Morgunblaðið - 04.04.1952, Blaðsíða 5

Föstudagur 4. apríl 1952
MORGUNBLAÐIÐ
6 1
hæjariíis vill
að sauðfiárrækt verði lögð niður
V.
Ræktunarráðunautur bæjar-
ins, E.R. Malmquist, hcfur sent
bæjarráði álitsgerð um sauð-
fjárbúskap Reykvíkinga og þá
agnúa er þeirri atvinnu fylgja
fyrir bæjarbúa almennt og
einstaka garðeigendur.
Hér fer á eftir meginefni
álitsgerðarinnar.
VEGNA tilmæla fjölda garð-
ræktenda vil ég leyfa mér að
gera það að tillögu til háttvirts
bæjaráðs, að það hlutist til um, að
sauðfjárrækt verði eftirleiðis
fcönnuð í landi Reykjavíkur-
fcæjar.
Eins og kunnugt er var öllu
sauðfé á Suðurlandsundirlendinu
slátrað á síðastliðnu hausti vegna
sjúkdómsvarna, og munu því
3önd Reykjavíkur og nágrenni
Jjeirra verða með öllu sauðlaus
fram á næsta haust að minnsts
kosti.
TILVERURÉTTUR
SAUÐFJREÆKTAR
í LANDI REYKJAVÍKUR
Nokkrir fyrri fjáreigendur í
Reykjavík raunu hafa í hygeju
að koma sér á-fót nýjum fjár-
stofni, þrátt fyrir þann vafa-
sama hagnað, eða fiárhagslegan
stuðning, sem sauðfjárrækt veitir
einstaklingnum hér í borg, enda
oftast frísundabuskanur. — Hins
vegar hafa þær sauðkindur, er
gengið hafa í Reykjavík og ná-
grenni verið mörgum bæjarbú-
iim leiðir skemmdarvargar á
undanförnum árum í gróðurreit-
um on matiurtagörðum almenn-
ings. Ég tel því rétt að bæjar-
yfirvöldin athugi hvern tilveru-
rétt slíkur búskapur hefur i
landi bæiarins, ef litið er á helztu
atriði. sem mæla með eða á móti
sauðfjárrækt í Reykjavík.
RÆKTUN HRJÓSTRANNA
Þótt Reykjavíkurbær eigi til
■umráða mikið landrými. þá er
það iand, sem komið verður með
góðum skilyrðum í rækt þegar
xneira eða minna brotið. Hins
vegar mun tækni hinna síðustu
ára gera bnð ldeift að vinna á
hinum grýttu og hrjóstugu lönd-
um bæjarins, með það fvrir aug-
um að ræktanlegt land fáizt fyrir
hinn sívaxandi íbúafjölda Reykia
víkur, og bærinn geti þannig full-
uægt áhuga borgarbúa á rækt-
unarmálum með því að ljá þeim
fil umráða stærri eða minni
svæði til trjá- eða matjurtarækt-
unar.
SAUÐFJÁRREITIN
PUNGBÆR GRÓÐRINUM
Það er kunnugra en frá þurf'
að segja, hve sauðfjárbeit er ör
lagarík gróðursæld landsins. —
Örfoka lönd og auðnir, sem áður
voru þrautbeittir hagar árið um
kring, tala sínu máli. Það hefir
og sýnt sig, að gróðurmagn hefir
mjög aukizt í þeim sveitum eða
héruðum, þar sem fjárskipti hafa
farið fram vegna sjúkdómsvarna,
þótt svæði þessi væru sauðiaus
aoeirs um eitt ár eða svo, og án
fcess að frekari aðgerðum væri
fceitt.
XÍTITJ, /SFRAKSTUR
S A UDF JÁRRÆKTAR
íslenzki fjárstofninn mun.
b
Margvíslegu^kosfnaður en lífil eftirfekja
af útbeifaríénaði
sauðfjár. Staðhættir í Reykjavík
og Hafnarfirði eru því á engan
hátt hagkvæmir frá þessu sjónar-
miði.
FJÁRRÆKT OG
KARTÖFLURÆKT
Fjárbóndi í Reykjavík getur
ekki framfleytt nema 20 kindum
á hektara i stað 30—35 eins og
áætlað er í gjafafrekári sveitum
iandsins. Afrakstur af þessum 20
kindum á hektara, yrði með nú
verandi verðlagi um 5400 krónur
og er þá reiknað með meðai dilk-
um, eða um 2u lií’ó af kjöti, sem
mun þó ríflega til tekið í bessu
falli auk annarra afurða.
Sama stærð lands :nun hins
vegar til dæmis geta gefið af sér
170—200 tunnur af kartöflum,
eða sem jafngildir á þessum
tímum 1C.~''0 til 22,000 króna.
Kostnaður er að vísu nokkru
meiri við kartöfluræktunina
vegna útgjalda fyrir áburð og
jarðvinnslu, en landið er þá nýtt
ólíkt beíur og meðferð bess far-
sælii, þar sem um beinar jarðar-
bætur er að ræða, í stað áníðslu
beitarinnar.
VAR7LAN ER DÍR
OG ÖRÐUG
Bæjarsjóður ver árlega miklu
fé til vörzlu bæjarlandsins, bæði
til mannahalds og til viðhalds og
aukningar girðinga umhverfis
garðlönd bæjarbúa, en þau eru
nú orðin yfir 150 ha að stærð, ef
með eru talin sumarbústaðalönd-
in við Rauðavatn.
Reynsian hefir þó sýnt, að hin-
ar vönduðustu girðingar stand-
ast iítt eða ekki gegn hinu heima
vana sauðfé borgarinnar, sem
leikur ræktendur grátt með
kænsku sinni og leikni- í að
smjúga gegnum varnirnar, inn í
gósenlandið, þar sem kálmetið er
etið, bjarkarhríslur stýfðar og
blómjurtir fótum troðnar, unz
eftirlitsmenn eða aðrir stugga
átvöglunum út í
mögru beitilandi.
Þannig eru oft
eyðilagðir í einni
mikið starf og fé hefir verið lagt
i, og sú ánægja og fegurð, sem
gróðurinn veitti, horfin.
Þetta mál er því eigi síður við-
kvæmismál en beint fjárhagslegt
atriði, þar sem hinn lofsverði
ræktunaráhugi almennings hefir
leitt af sér mikla framför í rækt-
unarmáium bæjarins hin síðari
ár og í útliti borgarinnar sem
heild.
Glöggust dæmi um raunhæfar
aðgerðir á þessu sviði eru, auk
víðlendari matjurtagaroa, upp-
græðsla sú, er hafin er í Heið-
mörk og við hina ýmsu sumar-
bústaði umhverfis Reykjavík. —
Þetta starf þarf að halda áfram
ótruflað og í vaxandi mæli.
SAMEIGINLEG ÁTÖK
Sköpun hlýlegs og gróðursæls
umhverfis í Reykjavíkurlandi,
verður ekki framkvæmd nema
með sameiginlegum átökum bæ.i-
arfélagsins og einstaklinganna.
harðréttið
gróðurblettir
svipan, sem
um langan aldur verða fóðraður. | Stuðningur bæjarins við áhuga
að meiru eða minna leyti, með fólk um ræktun, sem ver frí-
fceit, eða svo lengi, sem helztu | stundum sínum og fé í það að
sauðíiárræktarhéruð landsinS| yrk.ia bæjarlandið til skógs- eðp
hafa landrými til slíks, og beitin garðræktar, er leiðin til þess að
fcví talin réttmæt á óræktuðu | rá þeim árangri, sem bæiarfélapf-
landi, bar sem landkostir þoia ið gæti að cð 'um kosti aidrei náð
slíka rányrkju. | eða risið undir fiárhagslega.
Hir.s vegar verður svæði, sem Það viröist því hæpin leið í
timhverfi Hafnarfjarðar osr þessari viðleitni borgarbúa að
Revkiavíkur, að te'jast fráleitt
fceitarland, eftir að bvggð 1 / fir
aukizt svo mjög m*Ri þessara
fcæja. og Vatnsenda, Árhæiar og
Grafarhoítsland taka að byggj-
ast í stærri mæli.
Gróðurfar á þessum f
verðm' einnig rð telis®* Rtt fe”;ð
til s«"S<“’á>'i'eit8r o* má <sr> <*■ -ófi-
ur, seni fyrir e”, sízt við ágangi
græða land sitt ov fegra, cð fcurfa
að verja stórfé til varna gróður-
bletta o'í húsalóða, Því »ð möre
eru bau bús og stórir srsríGr. sem
hefði mátt gera fvrir bað fé. or
bví
I*°'v"" í "''"ðineiTm
slíkar varnargirðingar eru und-
antekningarlítið lýti á bæjar-
svipnum. Menn hafa misjöfn ráð
á að gera girðingar, enda útlit
þeirra og viðhald eftir því. Þann-
ig verða þungiamalegir múr-
veggir, meira og minna illa gerð-
ar hleðslur eða ræsknislegar vír-
og trégirðingar oft og tíðum
meira áberandi en sá gróður, sem
þessum mannvirkjum er ætlað
að verja og hiífa, og þar með
stundum mikilii fegurð spillt.
Frá sjónarmiði umferðar eru
þessar girðingar eigi ósjaldan til
óþæginda.
í borgum og þar sem þéttbýlt
er. eiga því siíkar girðingar, er
hér um ræðir, aðeins tilverurétt
sem einfaldar, efnislitlar og ódýr-
ar landamerkjalínur, eða ef þær
eru beinlínis gerðar til skrauts
frá listrænu sjónarmiði. Skjól-
veggja kann að vera þörf á viss-
um stöðum. En aðrar girðingar
ættu að vera óþarfar vegna
garða- eða skógræktar i bæjar-
landi.
I sambandi við útlit bæjarins,
verður eigi heldur komist hjá
bví að minnast á þau óþrif og
lýti, sem skepnuhús hafa valdið
í umhverfi sínu. Því að reynslan
hefir sýnt, að byggingum þess-
um er oftast mjög ábótavant í
útliti og umgengni, enda venju-
lega um bráðabirgða skurbygg-
ingar að ræða, sem eigendur virð
ast hvorki hafa tíma til eða ?’áð
á að gera svo úr garði að sæm-
andi séu í þéttbýlinu.
FRAMTÍÐ ARLAUSNIN
ER FRIÐUN
Ég tel því, að framtíðarlausn
þessa máls sé, að Reykjavíkur-
bær ásamt Hafnarfjarðarbæ og
Kópavogshreppi girði sameigin-
lega af lönd sín.
Slík girðing ætti helzt að vera
tvöföld, eða með sams konar sniði
og mæðiveikisgirðingarnar svo-
köliuðu.
Samtímis verði fylgt fast eftir
ákvæðum lögreglusamþykktar
Reykjavíkur um skepnuhald að
öðru leyti, þannig, að þeir, sem
telja sig þurfa að eiga hesta, kýr,
svín eða eitthvert dýr annað en
sauðfé í bæjarlandinu, sé skylt að
I’ *■ a slíkt innan öruggra girð-
- r„ þannig gengið frá, að
jótist sóðaskapur eða út-
litslýíi af.
Þeim, er s'ík dýr eiga, sé skylt
að bera bann girðingarkostnað
en ekki aðrir, sem engar skepnur
eiga.
Þannig gæti aUur sá óhemju
kostnaður við hinar smærri varn-
argirðingar utan um lóðir og gróð
urlönd sparazt að miklu Ieyti, og
þau óþægindi og önnur vanda-
mál, er slíku fylgir, hyríu úr
sögunni.
Verður að álykta, að með slík-
um aðgerðum verði hinn sívax-
andi áhugi Reykvíkinga á skóg-
græðslu ekki betur giæddur, og
þeim, er ræktun og fegrun unna,
geíinn sá stuðningur í starfi, sem
borgar sig bæði fyrir einstakling-
inn og bæjarféiagið í heild.
Sauðfjárrækt í bæjarlandinu
er því það lítill ávinningur fyrir
einstalia menn, að hann vegi upp
á móti þeim kostum fyrir almenn
ing og bæjarfélagið, sem fylgit
fcví, að hæjarlömíin séu framveg-
is sauðlaus með öllu.
m í Reykjavík og nágrermi.
Yíirdekkjuin
hnappo
Yfirde-kkjum hnappa. Höfum
mikið úrva! af nýjura tegund
um og öilum itærðutmn.
C
Vcrzlunin
Skóiavörðu-.'.l
IIOl.T h.f.
Þess ber ci.mig að
Bréf serst Morgunbbðinu:
Hvá kostaði viðgerð „Esjuimar44?
Herra ritstjóri!
UNDANFARIÐ hefur verið nokk
uð rætt í biöðuro bæjarins um
viðgerð þá, sem fram hefur farið
á m/s Esju erlendis. Siðast gerði
„Tíminn“ grein fyrir afstöðu
Skipaútgerðar ríkisins til máls-
ins s.l. sunnudag, en út af þeirri
grein og öðru, sem komið hefur
fram opinberlega út af þessu
máli, vill Meistarafélag járniðn-
aðarmanna taka þetta fram:
Smiðjurnar i Reykjavík gerðu
í s.l. júní, tilboð í viðgerð á
Esjunni, skv. útboðslýsingu
Skipaútgerðarinnar, og var tii-
boðið rúmar kr. 2.600.000,00. í
águst sendi Skipaútgerðin smiðj-
unum verklýsingu frá skipasmíða
stöð í Álaborg og beiddist nýs til-
boðs skv. þoirri lýsingu. Smiðj-
urnar í Reykjavík gerðu nú nýtt
tilboð sem nam kr. 2.300.000,00 og
var áætlað að verkið tæki 4 mán
uði. Það kom í ljós við athugun
á hinu erlenda tilboði að í þ/í
fólust ekki eins miklar viðgerðir
og gert var ráð fyrir í fyrra til-
boði íslenzku smiðjanna, en
seinna tilboðið frá smiðjunum
var gert námkvæmlega á grund-
veili dönsku verklýsingarinnar
nema hvað viogerð á ferskvatns-
kælingu var ekki falin í íslenzku
tilboðinu.
„Tíminn“ tekur sérstaklega
fram að mjög hafi verið „hæpið
að smiðjurnaf hefðu vélar og
aðra aðstöðu til að geta fram-
kvæmt verkið“, og er svo að
skilja að þetta atriði hafi m. a.
ráðið úrslitum um að Esja var
send utan til viðgerðar. Þetta er
algerlega rangt. Það var ýtarlega
athugað af smiðjunum að bær
gátu framkvæmt viðgerðina,
enda hafa þær áður bæði íram-
kvæmt umfangsmeiri og kostn-
aðarsamari skipaviðgerðir en hér
var um að ræða skv. hinni dönsku
verklýsingu.
Esja var svo send utan til við-
gerðar um miðjan nóv. s.l. Síð-
an eru liðnir 414 mánuður og
skipið er ekki enn komið til
landsins.
Samkvæmt grein Tímans er nú
upplýst að danska tilboðið hafi
verið d. kr. 500 þús. og að við-
gerðin tæki 40 daga, virka. Við-
gerðin reyndist, taka miklu lengri
tíma en danska skipasmíðastöðin
hafði áætlað og mun ekki hafa
lokið fyrr en um mánaðamótin
febrúar — marz, að því bezt er
vitað. Skakkar því miklu frá
danska tilboðinu, sem hljóðaði
um 40 virka daga. Auk tímalengd
arinnar leiðir það af sjálfu sér,
að viðgerðarkostnaðurinn sjálfur
hefur hlotið að fara stórum fram
úr áætlun hjá dönsku skipasmíða
stöðinni og má því segja að til-
boð hennar hafi ekki reynst
haldgott, að þessu leyti. Það var
vfesuleg’a hnekkir fyrir marga
aðila að Esjan skyldi vera send
úr landi til viðgerðar. Ef íslenzku
smiðjurnar hefðu fengið viðgerð-
ina, fcá hefði ekkert ’tvinnuieysi
orðið hjá þeim í vetur, en á því
bar nokkuð. Það opínbera hefur
iíka mist af talsverðu fé vegma
tapaðra tolla á efni íil viðgerð-
arinnar, svo tekin séu dæmi. Það
er ekkert smáræðis hagsmuna-
atriði að geta haidið stórviðgerð--
um, eins og þeirri sem hér er um
að ræða, í landinu sjálfu, ef þess
er nokkur kostur. Það má að visu -
segja að ekki- sé unnt að á’asa
Skipaútgerð ríkisins fyrir að!
taka tilboði, sem í upphafi virt-
ist hagstæðara, hver sem raunia'
hefur orðið að iokum. En hitt er
annað, hvort hið opinbera hefffii.
! átt að stuðla að því með veitingn
gjaldeyris íil viðgerffar crlendls,
lað svo stórt verk hyrfi úr ianöá
j á atvinnuleysistímum og einnig
af öðrum ástæðum.
Að því athuguðu, sem hér cr
tekið fram er rétt að óska eftir,
að Skipaútgerð ríkisins upplýsi
hve viðgerðin erlendis íók Iang-
an tíma, að ferðum fram og aft-
ur meðtöldum, og hve mikið hén
kostaði enda :>é bá meðtalína
kostnaður við ferðir og wtanna-
hald vegna dvalar skipshafnar er-
lendis og annar aukakostnaður,
sem um kann að vera að ræo?,
vegna þess að verkið var :Tam-
kvæmt eélendis en ekki hér
heima.
Er þess vænst að Skipaútgerðín
svari ofangreindri spurningu meJ
því að hér er um þýðíngarmiki5-
mál, sem varðar marga.
Með þökk fyrir birtinguna
Meistarafélag járniðnaðar-
manna. -
UNION
Sniekklásar
Smekklásskápaskrár
Smekklásskúffuskrár
Smekklásbengilásar
Hengilásar, vánalegir
Union smekkláslyklar ba-Si
nýja og gamla gerðin, ný-
komnir og sorfnir með stutt-
um fyrirvara. Yale smekiklás
lyklar fyrirliggjanfli.
i y K j h i i I!

Ebenezar Þórarins-
son skíðakappi
Vesifjarða
ÍSAFIRÐI, 27. marz — Skíða—
mót Vestfjarða var háð á ísafiroi
dagana 21.—22. marz s. 1. Hófst
mótið á föstudag með keppni í
bruni karla í öllum flokkum. —-
Brunbrautin var í EyrarfjaHi fyr-
ir ofan skíðaskálann á Seljalands-
dal. Lá brautin af efstu brún Eyr-
arfjalls niður Seljalandsdal og
endaði við Seljaland. Var lengd
hennar um 3 km og fallhæð um
650 metrar. -_,v.
Úrslit í bruni, A-flokki: 1. Hall-
grímur Njarðvík (Herði), 3.17,4
mín., 2. Jóhann R. Símonarson
(Herði), 3.41,5 mín. — í B-flokki
sigraði Guðmundur Helgason (Sí)
á 3.37,7 mín. og í C-flokki vaið
fyrstur Jón Kristmannsson (SI)
á 4.14,5 mín.
Veður var hagstætt þegar keppn
in fór fram. — Mótið hélt síðan
áfram á sunnudag, og var há
keppt í skíðastökki og svigi karla.
Stökkkeppnin fór fram á stökk-
palli Ármanns í Skutulsfiiði.
Úrslit urðu, sem hér segir: 1
A-flokki hlaut Sigurjón Halldórs-
son (A) flest stig, 127,5. í B-
flokki Ebenezer Þórarinsson (A),
130,5 stig. I 17—19 ára flokki
varð Einar Valm’—Kiástjánsson
(Herði) hlutskarpastur og hlaut
hann 131,5 stig.
Svigkeppnin fór fram í svig-
brautinni í Stórurð á sunnudag,
og urðu úrsiit þessij. I A-flokki
sigraði Gunnar Pétursson (A) á
2.33,9 mín., 2. Jóhann R. Símon-
arson (Herði), 2.34.0 mín. og 3.
Hallgríraur Njarðvík (Herði)
2.38,4 mín. í B-flokki varð fyrst-
ur Einar V. Kristjánsson (Herði)
á 2.26,5 mín. Brautin var sá. sam.a
fyrir A- og- B-flokk og var fc-/í
bezti tiniinn hjá Jliitai'i. E;i bezt-
! um brautartíma í ferð né.ði Sítán-
þór Jekcbsson (Ilerði). í.09,r> m'r*.
j í C-flokki s’grað' -FjSn. Hdga-
i so:i (1 i > öi ugglcgat á K50 8 m:r>.
j Atti hann skemmsían tímn i fcáð-
| um fcrðum, 55,5 og 55,3 nvn.
Svigkeppni í di'engjaflold:: f£r
fram á mánudftg, og sigraii -
í Frh é b!s. 12..