Morgunblaðið - 16.03.1946, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÖIb
Laugardagur 16. mars 1946
ovgmtHtofeift
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Ekkert launungarmál
FYRIR fáum dögum birtist í Vísi skeyti frá United
Press, þar sem skýrt var frá skrifum amerísks blaða-
manns um utanríkismál íslands. Þessi ameríski blaða-
maður hafði þá fyrir skömmu verið hjer í stuttri heim-
sókn, og að því er virðist átt tal við nokkra menn hjer,
m. a. Erling Erlingsen flugmálastjóra. í fregninni til
Vísis var getið um viðtal við flugmálastjórann. í þessu
viðtali hafði hinn ameríski blaðamaður það eftir flug-
málastjóra, að hann (flugmálastjórinn) væri „sann-
færður um, að Rússar myndu varpa kjarnorkusprengju
á ísland, ef Bandaríkin hefðu þar áfram bækistöðvar“,
og ennfremur, að „stríð milli Bandaríkjanna og Rúss-
lands sje óhjákvæmilegt innan 50 ára“.
Areiðanlega tók hjer enginn maður þessa fregn hátíð-
lega. Við íslendingar erum orðnir vanir því, að miður
vandaðir erlendir blaðamenn afflytji mál okkar og erum
fyrir löngu hættir að hneykslast á þessu. En samdæm-
urs og þessi furðu-fregn birtist í Vísi, fá blöðin í hend-
ur orðsendingu frá atvinnumálaráðherra og fylgir grein-
argerð frá flugmálastjóra, þar sem líst er tilhæfu-
laus uppspuni, sem hinn ameríski blaðamaður hafði
eftir honum.
★
Það eru skrif Þjóðviljans að undanförnu, sem gefa
tilefni til, að þetta sje rifjað upp. Þjóðviljinn hefir verið
að prenta upp glefsur úr greinum þessa ameríska blaða-
manns, og virðist taka ákaflega hátíðlega alt, sem blaða-
maðurinn segir um menn og málefni hjer, þar sem aðrir
eiga í hlut en flugmálastjórinn.
Ritstjórn Þjóðviljans hlýtur þó að vera ljóst, að öll
skrif þessa ameríska blaðamanns um íslensk málefni,
er einn samfeldur þvættingur. Þar er okki heil brú í
neinu. Sem dæmi má nefna, að í einni greininni er því
haldið fram, að þeir Jónas frá Hriflu og Ásgeir Ásgeirs-
son túlki afstöðu Framsóknar- og Sjálfstæðisflokksins
í utanríkismálum! Vita mætti ritstjórn Þióðviljans, að á
meðan formaður Sjálfstæðisflokksins skipar sæti utan-
ríkisráðherrans, ætti ekki að þurfa að leita til manna í
öðrum flokkum til þess að túlka afstöðu Sjálfstæðis-
flokksins.
★
Annars er það næsta furðulegt, hve sum íslensk blöð
eru sólgin í að halda því fram, að einhver hulinn leyndar-
dómur hvíli yfir vilja og stefnu okkar íslendinga í sam-
skiftum við aðrar þjóðir. Þó er þetta ekkert launungar-
mál.
Það er fyrir löngu vitað, að ísland hefir óskað að
verða ein hinna sameinuðu þjóða, með þeim rjettindum
' og skyldum, sem því fylgir. Þetta er ekkert launungar-
mál og alþjóð kunnugt. ísland sótti það á sínum tíma
all-fast, að verða meðal stofnenda hinna sameinuðu
þjóða, en það gat ekki orðið, þar eð talið var að við
uppfyltum ekki þau skilyrði, sem sett voru. Höfðu þó
stjórnir Breta og Bandaríkjanna mælt með því, að við
yrðum teknir með. En það strandaði á einhverjum öðr-
um, sem átti mikið undir sjer.
En þótt svo færi, að ísland yrði ekki eitt af stofn-
endum hinna sameinuðu þjóða, getur vart neitt verið
því til fyrirstöðu lengur, að við verðum teknir þar inn.
Að vísu horfir ekki vel fyrir bandalagi þjóðanna nú í
augnablikinu. En allar friðelskandi þjóðir vona, að úr
rætist og bjartari tímar sjeu framundan.
★
En þegar við íslendingar erum að setjast á bekk með
öðrum þjóðum á alþjóðasamkundum, er vissulega mál
til komið, að við förum að temja okkur betri siði í um-
ræðum um utanríkismál. Að við leggjum þann óvana
niður, að ræða viðkvöem utanríkismál með þeim ofsa
og óbilgirni, sem tíðast ríkir í innanlandsmálum. Þetta
getur orðið okkur hættulegt.
\Jtlwerji ólzripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Flagið á Arnarhóls-
núni.
HVERNIG ÆTLI Reykvík-
ingum yrði við, ef það væri
samþykt í bæjarstjórninni að
eyða Arnarhólstúni — gera það
alt að einu moldarflagi. — Það
þarf ekki spurningarmerki aft-
an við þessa setningu, því það
er engin spurning, heldur víst,
að sú bæjarstjórn, sem slíkt
gerði, yrði varla kosin aftur.
Það er þessvegna undarlegt, að
bæjarbúar sjálfir skuli vera á
góðum vegi með að vinna þetta
verk sjálfir, samþyktarlaust.
Þeir, sem gengið hafa
um Arnarhólstúnið undanfarna
daga, hafa veitt því eftirtekt,
að kærulausir vegfarendur eru
að eyðileggja blettinn, smátt og
smátt.
Verst er umgengnin í norð-
austurhorni túnsins, gegnt
stjórnarbyggingunni, Arnar-
hvoli. Vegfarendur nenna ekki
að leggja örlítinn krók á leið
sína, þegar þeir koma að eða
fara frá Arnarhvoli, og ganga
eftir gangstígunum, heldur er
anað beint af augum, yfir gras
ið og það troðið niður. Er nú
svo komið, að þarna er orðið
eitt moldarflag og ekki von til
þess, að nokkur gróður nái sjer
aftur, nema tyrft verði yfir
með nýjum þökum.
e
Börn og forystu-
menn þjóðarinnar.
ÞAÐ ER ef til vill ekki und-
arlegt, að börn og óvitar vaði
þarna yfir túnið í hugsunar-
léysi og verða hinir fullorðnu,
sem vitið hafa meira, að leið-
beina fáráðlingunum. En hver
á að taka að sjer að forða því,
að forystumenn þjóðarinnar og
sumir æðstu embættismenn
landsins hagi sjer ekki eins og
börnin og vaði yfir tunblett-
inn og eyðileggi þann litla
gróður, sem þar er að finna?
Það er hægt að gera sjer í
hugarlund, að miklar áhyggj-
ur steðji að forystumönnum
vorum á þessum síðustu og
verstu tímum. Að þeir gangi í
þungum hugsunum og gæti
ekki að sjer, hvert þeir fara. —
En þaðjsr jafn slæmt fyrir það,
að þeir skuli vera, ásamt börn-
um og -skemdarvörgum, að eyði
leggja þenna friðsæla og vin-
sæla, græna blett, sem bæjar-
búar hafa svo mikið yndi af á
góðviðrisdögum.
Forseta-frímerki. I
HVAÐ SKYLDI tefja þá
sjálfsögðu ráðstöfun póststjórn
arinnar, að láta gera frímerki
með forseta hins islenska lýð-
veldis? —■ Er það ekki alveg 1
furðulegt, að það skuli ekki
enn hafa verið gefið út íslenskt
frimerki með mynd af forset-
anum. Góðgerðarfjelag hjer á
landi fjekk leyfi forsetans til
að setja mynd hans á jóla-
merki, en því miður urðu mis-
tök í sambandi við prentun
merkjanna, svo að þau komu
ekki fyr en eftir jólin 1944 og
voru því minna keypt en ella
hefði orðið.
Það virðist hreint ekki of
seint að gera það nú þegar, að
gefa út íslenskt forsetafrí-
merki og mætti enda gera fleiri
frímerki, sem auglýsa stofnurí
hins íslenska lýðveldis.
Flugfrímerki.
ÞÁ FER okkur að vanta til-
finnanlega nýja gerð af flug-
frímerkjum. Einnig á því sviði
væri á smekklegan hátt hægt
að auglýsa landið. Það er mik-
ið talað um þýðingu Islands á
alþjóða og þó einkum á Atlants
hafsflugleiðum.
Hið nýja flugfrímerki ætti
að vera gert í sambandi við
það. T. d. mætti hafa kort af
flugleiðinni milli Evrópu og
Ameríku og ísland þar miðja
vegu.
Utanfarir skóla-
unglinga.
ÞAÐ ER greinilegt, ' að það
hafa fleiri foreldrar áhyggjur
út af fyrirhuguðum utanförum
skólabarna á sumri komanda,
en faðirinn, sem jeg sagði ykk-
ur frá á dögunum.
Margir foreldrar, sem eiga
börn í skólum, sem hyggja á
utanferðir, hafa komið að máli
við mig síðan jeg birti viðtalið
við föðurinn, og tjáð mjer sín-
ar áhyggjur í þessu sambandi.
Einn faðir sagði mjer, að ef
hann leyfði syni sínum að fara
í þetta ferðalag, sem myndi
kosta sig um 5000 krónur, þá
sæi hann ekki annað, en að
hann neyddist til að láta son
sinn hætta námi, þar sem
þessi fjárútlát myndu valda
því, að hann hefði ekki efni á
að kosta hann í skóla næsta
vetur. — Líka sögu hafa fleiri
að segja.
Farkostur og
gjaldeyrir.
í SAMBANDI við hinn milda
utanfararfaraldur skóla og ann
ara dettur manni í hug, hvern-
ig það sje með gjaldeyri fyrir
allan þenna fjölda og hvernig
sje háttað farkosti. Hvernig á
að flytja alt þetta fólk milli
larída?
Frá sendiráði Islands í Stokk
hólmi eru birtar þær fregnir,
að fjöldi Islendingá sitji fastur
í Svíþjóð vegna þess, að þeir
fá ekki far heim. Varla myndi
straumur unglinga til og frá
landinu bæta úr í þeim efnum.
Það er ekki hægt að varast
þá hugsun, að rasað hafi verið
fyrir ráð fram í því að ákveða
utanferöir unglinga á næsta
sumri.
Fyrirspurnir.
ALLMARGIR af lesendum
mínum hafa á undanförnum ár-
um sýnt mjer það traust, að
senda mjer allskonar fyrir-
spurnir. Því miður eru margar
fyrirspurnirnar þess eðlis, að
jeg hefi ekki rúm til að gera
þær að umtalsefni, nje heldur
svara þeim í blaðinu. Liggur
fjöldi spurninga hjá mjer ó-
svaraðar.
Einn lesandi vill t. d. vita,
hvað eigi að snúa fram og hvað
aftur á líkúm, er þau eru bor-
in í og úr kirkju. Annar vill
vita, hvað pundið kostar í skyr
inu, eða hvað forsetinn heiti í
negralýðveldinu Liberíu.
Mjer þykir vænt um, að mjer
skuli vera sýnd sú hefð, að les-
endur mínir trúi mjer til að
greiða úr vandamálum þeirra,
en því miður er svo margt, sem
steðjar að í daglega lífinu, að
mjer er ómögulegt eins og stend
ur að anna því að svara þess-
um fyrirspurnum hjer í dálk-
unum. — Vona jeg, að þið,
spyrjendur góðir, virðið mjer
það á betri veg.
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
GttM leyndarmál
ÞAÐ VAR kaldur, drunga-
legur morgunn, þegar tveir há-
ir og grafalvarlegir, kanadisk-
ir lögregluþjónar börðu að dyr
um íbúðar einnar í Ottawa.
Þegar opnað var, gengu þeir
inn. Bráðlega gengu þeir út
aftur og leiddu syfjaðan mann
á milli sín.
Um sama leyti skeði þetta
sama víðar í höfuðborginni. En
það fór þó ekki altaf, eins og
ákveðið hafði verið. í íbúð einni
á þriðju hæð við Elgin-stræti
munaði minstu, að lögreglu-
mennirnir mistu af þeim, sem
þeir áttu að taka. Þegar þeir
komu, rjeðist annar maður á
þá; hann hafði vaknað, er þeir
börðu, og hjelt, að þeir væru
innbrotsþjófar, en maðurinn,
sem þeir voru að sækja, stein-
svaf í næsta herbergi. — Það
voru líka handtökur víðar í
Kanada, að því er tjáð var bæði
í Toronto, Edmonton og Mon-
treal. Næsta sunnudag höfðu
að minsta kosti 20 menn verið
teknir. Sagt var, að einn Kan-
adamaður hefði verið handtek-
inn í London.
Þetta voru ekki venjulegar
handtökur. Þær voru í sam-
bandi við svakalegasta njósna-
mál í sögu Kanada. Mackenzie
King forsætisráðherra sagði
hluta af hinum óhugnanlega
sannleika í 320 orða tilkynn-
ingu. — „Kanadastjórn hefir
komist að því, að erlendri sendi
sveit í Ottawa hafa verið gefn-
ar iipplýsingar, sem voru leynd
armál ríkisins. Þeir, sem þetta
hafa gert, eru meðal annars
ýmsir menn, sem hafa annað-
hvort verið, eða eru í opin-
berri þjónustu, — í ýmsum
stjórnardeildum“.
Það,' sern eftir var af ;sann-
leikanum, var erfiðara að leiða
í ljós.
Hið erlenda ríki, sem um var
rætt, var Sovjetríkin. Það sém
Rússar vildu ná í, var leynd-
ardómur atómorkunnar, sem
Bandaríkjamenn, Kanadamenn
og Bretar hjeldu í sameinigu.
Sjerstaklega ágirntust Rússar
upplýsingar, sem komið gætu
þeirra eigin vísindamönnum
að gagni til þess að hægt væri
að byggja samskonar verk-
smiðju og Kanadamenn eiga og
starfrækja við Chalk River í
Ontario. Til þess að fá slíkar
upplýsingar, höfðu erindrekar
Sovjetríkjanna komið sjer í
kynni við tilkippilega Kanada-
menn, — suma sem stjórnin
treysti, suma sem voru í rann-
sóknarráðinu, en það gætir
atóm-leyndardómsins. Um fjár
mútur var lítt eða ekki að
ræða. Hinir svikulu Kanada-
Framhald á bls. 12