarútvegsins
Með eflingu sjávarútvegsins
var lagður grundvöllur að vexti
Revkjavíkur.
Oll þróun í sjávarútvegsmálum
í höfuðstað landsins hefir átt sjer
stað undir forystu Sjálfstæðis-
manna.
Sjálfstæðismenn fylkja
sjer einhuga um hina stórkost-
legu nýsköpun í sjávarútvegi,
sem mörkuð er með stefnu nú-
verandi ríkisstjórnar, undir for-
ystu Sjálfstæðisflokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn vill beita
sjer fyrir því af alefli, að sem
mestur hluti hinna nýju skipa,
sem nú eru væntanleg til lands-
ins á vegum ríkisstjórnarinnar,
verði gerður út hjeðan úr bæn-
um.
Sjálfstæðismcnn telja rjett, að
þeir einstaklingar, sem vilja
hætta fje sínu í útgerð, eigi þess
kost, og að greiða eigi fyrir út-
gerð einstaklinga og fjelaga á
allan hátt.
Ef þátttaka einstaklinganna verð
ur eigi svo mikil, að hún tryggi
næga útgerð frá bænum, þá vill
Sjálfstæðisflokkurinn, að bæjar-
sjóður leggi fram fje til skipa-
kaupa. Því að mestu máli skiftir,
að allir hafi næga atvinnu. Hitt
varðar minnu, hver skipin á. Mun
Sjálfstæðisflokkurinn í þessu
efni fylgja fram þeirri stefnu,
sem þegar hefir verið mörkuð af
fulltrúum hans í bæjarstjórn.
Bæjarstjórnin hefir þegar fest
kaup á 10 nýtísku vjelbátum, sem
smíðaðir eru efíir hagkvæmusíu
teikningum, sem bæjarstjórnin
sjálf Ijet gera. Þá hefir bæjar-
síjórnin einnig boðist til að á-
byrgjast kaup á 20 nýjum tog-
urum í því skyni, að þeir verði
gerðir út frá bænum.
Bygging Reykjavíkurhafnar
var hafin árið 1913, um svipað
leyti og hafinn var undirbúning-
ur að stofnuix Eimskipafjelags ís-
lands.
Síðan hafa siglingar lands-
manna verið tengdari höfninni
í Reykjavík, en nokkrum öðrum
stað, og án hafnarinnar hefði
Reykjavík ekki getað orðið mið-
stöð verslunar, iðnaðar og stór-
útgerðar á íslandi.
Þegar fyrsti verktaki skilaði af
sjer árið 1917 voru viðlegubryggj
ur fyrir skip aðeins 240 metrar
að lengd.
Nú eru þær 1364 metrar að
lengd.
Auk þessa eru nú bátabryggj-
ur að lengd 480 metrar.
Til þeirra hafnarmannvirkja,
sem nú eru fyrir hendi, hefir
Reykjavík varið stórkostlegum
fjárfúlgum. Á móti hefir komið
aðeins 400 þús. kr. framlag frá
ríkinu.
Sjálfstæðisflokkurinn mun
hjer efíir sem hingað til beita
sjer fyrir eflingu hafnarinnar og
vill m. a. í því skyni vinna að
eftirfarandi atriðum:
1. Gjöra fyllingu meðfram
Grandagarðinum.
2. Byggja geymsluhús vestast
á fyllingunni, sem um leið
Fólkssiraumurinn heftr
Hin öra fólksfjölgun í Reykja-
vík hefir lengi verið mönnum um
hugsunarefni.
Þannig segir Alþýðublaðið um
vöxt Reykjavíkur þann 6. júní
1943:
,,Reykjavík er nú orðin ein hin
fjölmennasta höfuðborg í heimi,
miðað við fólksfjöldn þjóðarinn-
ar. Vöxtur hennar hefir verið svo
ör, að fátítt er um borgir, aðrar
en þær, sem rísa upp við gull-
æðar, olíubrunna eða annað því
líkt“.
Aldrei hefir fólksstraumurinn
þó verið meiri til bæjarins en
hin síðustu ár.
Á síðustu fjórum árum, sem
skýrslur ná til, hefir fólksfjölg-
unin á öllu landinu numið 6212,
manns, en á sama tíma hefir
fólksfjölgunin í Reykjavík einni
numið 6348.
Ljóst er, að þessi öri vöxtur
bæjarins skapar ýmsa erfiðleika,
ekki síst á stríðsárum, þegar erf-
innvirbi
er brimvörn á Grandagarð-
inum.
3. Byggja 3 bátabryggjur í við-
bót við þá einu, sem lokið er.
4. Gjöra íogarabryggjur við
norðurhluta Grandafylling-
arinnar, svo að þar geíi orðið
afgreiðsla minsta kosti 15 tog
ara.
5. Gjöra garð frá norðurgarði
gengt Ægisgarði, er skýli
vesturhluta hafnarinnar fyr-
ir austanátt.
6. Endurbyggja bryggjurnar í
austurhöfninni, eftir því sem
þörf er á og við verður kom-
ið.
7. Sjá um að keypt verði til
hafnarinnar stór og fullkom-
in löndunartæki til afferm-
ingar og hleðslu skipa, svo
og aðrar nýtísku vinnuvjel-
ar, sem ljetta og flýía allri
afgreiðslu skipa.
8. Bæta aðbúnað verkamanna
við höfnina með byggingu
nýs verkamannaskýlis og
endurbæta það gamla.
9. Fjölga verbúðabyggingum til
að fullnægja þörf stóraukins
bátaútvegs.
10. Byrja á framkvæmdum hafn
armannvirkja fyrir skipa-
smíðastöð, eftir því sem við
verður komið.
legið ti! Refkjavíkur
iðara er um allar framkvæmdir
en ella.
í þessum staðreyndum er þá
einnig að leita orsakanna til
þeirra húsnæðisvandræða, sem í
bænum eru.
Ástæðan fyrir húsnæðisvand-
ræðunum liggur ekki í því, að
minna hafi verið bygt í Reykja-
vík nú en áður.
Á árunum fyrir stríð var bygt
úr öllu því byggingarefni, sem
þá fjekst flutt inn til bæjarins,
en ríkisstjórn sú, sem þá var við
völd, og studd var af andstæð-
ingum Sjálfstæðismanna, stefndi
beinlínis að því að hindra bvgg-
ingarframkvæmdir í Reykjavík
með því að takmarka innflutning
á byggingarefni sem mest.
Á þessum árum voru að meðal-
tali bygðar 230 íbúðir á ári hjer
í bænum.
Fyrstu stríðsárin dró úr bygg-
ingarframkvæmdum.
Framk. á bls. 10.