Morgunblaðið - 31.03.1951, Blaðsíða 2

r
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 31. mars 1951
íéfft'Ieikar siatfóniuhl|ónH
sveitarinnar undir stjórn
Aram Khachatiíirían
RÚSSNESKU tónskáldin haia írá Það lætur að líkum að „Orustan
Undverðu byggt list sína mjög á um Stalingrad“ hafi ekki gengið
grundvelli rússnesku þjóðlag- hljóðalaust fyrir sig á sínum
anna, líkt og Tjekkar, Norðmenn tíma. Enda var hjer líf í tusk-
pg ýmsar aðrar þjóðir, sem auð- unum. Var sem okkar litla hljóm-
ugar eru af sjerkennilegum þjóð- sveit væri nú orðin allt að því
fögum. Það virðist og næsta eðli- 80 manns, svo mikið gekk á á
legt, að tónlist sje byggð á þeirri köflum. Mest hvíldi að sjálfsögðu
tónmenningu, sem sjálft fólkið á málir.-blásturhljóðfærunum og
hefur fóstrað og skapað um alda- bumbunum og öðru „slagverki“,
raðir. Þannig verður tónlistin i Fannst mjer upphafsstefið (Borg-
nterkustum tengslum við þjóðar- |in við Volgu) fagurt og tignar-
nálina. En þetta má þó ekki ganga legt, og „innrásin" var allt að
of langt; það má ekki verða að því djöfulleg, þar sem hið þýska
hreinni hreppapólitík í músik- þjóðlag „Oh, Tannenbaum" var
Sksramtun Syrir smá-
r
\
inni, þannig, að viss stef sjeu
rnisnotuð og útþvæld í tíma og
ótíma, eins og þó oft ber við.
Fess vegna get jeg fallist á þá
.nkoðun Khachatúríans, að það sje
í Inrur þjóðlaganna, sem eigi að
»áða, þ. e. andi þeirra, þó um
afskræmt og gert að hergöngu-
lagi, svo að maður fylltist hryll-
ingi og óskaði þess heitt og inni-
lega, að slíkt mætti aldrei endur-
taka sig neinsstaðar á jörðinni
framar!
Það yrði of langt mál að gera
>iý frumsamin stef sje að ræða öllu, sem leikið var, nokkur
fremur en hrein stæling. Þannig ^veruleg skil. — Augljóst er að
Ji.afa mörg mikil tónskáld samið Khachatúrían býr yfir afburða
<,ín verk að meira eða minna hæfileikum sem tónskáld. Hann
leyti, Glinka, Tschaikov.-sky, ^ byggir verk sín mjög vel upp og
Grieg, Smetana, Dvorak o. s. frv. |hann virðist jafnvígur á hom-
Hiasvegar tel jeg það hæpna fónan sem pólyfónan stil ef svo
ntaðhæfingu að slík tónlist ein ber undir. Þrátt fyrir það að
hafi gildi. Því hvað ætti þá að oftast var leikið með „fullu
negja um Bach, Mozart, Beet- verki“ (samkvæmt eðli ’ verk-
hoven og' Wagner? Jeg tel að illí anna) gætti víða mikils innileika
nje að ákveða með lagafyrirmæl- og mikillar lyriskrar fegurðar,
v,m hvert stefna beri í þessum og nefni jeg sem dæmi um það
efnum, því fyrst og fremst er sjerstaklega „Adagio“ úr „Gaj-
í,önn tónlist, og á að vera, per- ane“-svítunni, ,,Romance“ og
.sónuleg tjáning. Snilligáfan ryð- „Næturljóð" úr „Grírr.udans-
vir sjer sína eigin braut; henni leiknum" o. fl. Það sem mjer
verða engin takmörk sett, hvort þykir sjerstaklega geðþekkt við
,,em er og hvað sem öðru líður. j Khachatúrían er það, að hann
Rússnesk tónlist blómstraði ört syngur með sínu nefi, en gerir
FJELAG starfsstúlkna í baraa-
og dagheimilum Sumargjafar,
gengst fyrir skemmtun fyrir
börn á áldrinum þriggja til sjö
ára, í Skátaheimilinu, kl. 3 á
sunnudaginn.
Þar verður ýmislegt til
skemintunar fyrir börnin, sem
ýmist börn úr Suðurborg eða
stúllcurnar sjálfar annast. I
gærdag var höfð „lokaæfing“
og var blaðamönnum boðið að
vera þar viðstaddir. Þar sýndu
m. a. 12 litlar telpur ýmsa hring
leiki, sex drengir æfðu getrauna
atriði og ýmislegt fleira var .þar
I tekið fyrir, af væntanlegum
! skemmtiatriðum. Mikil tiíhlökk
I un var meðal barnanna sem
' skemmtu, og var ekki annað
að sjá en þetta smávaxna lista-
fólk tæki hlutverk sitt alvar-
lega að hætti góðra listamanna.
| Skemmtunin stendur yfir í
hálfan annan tlma og er að-
gangseyri mjög í hóf stiilt, þrjár
krónur fvrir barnið. Samkomu-
salurinn i Skátaheimilinu tekur
í sæti 250 börn. Búist er við
mikilli aðsókn að smábarna-
skemmtun þessari og verða að-
. göngumiðar seldir h.iá Lárusi
píanéhljómleika n. k. |ripd.
Er hjer í sfu!!ri heimsókn me§ íóóur imm
NÆSTKOMANDI þriðjudag heldur Þórunn litla Jóhannsdóttir
pianóhljómleika í Austurbæjarbíói, en hún kom til landsins s.L
miðvikudag rneð föður sínum, Jóhanni Tryggvasyni, frá London,
þar sem hún" stúndar nám við The Royal Academi of Music.
Schuman kvarlar
WASHINGTON, 30. mars
^ Þau feðgin hafa aðeins
skamma dvöl hjer á landi að
þessu sinni. Þau fara aftur ut-
an 17. apríl og ekki er líklegt
að Þórunn komi hingað aftur á
komandi sumri.
Þórunn hefur verið ráðin til
þess að leika í sjónvarp með
Blöndal og í
Sumargjaíar.
barnaheimilum
á 19. öldinni. Flest tónskáldanna
uniiu þó oft að ýmsum öðrum
fítöríum, en skópu jafnframt ó-
dauðleg listaverk í tónum, sem
nkipuðu Rússum í fremsta bekk
íónlistarþjóða (Borodin, Mouss-
-orsky o ,fl.). Má næstum segja,
'jö Tschaikowsky einn hafi helg-
f;ð sig tónlistinni eingöngu, og þó
f.'kki fyrr en síðari árin. Sýnir
)»að hinar miklu gáfur, sem með
))jóðinni búa, hversu mörg af-
burða tónskáld hún hefur átt, og
lihversu langt hún hefur á tiltölu-
taga skömmum tíma náð í tónlist-
i nni. Og í dag er það þannig, að
hin rússnesku tónskáld vekja
Jiina fnestu athygli hvarvetna am
heirh allan, að jeg ekki tali um
Stravinsky, sem er orðinn klass
enga tilraun til að vera annað en
hann er, en af þeim kvilla líða
of margir. Þar með á jeg við það,
að list hans er náttúrleg, ósmink-
uð, og tónarnir fljóta eðlilega og
án allrar tilgerðar. Ást hans á
þjóðlegri músik er engin uppgerð.
Honum lætur einkar vel að búa
lögin í viðeigandi búning (sbr.
Meyjardans, sem mun byggður á
armenisku þjóðlagi, o. fl.) og
músik hans er gegnsýrð af þjóð-
lögum. Þá er enn ótalið, að með-
ferð Khaehatúríans á hljómsveit-
inni (jnstrumentation) er alveg
frábær, og verður að leita iangt
til að finna þar samanburð.
Tschaikov.sky kvaddi sjer
hljóðs eftir „Orustuna vio Stalin-
grad“. Hjer ríkti friður og hvíld,
i.ikur, heidur einnig hin yngri líkt og maður hvíldi úti í nátt-
< inskáld, svo sem Schostjikovítz,1 úrunni á fögrum sumardegi,
Frokofjev, Khachatúrían og horfði upp í himinbláman og
fl. Eru flest verk þessara tóni- hlustaði á árnið og fuglasöng.
nkálda flutt, ekki aðeins i heima- Næstum Mozartskur liettleiki
tandinu, heldur meðal hinna hvílir yfir þessu verki, sem naut
vestrænu þjóða, jatnóðum og þau sín ágætlega undir öruggri stjórn
líirtast.
—oOo—<
Aram Khachatúrían, sem hjer
Roberts A. Ottóssonar.
Khachatúrían stjórnaði verk-
um sínum afburða vel, í senn af
f.-r nú staddu.r, stjórnaði eigin mikilíi nákvæmni og af miklum
verkum í Þjóðleikhúsinu í fyrra- þrótti, svo að hljómsveitin magn-
l'.völd. Verkin voru þessi: Sorgar- ótrúlega undir stjórn hans
óður í minningu Lenins, „Orustan °S leysti hún hjer mjög erfitt
um Stalingrad", hvorttveggja hlutverk af hendi með miklum
upprunalega samið við kvik- sóma- Khachatúrían býr einnig
> nyndir; ennfremur Svíta við sem stjórnandi yfir miklum per-
sónuleika, að minnsta kosti þá er
hann stjórnar eigin verkum.
Húsið var þjettskipað og Khac-
hatúrían var ákaft kallaður fram
hvað eftir annað og varð hljóm-
sveitin að lokum að endurtaka
„Sverðdansinn“ úr „Gajane“-
svítunni áður en nokkur gerði sig
líklegan til að rísa úr sæti.
___________________ P. í.
Dsill um náðun
Þjódyerjanna
BONN, 30. mars — Hernáms-
stjóri Bandaríkjanna í Þýska-
landi, John McCloy, neitaði í
dag að hann hefði af pólitísk-
um ástæðum náðað Þjóðverj-
ana 7, sem sleppt var fyrir
nokkru frá Landsberg fangels-
inu.
Svaraði hann með- sjerstakri
yfiriýsjngþ. lía,rt)ey. Sþa.w-
cross ei' bar á hann áðurnefnda I
sök.
Siðuslu forvoð að sja
„Flekkaðar hendur"
LEIKRITIÐ „Flekkaðar hend-
ur“ eftir franska rith.öf.undinn
Jean-Paul Sartre hefur nú sam-
tals verið sýnt 13 sinnum í Þjóð
leikhúsinu, oftast við góða að-
sókn. En þar sem nú er tekið
að líða á leikárið og ýms ný
viðfangseíni bíða meðferðar
verður ekki unnt að halda sýn-
ingum á þessu merka leikriti
lengi áfram úr þessu. Er gert
ráð fyrir að næst síðasta sýning
þess verði í ÞjóðleikhúsinU ann
að kvöld, sunnudagskvöld.
Eins og áður hefur verið get-
ið er þetta leikrit afbragðsvel
leikið. Er það margra álif að
engu verki hafi til þessa verið
gerð eins jafngóð skil á sviði
leikhússins og „Fiekkuðum
höndum“. Leikritið er mjög
skemmtilegt og raunar spenn-
aridi frá upphafi til enda. Það
fjallar um efni, sem engum nú-
tímamanni er óviðkomandi.
Enginn, sem ann góðri leik-
list, má missa af því að sjá þetta
leikrit. En til þess eru nú síð-
ustu forvöð, þar sem sýningum
er að ljúka á því,
Robert Schuman utanríkisráð- hljómsveit 25. apríl n.k. píanó-
herra Frakka átti í dag klukku- sðnotu í f-dur eftir Mozart. —•
stundar viðræður við Acheson Ejnnjg mun hún í maí leika með
utanríkisráðherra. Ræddu þeir Halle-hljómsveitinni í Man-
m. a. um varnir Miðjarðarhafs- j chester.
landanna. Er sagt að Schuman
hafi lagt fram kvörtun yfir því
að Frakkar skyldu ekki fyrr
hafa verið með í ráðum um
þessi mál. M. a. hafi fyrir
skömmu verið haldin varnar-
ráðstefna á Möltu án þess Frökk
um hafi verið boðin þátttaka.
•—Reuter-NTB.
Nýslárleg fimleika-
keppni
Á MORGUN fer fram í iþrótta-
húsi Háskólans tugþrautarkeppni
í fimleikum á vegum ÍFRN og
hefst hún kl. 2 e. h. — 6—7 skólar
taka þátt í keppninni.
Keppninni er þannig háttað, að SVOnefnda „Overseas Leaque'
«—-8 menn keppa fyrir hvern , , ., , , . , . ,
, , . / . klubb, sem heldu.r uppi kynn-
skola og er hverjum þeirra gefm . ’
stig. Verða stigin tiikynnt jafn- mgarstarfsemi fyrir unga lista-
óðum. Sex bestu menn hvers menn- — Meðal gesta þar var
skóla mynda síðan sveit. Mountbatten lávarður og kona
Keppnin er jafnframt einstak- hans. Birtu ensku blöðin mynd-
Þórunn ljek nýlega í hinum
lingskeppni. Þetta mun vera i
fyrsta sinn, sem slík keppni fer
fram hjer. — Benedikt Jakobsson
hefir samið þrautina.
Hún reyndisl
vera karlma
STANFORD, (Florida)
Er
ir af þeim hjónum og Þórunni
litlu. Einnig ljek Þórunn á
hljómleikum í Hull. Hefur húu
hlotið mikið lof fyrir leik sinn
•og henni spáð giæsilegri fram-
tíð.
Alls hefur Þórunn komið um
60 sinnum fram opinberlega
hjer og í Bretlandi og um 50
sinnum haldið sjálístæða hljóm
leika. Þórur.n lit.la verður 12
negra„kona“ ein, sem tvisvar ara ^-^< Íúlí n.k., og eftir þann
hefur orðið ekkja var flutt á
sjúkrahús alvarlega veik kom
í ljós að hún var karlmaður.
„Ekkjan“, Georgia Black var
58 ’ára að aldri og „giftist“ fyrst h,oy,e”- phopm og tón*
tíma má hún koma opinberlega
fram í Bretlandi.
Á hljómlcikunum hjer leikur
Þórunn verk eftir Bach, Beet-
1916.
Yngri bróðir og systir vissu
ekki að Georgia var karlmað-
ur. Fóstursonur hafði heldur
ekki hugmynd um að „móðir“
Ixans var karlmaður. —Reuter.
ieikrit Ljermontovs „Grímudans-
leikur" og Dansar úr ballettinum
„Gajane“. Inn á milli þessara
verka var svo leikin 3. serenata
Vscb aíko vskys fyrir strengja-
sveit undir stjórn R. A. Ottos-
.-,onar.
Khachatúrían er blóðríkur tón-
llstarmaður sem tekur handtylii
• ína á hlutunum, skapmikill og
einbeittur. Líkt má segja um verk
hans, þau sem við fengum að
L.eyra nú, en þau voru raunar
aðeins sýnishorn af einni tegund
jieirra: kvikmynda- og leikhús-
lónlist hans. Gaman hefði verið
■íið kynnast einh.verjum af hin-
v:m þektu konsertum (fyrir
jnanó, fiðlu og Cello) eða sinfóní-
emurn. Það má með mokkrum
jiíinni .‘segjaí- að . mikið ' hafi á
xantað, þegar kvikmyndirnar
voru ekki’sýndar með, eða dans-
tu’nit stignir í ballettmúsikinni.
Fn eins og Grieg gerði Svítur júr,
Heer‘Gymt 'músik sinni, eins hef-‘
va- Khachatúrían farið að hjer.
Og músik hans missir ekki marks.

skáld. Ekki er enn fullákveðið,
hvar hún heldur hljómleika ut-
an Reykjavíkur, en ef til vill
verður það á Aku.reyri, Vest-
mannaeyjum, Hafnarfirði og
víðar.
----------------------1
Kórea

Úr Flekkaðar bentlur. (Ljósm. Vignir).
ff.ii L i n i' ii;
Framh. af bls. 1.
þegar herflutningarnir fara
fram. Einnig þykir afsvar Pek-
ing-stjórnarinnar við tilboði
MacArthurs um vopnahlje gefa
til kynna að Norðanmenn hyggi
á sókn.
!
HEFUR ENGA
HERNAÐARLEGA ÞÝÐINCU
Benda hermálafræðingar á,
að 38. breiddarbaugurinn hafi
enga hernaðarlega þýðingu, en
sje hinsvegar mikilvægur fyrir
áróður kommúnista.
í frjettum af vígstÖðvunum
segir að mótspyrna kommún-
ista fari stöðugt vaxandi, en
eftir því sem austar dregur sje
hún minni og minnst á Arvíg-
J?,a,r. £fm, .SrKórpy-
menn mæta aðeins dreifðri
, mótspyrnu kommúnista.