Morgunblaðið - 31.10.1950, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIfí
Þriðjudagur 31. okt. 1950.
JltapgiiiiMðMfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
• •
Ofugstreymi
NIÐURSTAÐAN AF frekari athugun á atkvæðagreiðslu
sjómanna á ísafirði um miðlunartillöguna í togaradeilunni
hefur orðið sú, að tillagan taldist felld. Togari ísfirðLnga
mun því verða áfram í höfn eins og togararnir í Reykja-
vík og Hafnarfirði. Enginn veit nú, hve lengi. En þessi at-
kvæðagreiðsla á ísafirði er sjerstakiega athyglisverð. Verka-
lýðsfjelögin í bænum höfðu ekki alls fyrir löngu verið á
fundum og gert samþykktir um atvinnuástandið í bæjar-
fjelaginu. Töldu þau að þar væri neyð fyrir dyrum. Áskor-
anir voru gerðar til bæjarstjórnar og ríkisvaldsins um að-
gerðir til úrbóta. Rjettilega var á það bent að aflabrestur-
inn á síldveiðunum hefði bitnað sjerstaklega hart á ísfirð-
ingum. Afkoma alls almennings í bænum væri þessvegna
hin hörmulegasta.
Þessi lýsing á atvinnuástandi ísfirðinga er í aðalatriðum
rjett. Útgerðin þar er mjög illa á vegi stödd. Mjög lítið er
um atvinnu þar um þessar mundir. Vjelbátaflotinn er í
höfn. En þrátt fyrir allt þetta ,þrátt fyrir neyðarkall til bæj-
aryfirvalda og þings og stjórnar, eru 27 atkvæði á móti því.
en 22 með, að togari kaupstaðarins, sem veita mundi veru-
lega atvinnu, fari á veiðar upp á samninga, sem veita sjó-
mönnum stórfellda kjarabót, lengingu hvíldartíma og hækk-
uð laun.
Það er eitthvert öfugstreymi í þessu. Um það getur eng-
um blandast hugur, ekki heldur ísfirðingum, sem búa við
erfitt atvinnuástand. En það eru víðar erfiðleikar en á ísa-
firði. Það er víðar en þar, sem aflabrestur sex síldarleysis-
sumra veldur atvinnuleysi og skorti á margskonar nauð-
synjum. Stöðvun togaranna mun í vaxandi mæli bitna á
öllum almenningi, ekki aðeins á ísafirði, heldur og um
land allt. Rýrnun útflutningsins, 80 miljón kr. gjaldeyris-
tapi, verður ekki til lengdar leynt með erlendu gjafa- og
lánsfje til kaupa á nauðsynjum fólksins og rekstrarvörum
útvegs og iðnaðar.
Viðreisnarstarfið
fram undan
ENDA ÞÓTT styrjöldinni í Kóreu sje nú í þann mund að
ljúka með algerum sigri Sameinuðu þjóðanna en ósigri hins
kommúnistiska árásarhers, eiga friðarsamtökin þar miklu
verki ólokið. Framundan er mikið og seinunnið viðreisnar-
starf. Ennþá er löng leið að höfuðtakmarkinu, frjálsri og
sameinaðri Kóreu.
Styrjöldin hefur haft í för með sjer stórfellda eyðilegg-
ingu. í Suður-Kóreu hafa hafnarborgir verið eyðilagðar,
járnbrautarkerfið stórskemmt og flestar brýr verið sprengd-
ar í loft upp. Talið ex að um 60% af byggingum í höfuð-
borginni, Seoul, sjeu nú í rústum.
í Norður-Kóreu hefur eyðileggingin einnig orðið mjög
mikil. Olíuvinslustöðvarnar í Wonsan eru nær algerlega
ónýttar. Ennfremur stálverksmiðjurnar í Chongjin og
Kyomipo. Aluminíumverksmiðjur og efnagerðir í öðrum
iðnaðarborgum eru einnig mikið skemmdar.
Sameinuðu þjóðirnar hafa þegar hafið viðreisnarstarfið.
Áform þeirra er að byggja landið upp að nýju, bæta tjón
styrjaldarinnar og græða þau sár eftir föngum, sem hún
hefur valdið íbúum Kóreu. Sett hefur verið á fót nefnd af
þeirra hálfu, sem á að stjórna efnahagslegri viðreisn lands-
ins. Ennrfemur stofnun, sem á að hafa forystu um samein-
íngu þess og koma þar á lýðræðislegri stjórn. Samkvæmt
áætlun, sem gerð hefur verið, er áætlað að viðreisnarstarfið
muni á næsta ári kosta a. m. k. 200 miljónir dollara. Þörfin
fyrir matvæli, sjúkravörur og nauðsynlegustu tæki er áætl-
uð að nema 1,7 milj. tonna næstu átta mánuði.
Sameinuðu þjóðirnar munu leggja allt kapp á að vinna
þetta viðreisnarstarf fljótt og vel. Þær hafa stöðvað sókn
ofbeldisins í Kóreu. Næsti þátturinn í starfi þeirra þar er
að skapa þar lýðfrjálst ríki, þar sem að fólkið nýtur öryggis,
ekki aðeins gagnvart nýjum ofbeldisárásum, heldur og um
afkomu sína. Það er mikið hlutverk og göfugt.
Víkverji skritae Q R [)/\G LEGA LÍFINU
GJAFIR FRÁ ÚTLÖNDUM
VESTUR-ÍSLENDINGUR, sem búsettur er í
Norður-Dakota, skrifaði Morgunblaðinu fyrir
skömmu til að spyrjast fyrir um, hvaða reglur
væru á íslandi um gjafabögla frá útlöndum.
Kvaðst hann hafa heyrt, að stundum væri
mönnum á Islandi lítill greiði gerður með því
að ættingjar þeirra og vinir erlendis sendu
þeim afmælis- eða jólagjafir, því það kostaði
ekki aðeins fyrirhöfn, að fá slíkar tækifæris-
gjafir afgreiddar í tollskrifstofunni, heldur
fylgdi því oft stórkostnaður, svo álitamál, væri
hvort það borgaði sig fyrir fslendinga, að fá
tækifærisgjafir frá útlandinu.
•
ÁKVEÐNAR REGLUR
ÞAÐ ER vitað, að þetta gjafaböglamál skiftir
allmarga og þar sem senn líður að jólum,
þegar helst er gjafa von frá ættingjum og vin-
um erlendis er gott að vitá, við hverju fólk má
búast, ef einhver sendir því gjafir erlendis frá.
Hermann Jónsson fulltrúi tollstjóra, tók því
vel, að gefa upplýsingar og fjekk mjer enda
fjölritaða örk á ensku og íslensku um reglur,
sem gilda um innflutning gjafa. Eru þessar
reglur að vísu of margbrotnar til þess, að hægt
sje að koma því við að birta þær allar hjer, en
einhvern smekk má fá af því með því, sem
á eftir fer.
•
EKKI UNDANÞEGNAR
AÐFLUTNINGSGJÖLDUM
„GJAFIR eru ekki undanþegnar aðflutnings-
gjöldum og skal greiða af þeim sömu aðflutn-
ingsgjöld og af öðrum sendingum. Tollstarfs-
menn ákveða verð gjafanna til verðtollsákvörð-
unar, nema þeim fylgi tollskýrsla, sem til-
greinir verð gjafanna, og tollstarfsmönnum
finnst það verð ekki of lágt. Ef viðtakendur
eru ekki ánægðir með það verð, sem tollstarfs-
menn hafa sett á vörurnar, geta þeir gert kröfu
um yfirmat framkvæmt af einum eða fleirum
sjerfróðum, ef hægt er, og óvilhöllum mönnum
útnefndum af hlutaðeigandi hjeraðsdómara. —
Viðtakandi skal greiða matskostnað, ef yfir-
matsverð verður hærra en verð það, sem toll-
stai'fsmenn ákváðu, ella ríkissjóður.
Æskilegt er, að gjafasendingum fylgi jafnan
tollskýrsla um magn, tegund og verð varanna.
•
ÁFENGI OG TÓBAK
ÁFENGISVERSLUN ríkisins hefir einkarjett
til að flytja inn áfenga drykki og aðrar vörur,
sem hafa inni að halda yfir 214% af áfengi.
Tóbakseinkasala ríkisins hefir einkarjett til
að flytja inn hverskonar tóbak.
Sje áfengi eða tóbák sent hingað sem gjöf, er
það afhent hlutaðeigandi einkasölu, enda ólög-
lega flutt inn og því eign einkasalanna.
•
INNFLUTNING SLE YFI
„EKKI þarf innflutningsleyfi fyrir sendingum
allt að 100 kr. virði. Þetta gildir þó ekki um
skraut og glysvarning úr ódýrum málmum.
Sjeu slikar vörur í sendingu og þær eru meir
en 20 kr. virði, þarf innflutningsleyfi.
Greiða skal leyfisgjald viðskiptanefndar af
sendingum frá 10—100 kr. virði, þó aldrei minna
en 2 kr. fyrir hverja sendingu".
Þetta eru þá helstu reglurnar, sem gilda um
gjafasendingar til Islands. — Ekki hefir verið
lagt út í það hjer, að segja frá tollgjöldum,
því þau eru mjög mismunandi eftir því um
hvaða vörur er að ræða. Til dæmis er tekið
60 aura gjald af „hverju kílói“ silkisokka og
auk þess 123% af verði.
•
ÁNÆGÐUR MED AUKAMYNDIR
ÞETTA varð nokkuð langt mál um gjafaböggl-
ana og því ekki mikið rúm eftir í dag fyrir önn-
ur vandamál dagsins. Kvikmyndahúsgestur
biður um að komið sje á framfæri þeirri ósk
sinni, að kvikmyndahúsin auglýsi jafnan hvaða
aukamyndir þau sýna með hverri mynd. Segist
hann vita til þess, að margir hafi ánægju af
aukamyndunum og það svo, að sumir fari í bíó
eingöngu vegna frjettamynda og annara fróð-
legra aukamynda, sem kvikmyndahúsin sýna
við og við.
Ekki er nú farið fram á mikið og ótrúlegt,
að ekki sje hægt að verða við þessari ósk.
Fimm nýjar bækur Menningarsjóðs
BÓKAÚTGÁFA Menningar-
sjóðs og Þjóðvinafjelagsins
hefir nú gefið út allar fjelags-
bækur sínar fyrir þetta ár. Eru
þær fimm að tölu, og fá f jelags
menn þær fyrir 36 kr. árgjald.
Bækurnar eru Almanak Þjóð-
vinafjelagsins um árið 1951,
Ævintýri Pickwicks, Svíþjóð,
Ljóð og sögur eftir Jón Thor-
oddsen og Andvari.
Efni Þjóðvinafjelagsalman-
aksins er að þessu sinni, auk
dagatalsins, svo sem hjer seg-
ir: Sigurjón Jónsson læknir
skrifar grein um lækninn og
mannvininn Albert Schweitzer
og Guðmundur G. Hagalín rit-
höfundur ritgerðina „íslensk
ljóðlist 1874—1918“. Þá er í
ritinu árbók íslands 1949 eftir
Ólaf Hansson menntamálaskóla
kennara og kaflar úr íslensk-
um hagskýrslum eftir Þorstein
Þorsteinsson hagstofustjóra. —
Nokkrar myndir eru í almanak
inu.
. Ævintýri Pickwicks eða „Úr
Skjölum Pickwick-klúbbsins“,
er eftir enska skáldið. Ch. Dic-
kens. Bogi Ólafsson yfirkenn-
ari hefir íslenskað og valið. í
eftirmála segir þýðandi, að
ókleift hafi þótt að gefa bókina
út óstytta, þar sem hún sje svo
löng, enda hafi verið gefnir út
útdrættir úr ýmsum ritum
Dickens bæði í Englandi og
annarsstaðar. Bók þessi, sem er
prýdd teikningum, er 304 bls.
að stærð.
„Svíþjóð“ eftir Jón Magnús-
son frjettastjóra, er annað
bindið í bókaflokknum „Lönd
og lýðir“. Fyrsta bindið —
Noregur eftir Ólaf Hansson —
kom út á s. 1. ári. — Bókin
skiptist í þrjá meginkafla,
sem fjalla um landið, þjóðina
og einstaka landshluta og merk
isstaði. í bókinni eru 97 mynd
ir. — Næsta bindi í þessum
bókaflokki verður um Dan-
mörku, samið af Kristni Ár-
mannssyni yfirkennara. — Er
ráðgert, að það komi út á fyrri
hluta næsta árs.
Ljóð og sögur eftir Jón Thor
oddsen er níunda bindið í bóka
flokknum „íslensk úrvalsrit“.
í safni þessu eru 55 kvæði og
vísur og einnig kaflar úr
„Pilti og stúlku“ og „Manni
og konu“. Steingrímur J. Þor-
steinsson háskólakennari hef-
ir valið og skrifar jafnframt
ritgerð um skáldið og verk
þess.
Andvari, 75. árgangur, flyt-
ur ævisögur Páls Ólasonar
eftir sjera Jón Guðnason og
ritgerð, sem nefnist „Stefnt að
höfundi Njálu“ eftir Barða
Guðmundsson þjóðskjalavörð.
Ritstjóri Andvara og Alman-
aks Þjóðvinafjelagsins er Þor-
kell Jóhannesson prófessor.
Á fyrri hluta þessa árs gaf
bókaútgáfan út 7. bindi af
Sögu íslendinga — Uppfræð-
ingaröldina eftir Þorkel Jó-
hannesson prófessor — og
bókina „Búvjelar og ræktun“
eftir Árna G. Eylands stjórn-
arráðsfulltrúa. — Innan
skamms kemur út ræðu- og
erindasafn eftir dr. Rögnvald
Pjetursson. Hefti af „Leikrita-
safni Menningarsjóðs“ mun
únnig koma út fyrir áramót.
Rússar reynast ekki sam-
ir ■ orði og á borði
„Friðarlillaga" þeirra feld í stjórnmáianefndinni.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
LAKE SUCCESS, 30. ökt. — í dag ræddi stjórnmálanefnd
allsherjarþingsins tillögur Rússa um varðveislu friðarins í heim-
inum. Leggja þeir til, að stórveldin geri með sjer friðarsátt-
mála, dragi úr vígbúnaði sínum um þriðjung og kjarnorku-
sprengjan verði bönnuð. — Sjálfir hafa þeir svo á 5. miljon
manna undir vopnum.
Þótti fulltrúum allmikil áróð TALAÐl AF' REYNSLU
urslykt af tillögunum og mál- Meðal þeirra, sem tóku til
flutningi Vishinskys öllum, en máls, var gardel, utanríkisráð-
hann hefir talað fyrir þeim. Fór jherra Júgóslavíu. Hann bend á
svo að lokum, að tillögur Rússa . þann reginmun, sem oft reynd-
voru felldar í nefndinni. * Framhald á bls. 12.