Morgunblaðið - 27.10.1950, Blaðsíða 5

j Föstudagur 27. okt. 1950.
MÚRGUNBLAÐlh
'5.
Eggert öaessen hæstarjettariögiiialliir
KYNNI mín af Eggert Claessen
hófust í ársbyrjun 1930, begar
jeg rjeðist sem framkvæmda-
Stjóri til Eimskipafjelags ís-
íands. Hann var þá formaður
ptjórnar fjelagsins og einn af
laðalkvatamönnum að ráðningu
minni. Jeg hefi því átt náið
gamstarf við bann í 20 ár og
haft gott tækifæri til að kynn-
Sist honum.
MMNNIM ۮ BOMB
atvikum. Einn sterkasti þáttur-
inn í skapgerð Eggerts Claessen
var tryggð hans og vinfesta,
sem aldrei brást. Engan mann
hefi jeg þekkt, sem fengið hefir
í vöggugjöf meiri vinnugleði og
'andlegt vinnuþrek en Eggert
; Claessen. Hann var ávallt boð-
Mjer er Ijúft að taka hjer inn og búinn til starfs, hvort
fram, að jeg tel að Eggert Claes sem var á nóttu eða degi og það
Sen hafi haft þá kosti til að bera jafnvel þótt hann væri sjúkur,
sem gera hann ógleymanlegan |Sem oft var siðasta áratug æv-
sem formann Eimskipafjelags- [innar.
ins, en því starfi gengdi hann
óslitið frá 1926 til dauðadags.
Hann var kosinn í undirbúnings-
Stjórn, sem starfaði að stofnun
fjelagsins, síðan í bráðabirgða-
Stjórn og á stofnfundi fjelags-
Ins, sem haldinn var 17. jan.
1914 hlaut hann kosningu í
stjórn fjelagsins og var endur-
kosinn ávallt síðan. Þeir sem átt
hafa því láni uö fagna að vera
um áratuga skeið í nánu sam-
Eggert Claessen var Skagfirð-
ingur og kynntist því í æsku
■skagfirskum gæðingum. Hafði
hann mesta yndi af góðhestum,
en þá eignaðist hann marga á
ævinni. Meðan heilsan leyfði
átti hann sjaldan svo annríkt að
hann gæfi sjer ekki tíma til að
fara á hestbak og liek hann þá
Við hvern sinn fingur. Krafðist
hann mikils fjörs, erda var það
;í samræmi við skap hans. Ein-
Starfi við Eegert Claessen munu , . . ,. ^ „
. . , . , „ hveriu smm bet hann falla orð
avallt minnast hms eldlega i \ . 1 . .... ^
, lf , um að honum geðiaðist litt að
láhuga hans a velferðarmalum , , „
. , , , hestum, sem kallaðir voru þægi-
Eimskipafjelagsms, a.samt ^ b
skarpskyggni nans og dugnaði i e®a V1 JuSir-
við hin f jölþættu störf í þágu . Þegar jeg nú lít yfir hið langa
fjelagsins. samstarf okkar Eggerts Claes-
Jeg tel rjett að það komi sen, þá streyma fram í.hugann
skýrt fram, að honum var Eim- fjölmargar hugðnæmar endur-
Skipafjelagið ákaflegahjartfólg-;minningar frá liðnum dögum.
Ið. í hans augum var það alltaf |Elns og gefur að skilja, þá kom
,,óskabarn þjóðarinnar". Hann.ÞaÓ fyrir að við værum ekki
oskaði þess af heilum hug að alltaf sammála, en aldrei fjell
það mætti eflast og dafna með skuggi á vináttu okkar af þeim
það eina markmið að vinna ís-
lensku þjóðinni gagn. Til bygg-
Inga skipa fjelagsins vildi hann
yanda sem mest og ekkert til
spara að því er styrkleika og
öryggi snerti. Þá lagði hann
einnig mikla áherslu á að útlit
skipanna væri hið glæsilegasta,
þannig að þau vektu aðdáun
hvar sem þau kæmu í hafnir og
foæru íslenska fánann og merki
fjelagsins hátt, til heiðurs fyrir
land og þjóð.
Skapgerð Eggerts Claessen
var frámúrskarandi sterk og
hálfvelgju átti hann ekki til.
Hann braut hvert málefni til
mergjar, setti skoðanir sínar
fram skipulega og rökfast og
stundum af allmiklu kappi, enda
var hann sannfærður um að
hann hefði rjett fyrir sjer.
Eggert Claessen var fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendafje-
lagsins frá því er það tók til
starfa, eða með öðrum orðum
um 16 ára skeið.
Varð það því hlutskipti hans
að taka þátt í fiestum vinnu
cleilum af hálfu vinnuveitenda
og mun það ekki leika á tveim
tungum að hann naut óskifts
trausts þeirra.
Nokkuð hefir því verið haldið
á lofti að Eggert Claessen hafi
verið allharður í deilum við full-
trúa Verkalýðssamtakanna.
,Verður það skiljanlegt þegar
þess er gætt að hann hafði öðr-
um fremur orð fyrir hinum
deiluaðilanum. Mjer er nær að
halda, að þeir fulltrúar verka-
manna, sem lengst hafa átt í
samningum við Eggert Claessen
viðurkenni hreinskilni hans og
mikla hæfileika.
Að loknum yinnudeilum varð
'jeg þess aldrei var að hann bæri
kala til þeirra marna, er hann
hafði átt í deilum vio.
Eggert Claessen var gleði-
maður mikill ' og hrókur alls
fagnaðar í vinahóni. Hann var
SÖngelskur og kunni feiknin öll
&f ljóðum og lögum. Kýmnigáfu
hafði hann ágæta og kunni
manna best að segja frá skrítn
jum mönnum og skemmtilegumfærslu annarra. Jeg er ekki viss
sökum. Ógleymanlegar verða
mjer þær mörgu ánægjustundir,
sem jeg dvaldi á hinu þjóðkunna
fyrirmyndarheimili hans Reyni-
stað. Heimilið oar vott um ham-
ingju og myndarskap hjónanna
og báðum var þeim ljúft og ljett
að láta gestum sínum líða vel í
návist þeirra.
Við fráfall þessa mikilhæfa og
mæta manns hafa þau fyrirtæki
og málefni, er hann helgaði
krafta sína beðið ómetanlegt
tjón. Hinir mörgu vinir hans
og samstarfsmenn munu einnig
sakna hans mikið, en mestur
harmur er þó Kveðinn að eftir-
lifandi ekkju hans, frú Soffíu
Jónsdóttur Claessen, dætrum
hans, tengdasonum og öðrum
nánum ættingjum.
Jeg lýk þessum fátæklegu
minningarorðum með því að
láta í ljósi innilegt þakklæti og
dýpstu virðingu fyrir hinum
bjargtrausta og trygga látna
vini.
G. Vilhjálmsson.
Eggert Claessen.
um, hvað því olli, en þó held
jeg, að þrótturinn í málafærsl-
unni og samviskusemin við
öflun gagna, hafi þar riðið
baggamuninn.
Eggert Claessen var ágætur
lögfræðingur, en jeg held, að
hann hafi verið enn meiri mála
færslumaður. Hann átti þá gáfu,
sem málafærslumenn þurfa að
hafa fram yfir aðra lögfræð-
inga og sem getur verið galli
á lögfræðingum í öðrum stöð-
um, að lita nægilega einhliða á
mál skjólstæðinga sinna og trúa
á málstað þeirra, til þess að geta
haldið honum fram með full-
um krafti og týnt til allt, sem
verða mátti málstað þeirra til
framdráttar.
sen, enda var sú hlið mest áber-
andi út á við. En hann var líka
í fyllsta máta sanngjarn t. d.
var hann eitt sinn skipaður
sækjandi í opinberu máli í
Hæstarjetti, en jeg verjandi.
Claessen áleit, að ekki setti að
dæma manninn, og dró hann
fram ekki síður en jeg. þau
atriði sem voru honum til máls
bóta. *
En Eggert Claessen væri illa
lýst, ef ókunnugir menn fengju
bá hugmynd um hann, að hann
hefið aðeins verið sanngjarn,
gáfaður, vel lærður og harðdug
legur málafylgjumaður. Á bak
við festuna, sem aldrei varð svo
ákveðin, að framkoma hans
væri ekki ljúfmannleg, var við-
kvæma tryggðartröllið Egge-
Claessen, glaðasti maðurinn í
góðum hóp, ljúfur, skemmtileg
ur og elskulegur.
Það er þessi stórbrotni o.
margbrotni maður, sem við
kveðjum í dag og þökkum for-
sjóninni fyrir hann og fyrir að
hafa fengið að kynnast honum,
jafnframt því, sem við vottum
fjölskyldu hans innilega samúð jnn
okkar yfir fráfalli hans.
Lárus Jóhannessort
ÞEGAR Eggert Claessen ljet
af bankastjórastörfum 1930,
mun margur hafa haldið að nú
myndi hann setjast í helgan
stein, enda átti hann þá að baki
óvenjulega glæsilegan starfs-
feril, fyrst sem lögmaður við
Yfirdóm og Hæstarjett í fimm-
tán ár og bankastjóri um tíu
ára skeið. Hann var þá vel mið-
aldra maður og enn í fullu
fjöri. Kom honum eigi til hug-
ar að taka sjer hvíld og því
síður að hætta að vinna. — Hóf
hann þá á ný lögmannsstarf
semi sína. Þetta var honum þó
eigi nóg verkefni. Við marg-
háttuð störf sín að atvinnumál-
um þjóðarinnar hafði hann
gert sjer ljóst, hversu óheppi
legt það var, að vinnuveitendur
landsins stóðu sundraðir móti
hinum öflugu samtökum verk-
lýðsfjelaganna. Þetta sáu að
vísu fleiri, og varð það úr fyrir
tilmæli góðra manna, að hann
gekkst fyrir stofnun samtaka
meðal vinnuveitenda um allt
land. Vísirinn var mjór í fyrstu,
enda voru samtökin nefnd hinu
: yfirlætislausa nafni Vinnuveit-
AÐRARANÓTT s.l. laugardags
ljest elsti og að mínu áliti merk
asti málaflutningsmaður lands-
ins, Eggert Claesen, hæstarjett-
arlögmaður.
Þó að hann hafði um mörg
undanfarin ár verið heilsuvejll
kom andláttfregn hans þó eins
og reiðarslag yfir okkur sam-
starfsmenn hans, því að svo
mikill þróttur var í honurn,
þrátt fyrir 73 ára aldur og van-
heilsu, að hann starfaði til síð-
asta'dags með ekki minr>i orku
en venjulegir fullfrískir menn
á besta aldri.
Jeg kynntist Eggert Claessen
fyrst, þegar faðir minn varð
bæjarfógeti hjer í Reykjavik. ár
ið 1918, og jeg skrifstofumaður
hjá honum. Vegna laganáms
míns las jeg yfir flestöll mál,
sem þá voru rekin hjer fyrir
hinum ýmsu rjettum og segi jeg
það, að öllum ólöstuðum, að
rnjög fannst mjer málafærsla
Eggerts Claessen bera af mála-
Eggert Claessen var ásamt
forseta íslands, Sveini Björns-
syni, aðalhvatamaður að stofn-
un Málafærslumannafjelags ís-
ladns, sem síðar fjekk heitið
Lögmannafjelag Islands, og
hvað eftir annað formaður þess.
Han og fórsetinn urðu líka sam-
tímis fyrstu tveir ísl. hæstarjett
armálaflutningsmennirnir. Og
að mörgum þjóðþrifamálum
unnu þessir tveir höfðingjar
saman, þó ólíkar hefðu þeir
stjórnmálaskoðanir og væru að
ýmsu leyti ólíkir að skapferli.
Málafærslustörf stundaði
Claessen frá því árið 1906 og
þar til árið 1921, að Jón sál.
Magnússon fjekk hann til þess
að gjörast aðalbankastjóri ís-
landsbanka, sem þá var í sár-
um. Vann hann þar af alhug
eins og allsstaðar og lagði fram
mikið og merkilegt starf Átti
hann ekki sök á því, þó að sá endafjelag íslands. Um tíu ár-
fjármálaglæpur væri framinr, j um síðar var nafninu breytt og
að neyða bankann til að loka, Jheitir nú fjelagsskapurinn
því að bankinn gat varla kali- j Vinnuveitendasamband íslands
ast bankastofnun er hann tók
við honum og gat því ekki stað-
ist áföll hinna erfiðu ára, á sið-
ustu árum þriðia tugs aldarinn-
ar, þegar þeir hjuggu, sem hlíta
hefðu átt.
Þegar íslandsbanka var lok-
að gjörðist Claessen aftur hæsta
rjettarmálaflutningsmaður og
vann í því starfi fram á síðasta
dag.
Það segir sig sjálft, að á ann-
Hefur sambandið nú staðið
meira en hálfan annan áratug
Er það orðið öflugt fjelag, enda
í stöðugum og örum vexti.
Ekki kemur mjer á óvart,
þótt ýmsir forustumenn verk-
lýðssamt. hafi í fyrstu litið með-
nokkurri tortryggni þessa starf-
! semi. Það fannst og brátt á, að
nú kom meiri festa en áður á
málefni og málameðferð af
hálfu vinnuveitenda, er um var
an eins mann og Eggert ‘ að ræða ágreining við verka-
Claessen hlutu að hlaðast marg lýðssamtökin eða samninga við
vísleg trúnaðarstörf, bæði opin þau. Hitt munu og viðursemj
ber og fyrir ýms fjelög.
endur Vinnuveitendafjelagsins
Munu aðrir gera grein fyrir , brátt hafa fundið, að þeim voru
þeim. Það eitt skal sagt hjer, að föst öll heit forustumanna
þau vann hann af sömu trú- j hinna nýju samtaka vinnuveit-
mennsku og krafti sem mála- i endanna, enda áttu þar allir ó-
færslustörf sín, og, ef hann hlýt skilið mál, framkvæmdastjór
orðum þeirra. Sögðu það ýmsir
forystumenn Dagsbrúnar, atf
ekki vildu þeir missa Eggert
Claessen úr hópi þeirra manna,
er Dagsbrún skyldi semja við.
Að öllu samanlöguð munu nú
verklýðsfjelögin una því vel að
hafa til samninga við sig véi
skipulagðan fjelagsskap vínnu-
veitenda. Og þótt áfram sjew
góðir menn við stýrið í Vinnu-
veitendasambandinu, þá munrt
þó gömlu bardagamennirnir í
verklýðsfjelögunum sakna hins-
horska og drengilega foringja
andstæðinga sinna, er Eggert
Claessen er hniginn í valinn.
Eggert Claessen var fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitenda-
fjelagsins frá stofnun þesa
1934. Gegndi hann því starfi
til dauðadags með þeirri alú^
og samviskusemi, sem honurik
var iagin. Verður seint metið
hið mikla starf, sem hann vann
fyrir sambandið. Og ómetanlegt
er það sambandinu, hvernig
hann markaði leiðina, skipu-
lagði starfsemina og kom henni
í horf í öllu skipulagsleysínu,
sem áður var um þessi mál.
Eggert Claessen hafði þrjú
um sjötugt, er hann Ijest
21. þ. m. Hann var þannig orð-
þroskaður maður fyrir
fyrri heimsstyrjöldina, lifði
báðar heimsstyrjaldirnar og sá
allt hið mikla rót, sem þær ollu
í þjóðlífi voru, einkum þó hin
síðari. Hann var maður at
gamla skólanum, þjettur á velli
og þjettur í lund. Hann var
Nestor íslenskra lögmanna. —
Hann var fluggáfaður maður,
skilningurinn skarpur og minn-
ið öruggt. Hann var, meðaw
heilsan leyfði, hamhleypá tii
vinnu, og allra manna var hann
vandvirkastur, enda frábær iðju
maður. Naut hann að vonum
álits umfram aðra menn sinn-
ar stjettar og eru þó flestir
stjettarbræður hans ágætir
menn.
Ýmsir ókunnugir menn
hugðu hann vera kaldlyndan ot{
harðlyndan. Þetta var þó
öllu rangt. En hann var skyldu-
rækinn maður og hjelt fast á
málstað skjólstæðinga sinna. —
Gerði hann að því engar»
mannamun, við hvern sem elga
var, enda var jafn vel borgið i
hendi hans málstað smælingj-
ans sem hins, er betur mátti.
Og hann var hreinskilinn og
fór ekki í launkofa með skoð-
anir sínar. Vissu það allir, aíf-
honum mátti treysta í hví-
vetna, enda skipti engu þar um,
hvort orð hans voru skjalfest
eða vottföst eða mælt án votta.
Hann var einstakur hús-
bóndi og aldrei vissi jeg honum
verða skapfátt við undirmenn
sína. Og engan þekkti jeg 'betr j
samverkam. eða fjelaga. Eins
og hann var hreinskilinn í eðli
sínu, þá var hann og hrein-
skiptinn, alúðlegur, ráðhollur
og traustur um allt. Og hani*
var allra manna tryggastur og
vinfastastur.
Það var að vonum, að hann
þræddi ekki alltaf götu fjöld-
ans nje byndi að staðaldri
bagga sína sömu hnútum og
samferðamenn. Hann var prúð-
ur að vallarsýn og um andiega
atgjörvi höfði hærri en allur
lýðurinn. Um slíka menn gust.ar
opt köldu, meðan þeir lifa, en
ekki ljet hann það á sig fá. —«
Hafði hann mjög í heiðri gamla
siðaboðið forna hetjufólksins: ,
ur ekki trúrra þjóna laun, mun
óbjart framundan hjá flestum
okkar hinna.
Jeg hef hjer að framan lagt
aðaláhersluna á kraftinn og
karlmennskuna í Eggert Claes-
inn, Eggert Claessen, og stjórn
sambandsins. Hef jeg opt heyrt
það á samningamönum verk
lýðsf jelaganna, að þeir virtu og
mátu mikils þessa mótstöðu-
menn sína, enda treystu jafnan
Þagalt ok hugalt
skyli Þjóðans barn
ok vígdjarft vesa,
glaðr ok reifr,
Framh. á bls. 12.