Morgunblaðið - 04.01.1947, Side 6

6
Laugardagur 4. jan. 1947
I
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, '
Austurstræti 8. — Sími 1600. ~
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Vertíðin að hefjast
SÍÐASTA hálfan mánuðinn hefir verið unnið kapp-
samlega að útbúnaði bátaflotans til veiða á aðalvertíð-
inni, sem nú er að hefjast. Munu margir bátar tilbúnir
til róðra strax og gefur á sjó. Á nokkrum stöðum mun
þó enn vera ósamið um kjörin, og gæti það seinkað
xóðrum þar, ef samningar skyldu dragast eitthvað, sem
vonandi verður ekki eftir að trygð er hækkun fiskverðs-
ins.
Vissulega er það fagnaðarefni, að bátaflotinn býst til
veiða. Um skeið horfði engann veginn vel, að takast
myndi að koma bátaflotanum af stað. En eins og kunn-
ugt er var það síðasta verk Alþingis fyrir jólaleyfið, að
samþykkja lög um ríkisábyrgð vegna bátaútvegsins o. fl.
Með þessum lögum tekur ríkið á sig ábyrgð á afla báta-
útvegsins á grundvelli 30% verðhækkunar frá því sem
var s. 1. ár. Hefir atvinnumálaráðherra nú auglýst nýtt
lágmarksverð á fiski, þar sem 30% verðhækkunin er
tekin með.
Þessi nýju lög trygðu það, að bátaflotinn fer af stað
á vertíð þeirri, sem nú er að hefjast.
★
Svo sem kunnugt er stóð mikill styrr um þessi nýju
ldg í þinginu, vegna ákvæðisins um verðjöfnun milli
síldarafurða og annarra sjávarafurða bátaflotans, sem
gripið verður til, ef til ábyrgðarinnar þarf að taka.
Það voru Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn,
sem knúðu málið fram í þessari mynd og trygðu þar
með að bátaflotinn fer af stað. Hinir flokkarnir tveir,
Framsókn og Sósíalistar vildu láta ríkið taka á sig
ábyrgðina á bátafiskinum, en engar ráðstafanir gera til
þess að tryggja ríkissjóð, ef illa færi. Sú afgreiðsla
hefði lýst svo miklu ábyrgðarleysi, að ásæmandi var
Alþingi að senda slíka löggjöf frá sjer.
Eins og frá ábyrgðinni var gengið er hún vel for-
■sva?:anleg. Allar horfur eru á, að ríkissjóður verði með
öllu skaðlaus af ábyrgðinni. Að vísu hefir ekki enn ver-
ið gengið frá samningum um sölu á hraðfrysta
fiskinum, en horfur á verulega hækkandi verði írá í
fyrra. Fregnin um stórhækkað verð á ísfiski togaranna
í Bretlandi ljettir einnig á áhættu ríkissjóðs vegna
ábyrgðarinnar, því að afleiðing þessa verður sú, að tog-
arar munu ekki stunda saltfiskveiðar, og verður því
minna framboð á þeirri vöru á markaðnum.
★
Vonandi tekst svo vel með sölu bátafisksins, að ekki
þurfi að grípa til verðjöfnunar frá síldinni, eða a. m. k.
ekki svo nemi neinu verulegu. En þessi leið var hins-
vegar farin til þess að tryggja áhættu ríkissjóðs. Og hún
var sjálfsögð eins og á stóð. Útlit er fyrir geypiverð á
síldarafurðum á þessu ári. Ekkert var eðlilegra en að
nota þessa aðstöðu til að bæta upp bátafiskinn, ef ekki
tækist að selja fyrir það verð, sem útvegurinn þurfti
að fá.
Menn tala um, að síldarbátum sje með þessu gert
rangt til. I hverju er fólgið það ranglæti? Halda menn
að síldarútvegurinn gæti hirt og ráðstafað upp á eigin
spýtur stórgróða af síldinni? Hafa menn gleymt því, að
til eru skattalög á íslandi?
Ríkissjóður hefði áreiðanlega hirt sinn bróðurpart af
gróðanum. Er þá ekki eins gott að nota ,,kúfinn“ til að
verðbæta bátafiskinn og rjetta þar með hlut sjómanna
og útvegsmanna alment? Gallinn var sá, í afgreiðslu
þingsins á ábyrgðinni, að ekki var staðið fast á að geyma
tryggingarsjóðinn, eins og ráðgert var upphaflega í frum-
varpinu, og nota hann síðar meir til tryggingar síld-
veiðunúm. Það gat orðið góður fengur fyrir síldarútveg-
inn, að fá slíkan varasjóð.
En úr þessum mistökum má bæta áður en næsta síld-
arvertíð hefst. Vonandi verður það gert.
MORGUNBL A.Ð I Ð
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Hrollur.
ÞAÐ setur fljótt hroll að
hvað bregður útaf með hita-
hitaveitusvæðisbúurn, ef eitt-
veituna, blessunina, þó ekki
sje nema nokkra klukkutíma.
Morgunkaffið kemur seinna en
vant er. Krakkarnir verða of
seinir í skólann og allir emja
undan kuldanum. Húsbóndinn
fær ekkert rakvatn og verður
af því geðillur.
Já, það má nú segja, að menn
finna fyrst fyrir hve blessun
hitaveitan er, ef hún bregst
augnablik. Og nú er það ekki
einu sinni hitaveitan sjálf, sem
bilaði, heldur rafmagnskerfið,
sem notað er til að dæla heita
vatninu frá Reykjum. Hitaveit
an sjálf hefir gengið alveg
prýðilega og raunar var ekki
sanngjarnt að ætlast til að hún
gengi þetta vel fyrstu árin, þar
sem við erum brautryðjendur
á þessu sviði og því sáralítil
reynsla að styðjast við. En þó
þessi orð sjeu skrifuð með sjó-
vetlingum, vegna hitaveitu-
skorts í bili, þá er þess að
vænta, að ilurinn verði kom-
inn á ný inn á öll hitaveitu-
heimilin, þegar orðin koma
fyrir lesendurna.
•
Fiskleysið.
HÚSMÆÐURNAR kvarta yf
ir fiskleysi þessa dagana sem
von er. Það þykir gott að fá
nýjan fisk eftir allan hátíða-
matinn og kjötátið. En svarið
hefir verið það sama hjá fisk-
sölunum um allan bæinn und-
anfarna daga: Ekkert nema
frosið, eða saltað.
Það getur varla heitið að nýr
fiskur hafi sjest hjer í bænum
það sem af er þessu ári og þó
ekki sje það” langur tími, þá
þykir flestum það nógu langt.
Vetrarvertíðin fer að ganga í
garð og fiskæturnar eru farn-
ar að láta sig dreyma um hrogn
og lifur með spikfeitri ýsunni.
Steingrímur í Fiskhöllinni sagði
mjer í gær, að það væri fyrst
og fremst slæm tíð, sem orsak-
aði fiskleysið í bænum. En við
það bætist svo, að enn væri
ekki búið að semja við sjó-
menn hjer í Reykjavík og inn-
kaupsverð fiskjar hefði hækk-
að um 30%. Það myndi hins-
vegar vonandi ekki líða á löngu
þar til nýr fiskur kæmi á mark
aðinn. Auk Reykjavíkurbát-
anna, sem væntanlega fara
að íiska þá og þegar eru bátar
við verstöðvarnar suður með
sjó, að verða tilbúnir til róðra.
•
Oþarfir kirkjusiðir.
ÞAÐ virðist vera alveg ófrá-
víkjanleg og föst regla í kirkj-
um bæjarins, að kirkjugestir,
sem fyrstir koma, velji sjer sæti
fremst á bekkjum. Einkum er
þetta áberandi við jarðarfarir.
Sepnilegt er það komist aldrei
upp hvernig á þessu stendur,
því ekki er hægt að ætla kirkju
gestum, að þeir velji sjer sæti
fremst á bekkjunum til þess
að komast sem fyrst út aftur
að guðsþjónustu eða jarðarför
lokinni.
En þessi siður, eða ósiður,
ef menn vilja kalla það svo,
er til mikillra óþægincia, ekki
síst fyrir þá, sem hafa valið
sjer ystu sætin á bekkjunum.
Þegar margt er í kirkju fer
ekki hjá því,að þeir verði að
standa upp aftur og aftur fyrir
fólki, sem þarf að komast inn-
ar í bekkina. En við þessi ó-
þægindi mætti hæglega losna,
ef þeir, sem fyrstir koma til
kirkju, settust inst í bekkina.
En kirkjugestir verða að
taka þetta upp hjá sjer sjálf-
um, því ekki er hægt að bú-
ast við, að hægt sje að hafa
þjóna í kirkjunum til að vísa
til sætis, eða ýta kirkjugest-
um inn eftir bekkjum í þeim
mörgu tilfellum, sem þess ger-
ist þörf.
Osamræfni.
EFTIRFARANDI brjef barst
frá lömunarveikissjúklingi:
,,Kæri Víkverji!
Rjett fyrir jólin var í Morg-
unblaðinu og fleiri dagblöðum
bæjarins, skýrt frá stórfeldri
ávísanafölsun, sem einhver ó-
gæfusöm, umkomulaus og ó-
frísk unglingsstúlka framdi.
Þá nokkru áður var sagt frá
handtöku fjögra inbrotsþjófa,
sem uppvísir urðu að milli 10
og 20 innbrotum.
En sá munur var gerður á
þessu afbrotafólki, að skýrt var
frá nafni og ástæðum stúlkunn
ar, en vandlega þagað um nöfn
piltanna.
Eftir hverju er farið þegar
ákveðið er hvaða nöfn skuli
birta og hvaða ekki? Það var
einhverstaðar sagt, að umrædd
stúlka væri umkomulaus. Ræð-
ur það úrslitum? Má jeg biðja
um skýringu?
Kær kveðja. J. S.“
★
Þetta er nú eánmitt það, sem
við höfum altaf verið að segja
hjer í dálkunum. Það er ekk-
ert vit í því.
_M___ n n |n| __m_m_m_m_m_m_n f f |||f m n ,, H_u M „ „„ (| „ nB nn „ „ in n,
I MEÐAL ANNARA ORÐA . . . . I
* ------------------------------------...— 1
ísiensk málaralid og erlend meislaraverfc
Það er alveg ófært, og nær
engri átt, að hjer skuli ekki
vera til nein málverk eft-
ir heimsfræga meistara, sagði
Sigurður Guðmundsson arki-
tekt, við mig á dögunum. Hann
sagði þetta með mikilli áherslu
og alvöruþunga, eins og honum
er títt, þegar honum liggur
eitthvað á hjarta, og miðar að
því, að verða íslenskri menn-
ingu að gagni.
Það er gersamlega ófullnægj
andi að hafa ekkert nema mynd
ir eftir íslenska listamenn þó
þær í sjálfu sjer geti verið á-
gætar, sagði hann. Fólk þarf
samanburð, það þarf að geta
kynnst því með eigin augum,
hvernig þeir hafa málað sem
lengst hafa komist í myndlist-
inni.
Mjer datt ekki í hug að hafa
neitt á móti því sem Sigurður
sagði. Aðeins ljet orð falla um
það, að við þyrftum fyrst og
fremst að eiga þak yfir lista-
I safn. En Sigurður lítur svo á,
sem eðlilegt er, að það sje sama
sem komið, úr því bú.ið er, und
ir hans forsjá, og eftir hans
fyrirsögn, að steypa upp tvær
j hæðir af Þjóðminjasafninu, en
j þar á efstu hæðinni á sem kunn
I ugt er, að vera listasafn ríkis-
ins,.a. m. k. til bráðabirgða.
Listasafn framtíð-
arinnar.
Fjelág myndlistarma.nna hef
ir að vísu rætt um, hvar lista-
safnið eigi að vera í framtíð-
inni. Sjerstök bygging að sjálf
sögðu, og helst þannig í sveit
sett, að umhverfið geti verið
sem fegurst.
Um tíma var um það talað,
að fá lóð undir þessa framtíð-
arbyggingu inni í Laugadal,
sunnan í brekkunni austur af
Laugunum. Sumum finst að ef
’safn yrði þar reist, þá yrði það
helst til langt frá aðalumferð
bæjarins. Enda þótt bærinn
stækki ört, þá er ekki hægt að
hugsa sjer, að þessi staður verði
talinn liggja vel við umferð
og heimsókijum.
Annað mál er svo það, að
þó Listasafn ríkisins verði
fyrst um sinn geymt í Þjóð-
minjasafninu, eftir að það er
komið upp, þá er ekki nema
gott að hugsað verði fyrir því
nú þegar, hvar Listasafnið eigi
að fá sitt eigið hús í framtíð-
inni.
Og þegar þar að kemur, þá
verður það vitaskuld fátæklegt
ef engin eru þar að heitið geti
erlend listaverk, sem nokk'uð
kveður að.
Afsteypur klass-
iskra verka.
Sigurjón Olafsson mynd-
höggvari hefur sagt mjer, að
hægt sje að fá gibs-afsteypur
áf ýmsum klassiskum verkum
frá íornöldinni, fyrir mjög lítið
verð, til þess að gera. Væri það
mjög æskilegt, ef hægt yrði
að fá handbærar -þó ekki væri
nema nokkur þúsund krónur
til þess að kaupa slíkar af-
steypur. Myndi vera tilvalið,'
að koma þeim fyrir í Þjóð-
minjasafninu.
Hætt er við, að fje til þess-
háttar myndakaupa yrði tor-
fengið hjá ríkissjóði. En ó-
heimilt að nota fje Menningar-
sjóðs til slíkra kaupa, því ekki
má verja fje listadeildar hans
nema til þess að kaupa ís-
lensk listaverk eða til þess að
greiða fyrir sölu þeirra.
Fjárveitingavaldið.
En við vorum að tala um
Sigurð Guðmundsson og kvört
un hans yfir því, að ekki skuli
vera hægt að auðga hið íslenska
listasafn með erlendum meist-
araverkum.
Hann taldi, að hægt myndi
að fá okkar ágætu þingmenn
til þess að veita fje til slíkra
kaupa svo um munaði. Sigurð-
ur er framúrskarandi bjart-
sýnn maður. Eða þannig hefir
hann alla tíð komið mjer fyrir
sjónir.
En jeg var vantrúaður á, að
þessi hans leið myndi reynast
fær svo nokkru næmi, og sagði
það við hann.
— Hvernig heldur þú þá, að
hægt verði að koma þessum
myndakaupum í kring, sagði
hann.
— Jeg veit eitt ráð til þess,
sagði jeg þá.
— Og hvað er það, segir Sig-
: urður og hleypir í brýrnar.
Tamh. á bis. 8.