Morgunblaðið - 09.10.1949, Page 8

8
MORtiUNBLAfílfí
Sunnudagur 9. október 1949

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavfk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 71 aura mað Lca&éB. j§|
Sannleikunnn um
sæluríkið
I ÞVÍ tölublaði af Lesbók Morgunblaðsins, sem fylgdi blað-
inu í gær, birtist kafli úr ritinu „Sannleikufinn um sæluríki
verkalýðsins“ (Die Wahrheit iiber das Arbeiter-Paradies).
Upphaf þessa rits birtist í því tölublaði Lesbókar, sem út
’kom um fyrri helgi.
Frásögn sú, sem þarna er birt, um kjör verkalýðsins í lönd-
unum fyrir austan Járntjald, og einkum í sjálfum Sovjetríkj-
unum er, eins og þýðingin ber með sjer, byggð á opinber-
um óyggjandi heimildum. Svo frásögnin verður ekki vje-
íengd. En það er siður kommúnista, í hvert sinn sem eitt-
hvað er birt, sem er í ósamræmi við gyllifrásagnir þeirra
sjálfra, af kjörum alþýðunnar þar eystra, að segja, að þar
sje um missagnir eða illkvitni að ræða.
Mótbárur, sem ekki hafa við rök að styðjast, verða þeim
haldlausar. Vitneskjan um ófremdarástandið þar eystra,
eykst með hverri viku sem líður. Þegar þessi frásögn var
samin, hafði t. d. hinn vestræni heimur ekki svipað því
eins glöggar fregnir af þrælahaldinu þar eystra, eins og nú
eru kunnar.
Þeir menn, sem berjast hjer fyrir kommúnisma, vita sem
er, að þar sem kommúnisminn fær yfirhönd, þar eru kjör
verkalýðsins eins og hjer er lýst. Þar eru fjelög verkalýðs-
ins gerð að verkfærum í höndum harðstjóranna, og geta
þar engu um þokað, til að bæta kjör manna.
Hinum vinnandi stjettum er talin trú um, fyrst í stað,
að þar sem ríkið eigi öll fyrirtæki, og alt sem hönd á festir,
þá sje verkafólkið meðeigendur að öllu saman. Þá skifti það
ekki máli, hvernig kaupkjör eru, og annað því um líkt.
Þetta er fyrsta skrefið til þess að gera hið ófrjálsa fólk
að ríkisþrælum. Menn ráða engu um vinnustaði sína, engu
um kaup og kjör, engu um það, hvaða verk þeir eru látnir
vinna, engu um aðbúð sína. En gerist einhver svo ósvífinn,
eða svo óvaíkár, að ympra á óánægju í fyrirmyndarsælu-
ríkinu, þá er óðara kominn einhver spæjari stjórnarvald-
anna, eða einhver stjórnarfulltrúinn, sem kippir hinum óá-
nægða „úr umferð“ svo hann verði ekki til þess að útbreiða
þær hugsanir eða skoðanir, sem eru þjóðhættulegir í komm-
únistaríkinu, þar sem allir eiga að vera ánægðir með sitt,
hversu hraksmánarlega, sem -með þá er farið.
Hugsandi menn, sem unna frelsi, unna mannrjettindum, og
manngildi, en hafa látið glepjast um stund af fagurgala
kommúnista, og blekkingum, hugleiða hvernig umhorfs er
austan Járntjalds, þar sem kommúnistarnir eru einráðir.
Hugleiða hvernig hugsjónir einræðisflokksins breytast frá
því tali, sem hjer er viðhaft og í þá framkvæmd, sem komm-
únistar knýja fram þar sem þeir hafa náð völdum.
Þessi fræðsla er að vísu komin skemra á veg pieðal ís-
lenskra alþýðu, en annarstaðar í lýðfrjálsum löndum. En
þetta vinnst, þegar menn hafa tíma til að kynna sjer mál-
in. Og þá hjaðna áhrif hinnar íslensku flokksdeildar komm-
únistaflokksins, eins og áhrif annara flokksdeilda fara mink-
andi með öðrum frjálsum þjóðum.
Þeir sem enn hafa ekki fengið augun opin fyrir því, hvern-
ig þjóðirnar austan Járntjalds eru sviftar frelsi og mann-
rjettindum, hafa kannski ekki getað fengið sig til þess að
trúa því enn, að slíkt ástand, sem þar er, geti átt sjer stað
meðal hvítra manna. En þeir ættu að taka eftir því. hve
kommúnistum er blátt áfram illa við, að nokkuð frjettist
þaðan að austan.
Hversvegna?
Skýringin á því er augljós. Hún er sú, að þeir vita sem
er. að eftir því sem vestrænar þjóðir hafa af þeim gleggri
fregnir, eftir því hrynur fylgið örar af þessum einræðis- og
ofbeldis mönnum og fimtu herdeildir þeirra í hinum vest-
rænu löndum verða áhrifalausar.
Það er gömul saga, sem altaf verður ný að sannlei'kur-
inn er ákaílega erfiður andstæðingur. Kommúnistar hafa
valið sjer það hlutskifti, að berjast gegn honum, berja hann.
niður, eins lengi og þess er nokkur kostur. Úrslit þeirrar
baráttu eru viss. Þeir bíða ósigur, jafnt hjer sem annar-
staðar, þar sem skoðanafrelsi fær að.ríkja.
iar:
UR
uerjl óhripa
DAGLEGA
LÍFINU
Skygnst bak við
járntjald
KVJKMYNDIN í Nýja Bíó. —
Járntjaldið, er umræðuefni
manna þessa dagana. Þeir, sem
sjá bana fá að skygnast bak við
,,járntjaldið“ alræmda og kvnn
ast starfsaðferðum kommúnist
anna og íimmtu herdeildar-
aðgerðum þeirra.
Það duga engir svardagar til
að segja að þetta sje allt lýgi
og tilbúningur, eða Grýla gamla
endurvakin. Hvert orð í kvik-
myndinni er satt og rjett skýrt
frá raunverulegum atburðum.
/ •
Nasistarnir veittu
trúna
..MAÐUR hefði ekki trúað
þessu fyrir nokkrum árum“,
sagði kona, sem hafði sjeð kvik
myndina um njósnirnar í Kan-
ada. „En eftir að hafa fengið
óyggjandi rök fyrir frtmkomu
nasista, bá veit maður, að eng-
in takmörk eru fyrir skepnu-
skap einræðisins".
Það má segja, að þegar upp
komst um nasistana ög starfs-
aðferðir þeirra. hafi þeir opnað
augr, manns íyrir hryllingi lög
regluríkisins.
®
Söguþræðinum
vel fylgt
í KVIKMYNDINNI um rúss-
neska skrifstofumanninn Igor
Gouzenko, konu hans, Svetli-
ana Borisovna, og drenginn
þeirra, Andrei, sem kusu held-
ur að setja sig í lífshættu en
snúa aftur til ,,sælunnar“ í
Rússland'i, er atburðunum fylgt
óvenjulega vel í kvikmynd að
vera.
Er^in tilraun er gerð til að
ýkja á ein veg eða annan. —
Sumu er jafnvel sleppt, sem
síst er til sóma fyrir Rússana.
o
Sannleiktirinn
sagna bestur
SANNLEIKURINN er líka
sagna bestur í þessu sem öðru.
Þau Gouzenko-hjónin eru ein
af þeim fáu lánsömu, sem
sleppa undan okinu. Þau eru
ung og eiga framtíðina fyrir
sjer og það, sem þeim þykir
mest um vert, sonur þeirra
verður alinn upp sem frjáls
maður.
Igor Gauzenko og fjölskylda
hans búa einhversstaðar í Kan
ada. Dvalarstað þeirra er
haldið leyndum, því án efa
myndu flugumenn reyna að
vinna á þeim hjónum og börn-
um þeirra, ef þeir kæmust að,
hvar þau eru niðurkomin.
•
Saga Gouzenkos.
SAGA Gouzenkos er sögð í öll-
um aðalatriðunum í kvikmynd
inni. Hann er ungur maður,
fæddur 1919. Hann var liðsfor-
ingi í Rauða hernum og fjelagi
í Æskulýðsfylkingunni. 1943
var hann sendur til Ottawa höf
uðborgar Kanada og hafði hann
verið æfður í þýðingu dulmáls.
Það hafði tekið langan tíma og
miklar rannsóknir, áður en á-
kveðið væri að hann fengi stöð-
una.
®
Vonbrigðin.
GOUZENKO kom til Kanada
1943 og kona hans skömmu síð-
ar. Hann furðaði sig á hve fólk
ið var frjálst í Kanada. Það gat
talað saman um það sem því
sýndist, skammað ríkisstjórn-
ina, ef svo bar við. Blöðin skrif
uðu um alla heima og geima.
í verslunum var mikið af vör-
um, sem hver og einn gat keypt.
Það var ekki nóg með, að
þetta væri alt annað, en hann
hafði átt að venjast heima í
Rússlandi, heldur var þetta alt
öðru vísi en honum hafði ver-
ið kennt sem ungling. Þá hafði
honum verið sagt að í auðvalds
löndunum væru verkamenn
þrælar og alþýðan liði skort.
®
Sárnaði landráðin.
EITT AF því, sem Gouzenko
hafði verið kennt í Rsslandi var
að fólkið í auðvaldslöndunum
hataði Rússa og vildi gera þeim
alt til miska. En nú sá Gcuz-
enko með eigin augum, að í
Kanada var safnað fjármunum,
fatnaði og matvælum handa
Rússum, sem áttu í erfiðleikum
í styrjöldinni við Þjóðverja.
Kanadiskir menn lögðu lífið
í sölurnar til þess að færa rúss-
nesku þjóðinni þessar gjafir.
En þrátt fyrir þessi vinahót
og meðan á þeim stóð voru Rúss
ar að njósna um Kanadamenn
og höfðu til þess í þjónustu
sinni kanadiska menn. — Gouz
enko sárnaði þetta mjög, því að
hann vissi hver tilgangurinn
var. Landar hans voru að und-
irbúa nýja heimsstyrjöld á með
an þeir töluðu um frið.
•
Ekki áróðursmynd.
KVIKMYNDIN „Járntjaldið“ er
ekki gerð sem áróðursmynd. —
Hún er söguleg staðreynd og
spennandi frá upphafi til enda.
Jafnt þeir, sem telja sig í
flokki með kommúnistum sem
hinir þurfa að sjá þessa mynd,
þótt ekki væri fyrir annað, en
að þar eru sýndir viðburðir,
sem gerðust fyrir aðeins þrem-
ur árum og vöktu þá heimsat-
hygli og höfðu mikil áhrif á
gang ýmsra heimsmála.
J||IIIIIIIIIIIMIIMIIMIMIIIIM;illlM<1IMMIIIIM'’llllllllllll»IMIIIIIIIII»ll
I lllllllllllllll III llTTtltrrllill 1111111111111111111111111111111III llllll MiiMiiiliillllllllllllllllllllli
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
iwÉ
Málsvari" smáþjóðanna og deilan við Júgóslava
rr
STJÓRNARVÖLDIN í Júgó-
slavíu virðast nú hafa búið sig
rækilega undir næstu umferð
í viðureigninni við Rússa, hinn
sjálfskipaða ,,málsvara“ smá-
þjóðanna. Sjálfur Tito mar-
skálkur er tekinn við taumun-
um í utanríkisráðuneytinu í
Belgrad, en þeir Edward Kar-
delj, utanríkisráðherra, og Mol
ovan Djilas, yfirmaður júgó-
slavnesku áróðursdeildarinnar,
eru komnir til Bandaríkjanna,
sem leiðtogar sendinefndar
Júgóslavíu á allsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna. Áreiðan-
legar heimildir herma, að sendi
nefndin hafi heimild til að taka
ákvörðun í öllum mikilsverð-
um málum, sem kunna að
stinga upp höfðinu.
• •
HVAÐ NÆST?
í BELGRAD velta menn því að
sjálfsögðu mjög fyrir sjer, hvað
Rússar muni næst taka til
bragðs í herferð sinni gegn
Júgóslövum.
í ágúst síðastliðnum, þegar
Rússar afhentu Júgóslövum
eina af hvassyrtustu hótana-
orðsendingum sínum, óttuðust
ýmsir, að rússnesku stjórnar-
völdin kynnu að grípa til þess
ráðs að senda her inn í Júgó-
slavíu. Lítill vafi er á því, að
Titostjórnin leit lengi vel al-
varlegum augum á fregnirnar,
sem hermdu frá óvenjulegum
’herflutningum í Rúmeníu og
Ungverjalandi. En í dag ér svo
komið, að ýmsir háittsettir
, Júgóslavar hallast helst að því
I að líta á þessar fregnir sem
| einn lið í taugastríði Komin-
form á hendur Tito og stjórn
hans.
• •
REIKNINGSSKEKKJA
NU er talið víst að minsta kosti
að fregnirnar um óvenju marg
ar rússneskar herdeildir við
júgóslavnesku landamærin hafi
verið ýktar. Þó neitar því eng-
inn, að haustæfingar rússneska j
hersins í Ungverjalandi og
Rúmeníu (hinum „frjálsu og
sjálfstæðu alþýðulýðveldum“)
hafi í ár verið óvenju umfangs
miklar.
Einu verður og slegið föstu
í deilu Titos og Kominform-
klíkunnar: Stalin og fylgifiskar
hans hafa alvarlega misreiknað
sig, er þeir ákváðu styrkleika
Titostjórnarinnar, með þeim
afleiðingum, að Kremlstjórnin
horfist nú í augu við vandamál,
sem hún á í vandræðum með
að leysa. Stalin og fylgifiskar
hans lýstu Tito sekan glæpa-
mann og skipuðu honum ,í út-
legð — og „útlaginn“ neitar að
fallast á dómsniðurstöðuna og
fer hvergi.
• •
HEIMSFRIÐURINN
STJÓRNMÁLALEIÐTOGAR í
Belgrad. fara á hinn bóginn
ekki í launkofa með það. að
vart verði komist hjá úrslita-
orustu í átökum Titos og Stal-
ins. Stalin hefur meðal annars
sett viðskiptabann á Júgóslav-
íu, með þeim árangri, að deilan
er orðin alvarlegt alþjóða-
vandamál, sem vel getur stefnt
friðnum í heiminum í hættu.
Hjer er því ekki um „einka-
mál“ Stalins og Titos að ræða,
enda þótt Rússar vilji svo vera
láta og Júgóslavar hafi fyrir
sitt leyti tjáð sig því samþykka.
Hjer er vandamál á ferðinni,
sem haft getur geysivíðtæk á-
hrif og sem þegar hefur vakið
umtal og átök á alheimsmæli-
kvarða.
• •
VERÐUR EKKI
VIÐ SNÚIÐ
HVAÐ Rússum einum viðvík-
ur, hafa þeir begar gengið svo
langt í þessu máli, að þeir geta
engan veginn snúið aftur. Þeir
geta ekki tekið Tito í sátt og
játað „reikningsskekkju“ sína,
án þess að viðurkenna um leið
opinberlega alvarlega veilu á
hinu kommúnistiska ofbeldis-
kerfi í Austur-Evrópu; og þeir
geta ekki kúgað Tito til hlýðni,
nema með því að herða enn á
árásunum á Júgóslava og ota
leppríkjunum fram til*’ jafnvel
hættulegri ofbeldisverka en
þau hafa verið notuð til til
þessa.
o •
RÚSSAR IIAFA
TAPAÐ
EN hvað .sem Rússar gera næst
og hver seha úrslitin verða í
þessari deilu, er það fullvíst,
a3 Stalin á þessa dagana enga
Frh. á bls. 12