Morgunblaðið - 05.12.1947, Blaðsíða 8

8
MORGUISBLAÐIÐ
Föstudagur 5. des. 1947
Útff.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Ste'ánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsi vgar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjaló kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Iðrun um seinan
IÐRUN og yfirbót sekra manna er altaf góðra gjalda verð.
Tíminn lætur í gær í ljós þá skoðun sína að skattar sjeu orðn
ir of háir á íslandi. En hann bendir jafnhliða á það, að í
stjórnartíð Framsóknarflokksins hafi Sjálfstæðismenn deilt
á hinar þungu skattálögur, en hafi svo sjálfir átt sinrj þátt
í að hækka skattana, er þeir tóku fjármálastjórnina í sínar
hendur.
I þessum ummælum Framsóknarblaðsins felast ekki nema
tvær blekkingar og mun engum, sem vanur er málflutningi
þess, finnast það mikið.
1 fyrsta lagi hafa Framsóknarmenn staðið fremstir í
flokki, kröfumanna um sífellt hækkandi skatta. Þeir hófu
fyrstir baráttuna fyrir því að útgerðin, sem á árunum fyrir
stríðið var á gjaldþrotabarmi, yrði svift skattaívilnunum
þeim, sem henni höfðu verið veittar til þess að geta reist sig
við, þegar er rekstur hennar fór að bera sig fyrstu stríðs-
árin. Löngu áður en útgeröarmönnum hafði tekist að velta
af sjer skuldabyrðinni heimtaði Tíminn að á þá yrðu lagðar
skattabyrðar, sem hefðu gert þeim ómögulegt að rjetta hag
sinn, hvað þá heldur safna nauðsynlegum varasjóðum til
endurnýjunar hinum gömlu og úreltu skipum. Ef þeim kröf-
um hefði verið sinnt hefði útgerðin og þá fyrst og fremst
togaraútgerðin, enga nýbyggingarsjóði eignast. Myndun ný-
byggingarsjóðanna var Framsóknarmönnum beinlínis þyrnir
í augum.
Til viðbótar þessari framkomu gagnvart útgerðinni hafa
svo Framsóknarmenn á þingi gert hverja tilraunina á fætur
annari til þess að fá skatta hækkaða. Þeir hafa staðið að
frumvörpum um eignaaukaskatt, íbúðaskatt o. s. frv. Þetta
hefur gerst eftir það, að skattar voru hækkaðir stórlega árið
1942, en síðan hefur 90% af skattskyldum tekjum, sem eru
yfir 200 þúsund krónur, verið innheimtur með sköttum.
Foringjar Framsóknarmanna lýstu því þá yfir að Iengra
teldu þeir ekki hægt að ganga í skattaálögum. En þrátt fyrir
þessar yfirlýsingar sínar hafa þeir síðan barist með odd og
egg fyrir stórhækkuðum skattálögum. Og þegar hin háu
skattalög frá 1942 höfðu reynst nær óframkvæmanleg og
annarhvor borgari hafði verið knúinn til skattsvika, voru
það Framsóknarmenn, sem harðast börðust fyrir hinni marg
ræddu eignakönnun, sem nú hefur í heilt ár lamað alla efna-
'bagsstarfsemi þjóðarinnar og skapað einstæðan glundroða
i íslenskt fjármálalíf. 1 þeirri baráttu nutu þeir að vísu full-
kominn stuðning hinna tveggja sósíalistaflokka.
Hin blekking Tímagreinarinnar í gær er það, að Sjálf-
stæðismenn hafi verið sjálfum sjer ósamkvæmir í skatta-
stefnu sinni.
Þegar Framsóknarmenn fóru með völd. á árunum fyrir
stríð ríkti fullkomið vandræðaástand í atvinnulífi þjóðar-
innar. Hvorki atvinnurekendur nje allur almenningur var
þess þá umkominn að greiða þunga skatta. Engu ao síður
hækkuðu valdhafarnir skattana stórlega og svo mjög að hin
rangláta skattalöggjöf átti sinn þátt í að kyrkja atvinnulííið
og lama framtak einstaklingsins.
Þegar atvinnulífið rjetti við á stríðsárunum var hægt að
þyngja skattaálögurnar nokkuð að skaðlausu. En Sjálfstæð-
ismenn bentu þá á að í því mætti þó ekki ganga lengra en
svo að hvöt borgaranna til þess að afla sjer tekna yrði ekki
bæld að meira eða minna leyti.
Þeim vamaðarorðum var eklci sinnt. Þessvegna fór svo
að skattaálögin frá 1942 hafa í fjölmörgum tilfellum reynst
óframkvæmanleg og skattsvik hafa stöðugt farið í vöxt. ’
Sjálfstæðismenn töldu eðlilegt að stríðsgróðinn yrði skatt-
lagður ríflega. En þeir vildu gefa lömuðu atvinnulífi lands-
manna og fjelausum almenningi kost á að treysta efnahag
sinn. Gegn því börðust Framsóknarmenn eins lengi og þeir
þorðu. Það var aðeins einn skattur, sem þeir börðust eins
og ljón gegn. Það var veltuskatturinn á verslunina. En á-
stæða þess var sú að hann átti að ganga jafnt yfir alla,
kaupfjelögin líka.
Það má.segja um iðrun Tímans nú að hún kemur of seint.
\Jiluerjl áhrij^ar:
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Stuttbylgju-
útvarp.
ÍSLENDINGAFJELAGIÐ í
Kaupmannahöfn hefir samþykt
áskorun til íslenskra stjórnar-
valda, um að hafið verði út-
varp á stuttbylgjum frá ís-
landi til þess að íslendingar,
sem búsettir eru í Danmörku
gæti fengið frjettir að heiman.
Allir vildu Lilju kveðið hafa,
stendur þar, og víst er að það
mun ekki vera eitt einasta ís-
lendingafjelag erlendis, sem
ekki vildi taka undir þessa
áskorun og fagna því af heilum
hug.. að fá tækifæri til að hlusta
á útvarp frá Islandi.
Hjer í þessum dálkum hefir
málið verið reifað nokkrum
sinnum og miklar líkur benda
til, að loks verði nú farið að
útvarpa reglulega á stuttbylgj-
um hjeðan.
•
Jólakveðjur.
ÞAÐ HEFÐI átt að byrja á
þessu stuttbylgjuútvarpi ein-
mitt nú fyrir eða um jólin og
útvarpa jólakveðjum til íslend
inga, sem búsettir eru í fjar-
lægum löndum.
Slíkar jólakveðjur tíðkast
víða milli landa. Við höfum
sjeð hjer hve Danir leggja mik-
ið uppúr að koma jólakveðj-
um til vina og kunningja hjer
á íslandi og í Grænlandi.
•
Ekki síður þörf en
innanlands.
JAFNVEL HJER innanlands
hefir það verið siður að þylja
upp í útvarpinu jólakveðjur til
manna, sem búsettir eru í Hafn
arfirði og öðrum stöðum, sem
hafa daglegt samband við höf-
uðstaðinn. Og er ólíku saman
að .iafna, að senda kveðjur á
öldum Ijósvakans til vina.og
vandamanna handan hafsins,
eða beirra sem búa t. d. í GarcT
inum og á Hvalfjarðarstrond.
Sje of naumur tími nú til
undirbúnings ætti að athuga
þetta tímanlega fyrir næsta ár.
Til gagns og ánægju.
STUTTBYLGJUÚTVARP
hjeðan yrði til gagns og á-
nægju. Það yrði að útvarpa á
fleiri tungum en íslensku, því
það eru fjölda margir útlend-
ingar víða um heim, sem hefðu
áhuga á að hlusta á vel samið
útvarp hjeðan. Bæði eru það
þeir fjölda mörgu útlendingar,
sem voru . hjer styrjaldarárin
og aðrir, sem kynst hafa landi
og þjóð fyr eða síðar og loks
má gera ráð fyrir ao margir
myndu hlusta, sem aldrei hafa
heyrt eða sjeð þjóðina og land-
ið. —
Með öðrum orðum: Stutt-
bylgiuútvarpið gæti orðið hin
ákjósanlpgasta landkynning, ef
rjett væri á haldið.
•
Naglaskapur.
BÍLEIGANÐI skrifar langt
brjef um þann naglaskap, sem
margir verða fyrir, en það er
að fá nagla í hjólbarðana sína
er þeir aka eftir gctum borg-
arinnar.
Fátt er eins aumt og hjól-
barði, sem allur vindur er far-
inn úr. Og því er ekki nema
von að maðurinn kvarti. En
hann minnir á lausn á þessu
máli og það er að hafa bíla með
sterkum segul. sem fara um
göturnar og hreinsa þær af
nöglum og öðru járnarusli, sem
skemmir bílbarða.
Það eru víst 2 ár síðan á
þetta var bent hjer í dálkunum,
en naglaskapurinn hefir ekki
þótt svo alvarlegur, að það tæki
því, að útvega þessi segultæki.
9
Ssndlírúgan og
bílastæöið.
EN ÞAÐ er svo margur
naglaskapurinn. Fyrir nokkrum
mánuoum var maður nokkur
dæmdur í fjársekt fyrir að hafa
lagt bíl sínum við gangstjett,
þár sem bannað var að láta
bíla standa lengur en 20 mín.
Maðurinn borgaði möglunar-
laust.
Nokkrum dögum síðar tók
hann eftir því að heljarmikil
sandhrúga var kominn á gang-
stjet+ina, þar sem harin hafði
lagt bílnum sínum í óhelgi.
Og þetta er sandhrúgan rjett
hærri en bíllinn að hún er þar
enn, eftir allar þessar vikur.
Það er nefnilega ekki sama,
hvort það er sandhrúga eða
bíil. sem teppir umferðina,
Umferðadómstóllinn er góð-
ur og nauðsynlegur, en ætli það
veitti af að stofna sandhrúgu-
dómstól líka.
•
Súrar á svipinn.
EF ÞIÐ sjáið mann, sem er
súr á. svipinn um þesar mund-
ir, þá stafar það ekki af því að
maðurinn hafi drukkið edik,
heldur af einhvedju öðru, nema
að maðurinn sje því meiri
hamstrari.
Edik er sem sagt ófáanlegt í
verslunum bæjarins um þessar
mundir og því mun valda síld-
in. Það hefir verið svo mikil
eftirspurn eftir ediki vegna
þess hve það krydd er talið
nauðsynlegt við sildarát.
Það kemur því fyrir að hús-
mæðurnar sjeu súrar á svipinn
þessa dagana útaf því að fá ekki
edik.
MEDAL ANNARÁ ÖRÐA . . ..
•■■■■'■ .1 Eflir G. J. Á. —" ■■ ” ■■—-—■■—— —'■——1,1 " ■ ■♦
Yflr hverju erum við að kvartai
ÞAÐ HEFUR sífellt farið í
vöxt hjer að undaförnu — eða
að minnsta kosti síðan skömt-
unin hófst — að við íslending-
ar bærum okkur upp undan
skorti, rjett eins og hjer væri
enginn hlutur fáanlegur. Hjá
sömum gengur þetta jafnvel
svo langt, að ætla mætti að
þeir byggjust við því, að þurfa
að eyða vetrinum klæðalitlir
og ef ekki algerlega matarlaus-
ir, þá að minnsta kosti sár-
svangir.
Þetta fólk hefði gott af því
að velta örlítið fyrir sjer á-
standinu úti í heimi. Það gætí
að minsta kosti gert þetta, næs
þegar það hallar sjer á dún-
mjúkan legubekkinn sinn
svellheitri íbúð og meltir mál
tíð, sem sjálfsagt ■ hefur haf
inni að halda jafnmargar hita
einingar og felast í nokkurr;
daga skamti miljóna Evrópu
búa.
o •
STAÐREYNDÍR
Ef þeir, sem mest kvarta
nentu að leggja þetta á sip
mundu þeir meðal annars kom
ast a_ð eftirfarandi:
Samtímis því sem við get-
um skotist hjer út í næstu vers
un og keypt okkur mánaðar
birgðir af matvælum, ef við
kærum okkur um, verða Þjóð-
verjar að láta sjer nægja um
1500 hitaeiningar á dag — og
stundum öllu minna. Hversu
skemmtilegt þetía er, má með-
al annars marka á því, að
2500. en ekki 1500 hitaeining-
ar á dag munu teljast ssemi-
legur skamtur -— og þó alls
ekki of mikill. Miljónir Þjóð-
veria. verða því á dsgi hverj-
um að láta sjer lynda að fá helm
ingi minna af matvælum en
þarf til að metta meðalmann.
t> ®
IIÚSAKOSTUR
Svp er það húsnæðið. Við

1500 hiíaeiningar á dag.
hjerna heima verðum að vísu
að búa við húsnæðisskort, eins
og allar þjóðir aðrar, jafnvel
þær efnuðustu, eins og Banda-
ríkin. En hversu þúsundfalt
erum við ekki betur settir en
flestjr aðrir! í Ítalíu og Grikk-
landý í Þýskalandi og Júgó-
slavíu og Albaníu og Rússlandi,
búa tugþúsundir fjölskyldna í
hálfhrundum brunarústum, í
loftvarnarbyrgjum og hellum
og ,,’búðum“, þar sem ekkert
er uppi'standandi, nema sund-
urskotnir kjallarar.
• •
Fatnaður.
NÚ MÆTTI ef til vill segja,
áð kjör þessa fólks mundu ekki
vera alveg eins bág, ef það gæti
klætt af sjer vetrarkuldana,
sem á meginlandinu eru svo
miklum mun meiri en hjerna
heima. Ef það gæti klæðst hlýj
am jakkafötum og kjólum og
iápum — jafn skjólgóðum kjól
im og kápum og við notrun til
að skýla nekt okkar á íslandi.
Því er þó ekki að fagna. Svo
;læmt er ástandið víða í þess-
im málum, að þess eru allmörg
æmj, að börn hafa ekki getað
ótt skóla sökum skóleysis.
• •
Hættum þessu.
Og þannig er það þá. Við er-
am betur sett en flestar þjóð-
ir aðrar í heiminum —' svo
Frh. á bls. 12.