Morgunblaðið - 20.10.1949, Blaðsíða 9

Fimtudagur 20. okt. 1949.
MORGZJNDLAÐIÐ
9
Sjálfsíæðisflokkurimi
sameinar þjóðina
Síðasta áratuginn höfum við
Sjálfstæðismenn öðrum flokk-
um fremur leitast við að sam-
eina óskyld öfl, til sameigin-
legra átaka, til framdráttar vel-
ferðarmálum þjóðarinnar.
Á öndverðu ári 1939 vnru mál
þjóðarinnar komin í mikið ó-
efni, eftir 5 ára stjórna,'forustu
Framsóknarflokksins, ýmist í
samstarfi við eða með hlut-
leysi Alþýðuflokksins. Skattar
höfðu þá farið ört hækkandi og
fjárlög ríkisins höfðu á 10 ár-
um hækkað úr 7 og upp í 20
milljónir króna, en skuldir Is-
lendinga við útlönd hækkuðu
úr 40 upp í 120 milljónir. Hins-
vegar hafði andvirði útflutn-
ingsvöru landsmanna lækkað á
10 árum úr 84 og niður í 52
milljónir, en fátækraframfær-
íð hækkað vir 2 og upp í 5
milljónir. Flestir framleiðend-
ur við sjó og í sveit riðuðu á
barmi gjaldþrota, sveitar- og
bæjarsjóðir voru þurausnir og
sjálfur ríkissjóðurinn var fjár-
vana og lánstraustið þrotið.
Framundan blasti svo við
síðasti áfanginn í sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar.
Þannig var ástatt, þegar and-
stæðingar Sjálfstæðisflokksins
snjeru sjer til hans og báðu
um samstarf. Það heyrðust þá
raddir, sem sögðu: Látum þessa
menn verða undir rústum sinna
eigin ipisgerða. Þeir hafa til
þess unnið. Sjálfstæðisflokkur-
inn var hinsvegar köllun sinni
trúr. Honum var Ijóst, að skyld
an bauð að setja hagsmuni þjóð
arinnar ofar flokkshagsmun-
um. Hann skildi, að meiru varð-
aði að bjarga þjóðinni en fella
andstæðing. Hann tók því út-
rjettri hendi andstæðineanna
og samstarfið hófst, eftir langa
baráttu og harða.
Jeg ætla ekki að lýsa ávöxt-
um þess samstarfs. en það er
ekki ofmælt. þótt sagt sje, að
þátttaka Sjálfstæðisflokksins í
stjórn landsins á árunum 1939
•—1942 leiddi til mikillar bless-
unar fyrir íslensku þjóðina.
Sjálfstæðisflokkurinn verður
ekki með sanni sakaður um, að
þeirri samvinnu var slitið. Hitt
er á vitund alþjóðar, að fyrir
forystu Sjálfstæðismanna tókst
enn á ný, haustið 1944, að sam-
eina ólíkgt stefnur og óskyld
öfl, og nú hófst tímabil hinna
miklu framfara og fram-
kvæmda, sem enn atendur yfir.
Sjálfstæðisflokkurinn svndi það
einnig við stjórnarmyndunina
1947, að hann var engu síður
fús til að styðja íríkisstjórn,
þótt hann hefði ekki sjálfur
forystuna, sem honum þó bar
sem stærsta flokknum. Og einn
allra stjórnarflokkanna hefur
Sjálfstæðisflokkurinn staðið
drengilega með stjórninni, heill
og óskiptur.
Þannig hefur Sjáifstæðis-
flokkurinn sýnt það í verki, svo
sem frekast verður á kosið, að
hann hefir alltaf sett það öllu
öðru ofar að vinna þjóð sinni,
enda má vet viðurkenna, að
annað hefði verið vansæmandi.
Felið Sjálfstæðisflok
Jeg harma það, að sama skuli
ekki verða með sanni sagt um
aðra flokka, en svo er því mið-
ur ekki.
Reikningsskil
Jeg harma það. hversu rheilt
samstarfið hefur verið síðustu
árin. En við okkur Sjá'fstæðis-r
menn er ekki um að sakast. Við
höfum óskað samstarfs og gegnt
skvldum okkar og störfum af
heilum hu.g Skal jeg nú, úr
því enginn kostur er friðar og
samstarfs, sýna fram á jafnt
heilindi hinna flokkanna, sem
það, er á milli ber. Má þá eng-
an undra, úr því orustari er
hafin, þótt jeg sýni andstæðing-
unum ekki sömu vægð og jeg
oft að undanförnu hefi leitast
við að gera, í því skyni að kaupa
þjóðinni þann frið á sviði stjórn
málanna. sem hún hefur þarfn-
ast og við Sjálfstæðismenn höf-
um unnið að. Enda kunnum við
Sjálfstæðismenn því best að
barist sje til sigurs úr því bar-
ist er. Skal jeg þó ekki deila
fastar á menn eða flokka en
með þarf til að skýra málin,
því enda þótt Sjálfstæðisflokk-
urinn sje nú langþreyttur af
svonefndu samstarfi og ljóst
orðið, að þess er ekki lengur
ikostur, ef vel á að stýra mál-
efnum þjóðarinnar, er þó best,
| að menn komi sem minnst særð
ir úr hildarleik kosninganna.
Saga Framsóknar
Jeg ætla litla tilraun að gera
til þess að rekja sögu Fvamsókn
arflokksins. Hún er líka hvorki
falleg nje skemmtileg. Það er
sannarlega engin fegurðarglíma
sem Framsóknarmenn glíma
við aðra, og eru þó brögðin, er
þeir beita hvern annan Ijótust.
Læt jeg útrætt um það, enda
alþjóð löngu kunnugt orðið.
Jeg renni huganum snöggv-
ast rúm 5 ár aftur í trmann.
Við sátum þá, 12 umboðsmenn
allra þingflokkanna, á ráð-
stefnu, til þess að reyna að
koma á fjögurra flokka stjórn
í landinu og afmá með *því
smánarblettinn af Alþingi, sem
í 20 mánuði hafði svikið þá
frumskvldu að mynda þing-
ræðisstjórn. Ekkert virtist bera
á milli. Allt í einu færðr Fram-
sóknarflokkurinn sig þó inn í
kuðunginn. Þeir töldu sig hafa
komist á snoðir um, að Al-
þýðuflokkurinn myndi aldrei
samrekkja við kommúnista.
Nú kom tækifæri Framsókn-
ar. Þeir vildu. halda sem veik-
astri stjórn á allra viðsjárverð-
ustu tímum. Tilgangurinn var
:sá að auka á glundroðann og
I segja síðan við þjóðina: Meðan
við vorurri stærsti flokkúr þings
, ins, gekk allt sæmiléga En þeg
I ar Sjálfstæðismenn urðu stærsti
. flokkurinn, þá gekk allt úr
1böndunum.
Ræða Clafs Thors fcrmanns SjálfsfæSis-
flokksins vfð úfYarpsumræðurnar
Ólafur Thors.
Ruku af þingi
En þegar svo Framsóknar-
flokkurinn vaknaði upp við
þann vonda draum, að lægni
Sjálfstæðisflokksins hafði enst
jtil þess að mynda þingræðis-
stjórn, urðu Framsóknarmenn
iblátt áfram óviðurkvarða. Þeir
misstu gersamlega jafnvægið.
Þeir ruku af þingi, hentust um
allt landið í því eina skyni að
ófrægja þá stjórn, sem ekki var
byrjuð að starfa, og ekkert
hafði þá til saka unnið annað
en það að lofa að framkvæma
þá stefnuskrá, sem Framsókn-
arflokkurinn hafði átt þátt í að
semja og talið afbragðs góða.
Nú hjetu það fjárglæfrar sem
áður var nefnt bjargráð Nú
var það glæpur að kaupa nýju
tækin til landsins, án þess fyrst
að lækka kaupið, enda þótt eng- '
inn maður gæti sagt um það, j
haustið 1944 hvaða kaupi hin
nýju tæki gætu risið undir, þeg
ar þau kæmu í ganginn á ár-
unum 1947, 1948 og 1949.
Urðu sjjr til minkunar
Einna svæsnastar urðu þó
árásirnar, þegar Sjálfstæðis-
flokkurinn beitti sjer fyrir
kaupum á 32 nýjum togurum.
Þeir Hermann Jónasson og
Skúli Guðmundsson sögðu þá,
að skipin væru keypt tvöföldu
verði, auk þess sem fásinna
væri að festa kaupin áður en
búið væri að lækka kaupið. Jeg
get þess hjer, til fróðleiks og
| gamans, að eftir að Framsókn-
1 arflokkurinn komst í st jórn,
voru líka keyptir togarar. Þeir
voru að vísu aðeins 10, og koma
því miður rrokkuð seint. Fram-
sóknarflokkurinn miklast nú af
þessu afreki Samt eru skipin
ekki ódýrari heldur en okkar
skip. Nei, bau eru 30% dýrari.
Og kaupið er ekki lægra held-
ur en þegar okkar skip voru
keypt. Nei, það er 30% hærra.
Oa loks er munurinn sá, að
okkar skip voru keypt fyrir
fie, sem þjóðin átti, en þessi
skip á að greiða, með lánsfje.
Tíminn sagði satt
Þerar Framsóknarflokkurinn
var kominn í tilhugalífið við
ráðherrastólana. tók Tíminn allt
í einu upp á því að segia satt,
aldrei þessu vant Hinn 27 jan.
1947 komst hann þannig áð
orði:
..Framsóknarflokkurjnn er
sjer þess líka fullkomlega jneð-
vitandi að sú skylda hvílir
bvn<rra á honum en öðrum
flokkum, vegna fvrri þaráttu
hans og loforða. að ber.iast fyr-
ir heilbrigðu fjármálalífi. Þess-
>ri skyldu mun hann ekki
bregðast fyrir nein stundar-
fríðindi“.
Þetta er alveg rjett mælt.
'Vuðvitáð hvíldi þung skyldá á
Framsóknarflokknum til að lag
•færa það. sern mijur hafði far-
ið og hann hafði harðast ráðist
á og mest fordæmt. Þess vegnu
fögnuðu líka margir komu
Framsóknarnianna í ráðherra-
stólana. Kannske var jeg sjálf-
ur einn af þeim. Því enda þótt
mín stjórn hefði fyrst og fremst
helgað sig nýsköpuninni, þá
líkaði mjer þó ekki að dýrtíðin
hafði vaxið um a. m. k. 20—25
stig í tíð þeirrar stjórnar, og
ber þá að athuga, að árið 1946
var aðeins varið 16 millj. kr.
úr ríkissjóði til aS halda niðri
vísitölunni. En auk þess lang-
aði mig til að sjá bjargráð
Framsóknarmanna í fram-
kvæmd. Jeg hafði svo oft sjeð
þau í ræðu og riti.
Framsókn liæðir
Framsókn
nú rann upp hin lang-
þráða stund — hinn 4. febrúar
1947. Framsóknarmenn settust
þá r ráðherrastólana. Bjargráð-
in biðu á næsta leiti. Við bið-
um með óþolinmæði eftir biarg
ráðunum. En biðin varð löng.
Eitt ár, — tvö ár, —- tvö og
hálft ár, — þá komu þau loks-
ins. Ráðherrar Framsóknar-
flokksins skrifuðu í sumar
forsætisráðherranum 'brjef, og
lögðu fram bjargráðin. Þeir
kröfðust þess, að ríkisstjórnin
samþykkti þau. Þeir kröfðust
þess, að að því loknu vrði Al-
þingi kallað saman til að sam-
þykkja þau. Og loksins kröfðust
þeir, ef ríkisstjórnin vildi ekki
fallast á þessar kröfur, þá segði
hún af sjer. Þerr fengu svör.
Stjórnin fjellst ekki á þessi
bjargráð. Stjórnin neitaði að
kalla saman þing. Og stjórnin
neitaði loksins að segja af sjer.
Og það báðulegasta fyrir Fram-
sóknarflokkinn var, að ráðherr
ar Framsóknarflokksins, þeir
tóku líka þátt í þessari þrjósku
gegn Framsóknarmönnum. Þeir
neituðu líka að segja af sjer.
Hænan og ungarnir
Þrð munuð nú heyra þessi
bjargráð hjer í umræðunum.
Hið helsta þeirra var að gera
skömmtunarseðlana að inn-
flutningsleyfum. Ennþá hefir
engum tekist að benda á ó-
brigðulli leið til þess að koma
á hinu grómtækasta svarta-
markaðsbraski hjer á landi.
Annars er gildi þessa aðalheil-
ræðis Framsóknarflokksins best
lýst með því að segja frá því,
að Samband ísl. samvinnu-
fjelaga hefir með brjefi til ríkis
stjórnarinnar krafist þess, að
skömmtunin verði afnumin, —
þ. e. a. s., að skömmtunarseðl-
arnir verði felldir úr .gildi. Þetta
segir sjálf hænan, S.Í.S.. Svo
eru ungarnir úti um 'allt land
að gagga, að ef þessir seðlar
verði ekki gerðir að eilífðar-
braskvöru, þa sje ekki með
nokkru móti hægt að starfa
með Sjálfstæðisflokknum og
Albýðuflokknum. Hafa menn
heyrt önnur eins endemi?
Svona er nú um haldreipi
Framsóknarflokksrns varðandi
bjargráðin. Hvað mun þá um
bláþræðina. Enda er fljótsagt,
að öll voru þessi bjargráð gaml-
|ir synduselir, sem 8 mánaða
1 Frh. á bls. 10.