Morgunblaðið - 27.10.1950, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 27. okt. 1950.
JlkrcgmtMð&ifc
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
ywriíy: R DAGLEGA LÍFINU
Þingræður og
útgáía þeirra
FYRIR Alþingi hefur fyrir nokkru verið lögð þingsályktun-
artillaga um vjelræna upptöku þingræðna. Er á það bent í
greinargerð hennar að mesta álag sje nú á skráningu þing-
ræðna og útgáfu Alþingistíðinda. Þau komi nú út mörgum
árum á eftir tímanum og sjeu auk þess engan veginn örugg-
ar heimildir um það, sem gerist á löggjafarsamkomunni, þar
sem þingmenn sjeu nú flestir hættir að lesa yfir og leið-
rjetta ræður sínar. Þessar upplýsingar hafa við fyllstu rök
að styðjast. Fyrirkomulagið á þingskriftum og útgáfu þing-
tíðinda er nú og hefur alllengi verið algerlega óviðunandi.
Þær raddir hafa heyrst að rjettast væri að hætta algerlega
að skrá umræður á Alþingi. — Er ekki ástæða til þess
að ræða þá uppástungu. Svo fráleit er hún. Það væri hreinn
skrælingjaháttur ef umræður á löggjafarsamkomu íslend-
inga væru ekki skráðar og geymdar eins og gert hefur verið
6Íðan Alþingi var endurreist, og gert mun á öllum þjóð-
,þingum. Enda þótt það, sem gerist þar sje misjafnlega merki-
legt og þýðingarmikið, væri það fráleit vanræksla gagn-
vart nútíð og framtíð að varðveita ekki eins glögga heimild
um það og frekast er unnt.
En hvaða leið á þá að fara til úrbóta í þessum efnum?
Flutningsmenn þingsályktunartillögunnar vilja að vjel-
ræn upptaka þingræðna komi í staðinn fyrir þetta fyrir-
komulag. Er óhætt að fullyrða að sú aðferð hafi ýmsa kosti
og gæti orðið mjög til bóta. Einfaldara mundi þó að hverfa
að því ráði að láta aðeins vel æfða og þjálfaða hraðritara
annast þessi störf. Hingað til hefur það strandað á því að
mjög fáir menn kunna hraðritun. Sætir það hinni mestu
furðu, hve fátt fólk nemur hana. Virðist sem að skóli eins
og Verslunarskólinn ætti að sjá nemendum sínum, sem marg-
ir leggja fyrir sig skrifstofustörf að námi loknu, fyrir slíkri
menntun, sem hlyti að koma þeim mjög víða að gagni.
Þingskriftirnar þurfa að batna og útgáfu Alþingistíðinda
verður að koma í betra horf. Það er kjarni málsins. Væntan-
lega verður fyrrgreind þingsályktunartillaga til þess að koma
sæmilegu lagi á framkvæmd þessa máls.
Rukin bjartsýni
EFTIR dag Sameinuðu þjóðanna, sem haldinn var hátíðlegur
meðal allra frjálsra þjóða, sem þessi víðtæku alþjóðasamtök
iylla, ríkir aukin bjartsýni um að takast muni að varðveita
heimsfriðinn og koma í veg fyrir að ofbeldi verði beitt" til
lausnar deilumálum þjóðanna.
Mikil breyting hefur á einu ári orðið á afstöðu almenn-
ings í fjölmörgum löndum til þessara samtaka. Fólkið hafði
sjeð ofbeldið vaða uppi enn einu sinni. Örfámennum klík-
um í löndunum austan „járntjaldsins“ hafði tekist að hrifsa
öll völd í sínar hendur og leggja ok kommúnismans á mill-
jónir manna. Þetta gerðist á fyrstu starfsárum Sameinuðu
þjóðanna.
En hinar vestrænu lýðræðisþjóðir áttuðu sig áður en það
var orðið of seint. Tilraunum Rússa til þess að hrekja fyrr-
verandi Bandamenn sína burt frá Berlín og ná þar með
hinni þýsku höfuðborg algerlega á sitt vald var hrundið.
Þjóðir Vestur-Evrópu mynduðu með sjer öflug samtök til
uppbyggingar og eflingar efnahag sínum og atvinnulífi og
r>utu til þess drengilegs og stórfellds stuðnings Bandaríkj-
anna. Þessar sömu þjóðir tóku síðan höndum saman um sköp-
un varnarsamtaka gegn yfirvofandi ofbeldi og uppvöðslu.
Allt þetta hefur leitt til þess að þjóðirnar anda nú nokkru
Ijettar en áður, enda þótt þær geri sjer það fyllilega Ijóst
að ennþá vofir mikil og geigvænleg hætta yfir þeim frá
hinni austrænu kúgunarstefnu. En hinar vestrænu lýðræðis-
þjóðir hafa nú gert sjer Ijóst hvar þær standa. Þær hafa
skilið að leiðin til þess að vinna að friði og öryggi er engin
önnur en sú að standa fast saman og mæta hverskonar of-
beldistilraunum með féstu og einbeittni. Það er sú afstaða,
sem hinn mikli sigur Sameinuðu þjóðanna í Kóreu byggist
á. Og það er á þeim sigri, sem mannkynið byggir vonir sínar
um betri veröld og aukið öryggi.
REIÐIR VEGFARENDUR I
LÍFSHÁSKA
MIKIÐ gat þokkalegur vegfarandi orðið reiður
í gærmorgun, eftir að hafa nýsloppið úr lífs-
háska, sem hann kom sjálfum sjer í með því
að fara ekki eftir settum reglum í umferðinni.
Sagan er á þessa leið:
Maðurinn kom vestan Austurstræti og er
hann var kominn á hornið hjá tóbaksverslun-
inni London arkaði hann yfir á Apótekshornið,
án þess að líta til hægri eða vinstri. En um leið
skifti um umferðarljós og bifreið, sem átti
fullan rjett, ók að manninum, sunnan úr Póst-
hússtræti.
•
EKKI SVO SEM SÁ EINI
MAÐURINN blótaði og ragnaði, steytti hnef-
ann framan í bifreiðastjórann og kallaði hann
asna og aula. Hvort að þetta orðasafn skamm-
aryrða hraut úr munni mannsins af hræðslu,
eða bara einfaldri geðvonsku, skal engum get-
um að leitt hjer. En ljótt var að heyra.
Þessi orðljóti maður er þó ekki einn um að
ana út í umferðina, þvert ofan í umferðarljós
og aðrar settar reglur. Hundruð vegfarenda
gera það daglega og oftast mesta mildi, að ekki
skuli hljótast af fleiri slys, en raun er á.
•
ÖRYGGISVIKA VEGFARENDA
ÁÐUR FYR voru haldnar hjer allskonar „vik-
ur“, „hreinlætisvika", „umferðarvika“ og hvað
þær nú annars hjetu. Sumir gerðu grín að
vikunum, en þær gerðu sitt gagn.
Væri nú ekki tilvalið, að haldin yrði ein ör-
yggisvika fyrir vegfarendur í bænum, þar sem
lögreglan leiðbeindi fólki þegar það er að fara
yfir götu.
Það gæti haft áhrif.
•
ÚTHALDSLEYSI Á ÖLLUM
SVIÐUM
ÚTHALDSLEYSIÐ hjá okkur á öllum sviðum
er kapítuli út af fyrir sig, sem skrifa mætti
langar ritgerðir um.
Það er byrjað á þessu og hinu, sem á að
standa til bóta. Gengið eftir því með oddi og
egg í nokkra daga, en síðan ekki söguna meira.
Fyrst eftir að umferðarljósin komu í miðbæ-
inn gekk lögreglan fast eftir að þeim væri hlýtt
og mun ríkissjóðurinn hafa haft einhverjar
smátekjur af sektum. — Nú er nýjabrumið
farið af því og bæði farartæki og fótgangandi
geta brotið umferðaljósreglurnar fyrir framan
nefið á laganna vörðum, án þess að þeir haf-
ist nokkuð að.
•
ÓLÖGHLÝÐIN ÞJÓÐ?
ÞAÞAÐ ER sagt, að íslendingar sjeu ólög-
hlýðnir. Skapi sjer lög og reglur sjálfir. Jeg
held að þetta sje ekki allskostar rjett. íslend-
ingar eru í sjálfu sjer ekki ólöghlýðnari en aðr-
ar þjóðir, nema á sumum sviðum.
En hitt er rjett, að þeir, sem eiga að sjá um
að lögunum sje hlýtt eru oft um of umburðar-
lyndir.
Hjer í Reykjavík er það engu líkara, en að
hinir hraustlegu og glæsilegu lögregluþjónar
okkar haldi, að þeir sjeu ráðnir til þess eins
að elta ölvaða menn.
Þeir hreyfa sig sjaldan þótt umferðarregl-
urnar sjeu brotr.ar.
•
VAXMYNDASAFNIÐ
HÚSNÆÐISLAUST
FYRIR nokkrum árum þótti það frjett, er Ósk-
ar Halldórsson útgerðarmaður rjeðst í að láta
gera vaxmyndir af helstu forystumönnum
þjóðarinnar og fjekk til þess enskan sjerfræð-
ing. Síðan hefir lítið um þetta safn heyrst og
fáir vita, að það er að mestu, eða öllu leyti
tilbúið og væri hægt að setja það upp, ef það
væri ekki húsnæðislaust.
Vissulega myndi það auka á fjölbreytni í bæj-
arlífinu, ef þessu safni yrði valinn góður stað-
ur og það haft opið almenningi til sýnis nokkra
daga í viku.
•
ÓSKAR ER RÓLEGUR SJÁLFUR
FYRIR nokkru færði jeg vaxmyndasafnið í tal
við Óskar Halldórsson sjálfan, er jeg hitti hann
af tilviljun. Hann sagði mjer að það væri nú
komið hingað til lands, en hann fengi ekkert
húsnæði fyrir það.
Að öðru leyti vildi Óskar sem minnst um
þetta segja. Hefir kannski haldið að jeg myndi
hlaupa með það í blaðið, eins og jeg hefi nú
gert.
Það kann að vera að Óskar þakki mjer ekki
fyrir, að minnast á þetta mál. En jeg veit að
margir bíða með eftirvæntingu eftir að fá að
sjá fyrsta vaxmyndasafnið á íslandi.
ÍÞRÓTTIR
Ármann hefir varið 150
þús. kr. til vallargerðar
Frá aSaifundi fjelagsins í fyrrakvöld
AÐALFUNDUR Glímufjel. Ár-
manns var haldinn í gærkveldi.
Glímufjel. Ármanni hefur verið
boðið að senda íþróttaflokka
bæði til Bretlands og Svíþjóðar
næsta sumar. Var þetta tilkynnt
á aðalfundi fjelagsins í gær-
kveldi, en að svo komnu máli er
ekki unnt að taka neina afstöðu
til þessara boða. Slík ferðalög
eru dýr, en f jelagið stendur hins
vegar í fjárfrekum stórræðum,
þar sem um er að ræða íþrótta-
svæði þess hið nýja Svíar hafa
boðið Ármanni að senda glímu-
flokk á Norðurlandamót fyrir
þjóðlegar íþróttir og leiki, sem
haldið verður í Stokkhólmi dag
ana 9.—13. júní n.k. í sambandi
við mótið er ætlast til að flokk-
urinn ferðist viðsvegar um Sví-
þjóð og sýni glímu.
Bretar hafa boðið Ármenning
um að senda íimleikaflokk á
fimleikamót, s.em haldið verður
í Bretlandi að sumri, en eins og
áður er tekið fram, er ennþá
| ekkert ákveðið um það, hvort af
jför Ármenninga getur orðið eða
ekki. Ármenningar hafa ráðið
til sín finnskan glímukennara
til að kenna hjer fjölbragða-
jglímu og er hann væntanlegur
hingað í vetur. Talið er, að ís-
lendingar geti vegna kunnáttu í
íslenskri glímu, orðið með allra
bestu fjölbragðaglímumönnum
og staðið bestu glímumönnum
heim á sporði.
Aðal verkefni glímufielagsins
Ármanns á liðnu starfsári, er
auk íþróttaiðkana, gerð íþrótta-
svæðis fjelagsins inn við Mið-
tún. Þar hefur verið unnið allt
árið, ýmist með vjelum eða hand
afli, en í sumar og haust hafa á
annað hundrað Ármenningar
unnið þar að meira eða minna
leyti í þegnskylduvinnu. Búið er
að ræsa allt landið fram og loka
ræsunum og auk bess er búið að
sljetta sjálft iþróttavallarsvæð-
ið. Næsta verkefnið verður að
setja gróðurmold og sá síðan í
það næsta vor. Sömuleiðis verð-
ur byrjað á hlaupabrautinni
strax og tök eru á. Alls hefur
um 150 þúsund krónum verið
varið til vallargerðarinnar á ár-
inu, en þar er í framtíðinni fyrir
huguð bygging myndarlegs fje-
lagsheimilis. Fjelagar í Ár-
manni eru nokkuð á 2. þúsund-
inu, en s.l. starfsár iðkuðu um
800 manns íþróttir á vegum fje-
lagsins, að undanskildum þó
vetraríþróttum.
Jens Guðbjörnsson var kjör-
nn formaður í 24. skipti, en alls
er hann nú búinn að sitja í
stjórn Ármanns í 25 ár. Fundur
inn færði Jens og konu hans
þakkir og gjafir í tilefni 25
ára stjórnarsetu hans í fjelag-
inu. Meðstjórnendur voru kjörn
ir: Sigurður Norðdahl, Guðfinna
Elentínusdóttir, Gunnlaugur
Briem, Baldur Möller, Þuríður
Ámadóttir og Tómas Þorvalds-
son.
Endurskoðendur: Stefán
Björnsson og Guðmundur Sig-
urjónsson.
Formenn sjerdeildanna:
Skíðadeildin: Þorsteinn Bjarna-
son. Róðrardeild: Stefán Jóns-
son. Sunddeild: Ragnar Vignir.
Frjálsíþróttadeild: Þorbjöm
Pjetursson. Handknattleiksdeild
Magnús Þórarinsson. Hnefaleika
deild: Þorkell Magnússon:
Glímudeild: Sigfús Ingimundar
son. — Stjórn fimleikadeildar
verður kosin í næstu viku.
Erlendar frjettir
TJEKKNESKI hlauparinn Emil
Zatopek gerði nýlega tilraun til
þess að bæta heimsmet Gunder
Hággs í 5000 m. hlaupi á móti í
Prag á „Degi hersins“. Þetta
tókst þó ekki, þótt Zatopek
næði ágætum tíma. Hann hljóp
á 14.16,2 mín., en met Hággs er
13.58,2 mín.
Zatopek gekk mjög 'vel fyrstu
fjóra km., en gaf sig nokkuð
þann síðasta. Millitíminn var:
1000 m. á 2.50 mín., 2000 á 5.37
mín., 3000 á 8.30,7 og 4000 m.
á 11.20,6.