Morgunblaðið - 16.09.1949, Blaðsíða 14

'í#
MORGUNBJLAÐIB
Föstudagur 16. sept. 1949.
r1...
Framlialdssagan 91
mtf <11111 lllf mmin«
iBiniiiiiiumiiiiiiiiiimiHf inmimnRni '
Kira Arqunova
Eftir Ayn Rand
fiafði flutt í herbergi dótturinn
ar. Aður höfðu þau búið í her-
Vjergi með tveim öðrum fjöl-
skyldum í verkamannabústað,
svo að þau voru skiptunum
fegin.
,,Er Leo ekki heima?“ spurði
María Petrovna.
„Nei“, sagði Kira, „en jeg á
von á honum rjett bráðum“.
„Jeg er á leið í kvöldskól-
ann“, sagði Galína Petrovna,
„og mjer datt í hug að líta til
þín í leiðinni....“ Hún hand
ljek böggulinn vandraeðaleg á
svip, brosti afsakandi og sagði
með uppgerðar kæruleysi: „Jeg
kom bara til að sýna þjer dá-
Mtið .... og ef þú vilt .... þá
var mjer að detta í hug, að þú
gætir keypt það“.
„Keypt?“ sagði Kira undr-
andi. „Hvað er það, mamma?“
Galína Petrovna var búin að
taka brjefið utan af bögglinum
og hjelt nú í útrjettri hendinni
á gamaldags kjól úr dýrindis
kniplingum. Slóðin sópaðist eft
ir gólfinu. Hún brosti hikandi
og vandræðaleg.
,.Mamma!“ hrópaði Kira. —
„Brúðarkjóllinn þinn?“
„Já, jeg skal segja þjer“,
sagði Galína Petrovna og bar
óðap á, „að jeg fjekk kaupið
mitt í gær frá skólanum, og
þeir. þeir höfðu dregið frá
því framlag mitt til próletar-
isku efnarannsóknarstofnunar-
innar .... og jeg vissi ekki
einu sinni að jeg væri meðlim-
ur. Þessvegna hafði jeg ekki
.... sjáðu til, pabbi þinn verð-
ur að fá nýja skó, því að skó-
smiðurinn neitaði að gera við
gömlu skóna hans .... og jeg
ætlaði að kaupa þá í þessum
mánuði, en peningarnir «fóru
allir til efnarannsóknarstofn-
unarinnar. Þú gætir breytt
kjólnum. Knipplingarnar eru
nokkuð sterkar ennþá og jeg
.... jeg hefi bara verið í hon-
um einu sinni. Mjer datt í hug
að þú gætir kannske notað
hann, þegar þú ferð í veislur“;
„Mamma“. Kira undraðist
sjálf að rödd hennar skalf lítið
eitt. „Þú veist ósköp vel, að ef
ykkur vantar eitthvað, þá..“.
„Já, jeg veit það, jeg veit það
vel, barnið mitt“, sagði Galína
Petrovna og hrukkurnar í and-
liti hennar virtust alt í einu
enn dýpri. „Þú hefir re.vnst
okkur hjálpleg dóttir, en ....
þú ert búin að gefa okkur svo
mikið .... og mjer fanst jeg
ekki geta beðið þig . . .. og þess
vegna ætlaði.jeg.....En ef þú
kærir þig ekki um kjólinn. þá
auðyitað ....“.
„Jú“, flýtti Kira sjer að
segja. , Kjóllinn er mjög fal-
legur. mamma, og jeg vil gjarn
an kaupa hann“.
„Jeg hefi ekkert að gera við
hann“, tautaði Galína Petrovna,
„og mjer er sama þó að jeg láti
hann“.
„Jeg þurfti einmítt að fá
rnjer nýjan kvöldkjól“. sagði
Kira.
Hún tók upp peningaveskið.
Það var troðfullt af nýjum
seðlum. Kvöldið áður höfðu
þau komið seint heim. Leo
hafði verið nokkuð drukkinn.
Hann hafði skjögrað til hennar,
kysst hana. stungið hendinni í ]
vasann og fyllt peningaveskið
hennar. „Hjerna, fáðu þetta“,
hafði hann sagt hlægjandi. „Við
fáum meira seinna. Við gerð-
um smá-viðskipti við fjelaga
Syerov aftur. Hinn stórkostlega
fjelaga Syerov! Kauptu þjer
nú eitthvað fyrir peningana“.
Hún tæmdi peningaveskið í
lófa Galínu Petrovnu.
,.En barnið mitt“, andmælti
Galína Petrovna. „Þetta er alt
of mikið. Jeg get ekki tekið á
móti þessu öllu. Hann er ekki
svona mikils virði“.
„Víst er hann þess virði ....
allar þessar knipplingar! Við
skulum ekki tala meira um það,
mamma .... jeg þakka þjer
kærlega fyrir“.
Galína Petrovna stakk pen-
ingunum í skyndi í handtösku
sína, leit á Kiru og hristi höf-
uðið.
„Þakka þjer fyrir, barn. .. .“
Þegar hún var farin, fór
Kira í brúðarkjólinn. Hann var
síður og sniðið látlaust og gam
aldags. Ermarnar voru þröng-
ar og lágu fram á handarbakið
og kraginn stóð upp í hálsinn.
Hann var allur úr knipplingum
en annars var ekkert skraut á
honum.
Hún stóð fyrir framan speg-
ilinn, teinrjett og kastaði höfð-
inu lítið eitt aftur á bak, svo
að hárið nam við herðarnar.
Hún sýndist hávaxin og alt of
grönn og veikbygð í þessum
fíngerðu knipplingum, sem
fjellu um hana í mjúkum fell-
ingum alveg frá hálsi og nið-
ur á tær. Henni fanst hún vera
eins og mannvera frá löngu liðn
um tímum og augu hennar urðu
dimm og skelfd.
Hún fór úr kjólnum og
fleygði honum inn í horn í
klæðaskápnum.
Svo tók hún bókina upp aft
ur, en hana langaði ekki til að
lesa meira. Bókin fjallaði um
rauða verkamenn, sem voru að
byggja flóðgátt, þrátt fyrir
djöfullegar árásir hvítliða.
Leo kom heim með Antoninu
Pavlovnu. Hún var í loðkápu
úr sæljóna-skinnum. Ilmvatns-
anganin af henni blandaðist súr
kálslyktinni frá Lavrovs-fólk-
inu.
„Hvar er stúlka?“ spurði
Leo.
„Hún varð að fara. Við bið-
um eftir þjer, en þú kemur
seint, Leo“.
„Það gerir ekkert. Við borð-
uðum kvöldverð á veitingahúsi
Tonia og jeg. Ertu ennþá ákveð-.
in í því að koma ekki með okk-
ur. Kira, og vera við vígsluria?“
„Já, Leo. Jeg get því miður
ekki. Það er fundur í fjelagi
leiðsögumanna ferðamanna í
kvöld .... og Leo, ertu viss
um að þig langi sjálfan til að
fara? Þetta er þriðji nætur-
klúbburinn, sem er opnaður
síðustu tvær vikurnar”.
„Þetta er alveg sjerstakur
klúbbur", sagði Antonina Páv-
lovna- ..Þetta er alveg ný-
tísku spilavíti, alveg eins og í
útlöndum .... Monte Carlo“.
„Leo“. „Ætlarðu að fara að
spila fjárhættuspil aftur?“
Hann hló.
„Já, því ekki það? Hvað ger-
ir það til, þó að við töpum
nokkrum hundruðum? — Það
skiptir engu máli. Ekki satt,
Tonia?“
„Antonina Pavlovna brosti
og rak hökuna úr loðkragan-
um.
„Skiptir nákvæmlega engu
máli. Við vorum rjett áðan að
skilja við Koko, Kira Alex-
androvna“. Hún lækkaði róm-
inn og sagði í trúnaðartón. —■
„Það kemur ný sending frá
Syerov ekki á morgun heldur
hinn. Hann hefir sannarlega
lag á því að koma viðskiptun-
um í kiing. Aðdáun mín á hon-
um er alveg takmarkalaus“.
„Jeg fer snöggvast í kjólföt-
in“, sagði Leo. „Jeg verð enga
stund. Væri þjer sama þó að
þú snerir þjer undan augna-
blik. Tonia?“
„Auðvitað er mjer ekki sama,“
sagði Antonina Pavlovna og
brosti smeðjulega. „En jeg lofa
að kíkja ekki, þó að mig langi
mikið til þess“.
Hún stóð við gluggann og
studdi handleggnum við öxl
Kiru.
. „Vesalings Koko“, sagði hún
og stundi við. „Hann vinnur alt
of mikið. Hann átti að faia á
fund í kvöld. Það er fundur í
fræðslufjelagi starfsmanna mið
stöðvar matvörusölunnar. —
Hann er vara-ritari. Hann verð-
ur auðvitað að halda áfram
þjóðfjelagslegum störfum, eins
og þú veist“. Hún deplaði öðru
auganu og bætti við: „Hann
þarf að fara á svo marga fundi
og þess háttar, að jeg mundi
blátt áfram veslast upp af leið
indum, ef Leo væri ekki svo
góður að bjóða mjer út svona
við og við“.
Kira horfði á Leo í svörtu
kjólfötunum. Úr augum henn-
ar mátti lesa það sama, og þeg-
ar hún hafði litið á sjálfa sig
í speglinum í gamla kjólnum
.... hann var líka eins og frá
löngu liðnum tímum. Það var
einkennilegt að sjá hann standa
þarna við borðið, sem prímus-
inn stóð á.
Hann tók undir handlegg
Antoninu Pavlovnu og þau
fóru út. Þegar dyrnar út í for-
stofuna höfðu lokast að baki
þeim, heyrði Kira konu Lav-
rovs segja:
„Og svo segja þeir að einka-
verslunarmenn græði ekki
peninga!“
„Alræði öreiganna“, rumdi í
Lavrov og hann spýtti á gólfið.
Kira fór í gömlu kápuna sína.
Hún ætlaði ekki að fara á
útbyggingu í eyðilegum hallar-
fund. Hún ætlaði að fara í litla
garði. Hún hafði þrisvar orðið
að draga komu sína á frest. Hún
varð að fara núna.
Það logaði i arninum í her-
bergi Andreis. Það snarkaði
viðkunnanlega í viðarbútum og
þeir urðu rauðglóandi. Bjarm-
inn af þeim fjell á gráa reyk-
skýið. sem hvarf upp sótugan
skorsteininn, á gullrósótt vegg
fóðrið og á auglýsingarspjöldin.
Eitt auglýsingarspjaldið hafði
losnað frá veggnum í einu horn
inu, og skugginn af því teygði
sig yfir myndina af íauðri flug
vjel. Undir horninu sá í stóra
rifu í veggfóðrinu. Annar fót-
urinn á Ledu stóð fram af arin-
hillunni, svo að tærnar lituðust
rósrauðar af eldinum.
<n*jimit>ía&3Íii&
HALLI HEIMSKI
SAGA FRÁ KRÓATÍU
4. I
—Æ, æ, æ, æ, veinaði móðir hans í öngum sínum.
— Hvað hefði jeg átt að gera við smjörið, mamma, spurði
Halli heimski.
— Auðvitað hefðirðu átt að vefja það innan í pappír og
setja það inn undir treyjuna þína og bera það þannig heim.
Næsta dag fjekk Halli sex egg. Hann pakkaði þeim óll-
um saman inn í pappír og setti þau svo með mörgum öðr-
um hlutum í peysuna.
Þegar hann kom heim úr þessari ferð voru eggin sex öll
auðvitað brotin en peysan, skyrtan og buxurnar hans öll
kámuð í eggjahvítu og rauðu og í þetta skipti fengu þau
mæðginin enga eggjaköku.
Bara að jeg gæti einhvernveginn losnað við þig. Að þú
gætir fengið einhverrar stúlku og gifst henni, svo að ieg
losnaði við þig. Þú ert þó orðinn nógu stór og gamall til
£-ð gifta þig.
—Jú, Halli sagðist ekkert hafa á móti því að fara að
gifta sig.
— Hvenær má jeg þá fara að gifta mig?
— Ekki fyrr en þú ert orðinn dálítið gáfaðri en þú ert
nú, sagði móðir hans, — eins og þú ert núna vill enginn
stúlka líta við þjer.
Skömmu síðar fór Halli til borgarinnar með körfu af vín-
berjum og það kraftaverk skeði, að hann kom aftur heim
með peningana. Hann hafði ekki skemmt eitt einasta vín-
ber en selt þau fyrir gott verð á markaðstorginu.
Þetta var vel gert af þjer, sagði móðir hans. — Þú
ert þá ekki eins heimskur og maður hefði heldið.
— Þá má jeg gifta mig, sagði Halli, er það ekki?
— Gerðu svo vel, þú mátt það fyrir mjer, sagði móðir
hans.
— En hvaða stúlku á jeg að gifta mig, það er nú þraut-
in þyngri.
— Farðu út á veg og gáðu þar.
Halli opnaði kofadyrnar og hörfði út eftir veginum. Fyrst
sá hann engan en svo tók hann eftir að einhver vera kom
gangandi í áttina til hans.
Þegar hún kom nær, sá Halli, að þetta var Zigeuna stúlka.
—Viltu giftast mjer? sagði Halli.
— Já, það vil jeg gjarnan, sagði Zigeunastúlkan.
Og þá tók Halli undir handlegg hennar og þau leiddust
burt og Halli hefur aldrei síðan sjest í þessu byggðarlagi.
En hvort hann hefur haldið áfram að vera jafn gáfaður
og þegar hann fór með vínberin til borgarinnar, það veit
ekki nokkur maður og þessvegna er sagan ekki lengri.
S Ö G U L O K
Tno^u^AA/nlícJ^Jydvll
-— Hvað er eiginlega á seyði ?
— Köttur!
Maður mikillar ættar.
— Hvað gerðist eftir að jjjer var
fleygt út um bakdymar?
— Jeg sagði útkastaranum. að jeg
ætti til mjög góðia að telja.
— Og hvað svo?
— Hann bað mig afsökunah bauð
mjer inn aftur og kastaði mjer út um
aðaldyrnar.
________ ★
Aumingja Brown.
Henry Brown kom nokkuð seint
á dansleikinn, og varð fyrir því ó-
happi að skrika fótur í tröppunum,
ekki nóg með það, heldur rifnuðu bux
ur hans á öðru hnjenu við fallið.
-—- Komdu inn i búningsherbergi
kvenna, Henry, sagði kona hans. Þar
er engin hvort sem er, jeg ætla að
næla þetta saman.
Við nánari athugun kom í Ijós að
gatið var of stórt til að hægt væri
að næla það samari. Þjónustustúlkan
náði því. í nál og enda og stóð við
dyrnar til að varna því að nokkur
kæmi inn, á meðan fór Brown úr
huxunum og kona hans tók til að
gera við þær.
En þá var komið að dyrunum, og
var þeim mikið niðri fyrir, sem kall-
aði: Stúlka mín, við verðum að kom-
rst inn, frú Jones er veik. Hleyptu
okkur inn undir eins.
— Þarna, sagði sú ráðsnjalla kona
við Brown mann sinn, farðu inn í
skonsuna þá arna á meðan.
Hún opnaði og ýtti bónda sinum
i gegnum dymar og lokaði í snatri.
En á samri stundu heyrðist rödd
Browns að handan, úr henni Varð les-
in skelfing og örvænting, er hann bað
konu sína að opna fyrir guðs skuld.
Kona hans maldaði í móinn og
sagði að frú Jones væri komin inn.
— Og fjandinn hafi hana æmti í
Brown, jeg er í danssalnum.