Morgunblaðið - 25.01.1947, Blaðsíða 7

Laugardagur 25. jan. 1947
MO.RGUNBLA0IÐ

• ö
li l
H i
f í
^J^venjyjóÉin og, ^JJeimiiiÉ
i
t
t
TVÍLIT PEYSA
Stærð nr. 42. Mjúkt og lið-
legt garn. Prjónar nr. 2V2 og
nr. 3. Notið prjóna nr. 2V2 til
þess að prjóna brugðninga á
boðunginn, baki og ermum,
en prjóna nr. 3 til þess að
prjóna "sjálfa peysuna.
BAKIÐ:
Fitjið upp 96 1. og prjónið
9 cm. breiða brugðninga
(eina sljetta 1. og eina
brugðna), prjónið síðan sljett
prjón. Aukið í, í fyrstu um-
ferð þar til komnar eru 107
1. Aukið síðan út til hliðanna
0. iykkju sín hvoru megin
þriðju hverja umferð, þar til
117 1. eru á prjóninum. Þegar
bakið er orðið 31 cm. á léngd,
er felt af fyrir handveginum
7 1. sín hvoru megin, síðan 1
lykkja þrjá prjóna í röð. '—
Prjónið þar til handvegurinn
er 20 cm„ fellið þá af 10 1. í
einu, þrjá prjóna í röð, fyrir
hverja öxl. Fellið af það, sem
eftir er.
BOÐUNGURINN:
Fitjið upp 60 1. og prjónið
9 cm. breiða brygðninga á
sama hátt og á bakinu. Prjón
ið síðan sljett. Fremri brún-
ín er prjónhið áframhaldandi
með brugðningum og er hún
7 lykkjur á breidd. Aukið í,
í fyrstu umferð þar til 67
lykkjur eru á prjóninum. —
(Prjónið vinstra boðunginn
fyrst) Aukið síðan í 1 1.
fimm sinnum, eða þangað til
72 1. eru komnar. Fellið síðan
af 8 1. fyrir handveginum,
þar næst fellið þjer af 3 ].
þrisvar sinnum, síðan 2 1. og
1 1. jafn oft. Þegar handveg-
urinn er orðin 15 cm. þá fell-
ið niður fyrir hálsmálinu 9 1.
síðan 4 1., 2 1. og 1 1. þangað
til 30 1. eru eftir. Þegar hand-
vegurinn er orðin 21 cm. þá
fellið af öxlina.
Hægri boðungurinn er
prjónaður á sama hátt, nema
á hann eru gerð hnappagöt.
Það fyrsta er gert ca. 1 cm.
frá uppfitjuninni, það síðasta
í hálsmálinu; milli hinna eru
rúmir 5 cm.
ERMIN:
Fitjið upp 50 1. og prjónið
7 cm. breiða brugðninga. —
Bekkurinn er látinn koma á
Nokkur orð um
• EINS og kunnugt er, eiga ýmsar þjóðir sína sjerstöku
pióðbúninga. Þeir eru flestir gamlir og hafa margir verið
bornir kynslóð eftir kynslóð, lítið og stundum ekkert
breyttir, og má það kallast merkilegt, jafn breytileg og
tískan er löngum.
Islenskar konur eiga þrjai
slíka búninga, peysufötin, I
upphlutinn og skautbúning-
inn. Það er kunnara en frá
þurfi að segja, hversu notkun
þessara búninga hefur lagst
niður síðustu tvo til þrjá ára-
tugina, og í dag er það svo,
að næstum engar bera þá, aðr
ar en miðaldra og eldri kon-
ur, og þá venjulega . ekki,
nema sem sjaldhafna klæði.
Það er eins og hver annar
r var hann vissulega þung
ur og heitur, þegar felltu
pilsin voru úr þykku vaðmáli
og upphlutar og peysur
einnig úr þykkara og ólið-
legra efni heldur en nú ger-
ist. Peysuföt og upphlutur úr
satíni eða silki er áreiðan-
lega ekki óþægilegri klæðn-
aður heldur en t.d. margir
síðir kjólar, sem annað hvort
, , eru# með margra metra viðu
I 'a T8 _St ía. nU! pilsT, eða með svo þröngu
pilsi, að sú sem í kjólnum er,

iEBOTtDÉCtí
Viturleg crð um
ástina
Ástin óttast aðeins reiðina.
Sidney.
Ástin lokar svo augum
vorum, að oss virðist allt
rjett.
Browning.
Aðeins með því að' unna
einhverju, skilst oss, að hið
ajnnra með oss felst neistú
guðdómsins.
Yves de Constantin.
miðja ermina. Aukið í, í
fyrstu umferð þar til 57 ].
eru á prjóninum. Aukið síð-
an í, í fimmtu hverri umferð,
I lykkju sín hvoru megin þar(
til 93 1. eru á. Þegar ermin
er orðin 45 cm. þá fellið af 5
]. hvoru megin, síðan 1 1. í
á dögum, sjest bera einhvern
þessara gömlu, góðu búninga.
Ef við lítum á ástæður þær,
sem liggja því til grundvall-
ar, hversu íslenski búningur-
inn hefir horfið .úr sögunni,
þá eru þær sjálfsagt margar.
Veiga mesta ástæðan er vit-
anlega sú, að tískan hefur
breyst, gífurlega frá því, sem
áður var.
Þegar ömmur okkar og
mæður voru ungar, þá keppt-
ust þær allar um að hafa sem
mest og fegurst hár, en svo
koma drengjakollarnir til sög
unnar, og þá var svo sem áuð
vitað, að skotthúfan og annar
höfuðbúnaður íslenska bún-
ingsins gæti ekki átt sjer stað,
en án hans er búningurinn að
eins svipur hjá sjón.
Nú um all-langt skcið hefur
það verið mjög í tísku að hafa
hálf sítt hár og jafnvel fljett-
ur, sem brugðnar hafa verið
á ýmsa vegu um höfuðið. Nú
ætti því ekki hárskortur, ef
svo mætti segja, að vera því
til fyrirstöðu að ungu stúlk-
urnar gætu aftur farið að
nota íslenskan búning. Auð-
vitað dettur engum í hug, að
byrjun hverrar umferðar þar
til 43 1. eru eftir. Fellið síðan
af 2 1. í hverri umferð þar hann geti orðið sá búningur
til 27 ]. eru eftir. Fellið þá af.
Takið upp á prjóna nr. 2%
um það bil 99 1. í hálsmálinu
og prjónið 2 cm. breiða
brugðninga, fellið síðan af.
Góður grænmefisrfettur
Gulrófu-buff (handa 4)
3 meðal-stórar gulrófur.
2 dl. mjólk.
Hveiti, salt og pipar.
2—3 laukar.
Smjörlíki til þess að brúna í.
Rófurnar eru verkaðar og
hálf soðnar í heilu lagi í salt-
(vatni. Færðar upp og skorn-
! ar í sneiðar (ca. 114 cm. að
jþykkt). Smjörlíkið brúnað á
Ipönnu. Salt og pipar blandað
saman við hveitið. Sneiðun-
um difið ofan í mjólkina og
síðan velt upp úr hveitinu.
Brúnaðar jafnóðum í vel
heitri feitinni. Laukurinn
skorinn í sneiðar og brúnað-
ur.
Rófubuff-sneiðunum raðað
á fat, og lauknum stráð yfir.
Borðað með brúnni kjötsósu
cg vel heitum kartöflum.
ATH.: Nota má nokkuð af
rófusoðinu saman við kjöt-
soð, í sósuna.
sem íslenskar konur bera dag
lega til þess fullnægir hann
ekki kröfum tímans, sem
heimta, að aliur vinnuklæðn-
aður sje ljettur og þægileg-
ur; eh hann ætti að geta ver-
ið, og ætti að vera viðhafnar-
klæðnaður íslenskra kvenna,
sá klæðnaður, sem þær bæru
við ýmiss hátíðleg tækifæri,
en sjerstaklega á stórhátíðis-
dögum þjóðarinnar.
Einhver kynni að halda því
fram, að sú stúlka, sem ekki
hefði fljettur, gæti ekki verið
í íslenskum búningi svo að
vel fari. Það hygg jeg hinn
mesta misskilning. Skotthúf-
an t.d. fer prýðilega við hálf-
síða hárið, liðað og krullað. •
Nokkur ámæli hefur bún-
ingurinn hlotið fyrir það, að
hann sje þungur og óþægileg
ur, en jeg álit þnð að mestu
leyti leifar frá því, að áður
má vart færa annan fótinn
fram fyrir hinn.
Þótt búningurinn verði
alltaf ,að vera eins í öllum að-
alatriðum, þá má samt koma
við margskonar fjölbreytni í
sniði hans, og er þar sjer-
staklega átt við snið á upp-
lilutsskyrtum, svuntum og
slifsum, og litir og cfni geta
a(uðVitað verið eftir smekk
hvers og eins, og þótt skott-
húfunni hafi oft verið hall-
mælt, þá er hún samt flestum
höfuðfötum klæðilegri, þótt
skrítin sje. T.d. um það, hve
íslenski búningurinn er fall-
egur, vil jeg minna á það, að
hann hefur iðuglega hlotið
viðurkenningu útlendinga, og
einnig hlotið 1. verðlaun, sem
fegursti búnjngurinn á þjóð-
búninga sýningum erlendis,
og furða margir útlendingar
sig mjög á því, að hann skuli
ekki meira notaður hjer,
jafn fagur og hann er.
Stúlkur mínar, minnumst
þesis, að fáir búningar eru
jafn klæðilegir, hvort sem þið
ei'uð gildvaxnar eða grannar,
litlah eða stórar, og ef þið vilj-
ið vekja eftirtekt vegna fall-
egra og smekklegra fata (en
það þýðir ekki móti því að
mæla, að það viljum við flest-
ar Ungu stúlkurnar) þá gerið
þið það með engu betur, en
að klæðast okkar gamla, góða
búningi, sem er einn af okkar
þjóðlegtistu minjum frá gam-
alli tíð. Hann er menningar-
legt verðmæti, sem í fram-
tíðinni ætti ekki aðeins að
vera til á söfnum þjóðarinn-
ar, sem leifar og minjar fornr
ar tísku, heldur á hann ■ að
halda áfram að vera til í
þjóðlífi okkar, og við megum
ckki láta það um okkur spyrj
ast, að við kunnum ekki að
meta hann, og látum hann
algjörlega verða erlendri
tísku að bráð.
BEST AÐ ATJGLÝSA
t MORGUNBIxAÐINU