Morgunblaðið - 16.09.1951, Blaðsíða 6

MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. sept. 1951.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík. i
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm.) 1
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Aðvörun Gaitskells
HINN 3. þ.m. ávarpaði Hugh
Gaitskell, fjármálaráðherra
Breta þing bresku verkalýðsfje-
Jaganna í Blackpool.
' Það, sem í ræðu hans fólst var
íy rst og fremst þetta:
Verkalýðssamtökin verða að
stilla kaupkröfum sínum í hóf.
Ff launahækkanir verða hlýtur
framfærslukostnaðurinn einnig að
hækka. — Neyslan innan-
lands verður að minka. Framlög
in til niðurgreiðslna á nauðsynja
og annara vara munu ekki verða
Bukin.
Ræðu þessa flutti fjármálaráð-
herrann fyrir fulltrúa 7,8 millj.
verkamanna. Engum dylst að
hún er bein aðvörun til bresku
þjóðarinnar um að hún eigi erf-
jða tíma í vændum. Ráðherrann
lagði áherslu á þá hættu, sem að
henni steðjaði af völdum hinnar
alþjóðlegu verðbólgu. Hann dró
heldur enga dul á það, að þær
byrðar, sem á bresku þjóðina
væru lagðar vegna endurvígbún-
aðarins væru mjög þungar. Á
vegi okkar eru alvarleg efnahags
3eg vandamál af völdum endur-
vopnunarinnar í heiminum, sagði
ráðherrann.
Upplýsingar Gaitskells um
hækkun verðlagsins í Bretlandi
eru hinar athyglisverðustu.
„Verðlagið á þeim vörum,
sem við flytjum inn er 40%
hærra en í fyrra. Við verðum
þessvegna að borga um það
bil einum miljarð sterlings-
punda meira nú fyrir sama
vörumagn, en við keyptum
! fyrir ári síðan. Verðlag út-
flutningsvara okkar hefur að
vísu hækkað nokkuð en ekki
nándar nærri eins mikið. Af
öllu þessu hlýtur óhjákvæmi
lega að leiða halla á utanríkis
! verslun okkar á þesu ári“.
Eftir að hafa vakið athygli á
þessu bendir ráðherrann á nauð-
svn alþjóðlegrar samvinnu til
þess að stöðva verðbólguna í
heiminum. En breska þjóðin
Verði jafnframt að gera sína'r
ráðstafanir til verndar efnahag
sínum. Áhrifamesta leiðin til þess
sje að draga úr eyðslunni innan- |
lands en auka útflutninginn. Á
því að það takist hljóti kaup-
gjaldið og lífskjör þjóðarinnar
yfirleitt að byggjast.
Enginn vafi er á því, að ef Ólaf
Ur Björnsson prófessor eða dr.
fienjamín Eiríksson hefðu haldið
hliðstæða ræðu hjer heima á Is-
landi, þá hefðu þeir fengið yfir
sig dembu af svívirðingum frá
þlöðum stjórnarandstöðunnar. —
„íhaldshagfræðingar“, „óvinir
verkalýðsins", „leiguþý heild-
salanna“ o. s. frv. hefðu orðið
þær nafngiftir, sem þeim hefðu
hlotnast í blöðum kommúnista
og doríu þeirra. En sannleikur-
inn, sem allir skynibornir og
hugsandi menn sjá og skilja er
sá, að þessir tveir íslensku hag-
fræðingar hafa sagt nákvæmlega
það sama við íslensku þjóðina og
jafnaðarmaðurinn Hugh Gait-
skell sagði fyrir nokkrum dögum
í Blackpool við fulltrúa breskra
verkalýðssamtaka.
Ólafur Bjöfnsson og Benja-
mín Eiríksson hafa bent þjóðinni
á það, að langsamlega líklegasta
leiðin til þess að tryggja lífs-
kjör sín sje aukning frámleiðsl-
unnar. Kauphækkanir, sem eng-
in framleiðsluaukning eða verð-
hækkun framleiðslunnar standi
bak við sje engin kjarabót. Hún
geti þvert á móti haft í för með
fjer kjaraskerðingu í formi auk-
innar dýrtíðar og verðbólgu. Á
1 milli hins breska fjármálaráð-
herra og hinna íslensku hagfræð-
inga ríkir ekki hinn minnsti á-
greiningur um þetta atriði.
En allt bendir til þess að
breska þjóðin eigi hægra með
að draga rjettar ályktanir af
því, sem henni er viturlega
sagt um þessi mál en okkar
þjóð. — Verkalýðssamtökin
bresku hafa fylgt ráðlegging-
um Sir Stafford Cripps og
Hugh Gaitskells. Þau hafa
ekki látið níðhöggva þjóðfje-
lags síns, kommúnista, draga
sig út í neina ófæru. Engum
dylst þó að kjör bresks al-
mennings hafa undanfarna
mánuði verið að þrengjast. —
Það liggur í augum uppi að
40% hækkun þeirra vara, sem
Bretar flytja inn, hlýtur að
hafa bitnað á marga lund á
þjóðinni. Kjarni málsins er sá
að dýrtíðin og verðbólgan er
í dag alþjóðlegt vandamál,
sem mikil nauðsvn ber til að
hinar frjálsu þjóðir hafi sam-
vinnu um að vinna gegn á
sama hátt og þær hafa unniö
sameiginlega að eflingu varna
sinna.
Afkáralegur
samanburður.
PÓLITÍSK misnotkun sam-
vinnufjelaganna í þágu klíkuhags
muna Framsóknarflokksins hef-
ur verið átalin hjer í blaðinu.
Jafnframt hefur verið á það
bent að einmitt þessi misnotkun
þeirra hafi vakið um þær póli-
tískar deilur og dregið úr trausti
fólksins á starfsemi þeirra. Sú
staðreynd var einnig fyllilega
viðurkennd af framkvæmdar-
stjóra elsta kaupfjelags landsins,
sem talaði um það í útvarp fyrir
j skömmu, að ekki yrði lengur vart
'eldmóðs og áhuga hjá ungu fólki
j fyrir samvinnustefnunni.
j Það er fróðlegt að sjá svör
(Tímans við skrifum Morgun-
blaðsins um þessi mál. í þeim
er því haldið fram að hlutleysi
kaupfjelaganna gagnvart stjórn-
málaflokkum í landinu hlyti að
vera þeim álíka hættulegt og
hlutleysi lýðræðisríkja gagnvart
einræðis- og ofbeldisöflum. Þess-
vegna sje það samvinnufjelögun-
um lífsnauðsyn að vera pólitísk
ambátt Framsóknar!!! Hvaða
viti borinn maður skyldi nú taka
þennan samanburð alvarlega?
Áður en að hægt er að leggja
sig niður við að rökræða svona
vitleysu er nauðsynlegt að Tím-
inn skýri staðhæfingu sína nán-
'ar. Hvaða rök færir blaðið fyrir
henni?
| í annan stað segir Tíminn að
l Morgunblaðið krefjist þess að
starfslið kaupfjelaganna sje hlut-
laust í stjórnmálum, hafi helst
jenga skoðun. Þetta er alger fjar-
stæða. Slíku hefur aldrei verið
| haldið hjer fram. Hitt hefur ver-
' ið átalið harðlega, að samvinnu-
fjelögin, sem byggð eru upp af
þúsundum manna úr öllum
stjórnmálaflokkum, skuli gerð að
j áróðurshreiðri og harðsnúnu
|baráttutæki fyrir þrönga póli-
tíska klíku í landinu.
Samviska Tímamanna í
þessum málum er svört eins
og sót. Þessvegna rjúka þeir
nú upp með andfælum.
Enshu skólapilficarnir iengu
uð kynnast slormunt og kulda
Ásakanir Þjóðviljans
rakalausar sem fyrr
Blaðinu hefur borist cftirfar-
andi leiðrjetting frá Fjár-
hagsráði:
í RAMMAGREIN í Þjóðviljan-
um 13. þ. m. og í bæ.jarpósti sama
blaðs 14. þ. m. er ráðist á Fjár-
hagsráð út af því, að það hafi
gert tilraun til að hindra verk-
nám í Gagnfræðaskólunum, með
því að synja um innflutningsleyfi
fyrir nauðsynlegustu „áhöldum og
efni“ til kennslunnar. Útaf þessu
villi Fjárhagsráð taka fram:
í ágúst s.l. sótti fræðslufulltrúi
Reykjavíkurbæjar fyrir hönd
Fræðsluráðs um leyfi fyrir trje-
smíðavjelum frá Ameríku, að upp-
hæð kr. 19.000.00. Tekið var fram
að vjelar þessar væru ætlaðar til
verknámkennslu. óþarft þótti að
veita leyfi til þessara vjelakaupa
frá Ameríku, þar sem innflutning-
ur þeirra er frjáls frá öllum öðr-
um löndum.
Sneri fræðslufulltrúi sjer þá að
því að Ieysa málið í sambandi við
frílistainnflutning vjelanna. Hef-
ur hann í viðtali í dag, upplýst,
að þetta hafi tekist og sjeu skrif
Þjóðviljans sjer óviðkomandi og
ekki í samræmi við sitt álit á þessu
máli.
Ráðið væntir að framangreindar
upplýsingar nægi til þess að sýna
að ásakanir Þjóðviljans eru á eng-
um rökum reistar.
Reykjavík, 15. sept. 1951.
Fjárhagsráð.
Útgerð og verkiegar
framkvæmdir á
HÖFN í Hornafirði 6. scpt. —
Fimm bátar eiga nú heima á
Hornafirði. Einn er ennþá fyrir
norðan á síldveiðum. Hefur hann
aflað vel sæmilega þegar tekið er
tillit til þess, að báturinn komst
ekki af stað fyrr en seínt í júlí.
Varð að bíða í röskan mánuð cft-
ir varastykki frá Englandi, sem
alltaf lá þó riibúið til afhending-
ar í Hull.
M.b. Helgi er á síldveiðum í
Faxaflóanum og hefur honum
gengið allvel. Tveir bátar Brynj-
ar og Gissur hvíti stunda drag-
nótaveiðar hjer heima og hafa
þeir orðið að fara með aflann til
Fáskrúðsfjarðar I íshús þar. —
Fimmti báturinn hefur hinsveg-
ar ekkert verið gerður út í sum-
ar.
Allmikið er nú um atvinnu í
plássinu vegna hinna miklu ný-
bygginga, sem þegar eru hafnar.
Er unnið að byggingu béina-
mjölsverksmiðju hjá h.f. Fisk-
iðjan — fyrsta byggingin af
mörgum sem fyrirhugaðar eru.
Þá er kaupfjelagið að ljúka smíði
á stóru fisktökuhúsi og unnið er
að vatnsveitu fyrir þorpið. Enn-
fremur er farið að undirbúa
sundlaugargerð hjer og er ætl-
unin að þróin verði steypt í
haust. — Frjettaritari.
Hefsf, þegar ailir eru
samfaka
LONG BEACIl, 15. sept. — Það
varð að kalla á slökkviliðið í Long
Beach í Kalifomíu, til að reisa
Eugene Atkins á fætur aftur,
þegar hægindastóllinn hafði hrun-
ið saman undir honum. Eftir mikið
staut tókst fjórum slökkviliðs-
mönnum að velta honum fyrst á
magann, svo að koma fótunum
fyrir hann og reisa hann við. •—
Atkins, sem er 21 árs, vegur líka
371 kg. eða snökktum meira en
allir fjórir slökkviliðsmennirnir.
NTB
Koma sfælfari og sferkari úr úfilegunni
BRESKU skólapiltarnir, sem dvalist hafa 6 vikur uppi á öræfum
íslands, komu til Reykjavíkur á föstudag, en fóru utan með Gull-
íossi í gærdag. Foringi leiðangursins, F. G. Hannel, skýrði svo
frá að þessi ferð hefði tekist ágæta vel. Drengirnir hefðu unnið
;,ð margskonar náttúrufræðirannsóknum á hálendinu og þeim
rr.egintilgangi fararinnar að herða og styrkja unglingana hefði
verið náð.
KYNNAST KULDA
OG STORMI
Það var landkönnunarfjelag
breskra skóla, sem stóð fyrir leið
angri þessum, en árlega efnir það
til ferða enskra skólapilta til
ýmissa landa heims. S.l. sumar
voru þeir í Lapplandi og taldi
F. G. Hannel að veðráttan þar
hefði verið of mild. Hjer á ís-
landi komust skólapiltarnir í
kynni við meiri hamfarir veðrátt
unnar, bæði storma, kulda og
snjóhríð.
17 DAGA FERÐ TIL
VATNAJÖKULS
Þeir höfðu aðalbækistöðvar
undir vesturhlíðum Hofsjökuls.
Fyrstu tvær vikurnar var mild
veðrátta, en úr því fór að kólna
og hvessa. 16 rannsóknarferðir
voru farnar frá bækistöðvunum.
Mest þeirra og erfiðust var 17
daga ferð þátttakendanna til
Vatnajökuls. Þeir gerðu tvær til-
raunir til að komast til Gríms-
vatna en hnepptu fárviðri og
bæði snjókomu og sandstorm.
Sömuleiðis var kaldranaleg næt-
urdvöl uppi á Hofsjökli, fauk
tjald þar og bjuggu menn þá um
sig í snjóhúsi.
KOMA BRÁTT AFTUR
Skólapiltarnir gerðu ýmiskon-
ar náttúrufræðirannsóknir, s. s.
á dýralífi og gróðri. Auk þess
gerðu þeir uppdrátt yfir sunnan-
og vestanverðan Hofsjökul. For-
ingi leiðangursins F. G. Hannel,
skýrði svo frá, að ekki mvndi
líða á löngu þar til landkönn-
ur.arfjelagið gerði út annan leið-
angur til Islands.
SÁU SCOTT-KVIKMYNDINA
Eftir að skólapiltarnir lcomu
til bæjarins um kl. 4 á íöstudag
gafst þeim tækifæri til að skoða
sig um í Reykjavík. Um kvöldið
horfðu þeir margir á kvikmynd-
ir.a „Scott suðurskautsfari“. En
stofnandi landkönnunarfjelags-
skólanna Murray Lewish var þátt
takandi í leiðangri Scotts. Svo
undarlega vill og til að er kvik-
myndafjelagið, sem tók kvik-
myndina af leiðangri Scotts hafði
lokið henni, gaf það tjöldin sem
fram koma í myndinni til land-
könnunarfjelagsins og einmítt
sömu tjöldin notuðu drengirnir
á dvöl sinni á jöklunum.
Áfengt Iakk.
ÓSLÓ — Fyfir skömmu var
maður dæmdur í 21 dags fang-
elsi fyrir ölvun við akstur. —
í blóðinu var 1,92 pró. mill. vín-
andi. Ökuþórinn maldaði í mó-
inn, kvaðst hafa verið að lakka
með sprittlakki, sem hefði haft
þessi áhrif, en dóamrinn gat ekki
fallist á skýringuna.
V'elvakandi skrifar:
ÚB DAGLEGA LÍFINU
Þessi þræta er alltaf ný
TVISVAR á ári er klukkunni
breytt, svo að seinustu ó-
ánægjuraddirnar eru rjett þagn-
aðar, þegar togstreitan hefst á
ný. Reyndin hefir líka orðið sú,
að hringlið með klukkuna hefir
valdið meiri flokkadráttum und-
anfarin ár en nokkurt stórmál,
sem bitist hefir verið um með
þjóð vorri. Hlýtur enda að því að
reka fyrr en seinna, að deilurnar
dragist inn í þingsalina. Mikið
má þá vera, ef vopnabrakið yfir-
gnæfir ekki gnýinn frá fólkorr-
ustunni um friðun rjúpunnar, og
er þá langt jafnað.
Flýtið henni ekki
framar
EGAR má heyra dyninn af
næstu óveðurshrotu. •— Hann
verður m.a. greindur í þessum
orðum Þ.F.E.: „Seinkið klukk-
unni strax og flýtið henni aldrei
framar.
Þegar fer að hausta, finnum
við, sem snemma förum á fætur
til vinnu, hvað fljóta klukkan
dregur okkur aftur á bak í
myrkrið. Og við spyrjum hvern
annan: „Hvað á þetta að þýða?“
Ekki fæ jeg sjeð, að nokkur hafi
gagn af að flýta klukkunni, en
margir óþægindi og leiðindi. Við
verkamennirnir verðum víst að
taka upp sama vinnutíma og
búðar- og skrifstofufólk. En ef
við eigum eitthvað af því, sem
afkasta þurfti, ógert kl. 4 til 5,
þá verður það unnið í eftirvinnu.
Þessir gömlu, sem enn þá fást til
£ ð skreiðast á fætur, smáhverfa“.
Almenning vantar
fræðslu
ALLA langar til að eignast þák
yfir höfuð. Þó að dýrt sje að
koma sjer upp húskofa, breytir
það engu þar um. Fyrir atbeina
dugandi manna verður nú fjöl-
mörgum gert kleift að smíða eig-
íð hús. Trúlega vex þó mörgum í
augum kostnaðurinn, en furðu-
lítið hefir hjer á landi verið rit-
að um gerð húsa, hvernig þeim
megi koma upp á haganlegastan
og ódýrastan hátt. Hollt væri þó,
að fróðir menn leystu frá skjóð-
unni, svo að komið gæti öðrum
að haldi.
Góður og gegn húsasmíðameist
ari í Keflavík, Guðlaugur S.
Eyjólfsson, hefir sent Daglega
lifinu þetta brjef:
t 'u
Einangrun óþörf
MIG furðar á, hvað lítið hefir
verið rætt og ritað um inn-
lent byggingarefni yfirleitt. Mig
langar því að fara örfáum orðum
um byggingarframleiðslu Vikur-
fjelagsins í Reykjavík úr
vikri. — Vikurholsteinninn hefir
reynst mjer mjög hentugt bygg-
ingarefni. Hjer í Keflavík hafa
verið reist nokkur íbúðarhús úr
vikurholsteini, sem reynst hafa
vel. Sum þeirra ,eru einangruð
innan veggja, önnur ekki.
Umbætur, sem gerðar hafa ver
ið á steininum upp á siðkastið,
virðast gera einangrun óþarfa.
J
Sementsvcrksmiðjuna r
tafarlaust
ÞAR sem jeg tel mig hafa dá-
litla reynslu í byggingu húsa
‘úr vikurholsteini, vildi jeg benda
efnaminni mönnum á að nota
hann. Við það myndu þeir spara
töluvert fje.
Reynslan mun skera úr ufn
gæði vikurholsteina, þegar frá
liður, en jeg tek þá fram yfir
önnur fáanleg byggingarefni,
sem hjer hafa verið reynd. Og
um fram aílt, sementsverksmiðj-
una verðum við að fá hindrunar-
laust“.