Morgunblaðið - 16.09.1951, Blaðsíða 7

[
MORGINBLAÐIÐ

7
Sunnudagur 16. sept. 1951.

INIÆ R 0
FJÆR
Lauprdagur
15. sepfembr
f Dýrtíð og ótti
1 SÍÐAN þjóðir Evrópu hófu með
É'jer nána samvinnu á sviði cfna-
Jiagsmála með þróttmikilli aðstoð
jBandaríkjanna, hefur framleiðsla
jþeii'ra farið mjög vaxandi. í skjóli
íhínnar auknu framleiðslu hefur
jverið unnið að f jölþættri viðreisn
f þeim löndum, sem styrjöldin
Veitti mörg- og djúp sár. Lifskjör
Ífólksins hafa verið bætt og grund-
Xöllur lagður að margháttuðum
iðg róttækum umbótum x framtíð-
finni. En yfir framtíð þessara
|>jóða, sem svo kappsamiega hafa
iunnið að endurreisn Ianda sinna,
Ihvila samt dimmir skuggar um
þessar mundir. Dýrtíð og verð-
fcólga fer vaxandi í flestum lönd-
tam Evrópu. Meginorsok hennar er
íótti fólksins við árás á lönd þess.
í’að cr vegna þessa ótta, sem
jEvrópa hefur neyðst til þess að
Ihefja stórfellda endnxvopnun. —
Hinn tröllaukni vígbúnaður, sem
jmestu iðnaðarþjóðir heíxnsms hafa
tnevðst til að beina kröftum sín-
iam að, hefur svo haekkað verð-
Kagið og teflt lífskjörum þjóðanna
fi verulega tvísýnu.
Það er þannig óttinn við
! ofbeldisstefnu kommúnista,
í sem veldur hinu stórhækkaða
verðlagi og vaxaxxdi dýrtýð,
sem sctur í stöðugt ríkara
mæli svip sinn á Iíf þjóð-
anna.
j
Erfiðleikar
íslendinga
1 AFLEIÐINGAR þessa ástands
I heiminum hafa bitnað á ís-
Sensku þjóðinni eins og öðrum
|ijóðum. Hjer á landi hefur verð-
Sag farið mjög hælckandi á þessu
ári. Dylst engum, að það hefur
þrengt verulega lífsbjör alls al-
piennings í Iandinu.
Það hefur aukið mjög á eií-
xðleika íslendinga á þessu ári, að
til viðbótar vaxandi dýrtíð af
jvöldum hinna erlendu verðhækk-
{ana, hefur komið mjög óh&gstætt
iárferði til lands og sjávar. Vetr-
arvertíð vjelbátaflotans var víðast
fiivar rýr, snjóþungur vetur slcap-
ifiði fjölda bænda margháttuð vand
Ikvæði og útgjöld, og síHarvei'-
tíðin fyrir Norðurlandi hefur að
yeruleyti brugðist.
I Af öllum þessum ástæðum
þlaut hagur landsmanna óhjá-
íivæmilega að þrengjast.
1 Stórfelld framlög frá Mars-
Jhallstofnuninn hafa að vísu gert
Sdeift að auka innflutníng til
landsins að miklum mun og ljetta
Inargvíslegum höftum, skriffinslíu
&g spillingu af viðskiftalífínu.
Þessi aukni innflutningur
og bætta aSstaða, sem í kjöl
far hans hefur siglt, hefur
dulið þjóðina þeirra áfalla,
sem atvinnuvegir hennar
hafa orðið fyrir og átt sinn
þátt í að viðhalda þeirri
háskalegu villu, sem all-
margt fólk virðist vaða í, að
■ afkoina og gengi atvinnuveg-
anna hafi í raun og veru lítil
áhrif á lífskjör þess.
Aflciðing þeirrar villu er
Tn. a. sú, að einstaklr stjórn-
málaílokkar leyfa sjer að
bera þá firru á borð fyrir
almenning, að allir þeir erf-
iðleikar, sem að bonum
steðja, sjeu aðeins ríkiá-
stjórninni að kenna og jafn
vel illvilja einstakra stjórn-
I málamanna. Að sjálfsögðu
eru það kommúnístar, sem
lengst ganga í slíkum mál-
flutningi.
Ilúsnæðismálin
1 ÞAU stártíðindi gerðustu í síð-
fcstu viku, að fjárhagsráð tók á-
jkvörðun, sem vakið hefuralmann
©n fögnuð um land allt. — Það
ékvað í samráði við ríkisstjórn-
ina að framkvæma tillögur Sjálf-
stæðismanna frá siðasta Alþingi
xim að gefa byggingu smáíbúða af
íákveðinni stærð frjálsa.
Ánægja þjóðarinnar með þessa
yáðstöfun sprettur af því, að þús-
Grunnflatarteikningar og útlitsteikningar af 98 fermetra smá-
íbúð samkvæmt tillögu Gunnars Ólafssonar húsameistara. Gunn-
ar hefur nu einnig gengið frá teikningu 80 fermetra íbúðar, en
I>að er nákvæmlega sú stærð íbúða, sem frjálst er að byggja.
undir manna í landinu skortir
tilfinnanlega húsnæði. Fjöldi af
ungu fólki hefur ekki getað stofn-
að heimili vegna þess, að hvergi
hefur verið hægt að fá íbúð. —
Gjaldeyriserfiðleikar þjóðarinnar
undanfarin ár hafa dregið stór-
kostlega úr byggingarfram-
kvæmdum og aukið á húsnæðis-
vandræðin og þá ekki hvað síst
í hinni ört vaxandi höfuðborg.
Sjálfstæðismenn hafa bæði á
Alþingi, í bæjarstjórn Reykjavík-
ur, í ríkisstjórn og hvar sem .því
annars hefur orðið viðkomið, bar-
ist fyrir umbótum í húsnæðismál-
um þjóðarinnar. Þeir fengu fyrii'
tveim árum þá breytingu gerða á
skattalögum, að aukavinna efna-
lítilla einstakl. við eigin íbúðir,
var gerð skattfrjáls. Sú lagabreyt
ing varð grundvöllur að nýrri og
mjög skynsamlegri og vinsælli
stefnu í byggingarmálum hjer í
Reykjavílc. Bærinn rjeðist í bygg-
ingu allmargra íbúða, gerði þær
fokheldar og lagði í þær hitunar-
kerfi. Nam kostnaðurinn við þetta
um helmingi byggingarverðsins.
Lánaði bærinn síð,an einstakling-
unum, sem keyptu íbúðimai: þetta
framlag sitt til 50 ára með lágum
vöxtum. Þeir tóku síðan við íbúð-
unum og fullgerðu þær.
Smáíbúðahverfi
í ÁFRAMHALDI af þessu hefur
Reykjavíkurbær skipulagt smá-
íbúðahverfi fyrir um 400 smá-
íbúðir. Er úthlutun þeirra hafin.
Jafnframt hefur bærinn efnt til
samkeppni um hagkvæmar smá-
íbúðir. Er fyrsta hluta hennar
lokið og hefur almenningur að-
gang að þeirri teikningu, sem
fyrstu verðlaun hlaut. En eftir
henni er hægt að byggja 98 fer-
metra íbúð í þremur áföngum.
Má gera ráð fyrir, að eftir að
bygging smáíbúða hefur nú verið
gefin frjáls, þá verði annar á-
fangi þeirrar teikningar notaður
mjög víða.
En samkvæmt honum er um
að ræða ibúð, sem er 75 ferm.,
4 herbergi ásamt eldhúsi og
geymslu. Slík íbúð er að vísu
ekki stór. En hún leysir samt
vandkvæði mikils fjölda fólks,
sem nú býr við mikla hús-
næðiserfiðleika. Og hún hefur
þann mikla kost að við hana
er hægt að bæta tveimur her-
bergjum þegar fjárhagur eig-
anda hennar leyfir það.
Allt bendir til þess að bygg
ing í áföngum sje skynsam-
leg og muni ekki aðeins hjer
í Reykjavík heldur víðsvegar
um land, greiða götu fjölda
fólks til þess að eigxiast hent-
ug og góð húsakynni.
Óhóflegur
fcyggingar-
kostnaður
EN BYGGINGARKOSTNAÐUR
cr orðinn óhóflega dýr eins og
margt annað í okkar landi. Til
þcss ber þessvegna brýna nauð-
syn að öll sú sjerþekking og
kunnátta, sem við eigum á að
skipa á þessu sviði, verði hag-
nýtt til hins ýtrasta. Reykjavíkur
bær hefur haft forystu um til-
lögur að hagkvæmum smáíbúð-
um. En fjölmörg atriði önnur
l.oma til athugunar í sambandi
við sjálfar framkvæmdirnar.
Landhelgi
og kolakaup
KOMMÚNISTAR hafa orðið sjer
átakanlega til minnkunar í tveim
ur málum undarifarna daga. Þeir
þóttust í fyrstu verða mjög
hneykslaðir á þeirri ráðstöfun
rikisstjórnarinnar að senda tvo
ágæta lögfræðinga til þess að
fylgjast með málflutningi fyrir
alþjóðadómstólnum í Haag í
deilu Norðmanna og Breta um
fjögra mílna landhelgi við Nor-
egsstrendur. Að sjálfsögðu vak-
ir það eitt fyrir ríkisstjórn ís-
lands með þessari ráðstofuri að
treysta aðstöðu sína í baráttu
íslensku þjóðarinnar fyrir vernd
fiskimiða hennar. En kommún-
istar voru svo óheppnir að ein-
mitt þessa dagana hefur stór
rússneskur floti verið upp 1 land
steinum við Suðurland. Var eitt
þessara skipa tekið í landhelgi.
Við þetta höfðu kommúnistar
ekki meira að athuga en svo að
þeir töldu vist þessara skipa á
íslenskum miðum og komu
þeirra inn í íslenslta landhelgi
almennt aðhlátursefni i Reykja-
vík og um öll Suðurnes!!
Eftir þessar yfirlýsingar
liggur það ljóst fyrir að
kommúnistar líta ekki ís-
lenska landhelgi sömu aug-
um og íslendingar gera. Að
þeirra áliti er hún aðeins rúss
xieskt hagsmunasvæði, sem
hlægilegt er að verja fyrir
Sovjetskipum. Hinsvegar sjeu
bresk, þýsk og færeysk skip
þar vargar í vjeum.
Þá finnst kommúnistum það
ekki nema sjálfsagt, að pólsk kol
'sjeu seld íslendingum á marg-
földu verði við það, sem um er
samið við pólsk stjórnarvöld. ís-
lendingar eiga ekki að krefjast
neinnar „góðgerðarstarfsemi*' af
pólskum kommúnistum, sem
margir vilja kaupa af kol, segir
„Þjóðviljinn". Fyrir nokkrum
dögum talaði þetta blað um kola
okur og kenndi það ríkisstjórn
íslands. Nú þegar okrið hefur
sannast á pólska kommúnista-
stjórn, dregur niður i Komin-
form útibúinu hjer.
„Kraftaverk“
Eysteins <
TÍMINN segir fyrir skömmu að
fjármálastjórn Framsóknar á ár-
unum 1927—1939 hafi verið
kraftaverk. í hverju skyldi það
nú hafa verið fólgið? Skattar og
tollar voru hækkaðir um 100%,
erlendar skuldir samsvöruðu ein-
um miljarði þegar Eysteinn
Jónsson skilaði ríkissjóði sliguð-
um í hendur Sjálfstæðismanna
og almenningur hafði víðsvegar
um land ekki efni á að kaupa
sjer mjólk út á grautinn.
Þetta er það, sem Tíminn
kallar „kraftaverk“ Eysteins.
Þetta er nú „krafíaverk“ í
lagi. Ríkið sokkið í skuldir,
lánstraustið íýnt og fólkið í
svelti. Geri aðrir betur. En
vonandi eru tímar slíkra
kraftaverka liðnir!!!
Fjárlög
og sparnaður
EN FYRST minnst er á fjármál
er tímabært að minnast þess að
aðalverkefni næsta Alþingis verð
ur að semja fjárlög. Verður það
vandaverk eins og jafnan áður.
Stefna þeirra hlýtur að verða
sú að spara, draga saman seglin
í ríkisrekstrinum og freista þess
að ljetta einhverjum álögum af
almenningi, sem stynur undan
skattafarginu. Hinn stóraukni
innflutningur á þessu ári hefur
fært ríkissjóði allverulegan tekju
auka. Auk .þess verður að gera
ráð fyrir því, að fjármálaráð-
herra hafi nú gefist tóm til þess
að vinna að tillögum um víð-
tækan sparnað í rekstri ríkisins.
Af báðum þessum ástæðum ætti
að mega vænta þess að einhver
lækkun skatta gæti komið til
greina.
Sú staðreynd, að blað fjár-
málaráðherrans hefur undanfar-
ið svívirt Sjálfstæðisflokkinn fyr
ir að hafa lagt á þunga skatta,
bendir ótvírætt til þess að Ey-
steinn Jónsson muni leggja fyr-
ir næsta Alþingi tillögur um
skattalækkun. Álíta sumir að
blað hans hafi með skrifum sín-
um um skattamál undanfarið ver
ið að búa þjóðina undir afnám
söluskattsins, sem víða hefur
komið allhart við. Hvað sem
um það er, ver.ður að telja full-
víst, að næsta fjárlagafrumvarp
muni bera ótvíræðan svip sparn-
aðar og viðleitni til þess að ljetta
álögum af þjóðinni.
Fjörutíu og níu
á móti þremur
LAUGARDAGINN 8. september
s. 1. undirrituðu 49 þjóðir af 52,
sem sóttu friðarráðstefnuna í
San Francisco, friðarsamninginn
við Japan. Aðeins 3 þjóðir neit-
uðu að undirrita. Voru það
Rússar, Pólverjar og Tjekkar.
Þessi úrslit í San Francisco
sýna hinn mikla og vaxandi sam
hug, sem ríkir meðal hinna lýð-
ræðissinnuðu þjóða. Með þeirn
er bundinn endir á styrjaldar-
ástandið við Japan. Japönsku
þjóðinni, sem Ijet siðlausa klíku
stríðsæsingamanna steypa sjer út
í styrjaldarógæfuna, gefst nú á
ný kostur á friðsamlegu sam-
starfi við umheiminn.
Hinar vestrænu lýðræðis-
þjóðir hafa unnið aff því af
kappi að friðarsamninguBa
yrði sem fyrst lokið milli sig-
urvegaranna og hinna sigr-
uðu í síðustu styrjöld. En
Rússar, mennirnir, sem sendu
„friðardúfuna“ út af örkinní,
hafa tafið þá á alla lund. Þeir
neituffu að skrifa undir í San
Francisco. Þeir hafa hindraö
friðarsamninga við Austurríki
og komið í vcg fyrir að nokk-
ur boín fengist í Þýskalands-
málin. Er þá ógetið þáttar
kommúnista í Kóreustyrjöld-
inni, sem haldið hefur mann-
kyninu á annað ár milli von-
ar og ótta við þriðju heim-
styrjöldina.
Á þcnnan hátt opinbera
kommúnistar „friðarvilja’*
sinn.
— Minningarorð
Frh. af bls. 2
tvo efnilega drengi, Pjetur, sem
verið hefir yfirmaður á varðskip-
unmn og Jón, sem er málarameist-
ari í Reykjavík. Heimili þeirra
hjóna var mjög ánægjulegt. Þar
mættu vinir þeirra og vandamenn
glaðlyndi, hlýleik og rausn. Það
hvíldi alltaf friður og heillandi ró
yfir húsmóðurinni og öllum hcnn-
ar verkum. Gestum þótti alltaf
ánægjulegt að koma í fallega
heimilið hennar. En haustið 1918
kom spanska veikin til Reykja-
víkur og ský dauðans lagðist yfir
bæinn. Jónas Þorsteinsson var
hraustur maður og í blóma aldurs
en eftir stutta legu var hann lát-
inn. Frú Guðríður virtist nú
standa ein með drengi sína en svo
var ekki. Hún naut alltaf, þegar
með þurfti, ástúðlegrar umhyggju
móður sinnar og systur, frú
Magneu, konu Hafsteins Bergþórs
sonar framkvæmdarstjóra, sem
alltaf reyndist systur sinni eins og
væri hún elskuleg dóttir. 1 hinni
löngu og kvalarfullu legu á sjúkra
húsinu lagði öll fjölskyldan sig
fram til að Ijetta þjáningar henn-
ar og þrautir.
Það eru nú liðin 33 ár síðan frú
Guðriður bjó manni sínum hinstu
hvílu í gamla kirkjugarðinum j
Reykjavík. Nú mun hún hvíla þar
við hlið háns. Blessuð sólin sem
vermir mjúka mold ættjarðarinn-
ar lýsir á ójcomnum árum yfir
leiði þeirra.
Vinkonn.
Of gömul fyrir 59 árumP
en íck hciium nú
LUNDÚNUM. — Fyrir 59 ár-
um bað William Amold hinnar
fögru Elísabetar Drew. Hann var
þá 21, en hún 27 ára. Elísabet
grjet og vísaði biðlinum á bug,
bað hann fara burt og gleyma sjer,
því að hún væri of gömul fyrir
hann.
William giftist annari, ferðaðist
um heiminn og cignaðist 9 börn.
Svo dó konan hans. Þegar fram
liðu stundir, hóf hann leit að
Elísabetu, því að hanii hafði aldrci
orðið henni afhuga. Hann fann
hana loks og fyrir nokkrum dög-
um gengu þau í heilagt hjóna-
band. Hin 86 ára brúður, sem
þóttist of gömul, þegar hún var
27 ára, játaðist nú William átt-
ræðum.